Fokker raakt verder in het nauw
Chemie is vooral verliefd op zichzelf
Nederlanders willen appeltjes voor de dorst
'Rood-groen' verontrust Duitse industrie
nSSTEM
ECONOMIE
A7
financiële steun van overheid en Dasa is nodig om te kunnen overleven
i Centrale banken
Overlagen rente
[met kwart procent
verliest slag
1 1 groeihormonen
111 vlees met VS
Aandelen Philips schieten
door zeventig gulden-grens
ECONOMIE KORT
Duitse autobouwers boeren goed in VS
Neveninkomen op boerderij neemt toe
V D sluit distributiecentrum Den Haag
France Telecom vreest order te missen
Recordopbrengst verkoop staatsbezit
Opel-manager pleegt zelfmoord
JAG 7 JULI 1995
Wall Street
allied signal
amer.brands
amer.tel.tel
amoco corp
asarco inc.
baan company
bethJ. steel
boeing co
can.pacific
chevron
chiquila
Chrysler
Citicorp
cons.edison
digitequipm.
dupont nemours
dow chemical
eastman kodak
exxon corp
ford motor
gen. electric
gen. motors
goodyear
hewlett-pack.
int. bus.mach.
int. tel.tel.
klm airlines
mcdonnell
merck co.
mobil oil
omega financ.
philips
royal dutch
sears roebuck
sfe-south,pac.
texaco inc.
travelers
united techn.
westinghouse
whitman corp
woolworth
VRIJDAG 7 JULI 1995
0M' win
44% 44
35
S3 5AV.
36 67»
3?K 384
35% 35%
17%
63%
'ft 17%
47% 47W
13%
49»
58% 5354
33% 23
40% 39B
63% 7oi/,
72% 72
62% My,
70% 72%
30% 32
57% 59
43% 437,
43% 43%
76% 78
36% 91
118% 1137,
33% 33%
76% )6%
43% 43%
36% 97%
26% 26%
45% 47»
123% 123
59% 10
25% 25%
65% 66
44% 44
73 79
14 14%
18% 19»
15 15
Goud
Goud onbewerkt 18,840-19,440
bewerkt 21,040 laten
Zilver
zilver onbewerkt 215-285
bewerkt 330 laten
lusterdam (anp) - Fokker moet om te kunnen overleven bij de
verheid en meerderheidsaandeelhouder Dasa aankloppen
meen nieuwe steunoperatie.
b
c
e
d
f
9
h
k
x dividend
n ex dividend
len ex dividend
60,00
603
0,60
0,60
60,00
577
1.50
1,50
60,00
508
0,60
0,50
60,00
547
2,40
2,30
55,00
580
0,60
0,40
30,00
353
0,40
0,60
30,00
456
1,30
1,40
140,00
400
0,30
0,30
18,00
392
2,40
2,50
435,00
1221
5,20
6,00
440,00
1174
2,50
3,00
445,00
625
0,90
1,20
430,00
459
1,00
0,70
435,00
1028
2,00
1,60
440,00
335
4,30
3,50
60,00
392
3,90
4,50
65,00
1204
0,90
1,20
65,00
855
3,90
4,20
70,00
366
1,90
2,20
75,00
385
2,00
2,40
55,00
517
0,90
0,80
60,00
498
2,00
2,00
65,00
410
4,20
4,00
50,00
537
1,50
1,50
50,00
494
1,00
1,30
50,00
414
3,30
3,40
85,00
374
0,70
0,60
85,00
350
2,50
2,10
190,00
512
2,40
1,20
195,00
1065
0,60
0,40
190,00
798
1,40
2,50
185,00
1080
3,00
4,00
60,00
401
9,80
12,30 b
65,00
792
4,80
7,50 a
67,50
437
2,60
4,90
70,00
4217
1,00
3,00
75,00
2529
0,50
60,00
622
10,60
13,20 b
65,00
516
6,20
8,80
67,50
656
4,40
6,90
70,00
3868
3,10 b
5,00
75,00
1506
2,70
70,00
537
4,30
6,20
75,00
1789
3,60
55,00
541
19,60
22,20
70,00
922
1,30
0,60 a
70,00
1509
2,70
2,00
70,00
1245
3,50
3,00
790,00
517
5,00 b
7,80
800,00
615
2,00
3,20
«ter-president
"--Westfalen
„i Frans Wijnands
Terwijl in Düsseldorf
Johannes Rau tot
van
werd
tevens als leider
'rood-groen' kabinet,
„lijn landelijk partijvoorzit-
Rudolf Scharping in Bonn
'rood-groene' regerings-
rfamma als realistisch
<js, maakt de industrie zich
«ai. Over datzelfde 'rood-
en'.
a gevaar voor de Duitse indus-
jnde export, en een buitenge
re bedreiging voor Duitsland
3industriestaat," meent de Bei-
erse minister-president Edmund
Stoiber (CSU).
Vooral het sterk geïndustrialiseer
de Noordrijn-Westfalen, met on
der meer het Roergebied, zal vol
gens politici en ondernemers bin
nen de kortste keren de invloed
van 'groen' in dit nieuwe coalitie
kabinet gaan merken. Ten koste
van arbeidsplaatsen, het vertrek
van bedrijven en teruglopende in
vesteringen.
Hoewel de zonnebloem het opti
mistische symbool van 'Bündnis
90/Die Grünen' is, zien industrie
en bedrijfsleven de komende rege
ringsperiode eerder pessimistisch
tegemoet. Hoge loonkosten, dure
sociale premies en kortere werk
tijden zijn hoe dan ook al belas
tend voor het bedrijfsleven.
Maar als het aan de Groenen ligt
komen daar ook nog eens milieu
belasting en andere belastingver
hogingen bij, gekoppeld aan een
uiterst terughoudende verkeers-
politiek en een verplicht aantal
opleidingsplaatsen voor jongeren.
Alles bij elkaar hoogst alarme
rend, zeker voor de toch al duurste
industriële vestigingsplaats van
de wereld.
„Inzake milieubeschermings
maatregelen hebben bedrijfsleven
en industrie dringend een adem
pauze nodig," vindt de directeur
van het Werkgeversverband in
Noordrijn-Westfalen, Hansjörg
Döpp.
Hij vreest voor verlies van duizen
den arbeidsplaatsen als het nieu
we rood-groene kabinet ernst
maakt met de aangekondigde res
trictieve verkeerspolitiek en nóg
meer aandacht voor het milieu.
Döpp vindt een aantal passages in
de regeringsverklaring bedrei
gend vaag.
Wat betekent 'zachte chemie' pre
cies, welke milieu-belastingen
gaan er komen, komt in de bruin
koolwinning van uitstel afstel?
Pijnlijk getroffen is de industrie
door het gemak waarmee de af
spraken inzake de toekomstige
bruinkoolwinning in dagbouw in
het Garzweiler II-projeet, tussen
Mönchen-Gladbach en Aken, ter
zijde zijn geschoven.
Het staat nu al zo goed als vast dat
door allerlei voorbehoud het pro
ject niet - zoals voorzien was - in
2006 kan worden begonnen.
Het veranderende bedrijfsklimaat
remt investeerders af en jaagt on
dernemers weg, voorspelt Döpp.
Zo denkt ook de Beierse minister
president. „Met deze rood-groene
politiek kan Duitsland straks niet
meer succesvol concurreren".
Nu al verleggen tal van bedrijven
in de meest uiteenlopende bran
ches delen van hun produktie
naar goedkopere buurlanden.
Stoiber voorziet ook een binnen
landse verhuizing. Bijvoorbeeld
vanuit Noordrijn-Westfalen naar
Beieren waar volgens hem een in
alle opzichten veel vriendelijker
klimaat voor ondernemers heerst.
„Wat de Groenen in Noordrijn-
Westfalen politiek, economisch en
sociaal-maatschappelijk allemaal
willen veranderen kan op den
duur niet zonder uitwerking op de
rest van Duitsland blijven. Met al
le nadelen van dien," voorspelt
hij.
Jtja 44j.
Islank
410.
STAAN T/M15 JULI VOOR U KLAAR BIJ UW MERCURV-01
Service, tel. 01626-86107 OUDENBOSCH:
72 RAAMSD0NK: Watersportcentrum Hei*"
R: Nautic Watersport, tel. 01621-14423
NKSVEER: NION Watersport, tel. 01621-1299'
II: T.H.O. Swartele, tel. 01150-30347
lUtobedrijf C. Bal, tel. 01660-2440
([1 verwachte verlies over de
maanden van 1995 is
0 dan dat over heel 1994.
het bedrijf een verlies
m«9 miljoen gulden.
water stijgt Fokker nu tot
a de lippen. Het aandeel Fok-
akte gisteren verder in
m, en volgens beursanalist A.
i zullen slechts gokkers er
__o iteresse voor hebben,
iter Wijers van Economische
Üen koppelt steunverlening
harde voorwaarden. Zo eist
ij een goed strategisch toe-
i, waarin enkele eerde-
:en tussen de overheid
eiDasaook worden opgenomen,
dient Fokker de leidende rol
(behouden bij ontwerp en bouw
M regionale straalvliegtuigen.
IA zal het bedrijf zijn omvang-
ijke leasevloot moeten verkopen
li zijn vermogenspositie te ver-
dirken.
ia woordvoerder van het minis-
erie noemde de eerste oriënte-
besprekingen met Dasa
instructief. Mocht Fokker ech
ten acute geldnood komen, dan
aide overheid niet als eerste bij-
„Dasa is als meerder-
Msaandeelhouder toch de eer
de verantwoordelijke."
Dasa zit echter ook in het nauw.
verliesgevende lucht- en
raimtevaartdivisie van Daimler-
dringt al enige maanden
aan op steun van de be
lrukken overheden.
Vorige week nam de druk extra
torna berichten over te verwach-
hmiljardenverliezen bij Daim-
>1111996 denkt Fokker het finan-
ltiële resultaat aanzienlijk te ver
loeren. Of de vliegtuigbouwer
lis» zwarte cijfers schrijft, hangt
I Vrouwen van 35+ willai
DIREKT-SEX. Bel haar thui
06-9604 (75cpm)
i (krf/rtr) - De Ame-
daanse centrale banken heb-
B donderdag de federal funds
■ate het belangrijkste geld-
«rkttarief in de Verenigde Sta
lt». met 0,25 procent verlaagd
J® 6 naar 5,75 procent.
ens de 'Fed' (de federale
b het besluit genomen om
op de reserves van de
i iets te verminderen. Het
'leef hetzelfde.
[kor veel analisten kwam de
Tenteverlaging als een verras-
w
J1 de effectenbeurs in New
lork waren de meningen sterk
of de beleidsmakers
ed de monetaire teugels
'sten vieren dan wel on-
[Somoejd laten om de kwakkelen-
e "®enkaanse economie zelf
eweS omhoog te laten vinden.
e voorlaatste keer dat de fed
IJl rate' werd verlaagd was
september 1992 toen deren-
roet een kwart procent van
l ttaar 3 procent ging. Het
het tarief dat de cen-
e banken berekenen over le-
'i?® aan de commerciële ban
gerd voor het laatst op 2 j
992gedrukt van 3,5 naar 3
Procent.
cü!f j !anP) - De Europese
dreigt het conflict met de
">de Staten over het ge-
van groeihormonen in
s te verliezen.
1 internationaal onafhanke-
IÖeiïn R A11 Rome heeft
groeihn Paald dat natuurlijke
Seren n §een °P"
I® vow de volksgezond-
„.~far®e<7 wordt het moei-
Ivêrbnri 0t om ket import-
°P Amerikaans hor-
heWj handhaven.
''«rwikkel R6 EU Z'9n al jarenlang
C1 m een Sevecht over
onvlees. In de VS is het
"f tuurliike groei-
-an n 1?t veeteelt toege-
ktïik vananeaVerb%edt het ge"
shat imn i groeihormonen en
€Vanmin toe^ V8n kormoonvlees
een Sï1?besch°uwen dat
delsbelemmering.
Bik
af van het koersverloop van de in
koers enorm gezakte dollar en de
resultaten van maatregelen om
de mogelijk lager blijvende dol
larkoers het hoofd te kunnen bie
den.
Met deze uitspraak is Fokker nu
voorzichtiger dan in februari. Bij
de aankondiging van de lopende
reorganisatie zei bestuursvoor
zitter B. van Schaik dat hij voor
1996 weer winst verwachtte. De
bestuursvoorzitter verbond zelfs
zijn persoonlijke lot hieraan.
Het aangekondigde verlies van
Fokker komt niet als een verras
sing. Enkele weken terug zei Van
Schaik al dat zijn bedrijf voor ze
ker 150 miljoen schade leed als
gevolg van de ingezakte dollar
koers.
Bovendien moet het concern een
forse voorziening treffen voor de
lopende reorganisatie, die 1760
banen kost. Het bedrijf heeft
hiervoor eenmalig 350 miljoen
uitgetrokken.
Het verwachte verlies heeft grote
gevolgen voor de financiële posi
tie van Fokker. Het eigen vermo
gen, dat eind 1994 711,8 miljoen
bedroeg, slinkt verder. De vlieg
tuigbouwer rekent erop dat het
eigen vermogen ruim beneden de
helft van het geplaatste aande
lenkapitaal uitkomt.
Op dit moment staan ruim 52,5
miljoen aandelen uit met een no
minale waarde van tien gulden
per stuk. Gezamenlijk behoren
die stukjes een waarde van 525
miljoen te vertegenwoordigen.
Fokker meldt dus nu dat het ei
gen vermogen 'ruim' beneden de
helft van dit bedrag, te weten
262,5 miljoen, uitkomt.
Een extra probleem is het moei
zame overleg tussen Debis, de fi
nancieringsmaatschappij van
Daimler-Benz, en Fokker over de
verkoop van de leasevloot. De
waarde hiervan, die Fokker op
een miljard inschat, drukt zwaar
op de vermogenspositie.
De vliegtuigbouwer wil hier van
af. De balans wordt dan ingekort,
zodat de solvabiliteit (de verhou
ding tussen eigen vermogen en
het balanstotaal) verbetert. Fok
ker had erop gerekend de leas
evloot al in het eerste halfjaar te
verkopen.
Op de Amsterdamse effecten
beurs straften beleggers de mel
ding van Fokker hard af. De
koers zakte met f 1,10 tot f 9,80.
Beursanalist A. Mulder van het
effectenhuis Barclays de Zoete
Wedd toonde zich bezorgd over
de balanspositie van Fokker. Met
een solvabiliteit die 'ruim' onder
de 6 procent ligt, kan het bedrijf
volgens hem bij geen enkele bank
meer aankloppen.
De aandelenkoers ligt nu net on
der de nominale waarde van f 10.
Mulder: „Wat doet die koers
daar? Het is een aandeel voor
speculanten, maar dan wel spe
culanten die over een hele goede
nachtrust beschikken. Je kunt
beter een lot in de staatsloterij
kopen."
Mensen die in de chemische indistrie werken oordelen veel positiever over hun baas dan het grote publiek. foto archief de stem
Door Frank Deij
Den Haag - De chemische industrie is
verliefd op zichzelf. Het merendeel van
de 81.500 werknemers in de chemie-sec-
tor vindt dat het bedrijf belangrijk is en
een hoge bijdrage levert aan de econo
mie, de verbetering van het milieu en on
ze gezondheid.
Het gros vindt dat in de bedrijfstak veilig
wordt gewerkt, dat zonder de chemie de le
vensstandaard achteruit gaat en de werkloos
heid toeneemt. Wonen in de buurt van een
chemisch bedrijf ziet het personeel niet als
onveilig.
Deze bevindingen spreken uit een imago-on
derzoek onder de eigen werknemers in op
dracht van de Nederlandse Vereniging van de
Chemische Industrie (VNCI). De resultaten
zijn afgezet tegen soortgelijke en eerder ge
houden publieksonderzoeken in acht landen
naar het imago van de chemische industrie.
Uit de jongste meting komt in zijn algemeen
heid naar voren dat de personeelsleden over
hun eigen bijdrage aan de maatschappij veel
positiever zijn gestemd dan het grote publiek.
Het onderzoek legt tegelijkertijd bloot dat
communicatie zowel intern als extern een
zwak punt is in de sector. Het eigen personeel
vindt het moeilijk om volledige informatie
over de chemisch industrie te krijgen.
Het publiek weet nauwelijks wat voor pro-
dukten er gemaakt worden. Zeventig procent
van het personeel vindt dat er voor de sector
strengere wetten moeten komen.
De resultaten zijn voor de VNCI aanleiding
om het personeel te betrekken bij een offen
sief om het imago van de chemische industrie,
dat nog steeds slecht is, te verbeteren. „Onze
werknemers zijn de beste ambassadeur, zij
worden door hun omgeving aangesproken op
hun werk," zei VNCI-directeur drs. P. Noor-
dervliet gisteren bij de presentatie van de on
derzoeksresultaten in Den Haag.
De chemische industrie wil in 2003 net zo'n
populair imago hebben als de voedsel-, com
puter- en auto-industrie.
Noordervliet keek gisteren een beetje zuur en
enigszins verongelijkt aan tegen de hoge
waardering die de auto-industrie- en de
voedselindustrie bij de massa ondervindt.
Juist in de auto-industrie en de voedsel- en
computerindustrie worden veel chemische
produkten gebruikt.
„Het is niet eerlijk dat wij in de waardering
van de bevolking onder aan de ladder benge
len, samen met de tabaksindustrie en de kern-
energie-sector".
De imagoverbetering van de chemie is vol
gens Noordervliet noodzaak. In 1992 en 1994
deed de Europese chemiefederatie (Cefic) stu
die naar de waardering van de bedrijfstak
door het publiek. De uitkomst was niet best.
„De publieke opinie is van essentieel belang.
Een slecht imago betekent dat een bedrijf
nauwelijks wordt geduld, dat mensen er niet
of nauwelijks willen werken en dat de jeugd
geen opleiding kiest die voor de bedrijfstak
relevant is," stelt Noordervliet.
„Het betekent dat de overheid bij een discus
sie over lastenverzwaring het eerst naar de
chemische indstrie kijkt en dat, niet in de
laatste plaats, de produkten ondergewaar
deerd worden."
Noordervliet ziet geen heil in dure campagnes
om bij het grote publiek in het gevlij te ko
men. Het is de bedoeling de eigen werknemers
in te schakelen bij het verspreiden van het
goede woord, omdat zij een veel genuanceer
der beeld van de bedrijfstak hebben dan de
gemiddelde Nederlander.
Van onze verslaggever
Eindhoven - De aandelenkoers van Philips heeft gisteren
op overtuigende wijze de 70-barrière doorbroken.
Op de Amsterdamse effectenbeurs noteerden de 'Flippen' bij het
slot van de handel 72,30. Het einde van de opmars van het aan
deel Philips lijkt daarmee nog niet in zicht.
De goede resultaten over 1994 en over het eerste kwartaal van
1995 hebben geleid tot een groeiend optimisme bij beursanalisten
en beleggers. Een klein zetje in de rug - zoals een opwekkend ver
haal over de halfgeleiderproduktie in The Wall Street Journal - is
daardoor al voldoende om de koers met enkele guldens omhoog te
jagen.
Philips zelf blijft met zijn winsprognoses terughoudend. Vice-
president Dudley Eustace zei eind april bij de presentatie van de
cijfers over het eerste kwartaal nog dat het waarschijnlijk niet
mogelijk is om het 'ongewoon hoge groeitempo' vast te houden.
Dat weerhoudt analisten er niet van om hun winstprognoses ver
der op te voeren.
Philips onthoudt zich principieel van uitspraken over de beurs
koers, maar aangenomen mag op het hoofdkantoor de koersont
wikkeling met voldoening wordt gevolgd. Na vijf jaar van her
structureren ziet het er naar uit dat het elektronica-concern het
vertrouwen van de beleggers heeft herwonnen.
New York - De Duitse autofabrikanten doen het goed in de Ver
enigde Staten in een periode waarin de meeste Amerikaanse en Ja
panse fabrikanten hun verkoop zien verminderen. BMW, Volkswa
gen en Audi hebben in jaren niet zulke goede zaken gedaan in de
VS als in de eerste helft van dit jaar. BMW vond in de eerste zes
maanden van dit jaar 46.629 Amerikaanse kopers voor zijn auto's,
het hoogste aantal sinds de oprichting van BMW of North America
in 1975. In juni verkocht BMW bijna 15 procent meer dan een jaar
ervoor. Volkswagen verkocht de afgelopen maand in de VS 13.916
auto's. Dat is 37 procent meer dan vorig jaar juni en het beste ver
koopresultaat in vijf jaar. Ook Audi, onderdeel van VW, deed het
goed. De verkoop in de eerste helft van dit jaar groeide met 34 pro
cent tot 8693 stuks, wat het hoogste aantal is sinds 1990.
Wageningen - Op steeds meer boerenbedrijven komt een deel van
het inkomen uit activiteiten die soms weinig tot niks met landbouw
te maken hebben. Boeren of boerinnen hebben bij voorbeeld een
baan naast hun bedrijf, ze verkopen agrarische produkten of zijn
actief in de recreatiesector. Dat blijkt uit een onderzoek van de
vakgroep sociologie van de Landbouwuniversiteit in Wageningen.
Volgens onderzoekster W. de Vries is in het Land van Maas en Waal
al op bijna de helft van de agrarische ondernemingen sprake van
neven-inkomsten. Het gaat daarbij in toenemende mate om grotere
bedrijven. Ze stelt dat de extra werkzaamheden deels voortkomen
uit de noodzaak het bestaan als boer zeker te stellen. Bovendien
willen veel agrariërs buiten hun bedrijf actief zijn om in contact te
komen 'met de wereld buiten de boerderij'.
Den Haag - Vendex-dochter Vroom Dreesmann gaat zijn vijf dis
tributiecentra voor warenhuizen fors 'stroomlijnen'. Dat leidt in ie
der geval tot de sluiting in 1997 van het centrum in Den Haag. Af
hankelijk van de economische situatie over enkele jaren overweegt
de onderneming ook een tweede distributiepunt te sluiten.
Vooralsnog gaan zeker honderd arbeidsplaatsen verloren. Buiten
Den Haag kunnen ook in andere vestigingen banen op het spel ko
men te staan. Gedwongen ontslagen zijn daarbij volgens een
woordvoerder van het concern niet uit te sluiten. De reorganisatie
moet de warenhuisketen op jaarbasis een besparing van 4,12 mil
joen gulden opleveren, oftewel een kwart procent van de omzet. De
FNV Dienstenbond verzet zich tegen gedwongen ontslagen. „Als
we praten over een concern dat zelf zegt dat het er allemaal zo goed
draait, hoeft van mij niemand de ww in", aldus bestuurder L. Voor-
meulen.
Utrecht - France Telecom Network Services Nederland vreest dat
zij op oneigenlijke gronden naast een opdracht van de Nederlandse
overheid zal grijpen.
Bij de uitbesteding van hun netwerkdiensten voor de belasting
dienst, de gemeentelijke basisadministratie en de Sociale Verzeke
ringsbank zouden de ministeries van Financiën en Binnenlandse
Zaken de voorkeur geven aan Trionet, een Nederlands consortium
dat bestaat uit PTT Telecom, RCC/Roccade en Getronics. France
Telecom Network Services verwacht dat de belastingbetaler daar
door voortaan minstens tien procent teveel gaat betalen. Trionet zal
met PTT Telecom als meerderheidsaandeelhouder in de toekomst
gebruik maken van verbindingen van dat bedrijf, en dus niet van
(goedkopere) huurlijnen zoals de concurrentie van PTT Telecom die
mag gaan aanbieden, aldus France Telecom.
Den Haag - De verkoop van staatsbezit heeft vorig jaar het record
bedrag van 415 miljoen gulden opgeleverd, tegen 334 miljoen in
1993. Het betreft onder andere de verkoop van landbouwgronden,
kazernes, kantoorgebouwen en defensiematerieel.Dat blijkt uit het
jaarverslag over 1994 van de Dienst Domeinen. Domeinen is onder
deel van het ministerie van Financiën en is verantwoordelijk voor
het zo rendabel mogelijke beheren van staatseigendommen.
Frankfurt - Een Opel-manager die voor de moedermaatschappij
General Motors in de VS werkte heeft zelfmoord gepleegd nadat
bekend was geworden dat een onderzoek was geopend naar fraude
onder Opel-medewerkers. Het gaat om als Hans-Jürgen Perizonius
(59). Hij leidde de wereldwijde verfoperaties van GM. Hij pleegde
zelfmoord in zijn huis in Detroit. Volgens het boulevardblad Bild
Zeitung heeft de man zichzelf vorige maand verstikt door uitlaat
gassen in te ademen.
Door Stefan Dölcken
Breda - Het feit dat de Neder
landse consument steeds min
der geld direct uitgeeft, terwijl
de spaartegoeden naar onge
kende hoogte stijgen, heeft te
maken met het beleid van de
overheid. De vrees voor uithol
ling van onder meer het stelsel
van de sociale zekerheid drijft
mensen ertoe om te pottten en
nog eens te potten. 'Voor later'.
Dat concludeert Christine Groe-
newegen van het Nibud in Den
Haag. Ze reageert op recente cij
fers van het Centraal Bureau voor
de Statistiek. Die laten zien dat
de totale spaartegoeden van alle
Nederlanders in de eerste vier
maanden van dit jaar zijn opgelo
pen tot bijna 220 miljard gulden.
Vorig jaar was dat ruim vijf mil
jard minder.
Dat terwijl volgens het CBS de
consumptieve bestedingen, dat is
het geld dat mensen direct beste
den bij de winkeliers, vorig jaar
opnieuw zijn gedaald.
Dat is zeer slecht voor de ecoon-
mie, waarschuwen statistici, be
windslieden en ondernemers. Die
laatsten - vooral de middenstand
- verkopen minder en verdienen
dus ook minder.
Loonmatiging, meer werklozen
en lagere uitkeringen zijn volgens
het CBS oorzaken van het feit dat
mensen minder geld kunnen uit
geven. Maar daar staat een enorm
spaartegoed tegenover.
Een woordvoerder spreekt over
gemiddeld 30.000 gulden per ge
zin. Waarom geven mensen dat
geld niet uit, maar gaan ze liever
'op een houtje bijten'?
Volgens Christine Groenewegen
van het Nibud is het allemaal
'heel simpel'. Mensen zijn in deze
tijd onzekerder dan ooit over wat
de toekomst gaat brengen. Daar
om bouwen ze een financiële re
serve op, een buffer voor 'slechte
tijden'.
„Kijk, economische onzekerheid
is altijd een oorzaak geweest voor
het sparen en oppotten van geld.
In gunstige perioden sparen men
sen voor slechte tijden, omdat in
de economie vaak alles op en neer
gaat. Nu is dat ook zo. Maar er is
de laatste jaren iets belangrijks
ontstaan. Een soort structurele
onzekerheid over wat de toe
komst gaat brengen."
Groenewegen doelt vooral op de
wijze waarop er door 'de politiek'
de laatste jaren is omgesprongen
met de pijlers van de welvaarts
staat. Wie weet nu of onderwijs
straks nog voor iedereen betaal
baar is? Wat betaalt het zieken
fonds wel en wat niet, en blijft dat
zo? Hoe zit het met de aow, de
wao?
„Veel mensen hebben geen ver
trouwen meer in de overheid. Ze
doorzien het beleid niet meer. Dit
gevoel van onzekerheid over de
toekomst vindt zijn weerslag in
de hoogte van de spaartegoeden.
Dat diezelfde overheid nu klaagt
over het feit dat er minder geld
wordt besteed, begrijp ik wel.
Maar ze heeft het wel aan zichzelf
te danken," aldus Groenenwegen.
Resultaat hiervan is ook dat het
aantal particuliere oudedags
voorzieningen, zoals lijfrenten en
levensverzekeringen de afgelopen
jaren ook flink is toegenomen. In
de eerste drie maanden van 1995
zijn ruim 300.000 nieuwe particu
liere levensverzekeringen afge
sloten, ongeveer dertig procent
meer dan in het eerste kwart van
vorig jaar, meldt het CBS.
Vooral de populariteit van (aan
vullende) pensioen- en lijfrente
verzekeringen is verantwoorde
lijk voor deze hausse in zeker
heid.
Er zijn, heeft het CBS berekend,
120.000 polissen verkocht, die een
totaal verzekerd kapitaal verte
genwoordigen van 9,3 miljard
gulden.
Dat is uitgestelde consumptie
waaraan een winkelier geen
boodschap heeft. Op het moment
dat de consument dit spaarpotje
kan aanspreken, is zijn zaak mis
schien al failliet.
De banken doen inmiddels wel
uitstekende zaken, getuige de 220
miljard aan spaartegoeden waar
de managers naar hartelust mee
kunnen speculeren en investeren.
Er wordt op dit moment overi
gens meer 'gepot' dan geleend,
meldt het CBS.
De Rabobank was gisteren de eni
ge grote bank die cijfers van
spaartegoeden in de regio West-
Brabant en Zeeland kon verstrek
ken. In de Rabobank-kring Breda
hebben particuliere spaarders een
totaal tegoed van 3,1 miljard gul
den. Voor de kring Roosendaal is
dit 1,8 miljard.
In de kring Zeeland/Delta staat
bij de Rabobank - hoe kan het
ook anders - het hoogste spaarbe-
drag, namelijk 3,8 miljard gulden,
in de boeken.
De consument heeft gesproken,
en zijn keuze is overduidelijk ge
vallen op het 'appeltje voor de
dorst'.
Toch zijn er wel - zij het kleine -
aanwijzingen dat spaarders lang
zaamaan weer gaan spenderen:
de uitgaven aan duurzame goede
ren (wasmachines, meubels, vi
deorecorders) zijn in de eerste
drie maanden van 1995 met 1,4
procent gestegen, en dat is ruim
boven de toename (0,2 procent
slechts) in heel 1994.
De opdruk van het varken zegt het al: Nederlanders houden
van geld. Maar niet van uitgeven, blijkt uit cijfers van het CBS.
foto dijkstra
