Thuisfront moest [apan verdedigen met pijl en boog Nieuwe generatie leiders staat klaar in Israël Jubilerende CDU claimt alle successen welvarend Duitsland ONOMIE kort 0STEM BUITENLAND Singapore op zoek naar de definitie van 'goede zeden' DINSDAG 18 JULI 1995 A7 NSDAG 18 JULI 1995 im en Tunesië t een handelsakkoord met Viet Tunesië ondertekend. Daarmee eg naar de formele rehabilitatie Aziatische land. Het akkoord be bevordering van de investerin- en milieubescherming. Tunesië I voor een verdrag met de EU in nu een reële kans zich verder te iBuitenlandse Zaken Habib ben is de Euro-Mediterane conferen- act zal worden bereikt tussen de n aan de Middellandse Zee. Scott Paper over papierconcern Kimberly-Clark jenex-zakdoekjes, Huggies-luiers Pt voor 10,6 miljard gulden eige- Laper. werelds grootste producent van [doekjes wordt, kan bogen op een iberly-Clark, actief in 27 landen voor zijn rekening. Scott, in Ne- in Gennep en actief in 21 andere ,rd dollar om. topmanagers anders boeten voortaan normaal inkom- laan hen toegekende aandelenop- le van Financiën nam die stap na de Greenbury-rapport over de be- jigement. Het jaarlijkse voordeel nat op 200 miljoen gulden. jna 4 procent hoger letailhandel is in mei met bijna 4 |)an mei 1994. Vooral schoenwin- feetstijging van 6,8 procent was dit (reling in deze branche. Dit meldt latistiek (CBS).In de non-foodsec- J+10,9 procent) en de doe-het-zelf omzetstijging te zien. Meer be- I omzet van wit- en bruingoed, ge- J procent) en van speciaalzaken in Iting en vloerbedekking (+2,5 pro- nche kwam de omzetstijging voor- markten (+4,5 procent). De omzet (door in de eerste vijf maanden van 4,55 0,34 e 32,50 19,20 11,00 115,00 f 47,30 138,00 35,50 f 31,10 Wall Street 14/07 17/07 allied signal 45 45 amer.brands 39 amer.tel.tel 54 54% amoco corp 68% 68% asarco ine. 36 36% baan company 33 33% bethl. steel 17% 17 boeing co 64 64 can.pacific 18 17 chevron 47% 48 chiquita 14% 14 chrysler 50% 50 citicorp 62% 61% cons.edison 29 28 digit.equipm. 39% 39% dupont nemours 69% 70% dow chemical 76% 77 eastman kodak 63% 62% exxon corp 71% 72% ford motor 32 32 gen. electric 58% 59% gen. motors 51% 50% goodyear 43% 43% hewlett-pack. 82% 82% int. bus.mach. 103 107% int. tel .tel. 115% 115% kim airlines 37% 37% mcdonnell 81% 80 merek co. 50% 50% mobil oil 98% 99 omega financ. 26 26 philips 51% 51 royal dutch 122 123% sears roebuck 34 33 sfe-south.pac, 27% 27% texaco inc. 65% 65% travelers 45% 47 united techn. 80% 81% westmghouse 13 13% whitman corp 19 19% woolworth 14% 15% Goud Goud onbewerkt 19,240-19,840 bewerkt 21,440 laten Zilver zilver onbewerkt 225-295 bewerkt 340 laten vk vorige koers sk slotkoers gisteren a laten b bieden c exclaim e gedaan/bieden d ex dividend f gedaan /laten g bieden en ex dividend h laten en dividend k gedaan en laten ex dividend I gedaan en bieden ex dividend orMari Yamaguchi (ap) -O-In de zomer van 1945 „Masaaki Oshige 13 jaar. (herinnert zich vijftig jaar [(rnog heel goed zijn zucht de strijd. Tijdens de laat- oorlogsmaanden werkte in een fabriek in het zui- van Japan die vliegtuig- ïdelen maakte. lirie oudere broers die al in Keizerlijke Legers vochten, I Oshige ervan uit dat hij idig aan de beurt zou zijn om de strijd mee te doen. Zijn j stond al op de lijst van jidaten voor een jonge lucht- iteenheid. capituleerde Japan. Zijn was hem ontnomen. „Sol- 1 worden was de natuurlijke van zaken," zegt hij. Onder lenst uit willen komen was enkbaar en zou hem hebben lanpeld tot een 'hikokumin' - Japans persoon - een verra- het naderen van de herden- j van de Japanse capitulatie la augustus komen de herm aan de laatste oorlogs- anden boven. Vanaf het vroe- raorjaar van 1945 was duide- dat Japan de oorlog niet kon uen. In de Stille Oceaan de het ene na het andere ei- laan de geallieerden verlo- De militaire leiders weiger- die werkelijkheid te aan- .iden. Ze riepen om meer en offers, niet alleen op het {veld, maar ook aan het thuis- it de drukkend warme dagen van de zomer van '45 werd er herhaaldelijk gesproken over een grote laatste slag waaraan elke Japanner zou moeten meedoen. Een van de kreten was 'ichioku gyokusai' - 'de 100 miljoen als stralende diamant' - waarmee werd verwezen naar de schitte rende rol die voor de 100 miljoen Japanners in het verschiet zou liggen. In de lente van 1945 werd de bur gers geleerd hoe zij Amerikaanse soldaten moesten doden, als die het land zouden binnenvallen. Eerst in de buik steken met een bamboespeer, vervolgens afma ken met het keukenmes, of welk wapen maar onder handbereik was. Vrouwen stroopten de mou wen van hun kimono op en sta ken met hun bamboesperen in op strooien oefenpoppen. Daarbij moesten ze ook nog 'Brute Ame rikanen!' roepen. In alle wijken van de Japanse steden werd per blok opgeroepen tot extra inspanningen van de buurtorganisatie, de 'tonarigu- mi', ter organisatie van de civiele verdediging en het waken tegen ondermijnende activiteiten. Iedereen moest een op het over hemd of de kimono genaaid em bleem met zijn of haar naam dra gen. In juni 1945 gelastte de keizerlij ke regering de mobilisatie van alle Japanse mannen onder de 60 jaar als 'vrijwilliger'. Ministers die deze nieuwe eenheden beke ken schrokken vaak van de uit rusting. De 'vrijwilligers' hadden speren en pijl en boog. De rege ring hoopte dat het tentoonsprei den van Japans fanatisme onder de bevolking de Amerikanen er van zou doen afzien Japan bin nen te vallen. Historici zijn nog steeds in discussie over de vraag in hoeverre de beslissing om de atoombom op Hiroshima en Na gasaki te gooien, mede werd in gegeven door de vrees voor een groot aantal Amerikaanse slachtoffers bij man-tegen-man- gevechten in Japan. Voor de meeste Japanners was het dagelijks leven tegen die tijd zeer moeilijk geworden. De be volking moest de huizen verduis teren, de winkels raakten leeg, het voedsel was op de bon. Zwar te handel werd zwaar gestraft. „Mijn moeder werd gepakt door de politie en al onze rijst werd inbeslaggenomen," vertelt Reiko Tanaka (60). „Het was zo ellen dig." De bevolking trok het plat teland op om daar voedsel te be machtigen. Ze aten grassen, waterige soep en insecten. „Onze leiders hadden moeten weten wanneer ze moesten stop pen," vindt Katsuto Okubo (76) die in het noorden van China vocht. „Ze hebben het hele land uitgeput." De oorlogspropaganda was alom aanwezig, tot aan de postzegels toe. De overwinningen uit het begin van de oorlog werden in herinnering geroepen: de over rompeling van Singapore, de val van Bataan. Vrijheid van me ningsuiting bestond niet. Het Engels, de taal van de vijand, werd verboden. Elke schijn van tegenwerking tegen de oorlogs machine werd aan de beruchte militaire politie gemeld. Om de ongebroken trouw aan de keizer te tonen hing in elke wo ning zijn portret aan de muur. Kiyoko Tanaga herinnert zich dat ze bij luchtalarm onmiddel lijk naar de school waar zij les gaf moest rennen om daar het portret van de keizer te bescher men. „Als dat was doorgegaan zou ik zijn ingestort," zegt ze nu. De geallieerde luchtaanvallen namen in aantal en hevigheid toe. In de laatste acht maanden van de oorlog vluchtten ruim tien miljoen Japanners uit de steden naar het platteland vanwege de Amerikaanse bombardementen, die uiteindelijk aan 500.000 bur gers het leven kostten. Met enige s'chaamte denken de Japanners terug aan de duizen den slaven die in die laatste oor logsdagen in hun midden waren. Japan had grote aantallen Kore- anen en Chinezen, en gevange nen uit andere landen, naar het eigen land overgebracht om als dwangarbeider in fabrieken te werken. Ze werden onmenselijk behan deld. „We scholden ze uit. Wij voelden ons superieur," vertelt oorlogsveteraan Okubo. „Ik vind dat nu vreselijk." Voor wie deze periode heeft mee gemaakt is het pijnlijk reken schap te moeten afleggen over de oorlogsrol van Japan. In juni werd er fel gedebatteerd in het parlement over de vraag of Japan spijt zou moeten betuigen over de oorlog. Er kwam geen ex cuus. „Ik word kwaad als ik jonge Ja panners die niks van de oorlog weten hoor zeggen dat iedereen die toen niet protesteerde zelf verantwoordelijk is voor de Ja panse oorlogsagressie," aldüs Toko Suzuki (72). „We moeten excuses aanbieden over onze wandaden, maar ik hoop dat ze begrijpen dat wij er weinig aan konden doen." l'acüsche politieke voormannen van twee generaties: premier Rabin (l.) en oppositieleider Netanyahu FOTO'S EPA jul 60,00 611 1,00 okt 60,00 1195 2,00 okt 62,50 293 0,90 okt 60,00 453 0,80 a o97 55,00 327 5,70 o96 17,00 883 2,90 jul 380,00 320 76,50 b jul 440,00 323 17,00 jut 455,00 736 4,00 jul 460,00 1079 1,50 jul 470,00 500 0,30 a aug 460,00 427 5,60 b okt 380,00 320 75,00 b jul 435,00 345 0,20 jul 455,00 666 2,40 a jul 460,00 484 5,00 aug 420,00 3500 0,50 a aug 440,00 3034 2,00 a okt 460,00 1405 12,20 apr 430,00 3500 7,00 a apr 440,00 3500 8,00 apr 460,00 3507 15,70 o96 440,00 303 15,50 a o97 440,00 337 19,00 jul 70,00 1079 1,10 okt 65,00 339 7,30 okt 70,00 668 4,70 okt 75,00 637 2,90 jul 70,00 1322 2,30 okt 65,00 1307 3,00 jul 90,00 574 0,30 jul 50,00 314 7,70 jul 55,00 293 2,80 okt 55,00 346 4,00 o98 55,00 311 10,60 jul 50,00 451 2,70 jul 52,50 655 0,90 a okt 55,00 639 1,40 jul 60,00 648 0,40 aug 105,00 952 5,00 aug 110,00 377 2,30 a nov 115,00 1007 4,00 jul 80,00 1771 1,50 jul 85,00 594 0,40 okt 80,00 85,00 838 4,60 b okt 1923 2,90 okt 90,00 340 1,50 o98 55,00 316 29,00 iui 75,00 366 0,30 iui 840,00 707 8,00 lr%n Fisher (ap) em - In Israël staat een generatie van prag- i ingestelde leiders te f Wen van ongeduld om de '«oorlogshelden af te los- .generatie van premier Yit- F Rabin (73) heeft de joodse r "'1® een halve eeuw lang j%rd. De ijzervreters die Is- r aanvoerden in de Zesdaagse '8® de Yom Kippur oorlog 'o oud of zijn er niet meer; n Peres wordt 72, Moshe al langer verleden tijd, ™er Menachim Begin is -1 en zijn opvolger Yit- "kamir heeft zich terugge- i fit het politieke leven. 1867 ^at3in' de oorlogsheld L, n°g een keer proberen "fr 'i worden voor hij de rtij en het vredespro- 11 "e jonge generatie over- Bïh i het rechtse Likud-blok e wisseling van de wacht tj««gevonden. Nadat Likud |fij ?Positie terecht kwam, öf 45-jarige Benjamin 'hu partijleider. e Parlementaire oppositie fjhifuwe generatie leiders 5 ue controle over de be- si 'e instituten en organi- ik„jlri Israël. I 'eJ1Ve Aiders zijn anders. Ze praten beter en dragen maatkos tuums; het zijn politici. De oude ren, die bij de oprichting van de joodse staat aanwezig waren, let ten niet zo op de etiquette, ge dragen zich onhandig en zijn vaak onbehouwen en plomp. Hoewel hun standpunten zeer verschillen - zo vertrouwt Neta nyahu de Palestijnen voor geen cent, terwijl onderminister van Buitenlandse Zaken Yossi Beilin bijna letterlijk zelf een duif is ge worden - delen de nieuwe leiders een pragmatische aanpak die het zelfvertrouwen van het moderne Israël weerspiegelt. „De nieuwkomers zijn represen tatief voor iets nieuws in Israël. Ze lonken openlijk naar Ameri kaanse waarden als individualis me en televisiepolitiek," meent Uri Dromi, woordvoerder van Rabin. Tijdens de verkiezingen in 1996 zal er een openlijke generatie strijd plaatsvinden als Rabin het opneemt tegen de 30 jaar jongere Likud-leider. Netanyahu is welbespraakt, zo wel in het Engels als Hebreeuws; de oude generaals en bureaucra ten brengen hun gedachten zwoegend en ploeterend onder woorden. Ook met de publiciteit weet Netanyahu beter om te gaan. Twee jaar geleden kreeg hij alle aandacht van het volk door op televisie een buitenechtelijke af faire toe te geven. Zijn biecht werd gezien als de introductie van opnieuw een Amerikaanse traditie binnen de Israëlische po litiek; het ge(mis)bruik van het prive-leven van politici. Netanyahu studeerde af aan het Instituut voor Technologie in Massachusetts en zijn politiek is - ondanks zijn harde lijn - een stuk pragmatischer dan die van veel van zijn conservatieve par tijgenoten. Zo had hij er geen moeite mee de Gazastrook af te schrijven toen Rabin de Pales tijnen daar eenmaal autonomie had verleend. De Likud-leider wist dat de noodlijdende Ga zastrook slechts een blok aan het Israëlische been was. Ten aan zien van verdere concessies aan de Palestijnen en de Arabische landen neemt Netanyahu daar entegen weer een keihard stand punt in. Over een land-voor-vre- de ruil met Syrië zegt hij dat een dergelijke overeenkomst 'nog niet eens het papier en de inkt waarmee zij geschreven wordt waard is'. Toch zijn zijn argumenten niet gebouwd op dat typische gepas sioneerde nationalisme dat de voormalige Likud-leiders als Be gin en Shamir kenmerkte. Neta nyahu's gedachtengang wordt ingegeven door veiligheidsover wegingen. Een van zijn naaste medewerkers behoort ook tot de nieuwe gene ratie leiders. Parlementslid Li- mor Livnat is de leidende vrou welijke politicus binnen Likud en zal een ministerspost krijgen als haar partij de verkiezingen wint. Sinds 1992 zit de 44-jarige Liv nat in de Knesset en volgens haar moet Likud zich op sociale kwes ties richten, en niet op het Ara- bisch-Israëlische conflict, om weer de macht te krijgen: „Met buitenlandse politiek alleen redt een land het niet. Er blijven de alledaagse problemen die opge lost moeten worden." Livnat klaagt er over dat natio nale symbolen in Israël taboe zijn. Zo wordt vlagvertoon be schouwd als te politiek beladen. „Ik benijd de Amerikanen. Zij hebben hun vlag, hun symbolen en zijn er trots op. Ze schrijven 'In God We Trust' op hun dollar biljetten. Stel je voor dat wij dat zouden doen. Ze zouden ons uit maken voor regelrechte fanatie kelingen," aldus Livnat. De toekomstige rivaal van Neta nyahu zal hoogstwaarschijnlijk de 45-jarige Haim Ramon wor den. Het afgelopen jaar ontpopte hij zich als een goede kandidaat voor de opvolging van Rabin. Hij groeide als zoon van Holo caust-overlevenden op in de ge mengde Palestijns-joodse bui tenwijk Jaffa in Tel Aviv. Dat maakte van hem een duif op het politiek toneel. Maar net als die van Netanyahu is zijn argumentatie welhaast verstoken van ideologische standpunten. Ramon is de bedenker van de verkiezingsslogan die Rabin in 1992 de overwinning bezorgde: „Haal de Gazastrook weg uit Tel Aviv." Hij speelde daarmee in op de angst van veel Israëliërs tij dens een periode dat er regelma tig steekpartijen door Pales tijnen plaatsvonden. Tegelijkertijd hield de slogan ook de boodschap in dat de Pa lestijnse onafhankelijkheid geac cepteerd moet worden. Binnen de Arbeidspartij kent de charismatische Ramon twee ri valen; de 53-jarige Ehud Barak en Yossi Beilin. Barak is de enige oorlogsheld on der de nieuwe generatie politieke leiders. Tot afgelopen januari was hij stafchef van het leger. Hij is een verwoed muzieklief hebber die klassiek piano speelt. Beilin, de plaatsvervanger van minister van Buitenlandse Zaken Shimon Peres, is de man die ach ter de schermen het principe vredesakkoord met de PLO in 1993 uitdacht. Hoewel een intellectueel, met een doctorstitel in de politieke we tenschappen, staat hij bekend als een politicus die lichtvoetig ge compliceerde kwesties toege- moet treedt. Amerikaanse mariniers hijsen de VS-vlag op het eiland Iwo Ji- ma. Dit eiland werd na zeer fel le gevechten veroverd op de Ja panners in februari 1945. De mi litaire leiders in Japan wisten vanaf dat moment dat de oorlog niet meer gewonnen kon wor den, maar bleven het thuisfront desondanks om grote offers vra gen. FOTO AP Door Vijay Joshi (ap) Singapore (ap) - Na de bevolking zestien jaar lang te heb ben ingepeperd dat zij zich netjes en zedig dient te gedra gen, is Singapore nu aan het denken geslagen over wat de Singaporese zeden eigenlijk zijn. In deze multiculturele samenleving is de ongegeneerde boer na het eten voor de een een goed gebruik, maar voor de ander een brutale onbeleefdheid. Hoogste tijd om een gemeenschappelijke gedragscode in te voeren, vindt de Raad voor Nationale Welle vendheid. Op last van de raad is juli opnieuw uitgeroepen tot de maand van de etiquette. De 3 miljoen Singaporezen worden ge acht vriendelijk te lachen, netjes in de rij te staan en hun zitplaats aan bejaarden af te staan. Met een mengeling van Chinese, Maleisische, Indiase en Europese tradities valt het kiezen van goede manieren in Singapore niet mee, erkent ook de Raad van Wellevendheid. De raad heeft een college van academici opdracht gegeven de gemeenschappelijke Singaporese goede manieren vast te stellen. In 1996 moeten die alomgeldende beleefdheden dan met een cam pagne aan de man worden gebracht. Zal boeren en spugen toegestaan zijn? Voor oudere Chinezen en Indiërs zijn dat aanvaarde gebruiken. De jongere, meer westers georiënteerde generatie vindt ze vies. In dit door orde, netheid en braaf burgerschap geobsedeerde staatje zijn gedragscampagnes schering en inslag. Juli is al sinds 1979 de maand van de etiquette. Dit jaar gaat de campagne gepaard met een publiciteitsgolf over zuinig zijn met water. Vorige maand begon er een anti-drugscampagne. Een van de gro tere offensieven van de laatste tijd was de 'Spreek Mandarijns- Campagne' waarin de Singaporezen werden aangespoord de offi ciële Chinese taal te spreken in plaats van het handvol dialecten dat hier te horen is. In het recente verleden werd de bevolking in advertenties en met vlaggen ondersteunde campagnes aangespoord op tijd te komen op afspraken, passagiers eerst te laten uitstappen vooraleer zelf een trein of bus in te klimmen, de eer van Singapore in het buiten land hoog te houden met goed gedrag en bij een buffet het eigen bord niet te vol te scheppen. Dit jaar begint Singapore een speciale, populair ingerichte cam pagne voor de jeugd. „Om de jeugd te bereiken moet je wat subtieler zijn. Die houdt er niet van belerend toegesproken te worden," zegt Noël Hon, voor zitter van de Raad voor Wellevendheid. Kortgeleden werd een televisieprogramma van een uur uitgezon den waarin lokale popsterren ondersteund door een minister de slogan lanceerden: 'Beleefdheid. Dat is mijn wereld'. Er is een be leefdheidsstripboek en een beleefdheidslied, uitgevoerd door de popgroep 'Michael Learns to Rock'. Hon zegt dat de twee vorige campagnes onder de jeugd met succes het 'kiasuisme' heeft bestreden. Kiasu is een Chinees woord dat 'eerst ik' betekent. Uit een vorige maand gehouden onderzoek is gebleken dat slechts 70 van de 1.000 inwoners vinden dat onbeleefd gedrag is toegeno men. Een veel grotere groep, 460 op 1.000, had de indruk dat de hoffelijkheid in Singapore is gegroeid. Door Frans Wijnands Bonn - Konrad Adenauer, Ludwig Erhard, Helmut Kohl. Wat zou er van Duitsland terecht zijn gekomen zonder deze mannen? Het zijn moeilijke dagen voor de socialistische SPD. De 50-jarige Christen-Democratische Unie, de CDU, walst over historische verdiensten van SPD- ers als Brandt en Schmidt heen. De Unie toont zich innig tevreden met zichzelf. In alle toespraken die de afgelopen tijd binnen en over de jarige volkspartij zijn gehouden, was in alle soorten bewoordingen de zelfde conclusie te horen: dat het Duitsland en de Duitsers zo goed gaat is uitsluitend en alleen te dan ken aan de christen-democratische unie en haar gro te leiders. Van een van hen, Konrad Adenauer, is kortgeleden een meer dan mansgroot bronzen beeld onthuld. Vlakbij de Neumarkt in Keulen, de stad waar hij ve le jaren burgemeester was voordat hij zich - als eer ste democratische Bondskanselier - wijdde aan de wederopbouw van Duitsland en het terugwinnen van internationaal vertrouwen. Uit toevallig samenvallende burgerinitiatieven in juni 1945, in Berlijn en in Keulen, ontstond de CDU. Als een interconfessionele politieke beweging van het midden. In Oost-Duitsland aanvankelijk getole reerd door de bezettende Sowjets, maar dat duurde niet lang. Christen-democratische politici hebben het nadien - in de schaduw van de communistische SED - zeer moeilijk gehad. In tegenstelling tot het vrije westen, waar de Unie tot grote bloei kwam en met kapitale verkiezingsoverwinningen vrijuit kon regeren. In de 46 jaar dat de Bondsrepubliek bestaat, leverde de CDU 33 jaar de kanselier. En uitgerekend in de periode dat zij in de oppositie werd gedwongen, her kreeg de partij het enigszins verlepte elan. Met de keuze van Helmut Kohl tot kanselier - in 1983 - be gon een nieuwe machtsperiode voor de CDU, al zijn de statistische cijfers alarmerender dan wordt toe gegeven. „Dat is typerend voor onze partij: de negatieve za ken schoonpraten; de zaken mooier voorstellen dan ze zijn," meent ex- secretaris-generaal Heiner Geissler, die de situatie in de CDU ronduit 'kata- strofaal' noemt. Geissler is vrijwel de enige oud-ge diende die met zijn openhartigheid en kritiek Helmut Kohl het vuur aan de schenen kan leg gen en hem rood van boosheid kan krijgen. En de situatie in en van de partij is ook minder rooskleurig dan op het eerste oog lijkt. In 1983 won Kohl nog met bijna 50% van de stemmen; vorig jaar haalde hij een vlies dunne meerderheid met maar 41,5%. De kiezers lopen weg, het ledental daalt. De partij vergrijst in snel tempo; oude ren klampen zich meer aan Kohl, dan aan de partij vast. „Sterke stam, slap gebladerte," typeer- CDU-stamvader Konrad Adenauer opent in 1966 voor de laatste maal het congres van zijn partij. Links de toen malige bondskanselier Ludwig Erhard. FOTO ANP de een Duits weekblad het beeld van de CDU. Maar wie zulke dingen op een verjaardagsfeest zegt, wordt er al gauw van beschuldigd dat 'ie spijkertjes in de feesttaart strooit'. „De CDU lijkt dan eerder een houtvlot dan een zeilschip, maar dat heeft één voordeel: de CDU kan en zal niet zinken." Als Kohl zo'n zin uitspreekt, is het alsof hij tegelijk handenvol zwemvesten rondstrooit. Met Adenauer, Erhard en Kohl heeft de CDU onte genzeggelijk een succesvol drieluik. Adenauer als de kanselier die bewust het contact in West-Europees en Atlantisch verband zocht, en vond. Erhard - door Adenauer altijd onderschat - werd en blijft met zijn pragmatische sociaal-financiële denken de man van het 'Wirtschaftswunder', en Kohl krijgt te zijner tijd zijn standbeeld als de kanselier van de Duitse een heid en de man die de 'Ost'-politiek van Willy Brandt succesvol afrondde. Stuk voor stuk politieke prestaties die de doorsnee kiezer aanspraken en dat is de kracht van de CDU: een partij van het midden, voldoende behoudend, behoedzaam progressief; gebaseerd op christelijke grondslag maar desondanks bijvoorbeeld bereid een politiek-moreel acceptabel compromis over de abor tus-wetgeving af te sluiten. Geen klasse-partij, geen club van bevlogen ideologen, niet langer de heren club uit Adenauer's tijd; eerder een supportersclub van de huidige kanselier. De CDU is Kohl en omgekeerd; met alle zegeningen en risico's van dien. Ik ga door tot 1998, heeft Kohl gezegd. Dan stopt hij, tenzij,... Kandidaat-opvolgers zijn dun gezaaid en krijgen nauwelijks ruimte zich te ontplooien. Jongeren in de partij moeten brutaal worden om Kohl's aandacht te krijgen. Kohl be heerst de partij. Zijn woord en wil zijn wet. En zo lang hij de socialistische SPD op afstand kan hou den, is zijn macht binnen de partij gegarandeerd. Begin juli onthulde hij in Keulen het standbeeld van zijn vereerde voorganger, Adenauer. Acht jaar gele den nam een aantal Keulse burgers - onder wie een kleinkind van Adenauer - het initiatief daartoe. Niemand weet eigenlijk waarom er al niet lang een beeld van hem in Keulen sond. Twee aangezochte beeldhouwers overleden voordat zij de opdracht konden uitvoeren. In 1991 begon de Münchener kunste naar professor Karl Wimmer aan het beeld. Toen hij een jaar later overleed, liet hij een beeld zon der hoofd achter. Zijn leerling Gerd Weiland werkte een jaar aan de kop en maakte het beeld af. Het kunstwerk is be taald met giften uit de bevolking en het bedrijfsleven. De stad Keulen had er geen geld voor over. Ere-gast bij de ont hulling was Max Adenauer, de 84-jari- ge zoon van de vroe gere kanselier. Hij was tevreden, vooral omdat 'het beeld tij dens een echt Keuls volksfeest onthuld werd en niet in een stijve plechtigheid'. Toepasselijker kon het nauwelijks: een volksfeest voor een groot man uit een volkspartij.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1995 | | pagina 7