Een nieuwe lente,
een nieuwe vla
in het melkhuisje
van 1,2 miljard
Kommer en kwel in de Nederlandse kledingbranche
Grieks
EET wijzer
Met vakantie
de stem
Bussen door Kanaaltunnel
SURPLUS
Nieuwe vla
Vakanties
Eetmomenten
Vla
Levensbelang
Detaillisten klagen overal steen en been over stagnerende verkoop
ONDER DE kurk
hoogstandje
VRIJDAG 23 JUNI 1995 peSTEM
Gedrang op de toetj esmarkt
De zoveelste noviteit. Deze is
gericht op het kinderoog. De in
houd is niet zo spectaculair als
de verpakking. „Als het maar
naar vanille smaakt.
foto smitset
Door Ronald Wiegerinck
Razendsnel flitst de wijsvin
ger van de ClOOO-winkelier
over de toetsen van zijn pc.
Vorig jaar brachten de acht
meter zuivelstellingen gemid
deld ƒ1,49 per produkt op, dit
jaar 1,57. „Een leuke mar
ge", zegt de koopman in hem.
En dat is niet in de laatste
plaats te danken aan wat het
sluitstuk van de hoofdmaal
tijd is.
Maar J. Macleane heeft twee zie
len in zijn borst. Toegegeven,
gouden greep', die Danoontjes.
Net geen drie gulden voor zes
bakjes dessert van elk vijftig
gram. „Tel eens uit wat dat per
kilo kost. Ik heb een klein nichtje,
die eet niet anders. Maar voor
1,20 gulden heb je een liter mage
re yoghurt. Daar kun je een kind
een hele dag mee vol gooien."
Macleane mag zich gelukkig prij
zen dat groothandel Schuitema
voor hem het aanbod aan desserts
schift. Want Nederland heeft
jaarlijks ƒ1,2 miljard te vergeven
aan toetjes - naast de 30 mil
joen die wordt neergeteld voor
droge desserts als Saroma en
Bourbon - en dat leidt ertoe dat
zuivelfabrikanten hun vinding
rijkheid met royale hand uitstor
ten over de winkelstellingen.
Dat gebeurt momenteel heviger
dan voorheen, is de waarneming
van marketing manager Harry
van Delft van Coberco. Hij voor
ziet tegelijkertijd dat de schier
eindeloze stroom van variaties
'vrij snel zal afvlakken'. „De con
sument ziet door de bomen het
bos niet meer en de winkelier kan
het niet meer behappen. Er zit
een plafond aan de opnamebe
reidheid."
Het vakblad De Levensmiddelen
krant kan met gemak een pagina
vullen met nieuwe introducties.
Een nieuwe lente, een nieuwe vla,
heeft Menken van Grieken be
dacht. En dan was er vorige
maand: Vlinders in je buik vla.
De smaak van zoete passievruch
ten is volgens deze fabrikant een
noodzakelijke begeleiding van
dat vrolijke, spingerige gevoel
Nooit was er zo'n overvloed aan dessert-melkprodukten.
dat velen van ons overkomt tij
dens het voorjaar en in de voor
zomer'.
Danone Nederland blijft in het
gedrang niet achter en importeert
Amerikaanse smaak en spraak
met 'Sprinkl'ins', milde yoghurt
met bovenop naar keuze jungle
jollies, trillions of choc pops, wat
staat voor suikerwerk, hagelslag
of gepofte rijst.
Daalt Danone ook nog wat de
leeftijd van de doelgroepen be
treft af met een speciaal kwark-
hapje voor baby's, vanuit Gro
ningen wordt het betere knoei
werk het land in gezonden.
Flodder, Klieder en Spetter heet
het trio nieuwe vla's waarmee
coöperatie Friesland Frico Domo
als eerste in het marktsegment
homogene vla (één kleur, geen
toevoegingen) een specifiek kind-
erprodukt neerzet, zoals dat heet.
Volgens produktmanager Liliane
Velt van Frico 'kunnen ook moe
ders erom lachen', blijkt het voor
etenswaren gevaarlijke zwart op
de verpakking geen beletsel en is
de vla zelf niet zo extreem als de
verpakking.
„Wij zeggen wel eens: de smaak
maakt niet uit als het maar naar
vanille smaakt. Want die smaak
is zó gevestigd. En kinderen zijn
wel in voor gekke verpakkingen
en kleuren maar de smaak moet
bekend zijn."
Decennia lang, of misschien wel
langer, was de dessertkeuze in
Nederland grofweg beperkt tot
yoghurt, griesmeelpudding en
vla, de laatste naar keuze in geel
of bruin.
Dat blijft ook, weet commercieel
directeur A. de Kaste van Campi-
na Melkunie, maar éen gegeven is
dat ons voedingspatroon 'minder
calvinistisch' is geworden. Praat
programma's, verre vakanties,
Margriet en Libelle introduceren
nouveautés op de dis en onder
meer landbouwpolitieke ontwik
kelingen doen de rest.
Een 'keerpunt' was volgens De
Kaste, dat 'Brussel' in 1984 met
de quotering de tomeloze melk-
produktie in Europa afkneep,
waarna de fabrikanten zich bo
gen over de vraag hoe meer toe
gevoegde waarde in pak of beker
te krijgen.
Zijn concern had toen al het suc
cesnummer Mona in huis en is
mede dankzij dit 25 jaar oude la
bel onbetwist marktleider, met
Coberco op de tweede plaats.
foto do visser
Van de totale toetjesmarkt - on
derverdeeld in zoete desserts en
zogeheten dikvloeibare melkpro-
dukten - heeft Campina een
kwart en Coberco volgens Van
Delft 20 procent in handen. Mona
alleen al zet jaarlijks 250 mil
joen om. Volgens De Kaste van
Campina Melkunie heeft 'de
markt zich geweldig ontwikkeld
wat niet wil zeggen dat dat nu tot
een einde is gekomen'. De echt
grote groeipercentages liggen
evenwel achter ons, zo meent hij.
Is verdere groei al niet mogelijk
doordat de bevolking toeneemt,
dan komt die aanwas wel uit uit
breiding van het aantal 'eetmo
menten'. Zo wil Coberco de aan
val openen op de zoetwaren die
rond vier uur 's middags worden
genuttigd als een lichte trek zich
van de mens meester maakt.
Nederland lepelt jaarljks zo'n
500 miljoen liter vla, yoghurt,
kwark en wat dies meer zij naar
binnen. Daarvan bestaat 38 mil
joen liter volgens Van Delft van
Coberco uit specialiteiten, veelal
herkenbaar aan de afgemeten
hoeveelheid. In dat segment heeft
zich de afgelopen jaren met per
centages van 5 tot 10 relatief de
grootste groei voorgedaan, aldus
de Coberco-manager.
In absolute getallen zijn vlapro-
dukten volgens hem echter veel
interessanter. Daarvan gaat er
jaarlijks 200 miljoen liter door
heen en vorig jaar steeg de con
sumptie met 4 miljoen liter. Om
dat Coberco van huis uit sterk is
in het basismateriaal vla, ver
kiest de oostelijke coöperatie
vanuit die stelling de aanval te
openen op andermans aandeel in
deze verdringingsmarkt.
De grote kartonnen pakken, knus
verzameld in wat bij Albert Heijn
'het melkhuisje' heet, hebben nog
steeds de toekomst, ook al lijken
eenpersoonsbakjes meer van deze
tijd.
„Het aandeel van het literpak
neemt iets af", meldt marketing
directeur Margreet van Harn van
Danone, met een aandeel van
vijftig procent marktleider in
kinderdesserts. „Maar die afna
me wordt overschat. Er wordt
dan gewezen op de een- en twee
persoonshuishoudens die zulke
grote pakken niet zouden kopen.
Maar met die grote verpakkingen
zijn we in Nederland vergroeid.
Wij zijn thuis ook met zijn
tweeën en wij kopen die pakken
ook. In Nederland is een portie
dessert bovendien al gauw een
kwart liter."
Maar innovatie, zegt De Kaste
van Campina Melkunie, is van le
vensbelang. Zijn concern geeft nu
jaarlijks 45 miljoen uit aan re
search maar zal de inspanningen
op het gebied van marketing en
onderzoek verder opvoeren. De
Kaste: „Het moet sneller, beter,
creatiever."
Door Ellen van Haaren
De klad zit in de kleding
branche, en niet zo'n beetje.
Terwijl andere sectoren zoals
de food- en de automatise
ringsbranche zich optrekken
aan de aantrekkende econo
mie, blijft de kledingbranche
in Nederland steken in slechte
resultaten. Over de gehele li
nie.
Detaillisten klagen over lege kas
sa's. Geen geld in het laatje van
de kledingwinkel betekent geen
onmzet voor de groothandel,
geen afzet voor de textielhandel
en geen betaalde opdrachten
voor de ontwerpers. Dan is er
maar één oplossing: alle zeilen
bijzetten om de kas weer te spek
ken. Precies! Maar hoe doe je
dat?!
Als de economie aantrekt, gaan
de munten weer rollen. Een slim
me ondernemer zorgt ervoor dat
die munten bij hem terecht ko
men. Als bij een groeiende geld
stroom de omzet in een bepaalde
branche achterblijft, doen de on
dernemers uit die branche iets
verkeerd. Gelet op de noodkreten
uit de kledingsector, doen ze het
daar massaal verkeerd. Alle ex
cuses ten spijt, maar een slechte
omzet is nooit de schuld van de
consument.
En ook niet van de wisseling der
seizoenen, de opkomst van anti
depressiva of de val van de Ber-
lijnse muur. Zolang dag en nacht
elkaar afwisselen, is het aan de
ondernemer om zijn verkoopstra
tegie aan te passen aan de veran
deringen die de markt voor hem
in petto heeft.
De kledingbranche is in de eerste
plaats gebaat bij zelfonderzoek.
De vraag is niet: 'Wat is er mis
met de markt?' De vraag is: 'Wat
is er mis met ons?' Het antwoord
is onlangs - tijdens een thema
bijeenkomst van NIMA Mode-
marketing in Amsterdam - hel
der geformuleerd door prof. Jan
de Jong, hoogleraar bedrijfskun
de aan de Universiteit van
Utrecht.
Wie zich als aanbieder op de mo-
demarkt begeeft, moet rekening
houden met vier uitgangspunten:
handel in mode is handel in onze
kerheid; durf wordt beloond of
bestraft; op zeker spelen wordt
zeker bestraft; en in een slechte
markt is het makkelijk scoren.
Voilh, een duidelijke boodschap
aan (startende) ondernemers in
de kledingbranche. Wie op zeker
heid vaart, zal zinken!
Stel, you've got the guts! En dan?
You need the brains! Want de rest
van het verhaal is slechts een
kwestie van just in time. Met an
dere woorden: de juiste goederen
op de juiste tijd met de juiste
prijs en de juiste boodschap bij
de klant. Een waarheid als een
De detaillist die zich in zijn klant verdiept en hem geeft wat ie wil, die krijgt op zijn beurt van de
klant wat hij wil: geld in het laatje. foto willem blauw
koe, daar kan zelfs de kleding
branche niet omheen. Maar
wordt deze simpele logica ook in
praktijk gebracht?
Waar laten al die snuffelende
shophoppers hun geld? Wat ge
beurt er met het besteedbare in
komen van het lanterfantende
'ik-ben-altijd-in-voor-iets-
nieuws'-publiek? Niet in een
godverlaten shopping center, en
ook niet bij een druk telefoneren
de verkoopkracht.
Of in een oord waar je de longen
uit je lijf niet schreeuwen om
duidelijk te maken dat je geen
BR-OE-K wilt kopen, maar een
BL-OU-SE.
Hoe komt de klant weer in de
winkel? Hoe komt zijn geld in het
laatje van de kassa? Formuleer
een doelgroep en stem de voor
raad daarop af, de inrichting van
de winkel, de locatie, het perso
neel. En ga communiceren! In de
VS zijn de winkeliers massaal
overgegegaan tot database-mar
keting.
Eens klant, altijd klant. Van elke
klant worden de specifieke ei
genschappen vastgelegd (en bij
gehouden). Zo zijn er de snuffel
aars (die krijgen een dropje), de
haantje-de-voorsten (die ontvan
gen een aankondiging van de
nieuwe collectie), de ritselaars
(die mogen afdingen - dus weg
met die starre prijscalculatie!),
de koopjesjagers (die ontvangen
een bericht van de uitverkoop).
De detaillist (en zijn personeel)
die zich in zijn klant verdiept en
hem geeft wat ie wil, die krijgt op
zijn beurt van de klant wat hij
wil: geld in het laatje!
En nu maar wachten hoe ze die
aanval op de consument aankle
den.
Een heel eigenaardig
verschijnsel in wijn-
land is het bestaan van
Griekse wijn. Iedereen weet
dat daar in het zuidoosten van
Europa veel wijn verbouwd
wordt en toch zie je die in Ne
derland nog steeds maar spora
disch. Loop een supermarkt
binnen en je ontmoet de hele
planeet, inclusief Australië,
Zuid-Amerika, Zuid-Afrika en
de voormalige Sovjet-Unie,
maar Griekenland is er in veel
gevallen niet bij.
Toch herbergt Griekenland de
meest klassieke wijngebieden
ter wereld. Hier werd driedui
zend jaar geleden wijn voor het
eerst op grote schaal ver
bouwd. Tussen de dertiende en
elfde eeuw voor Christus begon
de wijnbouw economisch van
belang te worden. Er was uit
voer en de amfora's kregen al
in een heel vroeg stadium, in
ieder geval in de vierde eeuw
voor Christus, zegels opge
drukt met de naam van het her-
komstgebied, het begin van
wat veel later in Frankrijk zou
uitgroeien tot de kwaliteits
aanduiding Appellation Con-
trölée.
Heel Europa heeft zelfs wijn le
ren drinken dank zij de Grie
ken. De eerste wijnstokken in
Frankrijk kwamen uit Grie
kenland. Thans worden er daar
in het stamland nog elk jaar
zo'n 470 miljoen flessen met
wijn gevuld.
En toch sjokt het land wat ach
teraan in de steeds groeiende
rij van in Nederland verkrijg
bare wijnen. In de wereldrang
lijst van wijnproducerende na
ties komt Griekenland op de
vijftiende plaats, na Chili. Het
heeft nu een gemiddelde jaar
lijkse opbrengst van 3.525.000
hectoliter (Frankrijk
65.529.000). Maar wat belang
rijker is: er worden uitstekende
en betaalbare wijnen gemaakt.
Desondanks is hier naar ver
houding maar weinig Griekse
wijn te koop. In 1992 kwam er
nog geen 12.000 hectoliter over
de Nederlandse grens.
Veelzeggend vind ik ook, dat de
gezaghebbende jaarlijkse
Wijnalmanak van Hubrecht
Duijker waarin steeds lange
rijen goede wijnen uit de hele
wereld worden beschreven die
onder een tientje hier te koop
zijn, in de editie voor 1995
slechts twee rode Griekse wij
nen weet te noemen.
En dat is allemaal jammer.
Voor de Nederlandse wijnlief
hebber, maar ook voor de Grie
ken die kennelijk exportmoge-
Door Hein Sluijter
lijkheden en dus gezond econo
misch gewin voor een belang!
rijk deel gewoon laten liggen
Er zijn maar twee importeurs
van betekenis, Aridjis en
kis. Een pover beeld.
De verklaring van het vreemde
fenomeen is mogelijk te vinden
in de historie. De Grieken zijn
lange tijd overheerst, geduren-
de vijf eeuwen, door de Turken
Dat wil dus zeggen, dat er isla
mitische regels golden. Daarin
past nu eenmaal geen alcohol,
geen wijn. Vervolgens kwamen
er oorlogen.
Eerst na de Tweede Wereldoor
log, in de jaren vijftig en zei _.o,
kwam de modernisatie van dê
wijncultuur goed op gang. De
eerste roestvrije, stalen vaten
zie je er pas omstreeks 1980.
Griekenland liep danig achter,
waar de rest van Europa zieli
veel verder had ontwikkeld.
Zoiets heeft natuurlijk zijn
weerslag op de export.
Daarom leek het van bel
om in te gaan op een uitnodi
ging van de Griekse ambassade
teneinde een serie Griekse wij.
nen te proeven met een toelich
ting van Master of Wine Mis.
M. McNie.
En dan blijkt dat de Grieken
bezig zijn met een inhaalma-
noevre. Bij de twintig witte en
rode wijnen waren er maar een
paar die mij niet konden beko
ren. Er wordt daar dus toch ge
werkt aan exportkwaliteit. Bij
de witte waren de uitschieters
Mantinia, Strofilia en Chal
Lasaridis en bij de rode Naous-
sa Reserve en Lasaridis Ame-
thystos.
Stuk voor stuk knap gemaakte
wijnen. Op een paar uitzonde
ringen na mochten de andereer
ook best wezen.
Het woord is nu aan de Grie
ken. Laat ze er alsjeblieft voor
zorgen, dat we die twintig wij
nen bijna allemaal in Neder
land ook overal gaan zien.
Door Marijke Prins
Wat ga jij met vakantie doen? Een kans van een op vijf dat het I
antwoord 'Frankrijk' luidt, want de ranglijst ligt al jaren vastnet
Frankrijk aan kop. Daarna komen West - Duitsland, Spanje, C
tenrijk en België. Wat kun je culinair beleven in je vakantieland,
wat je thuis niet zult meemaken? Als je naar Frankrijk gaat, i
tuurlijk heel veel.
Als je op het platteland uit eten gaat, kies dan voor de warme I
middagmaal- tijd, de belangrijkste in Frankrijk. Zoek het liefst
een restaurant uit waar de parkeerplaats vol met Franse nummer-
borden staat, dan zit je goed. Zondag is daarvoor een j
want dan gaan de Fransen zelf graag uit eten.
In West-Duitsland zou ik het houden op een Konditorei waai j
ferme kwarkpun- ten geserveerd worden en in Spanje, waant
schandelijk laat aan de warme maaltijd gaan, zou ik zeker éér.
keer op borreltijd naar een café gaan en me een keur van tapas.
kleine hartige hapjes, laten voorzetten. Wat er bijzonder lekker is
in Oostenrijk, weet ik niet, maar in België zou ik niet zozeer voor j
het eten als wel voor de sfeer in een wegrestaurant stoofvlees gaffi
eten. Dat is altijd goed, want de chauffeurs eten het graag. Alsti;-1
delijke afsluiting van deze rubriek, voordat de zomerstop begint,
een fijnzinnig Italiaans recept dat ik zelf van vakantie mee nas: J
huis heb genomen.
Voor twee personen
Voorbereidingstijd: 10 minuten
Kooktijd: 25 minuten
10 grote rauwe garnalen (gamba's)
50 gram gorgonzola
100 gram champignons
1 potje zure room
zout en peper naar smaak
fijngeknipte peterselie
2 eetlepels olijfolie
1 teen knoflook
2 koppen rijst
Kook op je eigen wijze de rijst mooi droog. Maak de g
schoon; verwijder kop, staart en pantser en ook het donk®
streepje (darmkanaal). Snij de champignons in flinterdunnepW'
jes. Snij de kaas in piepkleine blokjes, knip de peterselie tot p®
der en hak de knoflook fijn.
Verhit de olie en laat hierin de knoflook enkele seconden bruisen
Stort dan de paddestoelen in de pan en roerbak ze enkele m*
ten. Dan is het de beurt aan de schoongemaakte garnalen. Zet®
vuur nu laag en laat de garnalen vijf minuten bakken totdat®
wit beginnen te worden. Vervolgens worden de kaasblokjes toef
voegd. Wanneer de kaas is gesmolten, wordt de room erbij f
daan. Laat de saus warm worden, maar niet koken en breng®
op smaak met wat zout en verse peper uit de molen.
Maak op de borden een ring van rijst, als een soort dijk, eng
garnalenragout in het midden. Garneren met peterselie en kl
Kees. Lekker met een frisse, groene salade.
Vanaf maandag kunnen bussen en minibussen mee met de trein 0-,
de Kanaaltunnel. Dat heeft Eurotunnel, de Frans-Britse exp'°
van de tunnel, gemeld.
Richting Londen en Parijs zal ieder uur minstens één trein vertrej
waarop bussen meekunnen. Met ingang van 10 juli rijden de tre
frequenter om de verwachte zomerdrukte aan te kunnen. Du*
Georges-Christian Chazot van Eurotunnel zei dat bussen nu1
eendaagse reizen naar Groot-Brittannie en het Europese vast'
zullen maken omdat de reistijd door de Kanaaltunnel
dan met de veerboot.
■Hoogte, UV-straling, ra-
|dio-activiteit, planeten-
lanen, bloeddruk, inge-
Iwikkelde berekeningen
lof telefoonklapper. En
[dat alles radiogestuurd
jopzonne-energie. Het
[moderne polshorloge is
Iniets te dol.
|veertig jaar geleden was
|het elektrisch horloge
een (zeldzaam) prul,
nü°gaan jaarlijks bijna
|één miljard betrouwbare
■klokjes over de toonbank.
|De 'democratisering' van
■het horloge is bijna vol-
Itooid.
■Door Hans Bos
■In de binnenlanden van het
"voormalige Nieuw-Guinea moet
een stam rondzwerven die
niet weet hoe laat het is. Verder
iedereen op deze aardbol zo
[langzamerhand bij de tijd. En
[zelfs meer dan dat, want het te
genwoordige polshorloge heeft
zich in enkele decennia ontwik
keld tot een minicomputer.
De markt is meegegroeid. De
«ereldmarkt omvatte in 1950
|jaarlijks slechts vijftig miljoen
polshorloges; op dit moment is
de grens van één miljard in
[zicht. In de westerse wereld
koopt eenderde van de bevol-
elk jaar een nieuwe klok-
|]e...
En dan te bedenken dat het eer-
Iste draagbare zakhorloge pas
[stamt uit de eerste helft van de
achttiende eeuw. Doorgaans
Jrostbare kleinoden, alleen be-
aalbaar voor de elite. En aller-
ninst nauwkeurig, want per dag
[liep zo'n uurwerk met gemak
en minuut of vijf vóór of ach-
|ter. In de jaren twintig van deze
teuw adverteerden de waren
huizen met nikkelen zakhorlo
ges. Prijs: 2,50, in die tijd toch
altijd nog een rib uit het verma
gerde lijf.
Joe zou het staan met de Bulova
kcutronl Dit revolutionaire
hokje is in 1964 in New York
[mor een periode van 5000 jaar
begraven als voorbeeld van de
114 meest vernieuwende, naoor
logse produkten. Vijf jaar later
mebben de astronauten van de
Apollo II er zelfs een op de maan
[achtergelaten.
ue Bulova is, evenals veel ande-
lje elektrische/elektronische
torloges, een 'collectors item',
toonaangevende modellen zijn
inmiddels zeldzaam en brengen
|°P beurzen en veilingen astro
nomische bedragen op. Musea
pnen grote belangstelling voor
jueze recente industriële ontwik-
fwhng, maar ontberen de kennis
Pm het kaf van het koren te
[scheiden,
njking
[bij de meeste klokjes gaat het
fm relatief goedkope, elektrisch
Pnngedreven uurwerkjes. De
penner gaat nog altijd door de
nieën voor de mechanisch aan
gedreven Patek Philippe, Jaeger
eboultre, Baume et Mercier,
p emars Piquet of Vacheron
qonstantin.
eliswaar vertonen deze hand-
p waakte Zwitserse precizie-
L[Werken afwijkingen van en-
G e ®inuten per jaar, fnaar
Lor "un uitzonderlijke vorm-
ng en ambachtelijke achter-
o i );ormen ze een uitsteken-
B geldbelegging.
libHk ^klrische uurwerk en de
L.n°rende industriële massa-
dnr.„U hebben het huidige
baa Snee Polshorloge bereik-
®emaakt voor Jan en Alle-
u«n.
levenWas ,in de iaren vijftig wel
Ln anders. Een klokje was
Mor ril61 mscriPtie) n°g voor-
oen aan jubilarissen en
erenden. Ze werden door-
|afst,,j aan jubilarissen en
Eaanc erenden- Ze werden door-
fanrl v®rvaardigd in Zwitser-
"EopIt'qUi i tuisland van de koe-
jwrrien dat veel te laat de
fokte umogeliikheden van het
|deS. P0bshorl0ge heeft
tischle^tr-iscke horloge is tech-
taflnen 8en hoogstandje,
tanden e grote Hbrieken de
°P stuk hebben gebeten.
