eurtocht naar Norit
als boksbeugel
DE SB
Niema
weet
wie er bedacht heeft dat het tabletje werkte tegen diarree
Derde kind
Aanhoudend mooi weer
kan kwaliteit
zwemwater aantasten
Bejaarde Europeanen lijde
aan gebrek aan vitamine D
ZOMER-GIDS
BUITENDIJK
1. JCJIVA
Dit verhaal
toilet. En wa
De stoelgang
van de belan
lijkse zaken
Het kamêrtj
oord voor
overpeinzing'
plegen zover
krant te leze
niet hét
Het werd
De eerst
able
Kla
Wie beukte Jan W
met een elleboogs'
het ziekenhuis in?
Hoe helpt Klazien
Waar zit je weduv
botje?
Vandaag het twe
van een serie ove
Een reis van top
Van a tot z.
king is geen blinded
king. Mensen die hc
bedoelen meestal een'
oot
I/c nbletje wist de aanval van nieuwe chemische middelen met verve te pareren. Het verpakkinkje werd moderner. Wat bleef,
■htblauwe wolkje dat geen wolkje is, maar een bloempje, zijnde een verwijzing naar de darmflora. foto norit
behulp van folders, 'n videootje
en veel vellen volgekrast papier
werd ik wegwijs gemaakt in de
wereld van de actieve kool.
had iets te maken met mole
culen.
Hot zat zo: zo'n brokje Norit-kool
ziet er onooglijk en nogal zwart
u en je krijgt er zwarte vegen
nn op je vingers, maar pas op,
is een gigantisch labyrint vol
gangetjes en gaatjes en spleetjes.
Met de inwendige oppervlakte
v én kubieke centimeter van
sp schijn je met gemak een
luk of zes tennisvelden te kun
nen bedekken.
Al die gangetjes en gaatjes en
spleetjes van zo'n brokje kool -
don. actieve kool - vormen
en valkuil voor ongewenste ele-
n'en. Neem bijvoorbeeld het
i.smasker. Het voornaamste be-
s! mddcel in zo'n levensbescher-
ïd ding blijkt actieve kool te
zijn. Van buiten komt de met gif
bezoedelde lucht het masker bin-
n t :naar de moleculen van het
oedje blijven steken in de
-.getjus en gaatjes en spleetjes
van de kool. Op die manier schij-
11 ook fabrieksschoorstenen
onschadelijk gemaakt te worden.
„Kijk," zei Gerrit van der Wal,
gastheer van de NV, nadien in
aangename gelegenheid met
tapvergunning, „de helderheid
van zo'n pilsje kan worden ver
kregen met behulp van Norit. De
oo helpt bij het verwijderen
van d( troebele bestanddelen."
Wal vertelde me ook dat
rode wijn, over een bedje van ac
tieve kool gevoerd, wit wordt en
dat diezelfde actieve kool wonde
ren doet bij de zuivering van ver
ontreinigd water. En dat het alle
maal begonnen was met suiker.
Tot het moment dat de bruine
rietsuiker politiek correct werd,
zwoer ons land bij witte suiker.
Hoe witter hoe liever. Dat wisten
ook de hooggeleerde heren Wijn
berg en Sauer die met een aantal
docenten van de Amsterdamse
School voor Suikertechnologie in
1912 de NV Norit Witsuiker
Maatschappij oprichtten. De he
ren hadden de zuiverende wer
king van actieve kool ontdekt en
wilden deze vinding te gelde ma
ken.
Over de naam waren ze het vlug
eens geworden. Wijnberg had
Noirit voorgesteld, naar het
Franse noir, hetgeen zwart bete
kent. Sauer vond dat je daarmee
in de Engelstalige landen niet uit
de voeten kon. Hij moet toen heb
ben voorgesteld het i'tje te laten
vallen. En aldus geschiedde: het
werd Norit. En het bleef Norit.
In 1913 verscheen de eerste No-
rit-fabriek en wel te Zaandam,
om de simpele reden dat de
Zaanse houtzagerijen genoeg af
val produceerden dat -na ver
koling - actieve kool opleverde
(zoals hout, kokosnotenschillen
en olijvenpitten nog steeds doen).
De Eerste Wereldoorlog bracht
echter de klad in de houtverwer
kende industrie, maar geen nood,
turf bracht uitkomst. Na wat ex
perimenten bleek turf als basis
voor actieve kool goud te zijn en
het was nog goedkoop bovendien
en het Drentse veen zat er vol
van.
Kaper
Er kwam echter al vlug een kaper
op de kust. De heer W.A. Schol
ten was eveneens een onderne
mend man en had vanuit Gronin
gen met belangstelling de ont
wikkeling van Norit gevolgd. Hij
stichtte vervolgens de firma Purit
en bouwde een fabriek midden in
het Drentse veengebied. Er om
heen verrezen de eerste arbei
derswoningen en de nieuwe ne
derzetting kreeg de naam van
Scholtens wettige echtgenote,
Klaziena en staat nu nog steeds
op de kaart als Klazienaveen.
Dat werd slaande ruzie, want
Scholten bleek zonder blikken of
blozen gebruik te maken van pa
tenten die in handen waren van
Norits eigen dr. Wijnberg. Het
verhaal liep evenwel mét een sis
ser af: op 5 juni 1924 nam Norit
het volledige aandelenpakket
van Purit over.
De zes hoog in de lucht oprijzen
de bakstenen schoorstenen zou
den tot op de dag van vandaag
het dorpsbeeld blijven bepalen.
'Klazienaveen, daar moet je
heen', staat er op een plakkaat bij
het bushokje. Je zou er welhaast
zelf bij gaan blozen. Maar alia,
we zouden het over de weldoe
ningen van het Norit-tabletje
hebben.
En dat is nu het rare: niemand
weet meer wie er op het lumineu
ze idee kwam dat Norit in de
vorm van een tabletje iets was te
gen de diarree. Da's nou typisch
Nederlands.
Volgens oude foto's blijkt dat in
het jaar 1921 al 'Medicinaal No
rit' verkocht werd - maar wie
vond het uit? Was het de oude
Hippocrates die kennelijk al hon
derden jaren voor het begin van
onze jaartelling met een voorlo
per van Norit experimenteerde?
Of was het soms Columbus waar
van men zegt dat hij de drinkva
ten aan boord van zijn schepen
bekleedde met een laagje houts
kool om het water langer goed te
houden? Wij weten het gewoon
niet.
Het principe van het Norit-ta-
bletje is overigens hetzelfde als
dat van de andere actieve kool:
de kool in 'het tabletje zit vol
gaatjes en sleufjes en slaat de on
gewenste - en gevaarlijke - stof
fen in de maag in zich op. De ge
leerden bleken het in het verle
den niet eens te zijn of het dinge
tje écht tegen de diarree helpt,
maar bij vergiftigingen is het -
zelfs volgens het kritische stan
daardwerk Geneesmiddelen in
Nederland - keus nummer één.
Het tabletje kwam zelfs even in
opspraak toen bleek dat het met
het grootste gemak ook de be
standdelen van de anticonceptie
pil uit de damesmaag wist op te
slorpen en daarmee de werking
effectief uitschakelde, hetgeen
niet de bedoeling was.
Kater
Het tabletje wist de aanval van
diverse nieuwe chemische mid
delen echter met verve te pare-
.vnaars-
;de deel
r het
dannoperati
hangsel ven
leraan
ordt dat aan-
al-
Dij. In katl
mocht niet v
verteerders I
roomse rege
in iéts te p
.elden of
dij. Dat
Ais ze
n vrouw
elend badpak?
Dan werden de blote bovenbe
nen zedelijk zwart gemaakt.
Roomse ouders wérd ook gewe
zen op de noodzaak hun kinde
ren kuis te kleden. „Voor de ou
ders! Volgens het voorschrift
van Z.H. den Paus, gegeven den
24sten September 1928, kan men
een kleeding niet betamelijk
noemen, die lager dan twee vin-
breed beneden den hals is
sneden, die de armen niet
ens tot aan de ellebogen
én nauwelijks een weinig
o\ de. kniecn reikt. Even
zijn onwelvoegelijk kleed-
q van doorzichtige stof. Zoo
mede vleeschkleurige kousen,
die den schijn geven, alsof de
beenen onbedekt zijn."
Duim. Sinds Sigmund Freud is
de kijk op duimen drastisch ver-
nderd. Het zo onschuldig ogen
de sabbelen was volgens de Oos-
rijkse psychiater de vroegste
u ng van seksualiteit. Freud
k k naar het ritmische zuigen,
zag het verzaligde gezichtje van
Daby, stelde vast dat het doel
niét was 'om moedermelk of iets
anders te drinken, en conclu
deerde dat het de vroegste vorm
van zelfbevrediging moest zijn.
Eicel. Wie maakt dé mens? Ge
in) ijk gebeurt het zo: elke
aid ontsnapt er bij een
chtbare vrouw een rijp eicel-
letje uit de eierstokken. Dat ei-
celletje reist, via de eileider,
lc baarmoeder. Aan het be-
in van die reis, ergens in de ei
leider, kan het eicelletje be
vrucht worden door een zaadcel
letje. Dat zaadcelletje is het eer-
te n de miljoenen die, na het
-.en. naar dat ene eicelletje
wemmen. Op het moment dat
dit zaadcelletje het eicelletje
binnendringt, en de twee samen
smelten, is de bevruchting een
feit. Je zou zeggen dat het man
nelijke en het vrouwelijke celle
tje dus samen nieuw leven moge-
lijk maken. Maar omdat het de
zaadcelletjes zijn die zo gauw en
gretig naar de eicel zwemmen,
gelooft kardinaal Ad Simonis
dat je de man toch in de eerste
plaats als de levengevende moet
beschouwen. Een jaar of tien ge
leden schreef hij in het theologi
sche tijdschrift Communio dat
de vrouw wel een onmisbaar ele
ment levert voor het ontstaan
van het leven, maar dat die vrou
welijke eicel toch „in volkomen
rust enige tijd wacht op het dy
namische, beweeglijke, manne
lijke principe voor het nieuwe
leven, de zaadcel, dat de eicel uit
zichzelf niet kan produceren."
Eksteroog. Volgens de volks-
weerkunde kunnen eksterogen
wat John Bernard en Erwin
Kroll ook kunnen: het weer
voorspellen. Als eksterogen -
ook wel bekend als likdoorns -
pijnlijk gaan steken, dan zou er
slecht weer op komst zijn. En
wat kan er volgens de volksge
neeskunde aan die likdoorns ge
daan worden? Het antwoord van
Klazien uit Zalk: „Likdoorns
verdwijnen als men er stukge
maakte rozijnen op bindt. Men
kan likdoorns ook verwijderen
door er een in azijn gedrenkt
klimopblad op te binden."
Elleboog. In de sport is de elle
boog een effectief wapen. Voet
baller Jan Wouters heeft de nare
naam dat wapen gemeen te ge
bruiken. Het liefst stiekem.
Maar soms valt het op. Zo heb
ben hele stadions kunnen zien
hoe Jan Wouters elleboogstoten
uitdeelde aan de Volendammer
Alex Pastoor, de Duitser Andre
as Herzog en de Engelsman Paul
Gascoine. De laatste werd met
een gebroken jukbeen het zie-
Jan Wouters maakt zich breed met behulp van zijn ellebogen.
kenhuis in geslagen. Dat gebeur
de in '93 bij een interland tussen
Nederland en Engeland. Oranje
draaide niet lekker en Jan Wou
ters ergerde zich enorm aan Paul
Gascoine, met wie hij het een
eerdere wedstrijd óók al aan de
stok had gehad. En opeens was
daar die korte krakende stoot.
„Ik voelde me opgefokt," vertel
de Jan Wouters later, „maar je
springt natuurlijk niet naar een
bal met het voornemen je elle
boog precies op die tien centime
ter jukbeen van je tegenstander
te zetten en dat bot te breken."
Geslachtsorgaan. Frederik van
Eeden, schrijver en arts, schijnt
als student in de medicijnen ge
weldig geschokt te zijn door zijn
eerste ervaringen aan de snijta
fel. Zijn kijk op het menselijk lijf
moet er voor altijd door veran
derd zijn.
Op huwelijksreis, in 1886,
schreef hij een - wel bewaarde,
maar niet verstuurde - brief aan
Lodewijk van Deyssel. „Het ge
slachtsleven als een groot en zui
ver geluk openlijk te vereeren
vind ik mooi en uitstekend, maar
er zijn details in het geslachtsle
ven, die vies, onsmakelijk, on
toonbaar zijn en die zonder eeni-
ge schade ongezien en onge
noemd kunnen blijven. Ik kan
niet helpen dat wij geen bloemen
FOTO ANP
zijn en dat onze geslachtsorga
nen niet mooi en rein zijn, dat zij
zelfs door een wonderlijke eko-
nomie van onze lichaamsinrich
ting tweeërlei diensten moeten
doen. Maar ik blijf ze daarom tot
de vieze en onooglijke organen
rekenen al staan ze met onze
heerlijkste psychische sensaties
in verband. En ik vind het be
paald onnatuurlijk, pervers, hun
viesheid niet te zien, zooals ik
het pervers vind van den medi
cus een fluim niet vies te vinden
waarin hij bacteriën gaat zoe
ken."
Volgende week:
Het hart van Chris Barnard.
WOENSDAG 26 JULI 1995
ren. Het kreeg een nieuw jasje in
de vorm van een capsule (je krijgt
er geen zwarte vingers meer van),
het verpakkinkje werd moderner,
maar wat bleef was het licht
blauwe wolkje dat geen wolkje is,
maar een bloempje, zijnde een
verwijzing naar de darmflora.
Feiten zijn nu eenmaal feiten.
Zoals het ook een feit schijnt te
zijn dat de inname van een of
meerdere Norit-tabletten vóór
een avondje stappen een kater
voorkomt, om de simpele reden
dat het dingetje alle hoofdpijn-
verwekkende toevoegingen in de
alcoholische versnapering in zich
opslaat alvorens die desastreus
kunnen toeslaan.
Een wetenswaardigheidje dat ik
overigens van horen zeggen heb -
tegenwoordig prefereer ik karne
melk of een zuinig glaasje uit
Schotland en dat laatste spul
wordt gestookt op turf en dub
belop is nou ook weer niet nodig.
Want dat het Norit-tabletje gro
tendeels uit verkoolde turf be
staat is een feit.
En zo bevinden we ons die don
derdagmiddag te Klazienaveen.
Op het achterterrein van de fa
briek een gigantische loods, vol
gestouwd met brokken dampen
de turf, met vrachtwagens aange
voerd uit de aanpalende Duitse
turfgebieden, daar waar vroeg in
de jaren dertig in de verloren
veenvlaktes de eerste concentra
tiekampen verrezen waarin de
nazi's Duitse socialisten opsloten
- het lied Wirsind die Moorsolda
ten werd daar geschreven.
In de fabriek reusachtige ovens,
zichzelf traag rondwentelend in
een ononderbroken ritme van
gloeiend staal en uitgespuwde
vonken vuur.
Het licht bestaat uit brede banen
zwarte stofdeeltjes, hetzelfde stof
dat centimeters dik op de vloer
van de hal ligt en geruisloos op-
wolkt bij elke stap die je zet - een
stille zee van zwart poeder die
zich sluit achter de voorbijgan
ger. De heer Van der Wal kijkt
sceptisch naar ons lichte zomer-
broekje.
En overal de zoete geur van turf -
wie het eenmaal geroken heeft,
vergeet het nooit. Geur vol herin
neringen...
Aan het einde van de hal een lo
pende band, zwarte spaghetti-
sliertjes, gelouterd door het vuur
- en tenslotte twee robots die
zwarte balen vullen met zwarte
brokjes en zwarte staafjes en
zwart poeder - een miniem deel
van dat laatste zal gebruikt wor
den voor ons Norit-tabletje.
Norit. De onderneming van Sau
er en Wijberg groeide uit tot een
multinational, met vestigingen in
de Verenigde Staten, Schotland
en Italië.
Maar op de lange terugtocht naar
de Peel denk ik toch vooral aan
Toon Kortooms en zijn kinderen
die turf aten.
Het zal wel. Ze waren natuurlijk
doorgezakt in de kroeg en de an
dere morgen hadden ze koffie ge
dronken en een eerste sigaret ge
rookt - met alle gevolgen van
dien...
NEDERLAND 1
Door Mariëtte Mulkens
Zo'n derde zwangerschap is toch heel anders dan een eerste, fij,
de eerste had ik alles met zeven maanden klaar staan. Nu heb ij
nog niet eens nagedacht over wat ik straks na de bevalling nodi!
heb. Dat regel ik wel als ik met verlof ben. Bovendien, het meest!
heb ik nog in huis van de vorige twee. En als ik iets mis in de
kraamweek is het nog altijd zo gehaald. Ik zou trouwens niet een:
weten wat ik nog moet halen. Er is een bedje voor de kleine en ik
ga weer borstvoeding geven, dus eten is er ook.
Bij de eerste moest het kamertje piekfijn in orde zijn. Dathadnos
heel wat voeten in aarde, want er moest eerst een kamertje getimi
merd worden omdat er niets was. Nu hebben we eigenlijk ook
geen kamer meer over, maar nu denk ik: 'Het wiegje kan best bi
ons in de slaapkamer staan. Da's net zo gemakkelijk zolang hij o'j
zij nog een nachtvoeding moet hebben.'
Ik voel me ook heel anders. Van mijn eerste zwangerschap staal
me nog heel goed bij hoe moe ik was, vooral in de laatste maan
den. Ik deed, als ik niet hoefde te werken, iedere middag een dut-
je. Toen ik met verlof ging, was ik daar echt aan toe. Het werk
werd me gewoon te zwaar. Nu doe ik eigenlijk nooit een middi
dutje en mijn werk zie ik als een welkome onderbreking van
dagelijkse verzorging van twee kleine kinderen. Ik hoef dan ten-
minste niet de hele dag trappen te lopen, met peuters te sjouwen
en conflicten met een eigenwijze bijna-kleuter uit te vechten.
Destijds was ik helemaal gefixeerd op mijn uitdijende buik. Ik las
alles wat los en vast zat over zwangerschap en bevalling en voel-
de ieder beweginkje heel bewust. Nu vergeet ik heel vaak dat ik
weer een kind krijg. Pas de laatste weken, nu die dikke buik in dt
weg begint te zitten, denk ik wel eens 'o, ja'.
Een ander verschil met de vorige keren is dat ik nu enorm teger
de bevalling opzie. De eerste keer wist ik niet wat ik kon ver
wachten. Je hoort en leest wel dat het pijn doet, maar je weetniet
hoe erg. Ik was toen zelfs een beetje nieuwsgierig. Bij de tweede
had ik nog zoiets van 'het zal wel weer goed komen', maar nu
denk ik 'kunnen we die bevalling niet gewoon overslaan.'
Al met al ervaar ik deze zwangerschap heel anders. Ik maak me
minder druk en de tijd vliegt voorbij, maar ik mis dat speciale ge
voel van de eerste keer. Bij de eerste was alles zo'n onvoorstelbaar
groot wonder, dat was de tweede keer al veel minder en nu is
bijna gewoon.
Soms voel ik me wel eens schuldig ten opzichte van kind nummer
drie. Ik kan aan dat kind na de geboorte nooit zoveel tijd besteden
als destijds aan mijn oudste. Als dat maar. goed afloopt. Straks
loopt het een levenslange frustratie op: gebrek aan aandacht.
De omgeving reageert al net zo. Een kennis met drie kinderen ver
telt altijd dat na de geboorte van zijn eerste kind het huis maan
denlang vol kraamvisite zat (dat ken ik), dat dat bij de tweede a
veel minder was (ken ik ook) en dat er bij de derde niemand i
kwam (dat zal ik straks ook wel meemaken). „We hebben toen
zelfs aan een stel mensen gevraagd of ze asjeblieft op bezoek wil
den komen. Niet voor het cadeautje, maar omdat het derde kind
toch net zo bijzonder is als het eerste."
I7-35
IS.57
Door Jacques Lockefeer, arts
Het kwam wel even hard aan
toen bekend werd dat van de lan
den van de Europese Unie Neder
land nagenoeg onderaan de lijst
staat als het gaat om helder,
schoon zwemwater. Ierland gaat
terecht met de eer van schoonste
zee-, meer- en rivierwater strij
ken. Maar is het dan werkelijk zo
erg? Als we afgaan op de meldin
gen van infectie-epidemietjes als
gevolg van oppervlaktewaterin
fectie, valt het echt wel mee.
Maar als er aanhoudende hoge
temperaturen optreden, kunnen
ziekteverwekkende micro-orga
nismen zich sneller ontwikkelen
en kan de kwaliteit van het
zwemwater snel verminderen.
Dit geldt niet zozeer voor zwem
baden waar met chloor of andere
desinfecterende middelen de
kwaliteit van het water op peil
gehouden wordt, maar vooral
voor open water en natuurbaden.
Maar ook ons Noordzeewater is
niet brandschoon. Vooral zoge
heten thermotolerante bacteriën,
zoals colibacillen, komen er in
een te groot aantal in voor met
als gevolg klachten van diarree,
buikpijn, huidinfectie, oor- en
oogontstekingen, verschijnselen
die in het algemeen bij vervuiling
van oppervlaktewater heel ge
woon zijn.
Bij verontreiniging van zwemwa
ter kan het om allerlei soorten in
fecties gaan. Darmvirussen kun
nen onder andere via lozingen
van al dan niet gezuiverd afval
water in recreatiewater terecht
komen. Van de bacteriële infec
ties is van oudsher de ziekte van
Weil berucht.
De bacteriën komen via ratte-
urine in het oppervlaktewater en
kunnen vooral door lever- en
nierontsteking ernstige ziekt
verschijnselen geven. De coliba
teriën zijn al eerder genoem
maar ook een salmonella-infect
kan door besmetting via oppa
vlaktewater opgelopen worden
Er is een bepaald soort wiere
zogenaamde blauwwieren, d
voor mens en dier giftige stoffi
kunnen produceren. Ze koms
vooral bij hoge zomertemperati
ren voor in zout, zoet en brak®
ter, maar in Nederland zijn 1
vooral de zoetwaterbewoners i
problemen veroorzaken. De
ren hebben het aspect van
dikke blauwgroene verflaag,
vormen een dichte, stinken
brij. Het gif veroorzaakt maa
/darmklachten, huid- en oogirn
taties en hooikoortsachtige
schijnselen.
Ofschoon het huidige normei
stelsel voor zwemmen in
vlaktewater, zoals dat in ons te
is vastgelegd in het kader van i
Wet verontreiniging o]
i-ondertiteld via Teletekst
"(10 Tekst tv
Nieuws voor doven en
slechthorenden
Studio op stelten, kinder
magazine met Oren van je
kop: Kleurrijk, Verhalen over
Nederland met een kleurtje:
Gidon en Ratjetoe, animatie
serie
Pressgang, jeugdserie
Thunderbirds, poppenserie
Markant Nederland, repor
tage-serie: het Pilgrim Festival
Delfshaven
8 1/2, documentaire-serie
over Noorse jongeren die elf
weken met elkaar doorbren
gen in een afgelegen landhuis
(TT) Open Nederlands Ten
niskampioenschap, voorbe
schouwing
(TT) Journaal
2524 (TT) Weeroverzicht
2)32 Homefront, serie
2| 24 Inspecteur van politie Lena
Odenthal, mini-serie
2302 Close Up: Not Mozart, serie
waarin hedendaagse compo
nisten en regisseurs hun visie
geven op Mozart. Afl. 1
2J38 Journaal
NEDERLAND 2
00 Journaal
17.07 America's funniest home
videos
57.30 Journaal
17.33 Alle dieren tellen mee
18.00 Journaal
18.07 (TT) Lingo
18.30 Journaal
18.34 Telearchief
9.00 Journaal
9.06 Kook tv
9.27 Rondom tien
Van gewest tot gewest
0.33 Uitstappen!
1.04 (ZW) Charlie Chaplin
I.23 Achter de dijk
2.06 Geknipt
2.32 Woordroof
3.00 Journaal
3.07 Het pakhuis
3.32 The Wonder Years
3.57 Villa Achterwerk
tS.OO (TT) Journaal
Little Women, animatieserie
16.32 De troon van Koning
Kunstgebit
II.00 Skippy, jeugdserie
12,26 Water insekten, natuurdo-
cumentaire
17.58 (TT) 2 Vandaag, actualiteiten
(TT) Sportjournaal
18.51 (TT) Hoofdpunten uit het
nieuws gevolgd door het
weer
19.00 Ik weet het beter, spelletje
19.29 Een handicap is geen belet
sel, documentaire
Straatmuzikanten, docu
mentaire-serie: St. Petersburg
20.29 (TT) Speurtocht in de na
tuur, serie: De terugkeer van
de wolf
tewateren en de Wet
veiligheid zwemgelegenhecM
controle of deze wetten wordi
toegepast, is toegewezen aanl DUITSLftND 1
provincie), geen volledige
scherming van de zwem
biedt, geeft het toch enige zekt
heid. Als men in oppervlakte®
ter wil zwemmen, kies dan wat
dat door de provincie geschikt i
bevonden. Bij twijfel kan met4
ze instantie contact worden »l
genomen. Ook op Teletekst, paf
consumentenrubriek
"K o» 1'00Tagesschau 11.04 (TT) Hot Paint,
na 720, wordt informatie overt Amerikaanse film-komedie uit 1987
kwaliteit van het water
schaft. Bij klachten dient in»
ste instantie de huisarts ge»
sulteerd te worden. Worden
ziekteverschijnselen in
gebracht met de kwaliteit van!
zwemwater, dan kan men dit
de plaatselijke GGD melden.
Londen/Amsterdam (ap) - Veel bejaarde Europeanen lijd®,
een gebrek aan vitamine D, waardoor ze het gevaar lopen u
ze botten te krijgen. Dit blijkt uit onderzoek van de Wage®1
se ingenieur R.P.J. van der Wielen, dat gepubliceerd wp"
het nieuwste nummer van het medische blad The Lancet.
Bij het onderzoek van Van der
Wielen waren 824 Europese 65-
plussers betrokken. Van de man
nen had 36 procent gebrek aan
vitamine D, bij de vrouwen was
dit zelfs 47 procent.
Deze conclusies zouden de Euro
pese Unie moeten aanzetten tot
het denken over het toevoegen
van vitamine D aan levensmidde
len. In de Verenigde Staten wordt
deze vitamine aan de melk toege
voegd. Sommige Europese lan
den, zoals Nederland, doen de vi
tamines A en D in de margarine,
maar bijvoorbeeld in Frankrijk is
dit streng verboden.
Het lichaam maakt vitamine D
aan onder invloed van zonlicht.
Daarom ging men ervan uit dat
in zonnige landen geen gebrek
aan deze bouwstof kan onlsL(
„Een van de opvallendste»®'
sies van mijn onderzoek is®1
Zuid-Europa, waar zonli®
overvloed is, volstrekt ge® j
rantie bestaat tegen vitara"11'
gebrek"zegt Van der Wiel®
De vitamine zit ook in vet'®
sooorten, zoals zalm, haring
makreel
Dr Michael Holick van de
groep voor vitamine D,
beenderen van de
van Boston is bijzonder
ken over het onderzoek. »"e,
aan vitamine D is een niet
de wereldwijde epidemie ,S1
de Amerikaan, die mevS?t
niet voldoende in de zon
aanraadt dagelijks vita®»1
pillen te slikken.
BELGIË FRANS 1
16.40 James Bond jr., animatieserie
17.05 Camp 2000, serie 17.35 The Wal-
'ons, serie 18.30 Info première 18.55
Maguy, serie 19.30 Nieuws 20.10 La ri
viere Espérance, serie 21.55 Inédits:
kente, les années ambigues, docu
mentaire-serie gemaakt door amateur
filmers: 1938-1939 23.00 J'aime la télé,
reportage-serie over het kijkgedrag
tan jongeren 23.40 Musique: Kassav
•0.10 Laatste nieuws 00.25 24 H sur
les marchés
BELGIË FRANS 2
'8.00 lei Bla-bla, kindermagazine
'8.59 Tennis, toernooi van Waregem
'9.30 Nieuws 20.00 Zie België Frans
(tot 23.23)
85.45 Morgenmagazin, ontbijttelevi-
sie 09.00 Tagesschau 09.03 The Flying
Doctors, serie 09.45 Tele-Gym - Ba Du-
Jin, Chinese heilgymnastiek 10.00
hgesschau 10.03 Die Rabenmutter,
documentaire over moeders die hun
W ter adoptie afstaan 10.35 Info
Verbraucher,
®n Sheldon Larry met John Larroquet-
'e, Gregory Harrison en Cyrielle Claire
2.35 Umschau 12.55 Presseschau
13.00 Tagesschau 13.05 Mittagsmaga-
J" 13.45 Wirtschafts-Telegramm
«■00 Tagesschau 14.03 Schimpf-19 7
telefonische talkshow 14.30 Wuff,
Wserie 14.55 Philipp, kinderserie
15.00 Tagesschau 15.03 Nobody is
Weet, spelletje 15.30 All creatures
»reat and small, serie 16.00 Ta-
9esschau 16.03 Fliege, talkshow met
duele thema's 17.00 (TT) Tagesschau
'■10 Brisant, boulevardmagazine
'•55 Verbotene Liebe, serie 18.25
Manenhof, serie 18.54 Einsatz für Loh-
°e«, serie 20.00 (TT) Tagesschau
RADIO
Jon4?'0 RIJNM0ND
Ham "erdee® 9 00 Nederlandse produkt.
it lann V''etenMenn0Tamming. 12.00ReintJa
it ic anneen de Toffe Peren. 14.00 HenrïëttJ
1»n„„ BR Express. 17.00 Post van vandaag.
pop aan de telefoon
regionaal n
7.25 D<
„OMROEP BRABANT
Radio 1,
Actualiteiten en
destraT 8,11 Radi0 Nieuwscentrale. 8.37 Frai
Joh-' °P ontbijt ergens in Brabant. 8.55 We
lender Tn uuren-9-07 Muziekkiosk met De schj
sdieiirir Draaibank. 11.07 Van harte n
Vanstra Üntler' '2*05 Actualiteiten en service.
pp streek. 13.11 Radio Nieuwscentrale
Het Rpi rr 1J-11 nauio we
'5.08 M- i14,08 Muzlek en Van streek op
"mek „Z 17,05 Actualiteiten en service. 17.
Nieuwa °P 17,50 Provinciale agenda.
6,1 verkeersinformatie. 18.11 Radio Nier
