jSOO.OOO Cinqecento's
korting
De wereld kent veel
sauna's, maar alleen
de Finse is echt
'Veel kampeerspullen
slecht voor milieu'
Chirurgijn in Amsterdam
Logeren in Overijssel
Expositie van koffers
Muziekzomer in Wenen
Vikingen in IJsland
EET wijzer
Olijfolie (3)
met briljant,
faliteit
>orradig.
;ile briljant
ieraden met
origineel
certificaat
in echtheic^V
pESTEM
SURPLUS
E3
Vrij kamperen
Hoogtepunt
Kia Credos
Groter belang
Mercedes in
SsangYong
GTI-weekend
in Baarlo
Doosje beschermt
auto tegen diefstal
x 52
j| "7 V
VRIJDAG 9 JUNI 1995
«„land staat al lang be-
Ld als het land van de
zestigduizend meren. Dat
s nog voordat ze ge-
teld waren; het z.ijn er
namelijk drie keer zo
veel. Vooral Duitsers
inekken erheen, om te
vissen, te kanoën, te
tamperen of een tijdje in
0 blokhut aan een meer
jbivakkeren. Het aantal
Nederlandse vak antie-
jangers bedraagt enkele
eenduizenden, maar is
«roeiend. Voor wie alles
algezien heeft, kan Fin
land de moeite w aard
zijn. Ook koningiin Bea-
Irix heeft zich er afgelo
pen week immers; uitste
kend vermaakt.
lot,
«Nico Koolsbergen
[ade verte zijn blikse.'mflitsen te
zien. Ze werpen een spookachtig
licht op het gladde donkere wa
lg. De bui is ver we|g, er dreigt
«eengevaar voor de vier mannen
lie ronddartelen in het meer. Het
is nacht, maar de heme :1 wil in de-
tijd van het jaar niet echt don-
Iworden.
iter de bosschages, op de hou-
veranda van de ri ante blok-
zitten de dames a;an het bier
de wijn. Hun stemm en zijn wel
(toren, maar wat ze' zeggen is
jet te verstaan. Ze h ebben ook
»n zicht op het naalkte viertal
lat zich in het meer uitstekend
laakt. Gelukkig, want de
...lelijkheid blijft waarschijn-
ii]kachter bij de fantasiie.
vier komen uit verschillende
ien, ze hebben elkaar hier
itmoet; slechts één hoort hier
lis. Van taalbarrières; is in deze
itandigheden echter geen
nake. De zeven dweirgen van
leeuwwitje zongen als ze aan
:t iverk gingen een marslied en
hetzelfde wijsje zingien de vier
ien: „Hallooo, hallooo. Hal-
hallo, hallo." Enzovoiort. Oké,
zijn niet helemaal nuchter
leer en het klinkt ook w rat schor.
iareen plezier dat ze hebben!
induik in een Fins meer, na een
imenlijke sauna, ver;sterkt de
riendschap tussen volkeren. Dat
«den de Verenigde Nat ies moe-
i weten.
luitenaards
land dus. Er zijn mensen die
een paar dagen gillend vluch-
omdat ze geen meer of bos
kunnen zien. Er zij n er die
)it meer weg willen. Want Fin-
is anders. Er wonen; niet zo
hoogblonde Scandi naviërs,
irwel volop mensen niet don-
haren. Ze spreken niet een
Gronings zoals we dat uit
en of Noorwegen kennen,
ar een buitenaardse ta al waar
lalve de Finnen zelf alleen de
woners van Estland iets van
ippen. Met zestien naa mvallen
onwaarschijnlijk lange woor-
i
ik het eten is anders. V is komt
hisch elke maaltijd cp tafel,
idier neemt de plaats in die el-
aan biefstuk is vooirbehou-
"DeFinnen zijn de ggrootste
iffiedrinkers ter wereld en het
■ine vocht is altijd en overal -
op straat- te krijgem. Een
de weinige Finse woorden
nog wat bekends in door
is kahvi.
d alcoholgebruik is een aantal
s geleden geliberaliseerd. De
«huisvrouw is er nog niet uit
it ze prefereert: de elke avond
geschoten echtgenoot van nu
de eens per week bewuisteloze
van vroeger. D e Finse
'pagne (van bessen, maar je
weren dat het echt is)! en het
Mjn uitstekend. Alc ohol is
t®, naar bereikt niet de bui-
ihge prijzen van Zw eden of
Finland. Er zijn mensen die na een paar dagen gillend vluchten, omdat ze geen meer of bos meer kunnen zien. Er zijn er die nooit meer weg willen. Want Finland is an
ders. foto archief oe stem
Finland is een paradijs
Noorwegen. Verder liggen de
prijzen ongeveer op Nederlands
niveau.
Ook de bezoekers van Finland
zijn anders. Het is geen land voor
massatoerisme, maar voor na
tuurliefhebbers die niet bang zijn
voor eenzaamheid. Een dorado
voor vissers, voor kampeerders,
voor kanoërs. Kamperen is overal
toegestaan, mits de grondeige
naar het goed vindt. In de prak
tijk is die niet een twee drie te
vinden; in feite is kamperen dus
vrij.
Een avonturier kiest voor een ka
notocht: dagen rondzwerven door
het Finse paradijs met in de boot
een tentje, een waterdichte drum
met geconserveerd voedsel, een
hengel en - vooral - een kaart en
een kompas. „Wat ze doen kan
stil water, riet, vogels en eeuwig
zingende bossen. Een mooie zo
meravond begint met een barbe
cue in het bos. Worst, brood, vis,
fruit, alles blijkt geroosterd te
kunnen worden. Uiteraard wordt
het maal opgefleurd met bier,
wodka of wijn. Of alle drie. Hele
maal donker wordt het niet. Pas
tegen elven 's avonds begint het
te schemeren en om twee uur
breekt de dag alweer aan. Midzo
mernacht in het noorden.
De sauna is het hoogtepunt van
de dag. Op dus naar het houten
gebouwtje waar al een paar uur
rook uit de schoorsteen komt.
Zweten in de schemering, terwijl
de thermometer negentig graden
aanwijst. Dat kennen ze elders
ook. Maar een Fins meer op enke
le stappen afstand heeft de rest
beeld te houden.
De meeste meren liggen in het
oosten, in een streek die Saimaa
heet, tegen de grens met Rusland.
Ondanks alle water blijkt het er
met de muggen mee te vallen. Die
stekertjes zitten vooral in Lap
land in het hoge noorden. Maar
het kan geen kwaad altijd wat
anti-mugspullen mee naar Fin
land te nemen.
De Finse historie staat bol van
Zweedse en Russische overheer
sing. Het land is pas begin deze
eeuw zelfstandig geworden. Voor
die autonomie hebben de Finnen
veel over gehad. Krampachtig
handhaafden zij tientallen jaren
hun neutraliteit. Hun buiten
landse politiek kende precies één
doelstelling: de Sovjet-Unie te
vriend houden. 'Finlandisering'
me niet schelen," zegt een kano
verhuurder lakoniek. „Maar ik
wil mijn boot terug en daarom
moeten ze met kaart en kompas
overweg kunnen."
De bekendste bijdrage van Fin
land aan de beschaving is de sau
na. In de rest van de wereld zijn
die ook te vinden, maar alleen de
Finse is echt. In bijna elke wo
ning is er een, een hotel zonder
bestaat niet en wie onderweg is,
kan altijd nog een openbare sau
na meepikken. In Finland wemelt
het ervan en na een reis door dat
land verwacht je er eigenlijk ook
een aan boord van het Finnair-
vliegtuig terug naar Amsterdam.
Nee dus.
De Finse sauna is op zijn mooist
aan de oever van een meer. Met
van de wereld niet. De watertem
peratuur is onbelangrijk en de
Finnen stappen net zo makkelijk
in een meer van twintig graden -
Finland heeft een stabiel landkli
maat en is 's zomers meestal war
mer dan Nederland - als in een
wak.
De Finse televisie kent een pro
gramma met de 'sauna-dokter'.
Heel gezond ziet hij er zelf niet
uit, maar in de uitzending figure
ren wel twee fraaigebouwde jon
gelingen die het complete sauna
ritueel en de bijbehorende frisse
duik demonstreren. Inclusief de
bosjes berketwijgen waarmee
men geacht wordt op het naakte
lichaam te slaan.
Die takjes blijken op tv ook han
dig om strategische plekken uit
werd in de rest van de wereld een
begrip. De Finse tv paste zelfs
zelfcensuur toe, omdat de Esten -
destijds deel uitmakend van het
Sovjet-imperium - Fins verstaan.
Er mocht geen onvertogen woord
vallen, om de Russische beer niet
te irriteren.
Die situatie is drastisch veran
derd. De Finnen hebben hun uit
hoekje van de wereld verlaten en
zijn intussen lid van de Europese
Unie. Her en der reden vorig jaar
al auto's met blauwe sticker, gou
den sterren en de letters FIN. En
de Russen zijn geen enge buren
meer. Finse meisjes zetten hun
zinnen niet op een rijke Ameri
kaan maar op een rijke Rus. Die
zijn er en in Finland kom je ze te
gen.
„Ik doe de deur wel dicht, omdat
jullie spullen nog in de auto
staan," zegt de chauffeuse van
een taxi tegen haar buitenlandse
passagier. „Ik weet dat jullie dat
graag hebben. Maar geloof me,
het is niet nodig."
Finland is een eerlijk land. Dat
blijkt ook bij het bezoek aan een
bank. Het personeel zit net als in
de rest van Europa achter balies
met en computerterminals. Maar
van kogelvrij glas of ingewikkel
de buizenpostsystemen voor geld
is geen sprake. Open en bloot lig
gen de bankbiljetten aanlokke
lijk te wezen. Finland zou ook
voor bankrovers een paradijs
kunnen zijn. Maar die hebben dat
nog niet ontdekt.
Er leiden vele wegen naar Fin
land. Door de lucht (Finnair vliegt
minstens twee keer per dag op
Amsterdam, maar uiteraard zijn
er meer luchtverbindingen), over
het water (met geregelde veer
diensten vanuit onder meer Zwe
den, Duitsland en Estland), over
de weg (via Denemarken met een
veerpont naar Noorwegen of
Zweden en dan maar rijden). Ho-
telchèques zijn aantrekkelijk voor
wie op de bonnefooi met een au
to het land doorkruist. De wegen
zijn meestal tweebaans, maar
goed begaanbaar en niet zeer
ochtig. Inlichtingen: Fins Ver
keersbureau, Stadhouderskade
69, 1072 AD Amsterdam, tel 020-
6711121.
Kia komt tegen het einde van dit
jaar met de Credos, een midden
klasser die in Nederland rond
35.000,- gaat kosten. De nieuwe
auto heeft een viercilinder motor
met een inhoud van twee liter,
die 148 pk genereert. De motor is
door de Zuid-Koreanen zelf ont
wikkeld. Volgend voorjaar volgt
een Credos met 1.8 liter motor en
mogelijk een V6. Die twee moto
ren ontwikkelt Kia samen met
het Britse Rover.
r-nxiup °~^a'a 'n de Pciolse fabriek waar Fiat de Cinquecento maakt, is de 500.000ste
Pin er o £ePr°duceerd. De kleine auto is sinds maart 1992 op de markt. Inmiddels
arktaa3 j van verkocht. In Italië heeft Fiat in het kleinste segment (A) een
"Mnt L t 0PSed°wd van bijna 54 procent. In Europa is dat percentage bijna 49
«persDuhr nste F'aitis vooral geliefd bij vrouwen. Zij vormen 76 procent van het
p llel(: FOTO FIAT
Mercedes-Benz en de Koreaanse
autofabrikant SsangYong gaan
nauwer samenwerken. Ssan
gYong produceert de komende
drie jaar ca. 50.000 bestelwa
gens, die in Zuid-Korea ver
kocht worden en bovendien on
der de merknaam
Mercedes geëx
porteerd worden.
Mercedes-Benz
zal haar belang in
SsangYong ver
groten. Door de
samenwerking wil
Mercedes de ver
koop van bestel
wagens rond de
eeuwwisseling
verdubbelen tot
200.000. SsangYong is een van
de kleinste autofabrikanten in
Korea. Het merk maakt behalve
bestelwagens vierwielaangedre-
ven auto's. Die worden vanaf ko
mende maand ook in Nederland
geleverd.
In het Limburgse Baarlo houdt
de GTI Club Holland in het
weekeinde van 7, 8 en 9 juli een
internationaal treffen. Dat ge
beurt voor de vierde keer. De or
ganisatie verwacht 3500 mensen
met ca. 1600 auto's.
Liefhebbers van GTI-auto's
kunnen deelnemen aan sprint
en slalomwedstrijden. De en
treeprijs bedraagt 12,50.
Voor de autobezitter die er ge
noeg van heeft dat zijn heilige
koe gestolen wordt en spoorloos
verdwijnt, biedt CarAngel Hol
ding in samenwerking met onder
meer de Nederlandse Veilig
heidsdienst uitkomst.
Met een in het voertuig gemon
teerde zwarte doos, vol met tech
nisch vernuft en satellietcontact
met een Europees netwerk van
meldkamers, is elk gestolen mo
biel of vaartuig direct op te spo
ren. De nauwe relatie van de Ne
derlandse Veiligheidsdienst met
justitie en politie staat boven
dien garant voor een snelle op
sporingsprocedure. Het systeem
is ook toe te passen op persoons
bescherming: Invaliden in een
rolstoel die onverhoopt in de
problemen komen of bijvoor
beeld dijkwerkers die in het wa
ter vallen, kunnen direkt worden
getraceerd.
Nieuw in vergelijking met ande
re satelliettraceermethoden is
dat het pientere doosje vanuit de
meldkamer signalen kan ont
vangen die bijvoorbeeld de
startonderbreker in werking
stelt, zodat de dief na een keertje
tanken niet verder kan rijden.
Bovendien gaat bij inbraak het
alarm, dat onmiddellijk in de
meldkamer wordt geregistreerd,
waarna tot opsporing kan wor
den overgegaan.
De verzekeringsbranche heeft
inmiddels grote belangstelling
getoond. Het bedrijf voert ge
sprekken met verzekeraars over
aantrekkelijke polisvoorwaar
den voor de abonnee.
De verzekeringsmaatschappijen
zien ieder jaar opnieuw het aan
tal diefstallen van voer- en vaar
tuigen stijgen. Zo werden in
1993 40.000 personenauto's ge
stolen en bedroeg de schade 800
miljoen gulden. Ook 3.000
vrachtauto's raakten zoek. De
schade hiervan is niet gepubli
ceerd, maar kan -afhankelijk
van de lading- al snel in de mil
jarden lopen, (anp)
Utrecht (anp) - Kampeerprodukten zijn niet altijd even goed voor
het milieu. Een flink aantal kunststof keuken-kampeerartikelen
bevat namelijk veel zware metalen, zo blijkt uit een test van de
stichting Natuur en Milieu.
Zware metalen komen uiteindelijk in het milieu terecht als de
spullen worden afgedankt.
De organisatie onderzocht 28 artikelen als borden, mokken en
jerrycans op de aanwezigheid van zware metalen. Slechts 12
items bleken de milieugevaarlijke stoffen niet of nauwelijks te be
vatten. De zware metalen zijn afkomstig van pigment waarmee
kunststof wordt gekleurd.
Volgens Natuur en Milieu bevatten enkele onderzochte artikelen
zoveel zware metalen dat zij eigenlijk in de categorie gevaarlijk
afval zouden moeten vallen.
De milieuorganisatie dringt er nu bij het bedrijfsleven op aan het
gebruik van zware metalen flink terug te schroeven. Kampeerders
wordt aangeraden milieubewuste spulletjes te kopen voor hun va
kantie.
Een ouderwetse chirurgijnswerkplaats komt deze maand zestig
keer tot leven op de binnenplaats van het Scheepvaartmuseum in
Amsterdam.
Op donderdag, vrijdag, zaterdag en zondag zijn er steeds drie
voorstellingen van 'Zout in de wonden'. Deze straattheatervoor
stellingen zijn onderdeel van de manifestatie 'De VOC in vol be
drijf'; deze toont het woeste leven van de achttiende-eeuwse zee
man.
Nederlands Scheepvaartmuseum, Kattenburgerplein 1, Amsterdam.
'Twintig bijzondere logeeradressen in Overijssel' is de titel van
een onlangs verschenen boekje van het Overijssels Bureau voor
Toerisme.
Er staat een gevarieerd aanbod in van zogenaamde 'bed break-
fast'-adressen. Het boekje kost 2,50 gulden en is onder meer ver
krijgbaar bij de Overijsselse VW-kantoren of het genoemde Bu
reau voor Toerisme (0546-818767).
Met de vakantie-uittocht op komst heeft de Kunsthal in Rotter
dam een actuele expositie in huis: 'Wat zit er in dat koffertje'.
Deze tentoonstelling die tot en met 12 augustus loopt, gaat over
koffers van vroeger en nu. Hutkoffers, stoffen koffers, de port
manteau, hardschalen koffers, ze komen allemaal aan bod in deze
expositie.
Kunsthal Rotterdam, Westzeedijk 341, Rotterdam.
Meer dan 120 concerten vinden van 19 juni tot en met 15 septem
ber plaats Wenen. Dan staat daar de vierenveertigste Muziekzo
mer op het programma.
De concerten worden uitgevoerd in burchten, paleizen en kerken.
Het programma is divers en bevat onder meer: walsen, operettes,
Mozart-kwartetten, melodieën van Schubert en harmoniemuziek.
De wereldberoemde Yehudi Menuhin heeft de artistieke leiding
van deze Muziekzomer. Het Oostenrijks Toeristenburo, Stadhou
derskade 2 in Amsterdam (telefoon 020-6129682) geeft nadere in
formatie.
Het 'International Viking Festival' vindt van 6 tot en met 9 juli
plaats in Hafnarfjordur op IJsland. Er zijn vele optredens, de
monstraties, paardenshows en er worden voordrachten gehouden.
Daarnaast worden er worstel- en boogschietwedstrijden gehou
den. Belangstellenden kunnen een tocht maken op Vikingsche
pen. Informatie: IJslands Verkeersbureau, telefoon 020-6270136.
Door Marijke Prins
Voor liefhebbers van de geschiedenis van de eetkunst is enkele
maanden geleden een waardevol boek verschenen: 'Rond de tafel
der Romeinen' van P.C.P. Faas (ISBN 90 5432 302 7). Het is een
meeslepend geschreven boek dat niet alleen de geschiedenis van
de kookkunst van de Romeinen en hun tafelmanieren bevat, maar
ook een grote hoeveelheid voor de moderne keuken bewerkte re
cepten.
Vanzelfsprekend worden in het boek olijven en olijfolie niet ver
geten. Olijven vormden een vast onderdeel van het voorgerecht.
Soms in aparte bakjes, soms ook fijn gemalen en op smaak ge
bracht met kruiden en vissaus daarmee verwant aan tapenade.
Olijven werden ook gebruikt voor vullingen en sauzen, terwijl
olijfolie, evenals heden nog in de Mediterrane keuken, niet weg te
denken was voor bakken en het aanmaken van sauzen.
Een van de bekendste lekkerbekken uit de Romeinse tijd was Api-
cius (eerste eeuw vor Christus), aan wie een bekend Romeins
kookboek is toegeschreven. Faas bewerkte veel van Apicius' ge
rechten op een uitnodigende manier. Hier een voorbeeld: de let
terlijke vertaling van het recept van Apicius luidt simpelweg: 'Je
maakt gevogelte smakelijker en voedzamer en je maakt gebruik
van zijn vet als je hem in een deeg wikkelt van olie en meel en hem
zo in de over plaatst'.
Gevogelte in pasteikorst
1 kip
2 eetlepels kruiden naar keuze
(knolook, peterselie, selderij, lavas, thijm, oregano, komijn)
olijfolie (14 - 1 kopje)
250-500 gram (volkoren-)meel
zout en peper naar smaak
(de hoeveelheden zijn afhankelijk van de grootte van de kip)
eiwit
Gevogelte in pasteikorst braadt gaar in zijn eigen vet en hoeft niet
bedruipt te worden. Alle soorten vogels kunnen zo behandeld
worden, maar met vet gevogelte gaat het het beste.
Neem een schone kip en trek de huid voorzichtig los van het
borstvlees en de poten door een hand tussen het vel en het vlees te
duwen.
Meng wat olie met de kruiden en zout en peper (gaat goed in een
vijzel) en smeer het mengsel onder de huid. Zorg daarna dat het
vel weer netjes op zijn plaats zit en bestrooi de vogel aan de bui
tenkant met wat zout. Het kan geen kwaad om ook wat kruiden in
de buikholte te plaatsen.
Voor het deeg (volkoren-)meel met olijfolie gemengd. Voeg vol
doende zout, peper en desgewenst kruiden toe. Gebruik geen wa
ter of vocht, want dan wordt het deeg niet krokant. Een echt pas
teideeg wordt niet gekneed. Men maakt kruimeltjes van klontjes
olie en meel. Die perst men tegen elkaar tot een bal die vervolgens
enkele uren rust in de koelkast.
Het deeg moet veel droger zijn dan voor brood, maar als het te
droog en te kruimig is om uit te rollen, gaat er nog wat olie bij. Het
deeg wordt uitgerold. Wikkel de vogel hierin zodat hij aan alle
kanten omsloten wordt. Plak het deeg dicht met eiwit.
Plaats de pastei in een ovenschotel en rooster hem in een oven van
180-200 graden. Een kip heeft ruim een uur nodig, een kwartel 30
minuten.
