Proe
'Ik dacht altijd aan de poen'
Iiyluskens 'v<
Beter
DESTEM
pwtiac
's^tod
HET WEER
Regen- en onweersbuien
Minister Sorg
DE STEM
DE BINNENK ANT
DE STEM
Bouwput
BEZORGKLACHTEN
LEZERSSERVICE
ABONNEMENTENADMINISTRATIE
BEL LEZERSCONTACT
06-0226116
Wim van Est vertelt zijn verhaal in boekvorm -
I Zon en maan
Hoogwater
Kr-^'S' M»ske„S
Als je slaa\
enkelband ki
I meter8 maar Vijftien
WOENSDAG 12 JULI 1995
Mijn schoonvader liet
zich op gezegende
leeftijd graag langs
spectaculaire bouwputten in
zijn woonplaats rijden. Om een
idee te krijgen van wat er zoal
zou staan als hij er niet meer
zou zijn. Afstandelijk be
nieuwd naar een langere toe
komst dan de zijne maar zon
der de haast om het nog alle
maal te hoeven, laat staan te
kunnen beleven.
Ik moest aan hem denken toen
ik die mevrouw op leeftijd met
een reuma-gekromde vinger
over foto's en plattegronden
zag gaan, alsof ze in tijdloos
braille wilde voelen wat ze str
aks niet meer zou kunnen zien.
Ze stond in een van die vrolijk-
witte ronde paviljoens die het
stadsbestuur van Berlijn in de
ze zomerse weken heeft opge
steld op een half dozijn karak
teristieke plaatsen in het deels
nog kale centrum: op de Pots-
damer Platz bijvoorbeeld.
Ik kan me een paar jaar in haar
leeftijd vergissen maar ze was
in ieder geval oud genoeg om
ook de aanloop naar de Twee
de Wereldoorlog bewust te
hebben meegemaakt. Gezien
haar belangstelling voor de ar
chitectonische toekomst van
centrum-Berlijn kon het bijna
niet anders of ze moest Berlijn-
se zijn, of er althans lang ge
noeg gewoond hebben om
nieuwsgierig te zijn. Naar wat
er ging komen maar wat ze niet
allemaal meer zou zien. Kenne
lijk nu al moeite hebbend zich
te oriënteren in het snel veran
derende Berlijnse stadscen
trum.
De cylinder-perspectieven van
het toekomstige Berlijn doen
denken aan het Panorama van
Mesdag, op Scheveningen.
Maar terwijl dat met de dag
meer nostalgie naar een ver
dwenen verleden oproept, ma
ken de panorama's in Berlijn
ongeduldig naar de grijpbare
toekomst. Waar nu nog stoffige
zandvlaktes liggen bruist bin
nenkort de internationale za
kenwereld. De nog wat geiso-
leerde Rijksdag is dan middel
punt van een gloednieuw rege
ringscentrum en uit de langge
rekte bouwputten rond de
Friedrichs$trasse groeit een
kooppcentrum waarvoor de
stilaan afbladderende
Kurfürstendamm terecht be
vreesd is.
Berlijn krijgt een nieuw hart,
op de plaats waar het oude al
tijd heeft geklopt: tussen het
Rode Raadhuis en de Bran
denburger Poort. De lange tijd
door een hoge muur geschei
den stadsdelen moeten wennen
aan die verandering en aan el
kaar: het oude west-Berlijn
omdat het de afgelopen tiental
len een, óók materieel bevoor
rechte positie had. Het oude
oost-Berlijn omdat het zich
overrompeld voelt door de nog
steeds wat onwennige kapitalis
tische levensstijl.
De Italiaanse bouw-tovenaar
Rossi ontwerpt een mediter
raan-kleurig woon-kantoor-
complex bij de Friedrichstras-
se, op de plaats waar vijf jaar
geleden nog het grauw van het
socialistische DDR-regime
overheerste. Waar de
(staats)grond toen geen pfen
nig waard was.
Door Frans Wijnands
Nu kost de grond op deze be
geerde plek rond de 25.000
mark per vierkante meter. Ho
tels, warenhuizen en onderne
mingen van wereldnaam bou
wen driftig aan hun Berlijnse
dependances. Nooit verstomt
het lawaai rond de talloze
bouwplaatsen. Ook in de week
einden wordt gewerkt. Door
arbeiders die uit Polen en Por
tugal, Engeland en Ierland ko
men. De 20.000 werkloze Ber
lijnse bouwvakkers komen
nauwelijks op de steigers. Ze
zijn te duur.
Waar eens Checkpoint Charlie
stond, die legendarische door
laatpost tussen west en oost,
staat nu tussen de bouwkranen
een groot bord: 'Halt! Hier
wordt gebouwd.' De resten van
de controlepost zijn naar een
gloednieuw Geallieerdenmu
seumpje gebracht, ver van de
oorspronkelijke plaats, waar
gepoogd wordt het verleden
een klein beetje zichtbaar te
houden. Stedebouwkundigen
houden af en toe hun hart vast.
Wordt er niet veel te snel, en
veel te veel van hetzelfde ge
bouwd? Kantoren staan al leeg
voor ze opgeleverd zijn. De
roep om meer woningen in het
centrum wordt met de dag lui
der. Krijgt Berlijn straks een
kunst-, of toch een mensenlijk
hart?
Bijna verloren in die bouwge-
weld rondom, blijf ik kijken
naar die oudere vrouw. Alsof
ook zij op zoek is naar de men
selijke maat die immers maat
staf van alle stedebouw moet
zijn.
Ze zoekt naar de details op de
enorme foto's van vroeger en
staart dan nietsziende naar de
'toekomstpanorama's op het
projectiedoek rondom haar. Ze
weet hoe het was, probeert te
vergeten hoe het had kunnen
zijn, ze ziet hoe het nu is. Maar
of ze echt wil weten hoe het
wordt? Mensen kunnen niet
over hun levenshorizon heen
kijken, ook al is'ie nög zo dicht
bij.
„Elke week beter,roepen de collegae van een landelijk weekblad de
mogelijke lezers toe. Beter dan wie, wat of wanneer? Beter dan de vo
rige week, lijkt de tekst te zeggen.
Altijd al gedacht dat er een moment of zelfs een periode geweest moet
zijn dat het blad niet goed genoemd kon worden. Of is zelfs het tijd
stip van het simpelweg goede nu nog niet aangebroken?
(CH)
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem B.V.
Directie: drs. J.H.M. Brader en D.H. Ahles (adjunct).
Hoofdredactie: H. Coumans - hoofdredacteur.
C. Hamans, H. Vermeulen en A. Verplancke - adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
076-236911 Telefax 076-236405. Telefax redactie 076-236309.
Rayonkantoren in Hulst, Terneuzen, Goes, Bregen op Zoom, Roosendaal,
Etten-Leur en Oosterhout. Zie voor meer informatie het coloFon in het editie-deel
van deze krant.
Abonnementsprijzen via automatische incasso:
(tussen haakjes de prijs via acceptgiro)
maand 29,80 n.v.t.
kw?—al 86.90 89.40)
halfi ~r 172.80 177.80)
jaar 335.75 345.75)
Voor posttoezending geldt een toeslag.
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30 - 17.00 uur);
Rubrieksadvertenties 't Kleintje S 076-236882 en bij Teuben,
Ginnekenweg 7 Breda.
Grote advertenties uitsluitend S 076-236881, fax 076-236405.
Geboorte- en overlijdensadvertenties:
maandag t/m vrijdag tot 16.00 uur 076-236881, fax 076-236405.
zondag van 18.30 tot 20.30 uur 076-236242 236911.
Alle advertentie-opdrachten worden uitgevoerd onder toepassing van de
Algemene Voorwaarden van Uitgeversmaatschappij De Stem B.V. alsmede de
Regelen voor het Advertentiewezen.
Bankrelaties: Postgiro 1114111 - ABN/AMRO rek. 520538447
De Stem op band: Centrum voor gepsproken lektuur S 08860-82345.
Copyright 1995 Uitgeversmaatschappij De Stem B.V. Breda
Ma. t/m vrij. 8.00 - 17.00 uur zat. 8.00 - 12.00 uur
(Opzegtermijn abonnementen: 4 weken voor het eind van de betaalperiode)
Door Dirk Vellenga
Wim van Est had in 1948 Ne
derlands kampioen moeten
worden bij de amateurs en in
1949 en 1950 bij de profs.
Maar drie maal werd hem de
titel onthouden. Hij maakte
Rik van Steenbergen drie
maal wereldkampioen en in
1951 had hij de Tour de
France kunnen winnen, als
hij niet van de Aubisque was
gevallen.
Dat zegt Wim van Est tenminste
zelf in Het ijzeren uurwerk, het
levensverhaal van Wim van Est
zoals het werd opgetekend door
John Linse van het blad Sport
International. Wim van Est ver
telt smakelijk, zoals hij dat in
de loop der jaren ook verschil
lende malen in De Stem heeft
gedaan, maar het is steeds maar
één kant van het verhaal. Wie
benieuwd is naar de context,
wordt door het boek over de
meest legendarische renner van
Nederland enigszins teleurge
steld. Het is een monoloog van
Wim van Est (nu 72), waarin op
merkelijk veel over geld wordt
gesproken en ook, met grote
voorzichtigheid, over doping.
De Fijnaarter, die zich later
voor altijd vestigde in Sint-Wil-
lebrord, besefte al snel dat hij
het van zijn macht moest heb
ben en niet van een scherpe
sprint. Van Est ging knechten
en verkocht zich.
„Ik zorgde wel voor mezelf, ik
heb altijd veel verdiend bij het
wereldkampioenschap," zegt
hij. „Soms wist ik al maanden
tevoren voor wie ik zou rijden.
Meestal voor Rik van Steenber
gen, een enkele keer voor Cop-
pi." Er werden afspraken ge
maakt en na afloop kwam Wim
zijn geld halen. Toen hij Ferdi
Kübler in 1952 de zware klas
sieker Bordeaux-Parijs liet
winnen door aan de meet flink
in de remmen te knijpen, kreeg
hij z'n beloning niet. Kübler
heeft het geweten, Van Est be
dreigde hem lijfelijk tot de wie-
Ier-autoriteiten ingrepen.
Schulte
Nederlanders vormden bij de
wereldkampioenschappen nooit
een eenheid. Wim van Est reed
in ieder geval nooit voor de ve
dette Gerrit Schulte, die we
reldkampioen wilde worden
zonder er iets voor te betalen.
„Van Schulte trok ik me zeker
niks aan. Geen bal. Die wilde te
graag boven me staan, die wilde
te graag alles regelen en mij
klein houden. Daar hield ik niet
van."
Schulte is volgens Van Est
'grootgeschreven en grootge
maakt'. Op de baan was hij
goed, maar op de weg? „Dan
had ik geen oog voor Schulte. Ik
kon veel harder rijden." Nog al
tijd kwaad is Wim van Est over
wmr wnRirmrs
;Wïm VAN ESTC
nrcïi mfotrnr-ri r/pfrWhwri e.r hori ruws
Wim van Est als de Pontiac-
man. foto arbeiderspers
een tijdrit in de Ronde van Ne
derland, toen hij werd gepas
seerd door een auto met Gerrit
Schulte erachter tussen de
opengeslagen deuren. „Er werd
nauwelijks over geschreven.
Schulte was populair in Am
sterdam en bij de journalisten."
Uiteraard vertelt Wim van Est
over zijn beroemde ravijn-dui
keling. Hij won in 1951 in Dax
de etappe en kreeg de gele trui.
Daarna volgde een zware Pyre-
neeën-etappe. Met 'wringen en
wroeten' bleef Van Est, ,die he
lemaal geen klimmer was, bij
een kopgroep van 15. De top
van de Aubisque was verrader
lijk door gletcherwater. Van Est
reed achter Magni, gleed weg en
verloor de macht over zijn
stuur. „Ik zag de dood voor
ogen. Ik zag m'n vrouw, m'n
kinderen, vader en moeder, ik
zag ons huis, ver weg op 't Hei-
ke. Ik schopte de fiets van mijn
voeten. Een reactie, hè. Ik
dacht: als ik val, moet ik niet
met m'n gemak op m'n fiets val
len. Want dan ben je echt
dood." Wim van Est was door
zijn val populairder dan ooit.
„Elke koers in België reden er
drie, vier wagens van Pontiac
mee. Ik hoor dat deuntje nog.
'Tik, tak, Pontiac. Wim van Est
viel zeventig meter diep, z'n
hart stond stil, maar z'n Pontiac
liep."
In 1955 was de Nederlandse
ploeg uitermate succesvol in de
Tour, maar dat leidde wel tot
grote ruzie tussen Pellenaars en
Van Est. Na uitbundige cham
pagne-consumptie in Breda,
vertelden de renners elkaar
hoeveel geld ze hadden gekre
gen van Pellenaars en kwamen
ze aan de pisbak tot de conclu
sie dat ze schandelijk onderbe
taald waren. Niemand durfde er
iets van te zeggen, behalve Wim
van Est. Hij praatte erover met
Piet Hak, journalist van De
Stem, die er snel achter kwam
dat Pellenaars namens de ploeg
130.000 gulden had gebeurd,
waarvan amper 60.000 naar de
renners was gegaan.
Pellenaars werd razend, omdat
Wim aan hem durfde te twijfe
len. Het volgende jaar nam hij
Van Est niet mee naar de Tour.
„De supporters waren furieus.
Op weg naar hun werk reden ze
dagelijks bij z'n villa in Breda
langs. 'Hier woont de vuilak,'
schreeuwden ze. 'Hier is 't.' Hij
had wel gevoel voor humor.
'Hier is 't,' liet hij op zijn villa
schrijven. Hij vertelde ook dat
hij met een geweer in bed moest
liggen. Dat hij bedreigd werd,
dat zijn vrouw bedreigd werd.
Dat was onzin. De jongens uit
Willebrord stonden alleen maar
voor z'n deur te roepen."
Met de relatie tussen Van Est en
Pellenaars is het uiteindelijk
toch weer goed gekomen. „Ik
zat, toen hij zwaar ziek was, aan
z'n sterfbed." Kees gaf toe dat
hij fout was geweest, schrijft
Van Est. Het was het jaar dat de
onbetekenende Roger Walko-
wiak won en niet Wout Wagt-
mans, die er op een bepaald mo
ment zo dichtbij was.
Wout Wagtmans was een grap
jas en een stapper, stukken min
der serieus dan Van Est, maar
ze zijn altijd goede vrienden ge
weest. „Ik dacht aan de poen.
Wout dacht aan het leven,"
overpeinst Van Est en dat is een
kernachtige uitspraak die door
niemand bestreden zal worden.
Prepareren
Dopinggebruik, in wielerkrin-
gen prepareren genoemd, zag
Van Est vooral bij andere ren
ners, maar hij voegt er wel aan
toe: „Er zal best wel een keer
een soigneur wat in mijn kruik
gestopt hebben."
Wim van Est bekent dat hij al
tijd twee hartjes dexedrine op
zak had. Die sprak hij aan als
het nodig was, 'als ik diep moest
gaan, als ik een slag had afge
maakt, als er geld verdiend
moest worden.' Het was een on
schuldig middel. „Je werd al
leen iets meer opgewonden, ner
veus en ik moest wel een keer of
vier plassen in de koers."
Anderen renners deden het veel
gekker. Bij kermiskoersen stop
ten ze een spuit in het doosje
van de tandenborstel. „Onder
weg haalden ze dat doosje uit
hun zak, pakten de spuit en zet
ten dan een pikuur. Tijdens de
koers, hè. Het bloed zag je zo
langs hun arm lopen. Op zulke
momenten demarreerde ik."
Auteur John Linse heeft een
zware kluif gehad aan het ver
talen van het authentieke West
brabants van Van Est. Dat het
Standdaarbuiten is en niet
Standaardbuiten, had hij na
tuurlijk moeten weten. Wim van
Est doet in Het ijzeren uurwerk
prachtige uitspraken, maar ze
waren nog mooier geweest in
het juiste historische verband.
John Linse: Het ijzeren uurwerk.
Uitg. Arbeiderspers, prijs f 25
SUSKE EN WfSKE: DE VONKENDE VUURMAN
Dit is inderdaad mijnsnik ..afscheidsbrief aan
moedertje. snik... ik beloofde haarde Jouden Stil
den die ik orerhield aan een lournerdoor
Baar ik heb de gulden nooit
kunnen overnandjen.jk
overleed plots aan een onbe-
Ik vrees dat Klein Peerken
niet Maar is vooreen ton-
Jrontatie mei de vuur man
Dat vrees ik
pok,5uske. JU
Peerken of deen Peerken. Ku zal
vertellen waar de fulden is.Ik ut
er al jaren achteraan en heb er
75 musea voor gekraakt Het is
nu of nooit f i
Treestantje,ik hadzo graag m'n
moedertje 'nog eens Oenen.boehoe
kun je haar met hierheen haten?...
Dat uordf moei-
lykjonfen.
Ik heb niet genoeg energie
om jan en alleman hier
heen te halen... ik wilde
enkel de vuur man helpen.
De tropische
warmte waar
we de afgelo
pen dagen
mee te ma
ken hadden
is bijna hele
maal verd
wenen.
Met een on
weerscom
plex dat gis
teravond ons
land bereikte
werd de af
koeling inge
zet. Afgelo
pen nacht
vielen op
veel plaatsen
buien en dat
is ook van
ochtend het
geval.
In de loop
van de mid
dag klaart
het van het zuidwesten uit op en wordt het droog. De zon komt af en
toe door, maar in het noordoosten blijft het bijna de hele dag be
wolkt. Het kwik loopt op tot ongeveer 23 graden.
De wind waait uit het westen en is zwak tot matig, rond kracht 3.
Morgen ziet het er een stuk beter uit. Het blijft waarschijnlijk droog
en de zon komt flink door. De temperatuur loopt dan op tot iets bo
ven de zomerse grens van 25 graden.
Vanaf vrijdag wordt de buienkans weer groter en daalt de middag-
temperatuur tot 21 graden.
Weersvooruitzichten van het KNMI, gemiddeld over
Nederland:
Wi
oensdi
3g donderdag
vrijdag
zaterdag
zondag
zonneschijn
in proc.:
30
50
30
30
30
neerslagkans'
60
30
50
40
50
minimumtemp.:
15
15
14
13
middagtemp.:
23
26
23
22
21
wind:
W3
Z3
ZW3
ZW3
ZW3
(Windrichting en windsnelheid
gelder
i voor overdag boven open gebi
eden)
Weerrapporten 11 juli 20 uur
Amsterdam half bew29 gr
De Bilt half bew32 gr
Deelen half bew31 gr
Eelde onbewolkt28 gr
Eindhoven half bew33 gr
.Den Helder licht bew27 gr
Rotterdam half bew31 gr
Twente half bew29 gr
Vlissingen onweer27 gr
Maastricht regenbui33 gr
Aberdeen half bew19 gr
Athene onbewolkt34 gr
Barcelona half bew25 gr
Berlijn onbewolkt28 gr
Boedapest onbewolkt33 gr
Bordeaux licht bew...27 gr
Brussel licht bew'...33 gr
Cyprus regenbui28 gr
Dublin half bew21 gr
Frankfurt hagelbui35 gr
Genève half bew29 gr
Helsinki onbewolkt22 gr
Innsbruck onweer32 gr
Istanbul half bew26 gr
Klagenfurt licht bew30 gr
Kopenhagen onbewolkt21 gr
Las Palmas onbewolkt26 gr
Lissabon onbewolkt26 gr
Locarno half bew30 gr
Londen onbewolkt28 gr
Luxemburg
Madrid
Malaga
Mallorca
Malta
Moskou
München
Nice
Oslo
Parijs
Praag
Rome
Split
Stockholm
Warschau
Wenen
Zürich
Bangkok
Buenos Aires
Casablanca
Johannesburg
Los Angeles
New Orleans
New York
Tel Aviv
Tokyo
Toronto
Tunis
Vancouver
half bew30 gr
onbewolkt31 gr
onbewolkt35 gr
onbewolkt31 gr
licht bew31 gr
half bew20 gr
zwaar bew31 gr
licht bew26 gr
licht bew24 gr
regenbui29 gr
onbewolkt31 gr
licht bew29 gr
onbewolkt30 gr
licht bew26 gr
onbewolkt26 gr
onbewolkt31 gr
half bew29 gr
half bew33 gr
zwaar bew16 gr
zwaar bew25 gr
onbewolkt22 gr
onbewolkt24 gr
licht bew36 gr
zwaar bew26 gr
onbewolkt30 gr
regenbui33 gr
half bew26 gr
onbewolkt32 gr
half bew19 gr
VANDAAG/ Zon op: 05.33. Zon onder: 21.56. Maan op: 21.32. Maan onder:
05.46. MORGEN/ Zon op: 05.34. Zon onder: 21.55. Maan op: 22.10. Maan
onder: 07.04.
VANDAAG/ Bath: 04.30-17.01. Hansweert: 04.01-16.31. Terneuzen: 03.30-
15.58. Vlissingen: 03.12-15.39. MORGEN/ Bath: 05.21-17.51. Hansweert:
04.50-17.19. Terneuzen: 04,17-16.45. Vlissingen: 04.01-16.26.
Groot-Brittannië en
Tamelijk bewolkt en van ti'
tot tijd regen, soms ook»
onweer. Woensdag in jy.
land ook zonnige perioden!]
overwegend droog.
temperatuur van 18 g
het noordwesten tot i
25 nabij Londen.
België en Luxemburg,
den met zon. Ook enkele stel
ge onweersbuien, woasj
eerst nog in het oosten en u
derdag later in het westaf
Middagtemperatuur rond s
graden; aan de Vlaamse k'
iets lager.
Noord- en Midden-FrankrijJ
Perioden met zon maar ook J
kele fikse regen- of onwee
buien, woensdag vooral ink
oosten en donderdag vooral")
het westen. Woensdag tnaaT
rond 26 graden,
warmer. Langs de 1
Normandische kusten oph
dagen rond 21 graden
Zuid-Frankrijk: Zonnige
rioden maar woensdag inj»
oosten eerst nog enkele steil
regen- en onweersbuien. Dof
derdag later op de dag n
westelijke departementen
nieuw (onweers)buien, mogtl
lijk met windstoten. I
temperatuur uiteenlopend i j
25 aan de Atlantische kusttoL
iets boven de 30 ten zuidenrj
Xyon,
Portugal: Veel zon, maar in
noorden ook wolkenvelden f|
kans op een bui. Middag!»
peratuur langs de kusten n
21 graden aan de CostaVeiii
tot 27 in de Algarve, landinj
waarts plaatselijk 30 gradi
Spanje: Langs de costa's ti
zonnig en temperaturen rot]
30 graden. Ook in het 1
land veel zon en hoge maxii
plaatselijk tot 36 graden i
het noorden naast zon
wolkenvelden en kans c
regen, het eerst in het noordj
westen. Maxima langs de G
van Biskaje ongeveer 22 f
den.
Griekenland en Kreta: Dra
en overwegend zonnig. Op dl
Egeische Zee nogal wat win®
Middagtemperatuur ongevea
31 graden, op de eilandenmil
Egeische Zee iets mindl
warm.
Turkije en Cyprus: Aan t
kusten meest zonnig, in 1
binnenland ook wolkenveld!;
en plaatselijk enkele regen
onweersbuien, vooral in 1
noorden van Turkije. Middi
temperatuur van 27 grad
langs de Turkse westkust k
31 op Cyprus.
Duitsland: Vooral in'hetnwrj
den, maar lokaal ook eldq
enkele fikse regenT of i
weersbuien. Tussendoor i
wat zon. Middagtemperati^
woensdag tussen 25 in I
noorden en 30 in het oostaj
donderdag op veel
wat minder warm.
Oostenrijk: Veranderlijk I
wolkt en enkele stevige regen]
of onweersbuien, met
zwaartepunt op woensd
Middagtemperatuur ongeved
29 graden.
EVEN PIEKEREN
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13
Oplossing van gisteren
Horizontaal:
1. Omgaan; 7. elven; 8. Claus;J
torso; 10. sten; 11. slav
kanoet.
Vertikaal;
2. Mango; 3. alvast; 4. niest»;
geit; 6. overgaan; 10. snit;
HAMBONE
HORIZONTAAL:
1. Herenjas zonder panden, kettingschakel; 2. schaakstuk, oppervlakte, en
andere; 3. berggeel, nobel, familielid; 4. tenen mand, mooi, verwaande
houding, gewicht; 5. blok brandstof, steekvlieg, grootmoeder; 6. vrouw
van Aegir, armholte, veldhospitaal; 7. muziekinstrument, ladder, zitplaats;
8. loofboom, deel v.d. voet, vogelprodukt, rivier in Duitsland; 9. snijwerk-
tuig, cilinder, voertuig.
VERTIKAAL:
1. Kledingstuk; 2. zware hamer, zangstuk; 3. gat, bazige vrouw; 4.
bedehuis, rijtuig; 5. godin v.d. vrede, vangwerktuig; 6. voegwoord,
voertuig; 7. smal slootje, vreemde taal; 8. rustteken, voordat; 9. Guinees
biggetje, vuur; 10. bezittelijk vnw., steekwapen; 11. steeds, vogel; 12.
vazal, uitroep van afkeer; 13. hemellichaam, bouwland.
van Breda heeft 'absoluut
I-jet' de bedoeling gehad om
de gevoelens van oud-In-
I diëstrijders ie kwetsen met
zijn oproep om eer te betuigen
LanSoekarno.
IMuskens heeft dit geschreven in
leen brief aan J. Mol, de voorzitter
van de Westbrabantse afdeling
van de Vereniging Oud Militairen
llndiëgangers. Hij heeft de oud-
strijders ook uitgenodigd voor
f een gesprek.
I Eerder hadden de oud-Indiëgan-
[gers een open brief aan de bis-
Van onze verslaggever
I Leeuwarden - Justitie houdt vaJ
lang een experiment met elektrol
Tijdens die proefperiode moet b
zicht (ET) in heel Nederland eert
vormen van strafrechttoepassingf
Latieve taak- of gevangenisstraf!
De proef wordt gehouden in de
provincies Groningen, Friesland,
Drenthe, Flevoland en Overijssel
met uitzondering van Twente.
Mensen die zijn veroordeeld tot
[maximaal zes maanden gevange
nisstraf, kunnen de rechter voor-
Laan vragen om huisarrest in
combinatie met een taakstraf. Het
is vervolgens aan de rechter om
uit te maken, of de dader daar
voor in aanmerking komt.
Volgens Sorgdrager kan de nieu-
|we variant in het strafrecht uit-
[komst bieden voor tal van proble-
lmen:
I een gedetineerde onder elek
tronisch toezicht kost, naar
schatting, slechts een kwart tot
een derde van een 'gewone' ge
vangene;
I het systeem helpt mee het cel
lentekort te bestrijden;
I het ET komt tegemoet aan het
idee dat alleen hard straffen niet
[helpt, maar dat daders ook ge
lieerd moeten krijgen om weer een
de structuur in hun leven
[aan te brengen. Wie onder ET is
Door John van Oppen
Leeuwarden - De enkelband
genoeg om te kunnen krabber;
onmogelijk, dan gaat er meter
alarmcentrale en krijg je bonj
keiband met zender wordt be-
elektronisch toezicht (ET). Hij
dat de straf erop zit.
Zelfs douchen moet gebeuren
met die enkelbandzender om.
De apparatuur kan ertegen.
Echt hinderlijk is het snufje, als
je de benen kruist. Dan zit de
pieper in de weg en moet je de
enkelband een halve slag draai
en.
„Hetzelfde merk je in bed. Als je
°P de andere zij gaat liggen,
schrik je wakker omdat de zen
der tegen je onderbeen drukt.
Elke keer als je omdraait in je
s aap, moet je de band een halve
slag draaien. Dat gaat knap ver
velen."
Patricia van Dijk is reclasse-
ungsmedewerkster in
Leeuwarden. Zij heeft de appa
ratuur waarmee het elektro-
msch toezicht wordt uitge
roerd, persoonlijk uitgetest om
e merkwaardigheden aan de
weet te komen.
ooral bij mooi weer is de zen-
er een handicap, weet ze nu.
,n vrouwen kunnen geen jurk
agen, want dan springt het
arte vierkant meteen in het
Jé' heeft ze het apparaat
one dagen om haar enkel ge-
L toen vond ze het welletjes.
^erd warm weer, ik wilde
«bet zwembad maar daar
arde iedereen me aan."
™ar collega Wilbert Schoen-
hetw' die coördinator is van
n.„ 1 "Experiment dat nu in de
ebjkste arrondisementen
eenS Saat> hield het precies
eeriweek'vol,
som hefm °Pvie1? Dat het alarm
Cl», zonder dat je er als
E erg in hebt 'in over
ging te zijn.
aen^k^8 een decoupeerzaag le- I
gin- 11 de buurman. Prompt
aiSr 6en belletje rinkelen in
a armcentrale. En hetzelfde
Ct«fde -!oen de vuilniszak j
buite- i de zetten- Dat vie1!
Wa,
■sm dod
'siqoaj laoqsGuippaj l 's^ug uappiui -g 'sjnui do uurgd -g 'sinw uee jug 'tooq uappiur us>||0w 1
litan L"V-LLCII. Ddt VLtfi 1
r het bereik van de zen-
wil^68 ^ehoenmakers maar
I geen tu?e?' dat het ET beslist
gen hi.r Le,is- Je kunt in je ei-
"•eehourita ren' maar daar"
belnaUdtde vrijheid ook op.
■"axinia6! u6elt in °Pen veld een
ter. Ei»»3^bereik van vijftig me-
veel uIoTenshuis is die straal
WveeltneL 'kibankelijk van de
elebtroni! r bet°n. staal en
I Werkt 7i* u ln de muren ver
sus da-' bedraagt de actiera-
