Allai, poepen voor een eimer? M 'Nermii HET WEER Nog enkele warme dagen DE STEM DE BINNENK ANT Zeeuwse schippers laten mosselvaart op België herleven Modebeeld ter- DESTEM BEZORGKLACHTEN LEZERSSERVICE ABONNEMENTENADMINISTRATIE BEL LEZERSCONTACT 06-0226116 Zon en maan Hoogwater 3 4 5 7 9 10 )0cters van Le hlburgs slachtoffer L moordpoging Lrdwijnt spoorloos <rdat ze §oedk°pe VRIJDAG 4 AUGUSTUS 1995 Door Paul de Schipper Wat ziet men aan de trap schuiten vol met kommerschap' Zo kondigde een anonieme dich ter uit het Belgische Aalst kort na 1900 de komst van de Zeeuwse mosselschuiten aan. En daar kwamen ze dan, de mannen met in hun bombazijnen broeken waar je een spijker op recht kon slaan. Uit pure armoe, omdat ze in Ant werpen hun handel niet kwijt konden, zeulden ze hun scheepjes de Schelde op, naar Dendermon- de, Baasrode, Aalst en soms zelfs naar Brussel. Vaak was het een wedstrijd, uit nood, want wie het eerst 'aan de markt' was, maakte de beste prijzen. Karakteristieke koppen, mar kante mannen: Flup van Kalf uit 'Iese', Arjaan van de Karre en Merien Klare van 'Bru', de Schot ten uit Zierikzee. De meesten zijn al uit de tijd, maar vandaag en het komende weekeinde wordt op de Westerschelde hun sappelen waardig herdacht. Om 12 uur vertrekt voor het eerst sinds tientallen jaren weer de Zeeuwse mosselvloot naar België. Geen stalen motorkotters maar de laatste nog zeilende, authen tieke Zeeuwse vissersschepen: hoogaarzen en hengsten. Het ver trekpunt is Yerseke, maar de ei genlijke start van de tocht ligt, net als vroeger, buiten de sluizen van Hansweert. In natura Zeilend, roeiend of op sleeptouw kwamen ze naar naar België en brachten zo mossels die ze vanaf het zaad hadden opgekweekt zelf naar de groothandelaren aan de kaai in Antwerpen, maar ook naar de sukkelaars die wel een emmer mossels maar geen vlees konden betalen. Al in de negentiende eeuw was België de grootste afnemer van Zeeuwse mossels. Na de eeuw wisseling groeide de wekelijkse vloot die naar Antwerpen en naar de steden en dorpen hogerop de Schelde voer. Zelf de mossels aan de man brengen loonde; twee dubbeltjes méér per honderd kilo dan bij verkoop aan handel in Yerseke. Toch waren de prijzen laag en soms betaalden de vrouwen aan de Scheldekaai liever met hun lijf dan met francs. De Yersekse visser Flip Koster, bij zijn leven beter bekend als Flup van Kalf, voer vijftig jaar 'op België': „De Belgen dachten dikwijls dat ik er een van hen was. Schieper gij zijt toch gene 'Ollander' zeiden ze dan." Flip gaf ooit een kleurrijke be schrijving van de aankomst van de Zeeuwse mosselvloot aan de Hooikaai in Brussel. Het is een beeld van een ruwe, weinig ro mantische werkelijkheid: „In de zomer stonden de klanten al om vier uur 's morgens te wachten, een hele drukte, handwagens, Ik denk dat het jongetje of meisje dat aflevering 'Mode beeld' in de rubriek 'Overi gens' heeft geschreven nog in de luiers loopt. Sorry voor het woordgebruik, want luiers be staan geloof ik niet meer. Of wel? Gelukkig ben ik (en mijn vrouw) nog in de gelegenheid om me zo uit te leven in het laatste traject van mijn leven. Dat wilde ik even kwijt. Terheijden, Paul van Wijk Zeeuwse mosselschippers aan de kaai in Brussel. paarden, ezels en karren... dat kwam allemaal aangerammeld over de kasseien. Voor sommigen was het meer dan een uur gaans. De mosselmeiden krakeelden verschrikkelijk met mekaar. Ze hadden van die mooie kammen in hun haar, maar als er te weinig aanvoer was, vochten ze om onze mossels. Dan vlogen die kammen over de stenen hoor." Krankzinnig „Soms stonden ze naast jemet d'r rokken omhoog van de kaai te pissen. Zo waren ze. Ze. boden d'r eigen ook aan: Schieper as ge mijne mand goed voldoet, dan moogt ge es aan mijne truts vat ten. Een maat van me is er nog rot vandaan gekomen, niet ouder ge worden dan dertig jaar. Hij had er wat opgedaan, bij die meiden. Hij had het altijd over 'die rotte steenpuisten,' maar het waren geen steenpuisten. Zijn bloed zag helemaal zwart. Hij werd krank- zinning en op en dag heeft hij aan boord, op de Oosterschelde, kou gevat en toen was het voorbij. Zo zijn er meer uit België teruggeko men, vissermannen van vijfen dertig, veertig jaar, mooi schip, goeie vrouw thuis, maar zo rot als kaas door die kaaiwijven, glad gek hoor. Tja en die meiden maar roepen vanaf de kaai: schieper geef ze maar in mijne schort. Schieper moet u mijn gat eens zien? Dat was Brussel, maar jon gen, jongen, daar in Antwerpen, daar heeft zich ook wat afge speeld-hoor." Jacob Schot van Zierikzee, der tien jaar oud, begreep het niet he lemaal toen hij als jongmaatje 'die meiden' vanaf de wal hoorde roepen: „Allai schieper, edde gij nie eens een eimerke méé mosse- le. 'k Kan nie betalen, maar ge kunt er een keer voor poepen schieper." Een keer zat hij, alleen, beneden in de roef en hoorde de mossel meiden roepen: „Allai, poepen voor een eimer?" Zijn vader was aan wal, zaken doen. Met een be nepen knapenstemmetje riep hij FOTO NATIONAAL SCHEEPVAARTMUSEUM terug: ,,'k Heb glad geen scheite, 'k Heb glad geen scheite." Paarden Op zaterdag visten de Zeeuwse vissers hun vrachtje op de Oos terschelde. Zondagsnachts ver trokken ze via het Kanaal door Zuid-Beveland richting België. Was er geen wind dan huurden ze paarden om hun schepen door het kanaal te trekken. Bij Hansweert ging het de Wes terschelde op. Zonder wind moesten ze roeien of, een sleep boot huren. Met een goeie wind zeilden ze in vijf uur naar Ant werpen en in twaalf uur naar Brussel. In tijden van nood mochten de schippers onderling sociaal zijn, als het om geld ging, beconcur reerden ze elkaar genadeloos. Im mers wie het eerst 'aan de mart' was, maakte de beste prijs, dus namen ze elkaar, als het even kon onderweg letterlijk de wind uit de zeilen en werd de mosseltocht naar België een wekelijkse wed strijd. Arjaan de Ronde (bijnaam: van de Karre) voer vanuit Brui- nisse: „Als er een verkeerde wind was, dan kwam je op het eerste tij de stad niet binnen. Dan kwam je op de Westerschelde ten anker. Dan kon je een wekker zetten, maar daar sliep je dwars door heen. Dan hadden we een dregge- tje, zo'n klein ankertje, daar bon den we garen aan en dat gooiden we een eind weg. Als de boot ging zwaaien op de nieuwe vloed, dan trok dat m'n hand uit de kooi, want daar had ik dat garen aan gebonden, gewoon aan m'n pols. Nou dan werd je wel wakker, want anders trok de vloed je door de roef." Negosie In 1923 daalden de prijzen tot een minimum en was de mosselvaart naar België nauwelijks nog lo nend. In dat jaar schakelde mos selvisser Merien Padmos (bij naam Merien Klare) over op 'ne- gosie.' „We losten een keer een reisje mossels in Baasrode en we had den nog geen honderd gulden. Daar kocht ik toen een lading klompen voor. Die zijn we een paar dagen later uit gaan leuren in Oud-Beijerland. Dat bracht zeshonderd gulden op. Op een dag komt er ergens aan de Schel de een Belse meneer naar ons toe. Hij zegt: ik heb een machien om puddingpoeder te maken: Schie per wil gij niet es proberen pud ding te verkopen. Ik kocht 4000 dozen. De eerste week dat we in Zeeland met pudding voeren, verkochten we drie dozen. Mijn broer zei: Merien, nou hebben we voor ons hele leven pudding aan boord. Geen nood, ik maakte re clame en vertelde overal dat die pudding een bijzondere smaak had. Later schakelden we over op wijn. Grote vaten wijn tapten we af in flessen van negen maatjes waar er eigenlijk tien in hoorden, want we verkochten ze voor een liter. Ja, je moet de boel een beet je bedriegen, da's nou eenmaal negosie." Merien Klare voer vanaf 1898 op België. Hij was, zoals hij zelf zei: „Beter bekend in Brussel dan in Oosterland." De mosselvaart op Belgie duurde meer dan honderd jaar. Spontane en betaalde liefde, han del en competie, ploeteren om ka rige verdiensten. Dat is verhaal van afgesloten, nauwelijks be kend hoofdstuk uit de geschiede nis van Zuid-West-Nederland. Flup van Kalf, Merien Klare, Ar jaan van de Karre, en hun colle- ga-schippers die deze geschiede nis als werkelijkheid beleefden, zijn bijna allemaal dood. Enkele van hun schepen varen nog. Zij laten dit weekeinde de mossel vaart op België herleven. De citaten in dit verhaal zijn af komstig uit in 1982 opgenomen in terviews. I ekort*nente I bewerken, /^"brieven oPrijm laü»„ ^tekent niet entomatisch dat de 1 sZn7i<>hetme,u» 1 standPunt eens is. SUSKE EN WISKE: DE VONKENDE VUURMAN Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem B.V. Directie: drs. J.H.M. Brader en D.H. Ahles (adjunct). Hoofdredactie: H. Coumans - hoofdredacteur. C. Hamans, H. Vermeulen en A. Verplancke - adjunct-hoofdredacteuren. Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda. Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda. 076-236911 Telefax 076-236405. Telefax redactie 076-236309. Rayonkantoren in Hulst, Terneuzen, Goes, Bergen op Zoom, Roosendaal, Etten-Leur en Oosterhout. Zie voor meer informatie het colofon in het editie-deel van deze krant. Abonnementsprijzen via automatische incasso: (tussen haakjes de prijs via acceptgiro) maand 29,80 n.v.t. kwart I 86.90 89.40) halfjaar f 172.80 177.80) jaar 335.75 345.75) Voor posttoezending geldt een toeslag. Fotoservice 076-236573. Advertenties (tijdens kantooruren 8.30- 17.00 uur): Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882 en bij Teuben, Ginnekenweg 7 Breda. Grote advertenties uitsluitend 076-236881, fax 076-236405. Geboorte- en overlijdensadvertenties: maandag t/m vrijdag tot 16.00 uur 076-236881, fax 076-236405. zondag van 18.30 tot 20.30 uur 076-236242 236911 Alle advertentie-opdrachten worden uitgevoerd onder toepassing van de Algemene Voorwaarden van Uitgeversmaatschappij De Stem B.V. alsmede de Regelen voor het Advertentiewezen. Bankrelaties: Postgiro 1114111 - ABN/AMRO rek. 520538447 De Stem op band: Centrum voor gesproken lektuur S 08860-82345. Copyright 1995 Uitgeversmaatschappij De Stem B.V. Breda Ma. t/m vrij. 8.00- 17.00 uur zat. 8.00 - 12.00 uur (Opzegtermijn abonnementen: 4 weken voor het eind van de betaalperiode) 'n 6eluk dat zij niet ueten dat je pistool 't met meer doet, he' hees HAMBONE BOES De zomer duurt nog voort. Van daag blijft het droog en schijnt de zon flink, hoewel er in het Wadden gebied ook en kele wolken velden voorko men. Daar blijft de tempe ratuur dan ook steken bij een graad of 21. In het zuiden van het land loopt het kwik op tot plaatselijk 28 graden. Er waait een zwakke tot ma tige wind, rond kracht 3, uit noordelijke richtingen. Morgen waait het nauwelijks zodat het vooral in het noorden van het land opnieuw iets warmer wordt. Verder is het ook dan nog een droge dag met geregeld zonneschijn. Ook zondag laat de zon zich niet onbetuigd maar toch staat er dan wat te veranderen. Van het zuidwesten uit nadert er een storing. Aan de voorkant daarvan stroomt wel warme lucht naar ons land, zodat het nog ongeveer 28 wordt. Maar in de loop van de dag wordt het broeierig omdat de vochtigheid toeneemt en later op de dag is er kans onweer. Maandag trekt de storing naar het oosten weg, maar er is dan nog wel kans op buien en bovendien stroomt er koelere lucht ons land binnen. Weersvooruitzichten van het KNMI, gemiddeld over Nederland: voor zonneschijn in proc.; neerslagkans: minimumtemp.: middagtemp.' wind: Weerrapporten 03 augustus 20 uur Amsterdam licht bew. ...29 gr Luxemburg onbewolkt ...29 gr De Bilt licht bew. ...29 gr Madrid onbewolkt ...33 gr Deelen licht bew. ...29 gr Malaga onbewolkt ...37 gr Eelde onbewolkt ...27 gr Mallorca onbewolkt ...31 gr Eindhoven licht bew. ...30 gr Malta onbewolkt ...32 gr Den Helder licht bew. ...25 gr Moskou half bew. ...25 gr Rotterdam onbewolkt ...29 gr München onbewolkt ...27 gr Twente half bew. ...28 gr Nice licht bew. ...28 gr Vlissingen licht bew. ...29 gr Oslo half bew. ...28 gr Maastricht licht bew. ...30 gr Parijs licht bew. ...32 gr Aberdeen half bew. ...22 gr Praag licht bew. ...25 gr Athene licht bew. ...33 gr Rome licht bew. ...31 gr Barcelona onbewolkt ...30 gr Split onbewolkt ...31 gr Berlijn half bew. ...30 gr Stockholm licht bew. ...25 gr Boedapest onweer ...27 gr Warschau licht bew. ...26 gr Bordeaux licht bew. ...32 gr Wenen Jicht bew. ...28 gr Brussel onbewolkt ...30 gr Zürich onbewolkt ...28 gr Cyprus onbewolkt ...32 gr Bangkok licht bew. ...34 gr Dublin onbewolkt ...24 gr Buenos Aires onbewolkt7 gr Frankfurt licht bew. ...30 gr Casablanca licht bew. ...25 gr Genève licht bew. ...31 gr Johannesburg onbewolkt ...23 gr Helsinki licht bew. ...25 gr Los Angeles zwaar bew. ...23 gr Innsbruck onbewolkt ...27 gr New Orleans zwaar bew. ...31 gr Istanbul onbewolkt ...30 gr New York half bew. ...27 gr Klagenfurt onbewolkt ...27 gr Tel Aviv onbewolkt ...33 gr Kopenhagen licht bew. ...27 gr Tokyo half bew. ...35 gr Las Palmas licht bew. ...27 gr Toronto regenbui ...23 gr Lissabon half bew. ...25 gr Tunis onbewolkt ...33 gr Locarno licht bew. ...30 gr Vancouver onbewolkt ...21 gr Londen onbewolkt ...32 gr VANDAAG/ Zon op: 06.03. Zon onder: 21.25. Maan op: 15.13. Maan onder: 00.02. MORGEN/ Zon op: 06.05. Zon onder: 21.23. Maan op: 16.25. Maan onder: 00.38. VANDAAG/ Bath: 10.16-22.38. Dordrecht: 11.24-00.05. Hansweert: 09.46- 22.09. Hoek van Holland: 09.23-21.54. Terneuzen: 09.16-21.39. Vlissingen: 08.55-21.26. MORGEN/ Bath: 11.21-23.51. Dordrecht: 00.00-12.50. Hans weert: 10.56-23.26. Hoek van Holland: 10.39-23.15. Terneuzen: 10.26-23.01. Vlissingen: 10.05-22.38. vrijdag zaterdag zondag maandag dinsdag 70 70 60 30 40 10 10 30 60 30 13 15 12 10 25 26 28 21 21 N3 VAR 3 03 NW3 NW 4 gelden voor overdag boven open gebieden) Groot-Brittannië en Ierland. het zuiden van Ierland en zuidoost Engeland gere(! wolkenvelden en kans op ei, le stevige regen- en onwee» buien. Verder droog en ffi» wat zon. Middagtemperat», van 20 graden langs de c kust van Schotland tot 25™. den of meer in Engeland ent] land. België en Luxemburg: Vrijd zonnig, zaterdag mogelijk va uit het zuiden enkele wolW velden. Middagtemperatu'. van 23 graden vlak aan zeelo 28 in de Ardennen en Luxei burg. Noord- en Midden-Frankrijk Flink wat zon, maar vanuit),; westen wolkenvelden en L op een fikse (onweers)hj Maxima rond 30 graden, inu westen van Bretagne en M mandië bij westenwinden f| lager. Zuid-Frankrijk: Vrij zot,, maar in de westelijke depa: menten en zaterdag later op dag in heel Zuid-Franknjk en kele regen- of onweersbui,] Middagtemperatuur 30 grade of hoger, in het westen me rond 27 graden. Portugal: In het zuiden zonnip Naar het noorden toe ken velden. Vrijwel over, droog. Middagtemperatui uiteenlopend van 20 grade langs de Costa Verde tot graden in het binnenland et de Algarve. Spanje: Zonnig. In het noorj den, en zaterdag ook in he midden, nu en dan bewolkii en een enkele regen- of oi weersbui. Middagtemperatui op de meeste plaatsen rond i boven de 30 graden. In he, noordwesten lagere temperatu ren. Dicht langs de Golf va Biskaje circa 23 graden. Canarische Eilanden: Vrij zou] nig; vooral in het noorden wolkenvelden. Droog. Maj rond 30 graden. Mallorca en Ibiza: Zonnig, maar later op de dag ook sta pelwolken. Zaterdag kans o| een onweersbui. Middagtemp ratuur rond 32 graden. Italië: Overwegend zonnig. de middag en avond ook sta-, pelwolken en een kleine kar op een bui. Middagtempera tuur variërend van 29 tot 3 graden. Griekenland en Kreta: Zonnig, Maxima tussen 28 en 33 gra den. Duitsland: Zonnig, maar ook enkele stapelwolken. De kam op een bui blijft klein. Middag- temperatuur van 25 graden ii het noorden tot 30 in het zv den. Zwitserland'. Overwegend zon nig. Vooral aan de zuidkant van de Alpen kans op een (om weers)bui. Middagtemperatui ongeveer 29 graden. Oostenrijk: Overwegend zon nig en op de meeste plaatsen droog. Middagtemperatuur onj geveer 28 graden. EVEN PIEKEREN 1 2 6 8 Op elke regel dient een woord van vier een van vijf en een van zes letters te worden ingevuld. Het woord van vijf letters bestaat uit de letters van het voorgaande woord plus 1, het woord van zes letters bestaat uit de vijf letters van het voorgaande woord plus 1. Als de hele puzzel juist is ingevuld, vormen de letters in de vet omlijnde kolom een woord. 1. Omlaag - oorzaak - filosoof; 2. getroffen - gereed - de een de ander; 3. gevaarlijk - nietig - chemisch element; 4. overblijfsel krachtig vogel; 5. meisjesnaam - dwaze gewoonte - methode; 6. catastrofe - nauwelijks - eenheid van elektrische stroomsterkte; 7. roemen - aanleggen - eren; 8. rekening - jongensnaam - deel van een arrondissement; 9. part - bereide dierehuid - op een andere plaats; 10. reservoir - dagblad - godendrank. ONTDEK DE VERSCHILLEN ;ing van gisteren Horizontaal: 1. Sjezen; 7. troep; 8. armen; I laken; 10. bron; 11. Bommel u-J pijnlijk. Vertikaal: 5 2. Japan; 3. zoemer; 4. nonnen, s- stel; 6. volkomen; 10. blik; 11. Haag - Nederlander: rlen nu de meerderheic het totale aantal toerister f Lgen land. Het percentage Letlandse verblijfstoeris-1 I schommelt tussen de 6C Iceland en Flevoland) en 91 oCent (Overijssel). Ilitzonderingen zijn de stedei Kan onze verslaggever L|,urg - Het Tïlburgsö Slachtoffer van een mogelijk»! Wing tot moord is gevlogen.] Beman werd woensdagochtend boeid en met plastic tape oil Be nek aangetroffen door eer krantenbezorger. Woensdag! liddag al blijkt de man dl ■uierlatten te hebben genome! bit bet St. Elisabethziekenhuil laar bij naartoe was overgel tracht. e politie zit behoorlijk met dl uestie in de maag. Kennelijl -ducht voor zijn belagers, weil de man al aangifte tl Boen. jaar het is een serieuze zaak [uitvoering en mogelijk een pol ring tot moord. Justitie wil eei [nderzoek, maar omdat we ni tn dader noch een slachtoffe| [ebben, hebben we weinig on nee verder te gaan," consta| ert een woordvoerder, et slachtoffer is een 30-jarig [llburger. Vorig jaar oktobe jam hij al met de politie il raking na een vergelijkbar| lestie. beide gevallen is de politil biet duidelijk geworden wat dj ichtergrond was. De politie-woordvoerder ontl lent dat er aanwijzingen zijl ir een afrekening in de drug ne, zoals tegen de bezorgej, i deze krant zou zijn gezegd 'U8Aoqs>fui| uauajs oi 'joou>|aiznuJ '6 UapuosjqoaJU8U8)SJ •uoHon l Tad ue/\ uappiuu g 'alpjeeq g 'jad uba dapj p 'sjqaaj pueq Tuegiznw Uba jeeq i 's)|U!lueuJ u IVERVOLG VOORPAGINA opa van de kinderen Hadzicj vader van Sefika, werd ven mord in mei 1992. Met veertief idere oudere mannen werd op. i beestachtige wijze omge pracht op het marktplein. De ah lere dorpelingen, jong en ouc, Mesten toekijken hoe de Sei| >iërs het macabere karwei klaag len. Onder de moordenaars laren van het gezin Hadzie, u betere tijden door vader el loeder Hadzie tot peetoom eT 'ittante van de drie jongens wa verkozen. 'a de moord werd de dorpelir: bevolen een kuil te gravel raarin de vijftien lijken 'gij tapt moesten worden. Dr deintjes moesten daarbij helper, (Maar we hebben hem later wea pgravenratelt Senad, df «fe zijn broer behoorlijl Nederlands spreekt. H| donkere, .volwassen ogej I. toen hebben we hem ojf Mw begraven in een stuk va jj® eigen land." De moord zcL oral op Nedzad een verwoei uitwerking gehad hebbel J beschouwde opa als zij F™ vader. Kwam er dagl 10. Hij logeerde ook vaak if "•want die was maar alleen. fj>ez'n sloeg op de vlucht e noodgedwongen ei m de bossen. Ze aten hl een door hen en andef 'tatelmgen geslachte ko„ er -?Len e§els- Ze dronken w| tal bos en sliepen op q ma. De Serviërs branddf] en ?ïssen het dorP Plat. „tannnert zich de lijken en d'e I"! zaS ln <1 lii i!oms zoveel tegelijk, dl 1 hoofd er niet meer vod °n oraaien. Nedzad opei lp p.en wijst met een vu zijn voortanden. anaat frotendeels sinds el vlak naast hem insloeg] i maand werd het gezl door de Serviel'; v,,en "e drie zonen werdq |erW„er H,uso gescheiden, leid'ov"m.drie jaar in onzekc «leeft aZljri lot' "Ik ho°P dat 1 pt,"ln een Servisch ka: i dat8®enad, die niet wil i lat -ut Mogelijkheid ook ift, rj ZI3n vader niet mt_ Hoeder vn"frS houden voIge! lev»- ,e' gevangen mannf «achten nodig hebben. JZvJpW via het Rol Lr H,,_Ven naar alle kampf p, lot ,Zou kunnen verbll ploeder zonder resultaat FbHift alt j", s'aapt nauwelijl ptiaoerri binnen- Ze is kill "blijft TtS1? 2e in NederlaJ ai slecht ??zad. en Senad sl ■^ad liiriê n jongere broerl T^rde p„hgenschijnlijk mind Nen r t8?rtenissen- Nedz| nsefika willen niet i

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1995 | | pagina 2