H
Biografie Kid Dynamite:
'n reeks gemiste kansen
VVDM
Ong<
Bisschc
Proef met
voor 50 v<
IdeSTEM
Echt
-DE STEM-
HET WEER
Het blijft mooi
Huisartsen:
DE STEM
DE BINNENK ANT
Sprokkelwerk
BEZORGKLACHTEN
LEZERSSERVICE
ABONNEMENTENADMINISTRATIE
BEL LEZERSCONTACT
06-0226116
Zon en maan
I Hoogwater
VRIJDAG 7 JUL11995
et verschil tussen
God en mensen is
-tegenwoordig onder
meer dat wij 's zomers vakan
tie hebben. In het zicht van dat
genot schrijf ik dit stukje;
daarna ben ik enkele weken
pleite. Het wordt, als mijn ar
chief tenminste klopt, de 159e
aflevering van 'Geestelijk le
ven'. De meeste afleveringen
hebben bestaan uit terug- of
vooruitblikken op de kerkelij
ke dan wel levensbeschouwe
lijke actualiteit, vooral ook
die, welke de krant niet had
gehaald. Om deze laatste re
den was er zelden gebrek aan
stof. Wenende Mariabeeldjes
halen de krant gewoonlijk wel
- ze zijn vermakelijk, nietwaar
- dus daar hoeven we het ver
der niet meer over te hebben.
Van een andere orde is het te
genbezoek dat de Molukse
Protestantse Kerk (GPM) uit
Indonesië deze week brengt
aan de Molukse kerken in ons
land. Het tegenbezoek tekent
de doorbraak, die het bezoek
van een delegatie van enkele
Nederlands-Moliikse kerken
aan Indonesië in maart van dit
jaar heeft bewerkstelligd. De
Indonesische GPM-kerk ver
brak in 1952 de band met de
Molukse kerken in Nederland.
Oorzaak van de breuk was het
RMS-ideaal, het streven naar
een onafhankelijke Moluk-
kenstaat. In Nederland werd
en wordt nog steeds aan het
RMS-ideaal vastgehouden, de
Indonesische Molukkenkerk
heeft dat ideaal, minstens offi
cieel, al heel lang begraven.
Dat dit politieke conflict na
ruim veertig jaar geen sta-in-
de-weg meer is voor herstel
van de band, is goed nieuws.
Wie weet plaveit de kerk zo de
weg voor een algehele oplos
sing van het Molukse vraag
stuk.
Vlak voor het recènte pausbe
zoek aan België voor de za
lingverklaring van pater Da-
miaan DeVeuster betwijfelde
ik in een artikel in de week
endbijlage of de heiligverkla
ring door de paus kort daar
voor van Jan Sarkander in
Tsjechië wel zo'n gelukkige
greep was. Blijkens een reactie
deze week in 'Papier voor uw
pen' heeft een geachte lezer
uit Rucphen zich daar nogal
aan gestoord. Voor deze lezer
is de paus blijkbaar altijd en
overal, van haver tot gort on
feilbaar. Voor deze lezer zij
daarom vermeld dat de paus
zich de verwijten, hem toen ge
maakt, bij zijn bezoek afgelo
pen weekend aan Slowakije
heeft aangetrokken. Daar ver
klaarde hij weliswaar drie Slo
waakse religieuzen heilig die
in 1619 het slachtoffer waren
geworden van de godsdienst
oorlogen.
Maar tegelijk sprak de paus
ook zijn lof en bewondering
uit voor de vele protestanten
en orthodoxen die omwille van
hun geloof waren vervolgd. De
paus verwees concreet naar de
24 lutherse dominees die in
1687 in Presov door katholie
ken waren vermoord. Zo is het
verleden in elk geval meer
recht gedaan.
Tenslotte een enkel puntje
over de ontwikkelingen in
R.K.-Nederland betreffende
de dialoog, de term waarmee
de pogingen tot het overwin
nen van de polarisatie wordt
aangeduid. Op de manifestatie
van CRK-katholieken heeft de
priester Antoine Bodar een
goed woordje gedaan voor de
Acht Mei-katholieken met de
uitspraak dat 'ook zij nu, bij
monde van AMB-voorzitter
Hedwig Wasser, hebben uitge
sproken het gezag van de bis
schoppen te aanvaarden en
zich daarmee dus te stellen in
de grote traditie van de Kerk.'
Ik denk toch dat Bodar hier
mee met een uitlating van me
vrouw Wasser op de loop gaat.
Het grote verschil tussen Acht
Mei en CRK op dit onderdeel
is nog altijd dat gezag voor
Acht Mei'ers gezag moet in
boezemen.
Hoe echt is echt? Mijn onwankelbare vertrouwen in de geloofwaar
digheid van nationale en streekprodukten heeft een lelijke knauw ge
kregen. De zeesla- affaire is de oorzaak. De Zeeuwse zeesla blijkt
Frans te zijn. Het wier van het Veerse Meer is alleen geschikt voor het
vee. Het Innovatie Centrum Zeeland heeft die wetenschap al die tijd
bij zich gedragen, maar verzwegen. Geen misleiding, zegt de project
leider. Want zeesla uit Zeeland smaakt hetzelfde als die uit Frankrijk
en Engeland. Mits die niet uit het zwaar vervuilde Veerse Meer komt,
vergeet hij er gemakshalve bij te vermelden. Nu begrijp ik ook de ach
tergrond van het verzet van bakkers, slagers en visboeren tegen een
Europees certificaat van 'echtheid' op regiogebonden produkten. Ze
zijn gewoon bang om door de mand te vallen.
(NV)
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem B.V.
Directie: drs. J.H.M. Brader en D.H. Ahles (adjunct).
Hoofdrédactie: H. Coumans - hoofdredacteur.
C. Hamans, H. Vermeulen en A. Verplancke - adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
S 076-236911 Telefax 076-236405. Telefax redactie 076-236309.
Rayonkantoren in Hulst, Terneuzen, Goes, Bregen op Zoom, Roosendaal,
Etten-Leur en Oosterhout. Zie voor meer informatie het coloFon in het editie-deel
van deze krant.
Abonnementsprijzen via automatische incasso:
(tussen haakjes de prijs via acceptgiro)
maand 29,80 n.v.t.
kwartaal 86.90 89.40)
halfjaar 172.80 177.80)
jaar 335.75 345.75)
Voor posttcrezending geldt een toeslag.
Fotoservice S 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30 - 17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882 en bij Teuben,
Ginnekenweg 7 Breda.
Grote advertenties uitsluitend S 076-236881, fax 076-236405.
Geboorte- en overlijdensadvertenties:
maandag t/m vrijdag tot 16.00 uur S 076-236881, fax 076-236405.
zondag van 18.30 tot 20.30 uur 076-236242 236911
Alle advertentie-opdrachten worden uitgevoerd onder toepassing van de
Algemene Voorwaarden van Uitgeversmaatschappij De Stem B.V. alsmede de
Regelen voor het Advertentiewezen.
Bankrelaties: Postgiro 1114111 - ABN/AMRO rek. 520538447
De Stem op band: Centrum voor gepsproken lektuur S 08860-82345.
Copyright O 1995 Uitgeversmaatschappij De Stem B.V. Breda
Ma, t/m vrij. 8.00 - 17.00 uur zat. 8.00 - 12.00 uur
(Opzegtermijn abonnementen: 4 weken voor het eind van de betaalperiode)
De Surinaamse jazzsaxofonist Kid Dynamite (staand, tweede van rechts), hier met o.a. Dizzy Gil
lespie (met bril, achterste rij) in het Concertgebouw, 22 op 23 maart 1952. foto nja
Door Hans Rooseboom
Een Surinaamse jongen, 18
jaar oud, komt in 1929 naar
Nederland. Arthur Parisius
gaat als jazzmusicus zijn
brood verdienen. In Haagse,
Rotterdamse en Amsterdamse
clubs heeft hij in de jaren '30
langdurige engagementen. Hij
maakt enige furore via optre
dens met Coleman Hawkins.
Tussendoor gaat hij op toer-
nee naar Groningen, Nijme
gen, Hamburg en Düsseldorf.
Tijdens de Duitse bezetting kan
de saxofonist gewoon doorspe
len. Hij overleeft de oorlog zon
der een kleerscheurtje. Na de
oorlog zet hij zijn muzikantenle
ven voort. Hij speelt met onge
veer alle bekende Nederlandse
jazzmusici. En wanneer Dizzy
Gillespie naar Nederland komt
staat Parisius met hem op het po
dium van het Concertgebouw.
Op 7 december 1963 komt hij om
het leven bij een verkeersongeluk
in Duitsland, waar hij weer eens
op toernee is. Zijn dood veroor
zaakt nauwelijks een rimpeling.
Toch was de naam Kid Dynamite
legendarisch.
Wat een mogelijkheden voor een
fantastische biografie, zou je
denken. Maar een fantastische
biografie is Kid Dynamite - de le
gende leeft van Herman Open
neer helaaas niet geworden.
Dat komt ten eerste door het bio
grafisch object zelf. Als er ooit
een artiestennaam niet terecht
was, dan was het de naam Kid
Dynamite. Want hij was zo'n
keurige muzikant. En ook een
keurige man. Hij verscheen altijd
op tijd voor zijn optredens, dronk
geen alcohol, ging nooit in de
fout, was keurig getrouwd. Zijn
artiestennaam ten spijt was Ar
thur Parisius geen explosieve fi
guur.
Saai
De biografie die jazzhistoricus en
-archivaris Herman Openneer
aan Kid Dynamite heeft gewijd is
een saaie vertoning geworden,
omdat de auteur zich slechts aan
de kale feiten heeft gehouden.
Het boek is één opsomming van
Dynamite's engagementen: met
wie hij speelde en waar. Natuur
lijk is het aardig om daarbij al
lerlei bekende namen van Neder
landse muzikanten tegen te ko
men (alfabetisch o.a. Jany Bron,
Ado Broodboom, Dub Dubois,
Boy Edgar, Nedly Elstak, Johnny
Engels, Kees Kranenburg, Theo
Uden Masman, Johnny Meyer, de
Millers, Charlie Nederpelt, Lou
van Rees, Bep Rowold, Cees Slin
ger, Max Woiski).
Maar voor de rest is het boek een
reeks van gemiste kansen. Want
Openneer laat een hoop interes
sante onderwerpen liggen, die
het boek een stuk prikkelender
hadden gemaakt. Hoeveel Suri-
namers waren er in de jaren '30
in Nederland? Werden zij geac
cepteerd? Hoe leefden zij? Soms
wel 20 jaar werkte Kid Dynamite
samen met mede-Surinamers zo
als Frits Blijd (Freddy Blythe),
Theodorus Kantoor (Teddy Cot
ton), Jules Zeegelaar, Lou Hol-
tuin en Mike Hidalgo. Wie waren
deze mannen. In het boek blijven
zij, hoewel frequent genoemd,
schimmen.
Wat is de rol van winti in het le
ven van Surinamers. Herman
Openneer zegt keer op keer dat
deze godsdienst een doorslagge
vende factor was in het leven van
Kid Dynamite en andere Surina
mers. Maar wat is die geheimzin
nige winti eigenlijk, deze Suri
naamse versie van Afrikaans-Ca-
ribische voodoo?
Maar vooral de periode van de
Duitse bezetting laat heel veel
vragen onbeantwoord. De auteur
geeft wel iets weer van de brief
wisseling tussen Kultuurkamer
en Rijkscommissariaat over het
al dan niet doorspelen van Suri
naamse orkesten. Maar waarom
bijvoorbeeld kreeg Max Woiski
een ariërverklaring? Waarom
werden negers beter behandeld
dan joden? Allemaal zaken die
nog nooit uitgezocht zijn.
Jammer van die gemiste kansen.
Vooral jammer omdat dit boek er
nu eenmaal ligt en niemand het
nog eens over zal doen, maar dan
beter. Er staan wel veel aardige
foto's in. Dat zal niemand verba
zen die weet dat Herman Open
neer werkzaam is bij het Neder
lands Jazz Archief.
Herman Openneer: 'Kid Dynamite
- De legende leeft'. Uitg. Jan
Meets. Prijs 22,50.
SUSKE EN WISKE: DE VONKENDE VUURMAN
Het ziet er
goed uit voor
het weekeinde.
Ook vandaag
hebben we een
mooie dag,
maar we zien
ook nog wel
eens wolken
die de zon af
schermen.
Vooral vanoch
tend drijven
van het zuid
westen wol
kenvelden bin
nen.
Overigens
overheerst de
zon vandaag en
het kwik loopt
snel op. Van
middag komt
het op de Wad
deneilanden
tot 21 graden,
in Limburg wordt het 27 graden. Daarbij staat weinig wind, kracht
3 of minder, uit veranderlijke richtingen. Zaterdag en zondag komt
de zon bijna onafgebroken door. De middagtemperatuur komt dan
ook hoger uit: zaterdag ruim boven de 25, zondag bijna 30 graden.
Het warmere en zonniger weer danken we aan een fors hogedrukge-
bied dat zaterdag boven Polen ligt. De wind gaat daardoor uit het
oosten waaien en neemt droge, warme lucht met zich mee. Die we„er-
conditie's handhaven zich ook na het weekeinde, al wordt de kans
op onweer geleidelijk wel groter.
Weersvooruitzichten van het KNMI, gemiddeld over Nederland:
zonneschijn
in proc..
neerslagkans:
minimumtemp.:
vrijdag
zaterdag
zondag
maandag
dinsdag
70
70
60
50
50
10
10
20
30
30
14
16
17
15
25
27
29
30
28
VAR 3
03
ZO 3
ZO 4
Z3
wind:
(Windrichting en windsnelheid gelden voor overdag boven open gebieden)
Weerrapporten 06 juli 20 uur
Amsterdam licht bew22 gr
De Bilt licht bew23 gr
Deelen licht bew24 gr
Eelde onbewolkt25 gr
Eindhoven licht bew24 gr
Den Helder onbewolkt19 gr
Rotterdam licht bew22 gr
Twente onbewolkt25 gr
Vlissingen licht bew19 gr
Maastricht licht bew25 gr
Aberdeen half bew22 gr
Athene licht bew36 gr
Barcelona licht bew26 gr
Berlijn zwaar bew. 24 gr
Boedapest onbewolkt27 gr
Bordeaux half bew28 gr
Brussel licht bew22 gr
Cyprus onbewolkt34 gr
Dublin regen20 gr
Frankfurt onbewolkt26 gr
Genève licht bew25 gr
Helsinki half bew21 gr
Innsbruck licht bew23 gr
Istanbul onbewolkt31 gr
Klagenfurt zwaar bew. 18 gr
Kopenhagen licht bew21 gr
Las Palmas onbewolkt27 gr
Lissabon licht bew29 gr
Locarno half bew29 gr
Londen licht bew25 gr
VANDAAG/ Zon op: 05.28. Zon onder: 22.00. Maan op: 16.14. Maan onder:
01.28. MORGEN/ Zon op: 05.29. Zon onder: 21.59. Maan op: 17.30. Maan
onder: 02.01.
Luxemburg
Madrid
Malaga
Mallorca
Malta
Moskou
München
Nice
Oslo
Parijs
Praag
Rome
Split
Stockholm
Warschau
Wenen
Zürich
Bangkok
Buenos Aires
Casablanca
Johannesburg
Los Angeles
New Orleans
New York
Tel Aviv
Tokyo
Toronto
Tunis 3
Vancouver
licht bew24 g
onbewolkt32 g
onbewolkt27 g
onbewolkt28 g
licht bew32 g
half bew21 g
onbewolkt23 g
licht bew24 g
zwaar bew. 23 g
half bew25 g
onbewolkt22 g
licht bew26 g
half bew27 g
half bew18 g
onbewolkt22 g
half bew24 g
licht bew24 g
licht bew33 g
onbewolkt10 g
half bew24 g
onbewolkt18 g
zwaar bew. 20 g
half bew32 g
zwaar bew. 28 g
onbewolkt34 g
half bew23 g
regenbui25 g
licht bew29 g
half bew20 g
VANDAAG/ Bath: 11.53. Hansweert: 11.28-23.58. Terneuzen: 11.02-23.32.
Vlissingen: 10.46-23.16. MORGEN/ Bath: 00.22-13.02. Hansweert: 12.36.
Terneuzen: 12.10. Vlissingen: 11.50.
Groot-Brittannië en ieri.
Vooral in Ierland en Schotl
wolkenvelden en af en toer
of motregen. In Wales en met;
me het zuiden van Engels
droog en geregeld zon. Mid
temperatuur van 16 gra(jetl!
het noordwesten van Schotl
tot 26 in de omgeving van
den.
België en Luxemburg: Vrij 2
nig en warm weer.Middag
peratuur van 21 graden
Oostende tot ongeveer 28 y
Ardennen en Luxemburg.
Noord- en Midden-Frankrijk 1
het algemeen zonnig,vrijdag i
de oostelijke departemente:
nog kans op wolke
den.Droog. Verdere stijging
temperatuur met maxima op'
terdag van ongeveer 28 g
langs het Kanaal middagt
ratuur rond 21 graden.
Zuid-Frankrijk: Zonnig,
dagtemperatuur met name 1
terdag op veel plaatsen 301
den of iets hoger.
Portugal: Vrij zonnig, 's
landinwaarts ook enkele stap!
wolken en zaterdag kans opt
lokale bui. Middagtemperati
van 28 graden vlak aan
ruim 30 landinwaarts.
Spanje: Vrij zonnig.'s Midi
landinwaarts ook enkele stap*
wolken en met name zaterc
kans op een lokale bui.l
aan de Costa's ongeveer 291
den,in het binnenland meestti
sen 31 en 36 graden. Ooklani
de Golf van Biskaje wordt 1
plaatselijk erg warm.
Italië: Vrijdag ten zuiden
Rome mogelijk een regen
weersbui. Verder droog en vij
zon.Maxima in het alj
rond 29 graden.
Corsica en Sardinië: Dr
vrij zonnig.Middagtemperata
van 28 tot 32 graden.
Malta: Overwegend
nig.Droog.Middagtemperatwj
ongeveer 30 graden.
Griekenland en Kreta: 1
vooral in het noorden van Gril
kenland ook van tijd tot tijde
kele wolkenvelden en
een stevige regen- of omwil
bui. Enige daling van de mii|
dagtemperatuur,maar op
dag nog altijd maxima van 27ti
31 graden.
Turkije en Cyprus: Zonnigst
ook enkele stapelwolken en i
het noorden van Turkije kanst^
een onweersbui.Middagtempi
ratuur langs de westkust iets 01
der de 30 graden,elders ie'
boven.
Duitsland: Vrij zonnig, vrijda
ook nog kans op wolkenveld^
Droog. Stijging van temp
tuur, met zaterdag maxima t
26 graden in het noorden I
plaatselijk 30 elders.
Zwitserland: Zonnig,
het westen misschien ook enit|
wolkenvelden. Middagtemp
tuur oplopend tot circa 29
den op zaterdag.
Oostenrijk: Zonnig. Middag
peratuur oplopend tot circa 1
graden op zaterdag.
Tsjechië en Slowakije: Vrij 1
nig en warm. Middagtempi
tuur oplopend tot ongeveer!
graden op zaterdag.
EVEN PIEKEREN
HAMBONE
Op elke regel dient een woord van vier een van vijf en een van zes
letters te worden ingevuld. Het woord van vijf letters bestaat uit de
letters van het voorgaande woord plus 1, het woord van zes letters
bestaat uit de vijf letters van het voorgaande woord plus 1. Als de hele
puzzel juist is ingevuld, vormen de letters in de vet omlijnde kolom een
woord.
1. Bloedvat - stad in Noord-Brabant - werk; 2. jongensnaam - Spaans riet
- tegen; 3. plaats in Limburg luisteren eetlust; 4. slank - deal van een
schip - groot schip; 5. vuur - landen - door water omgeven land; 6.
sprookjesfiguur - portemonnee - schilder; 7. plaats in Duitsland -
beddegoed - preekstoel; 8. goal - dwalen - Europese hoofdstad; 9.
zijkant - gissen - op een andere manier; 10. vleessoort - geestelijke
roofdier.
Oplossing van gisteren
Horizontaal:
1. Ezelin; 7. poema; 8. V
laden; 10. slee; 11-
I mi Haag (anp) - De Vereni
Dienstplichtige Militaire
IïVDM, heeft gisteren in ko;
Lor de president van de re
I: pen Haag onmiddellijke
Ifig van de dienstplicht geë:
^je eis niet kan worden in
I dan wil de WDM toch minsten
ding van 70.000 gulden voo:
s die nog moeten opkomen.
I ne'dienstplicht wordt volgend
ft. Een grootscheepse reoi
[Van onze verslaggever
Utrecht - Huisartsen in
mende mate ongerust ovr
heidszorg waarmee niet
den, studenten, wao'ers
Volgens de Landelijke Huisar:
I Vereniging (LHV) ontwikkel
zorgverzekeraars steeds i
slimme initiatieven, die in
I yoordeel werken van mensen
een baan. Zo komt het gror
I recht van een gelijke behandel
voor iedere Nederlander die
koelte heeft aan medische hl
onder druk te staan.
De LHV zegt dit in een reactie
het nieuws dat de collectii
ziektekostenverzekeraar Het
[Wen Kruis deze week een ci
tract heeft afgesloten met
ad, een van de grootste pai
culiere bedrijfsgezondheidsdii
i in Nederland. Arboned hi
I bedrijven bij het in de hand hi
den van het ziekteverzuim.
mi
'Zorgmakelaar'
Het contract met Het Zilve
Kruis moet ertoe leiden dat v
zekerde werknemers zo kort
gelijk op medische wachtlijs
blijven staan. Als een Arbon
cliënt door zijn eigen huisart;
doorverwezen naar een medi
specialist, maar daar niet ver
komt dan de wachtlijst, zal
'zorgmakelaar' van het Zilve
Kruis voortaan actie onder
men. Deze zorgmakelaar is
specialiseerd in het speuren n
gaatjes in de agenda van medi
specialisten. Als de huisarts t
nen zijn eigen werkgebied g
snelle behandeling kan bewe
stelligen, gaat de zorgmakel
elders op zoek naar een kans
snelle hulpverlening.
Op die manier heeft de werkge
minder personeelslasten door
ar ziekteverzuim; de werk
mer hoeft minder premie te be
len; de zorgverzekeraar hc
minder uit te keren uit zijn fop
En de commerciële bedrijfs
zondheids-diensten - ingehu
om zieke werknemers zo snel
gelijk weer aan het werk te k
hen Haag (anp) - Justitie s
tronisch huisarrest in de a
I ringen, Assen en Zwolle.
he veroordeelde moet een
der dragen in de vorm van
enkelband. Een centrale con
tepost houdt toezicht op
aanwezigheid. In het experin
's plaats voor vijftig personei
Minister Sorgdrager van Just
laat de proef volgende u
rinsdag in Leeuwarden offic
"eginnen. Na een jaar bek
"et Wetenschappelijk On.
fWo 6n ^ocumentatiecent
IWODc) van het ministerie
ustitie of de alternatieve s
goed werkt. Bij een posit
'tkomst besluit Sorgdrager
et elektronisch huisarrest
«ijkin te voeren,
et elektronisch toezicht is
leuwe vorm van straf waar
Lt i hc druk op de celcap
kan verminderen. Ver
-slujed puBj 'ueui uba jeaq 'siqoaj afsel 'awBp uba 6bbj>) had 'dhds>|aojq 'jooq pn hooj 'jaBsneP"0
'fiMsc hopMuskens
foto de stem/johan
4
J
