Een leven zonder illusies
denvoordeel
lusterd B.Vi
KINDERBOEKEN
AutOS
te koop
gevraagd-
,adlum op
jjn Ludlums
tondel 6De Rode Draad'
iFreeks leukste boek
Stunt
antiek grenen
o c r o s s
auto's en 500
;n bodemprijzen]
Huur/koop
Kleintje
Charlotte Mutsaers: 4 al schrijvende meer vrijheid'
Ontluisterende verhalen
rond Italiaanse vrouwen
Griffels en Penselen
BOEKENGIDS
D2
KIT EN
IBAG,
■VING,
146
LEASE.
Inen Totaal
Auto's
air
avr.
Kunst Antiek
11 juni Autocross
itobanden - uitlijnen
be - schokdempers
|t te koop aan
Rudolf Geel over tragiek van vijftigers in 'De vervoering'
VRIJDAG 9 JUNI 1995
ten,
■stel,
SA-
pdel,
50,-.
1 div.
elen,
al
's.
ak
4050
3450
1650
2750
2950
1150
3750
1750
4650
3950
1850
2750
1750
2950
3750
3750
4450
1150
-19u.
20u„
lur.
45,
2.
DAKSPOILER
caravan. 30-"'
076-415529.
Tel. 01626-8338^
Lohan Diepstraten
11 Derde Rijk van Hitier heeft
Ludlum altijd al gefasci-
In De Scarlatti-erfenis
sj) zet het Nazi-opperbevel
'een van zijn eigen mensen,
verrader Heinrich Kroeger,
dodelijke valstrik uit. De we-
«chiedenis is, althans in de
|d van Ludlum, ingrijpend
.nderd na Het Rhinemann
ii]975), waarin de Duitsers de
striedi'amanten voor het ver-
jgen van hun lange-af-
sraketten niet bemachtigen,
kjiooiste tot heden is Het Hol-
l.mct (1978) waarin Noel
craft, zoon van een hoge nazi,
|tig jaar na de oorlog de be
tting krijgt over 780 miljoen
Bar om de wandaden van de
Ijs goed te maken. Zijn pro-
amis dat de Sonnenkinder, de
Leien van de nazi's en erfge-
jcnvan het Reich, ook op dat
uit zijn. Al wordt de lei-
Uf, de laatste pagina ver-
ird, de roman eindigt met een
ihuwing: 'Ze waren overal,
„„asnog maar net begonnen.'
[jenieuwe Ludlum, De Daeda-
iniging, blijkt dat de Son-
Jcinder het vijftig jaar na dato
Rebben geschopt. In een en
en in de Hausruck Alpen be-
i duizenden neo-nazi's zich
jphet stichten van het Vier-
jk. Het begin van de roman
cinerend: een Amerikaanse
on, Harry Lassiter, pro-
in Die Brüderschaft der
It te infiltreren, maar wordt
jaskerd. De neo-nazi's heb-
ïbriljante plannen met hem.
hypnotiseren Lassiter en
igen vervolgens een micro-
linzijn hersens met valse in-
atie over topfunctionarissen
ibbel-spel spelen. Eenmaal
in de bewoonde wereld,
it Lassiter met onthullingen
(ineo-nazi-aanhangers die in
hoogste regeringskringen blij-
i Ie zitten. De meest eerbare
ien worden verdacht. De
gen hadden aangekondigd
micro-chip na negen da-
zou exploderen, maar al op
ina 147 is het gebeurd met
liter: 'Zijn hoofd was aan
Jen geschoten, een afschuwe-
keklomp bloed en wit weefsel,
wat er nog over was van zijn her
senen hing half uit zijn schedel.'
De sluipmoordenaars van de neo
nazi's, de Blitzkrieger, hebben
hem toch te pakken genomen.
Wat zij niet weten is dat de twee
lingbroer van Lassiter bij de aan
slag aanwezig is en hij doet iets
wat alleen maar Ludlum kan ver
zinnen: alle papieren die de iden
titeit van zijn broer kunnen ver
raden, moffelt hij weg en neemt
diens plaats in. 'De Broederschap
moest worden vernietigd, dat
móest, al kostte het hem zijn le
ven,' bedenkt hij pathetisch.
Na honderden pagina's heerlijke
onzin, vol achtervolgingen en
aanslagen, spannend zoals in de
beste Ludlum, komt de apotheo
se. 'De kleine snor onder de neus,
nu sneeuwwit maar keurig bijge
knipt; het bleke gezicht, waarvan
je je zo makkelijk kon voorstellen
dat het tijdens woedende toe
spraken vuurrood kon worden -
alles was er. Het was het stok
oude gezicht van Adolf Hitier.'
Zo dol heeft Ludlum het nog
nooit gemaakt.
Robert Ludlum: 'De Daedalus-
dreiqing.' Uitg. Luitingh-Sijthoff,
prijs 39,90.
Robert Ludlum
FOTO LUITINGH
T.k. SLAAPKAMERAMEl,
keuze uit 1 blank of blaf
fluweel, 01680-24459.
nu halve winkelprijs,
Tel. 01619-2082.
EETHOEK met 6 sto
kast en salonkast,
Henri Deux, pr.n.o^
01613-1564.
Schilt Bouwmaterialen
Info tel: 01651-1774.
Autobanden Centrale
fiteit met fabrieksgarantie.
|el 46, Breda. 076*214146.
gararltieerM^^uh^as:^''e aU
jrd, dus volop zekerheid.
Musterd met kwaliteit voor
Dahliastr. 46, Made. 01626^
frtnévan der Velden
mond, dames en heren,
m in dit kutzaaltje in Rot-
m. la, schrikt u niet. Ik ben
limieten in Amsterdam ge-
Men daar heb ik precies het-
lh gezegd: Goedenavond da
mheren, welkom in dit kut-
Ilje ia Rotterdam. Heeft u 'm?
IjiMtianonci voor u een pro
presenteren getiteld
it Hummers en het program-
ml zoals de titel al suggereert
tin uit losse nummers, dus er
|W onderling verband, er is
rode draad. Hè, dat u niet
«gisteren die mevrouw de he
rt: '0 ja, o ja'. Nee niks 'o
[lis het titelverhaal uit de door
Dicker samengestelde
®®ng uit het werk van
i Jonge. Ruim honderd
•feu, dus slechts een fractie
Ne conférences, verhalen, ge
itten en romans die Freek tus-
1969 en 1995 geschreven
Ie Jonge is onbetwist de
cabaretier die Neder-
afgelopen decennia heeft
gebracht. Na de Grote Drie
Sonneveld en Hermans)
W De Jonge eind jaren zestig
(«tan opvolger. De eerste ja-
p ui Neerlands Hoop met voor-
|*ikale steun van Bram Ver-
fee, maar inmiddels alweer
Geen krediet info-
Goedkope auto's, j
aanbetaling. Inruil mo9»
Tevens auto's £«1
Tel.: 01650-65501/6786
Fax: 01650-60630^
Een
1 in zijn up-
Jde een cabaretgenera-
IJ».De Grote Een.
weer een grote nieu-
ie cabaretmakers op-
i 5 7elen van hen met gro-
f fin-vol succes en Paul de
i 's nife meer van het tv-
Iw te banden. Maar de op-
I;®'a? De Grote Een moeten
Wiekt, misschien zelfs wel
"tl worden.
f ferière van Freek de Jonge
F grillige momenten. Dan
eer gestopt, dan verhuist
®srika en dan stort hij
l ™t medium film. Zo is
SrlTatlen jaar geleden ook
M> n me'. z^n schrijver-
feLrv PaP'ervoor papier,
bLl( Iioewet zijn try outs
Si (J^Proviseeide verha-
Lro®kele kostelijke uren
'feêrstè0. iebbengezorgd'
L. solo-programma's en
«ia00 u nceswarenwel-
ii it»7 m "oeltvorm versche-
feLaar,Vanaf 1987 volgden er
L rifalenbundels en zelfs
C^ans. Allemaal met re-
Ititn.u065' ®aar de conclusie
L zijn dat Freek de Jonge
tow? 61X101 üterair talent
Ni«t beschouwd. Hij is
l is da 'tefn Periormer. Daar-
Lt-„,ekstuel,e inhoud van
ook zo oneindig
veel boeiender dan van zijn ver
halen en romans.
Om deze reden is het zojuist ver
schenen De Rode Draad Freeks
leukste boek. Een bijzonder aar
dige selectie uit zijn werk, waar
bij het accent juist ligt op wat hij
op het toneel gebracht heeft. De
verhalen uit de bundels komen op
de tweede plaats en de fragmen
ten uit de romans zijn schaars.
Liedjes staan er nauwelijks in.
Om de praktische reden dat die
vijf jaar geleden al gebundeld
zijn in Iets rijmt op niets.
Voor de oude fans van Neerlands
Hoop is De Rode Draad regelma
tig een feest der herkenning. Zo
als in De tol van de roem, de wa
re geschiedenis van het hondje
Whiskey en de avonturen met de
Berini ('mijn vrienden zeggen ze
ventig, ik zelf houd het op veer
tig'). Voor de liefhebbers van de
meer filosofische Freek onder
meer de prachtige verhalen De
Beproeving ('maybe this is all
meant to try us out') uit Losse
Nummers en Het Kistje ('wees
niemand') uit De Volgende.
Natuurlijk is elke selectie uit een
zo omvangrijk oeuvre discutabel.
Zo ontbreekt het slot van De My
the het verhaal van de spin en de
stofzuiger, terwijl Freek daarmee
tot misschien wel zijn grootste
hoogte steeg. Maar al met al is
Dicker er in geslaagd een heerlij
ke bloemlezing samen te stellen.
Je zou het niet verwachten maar
De' Rode Draad hééft een rode
draad: het is een aaneenschake
ling van hoogtepunten uit het
veelzijdige vrijwel constant hoge
niveau van De Grote Een.
Freek de Jonge: 'De Rode Draad'.
Uitg. De Harmonie, prijs 37,50.
Door Johan Diepstraten
De thematiek van een schrijver
hangt nauw samen met zijn
leeftijd. Rudolf Geel is een goe
de vijftiger en de romanperso
nages zijn met hem meege
groeid. In zijn inmiddels twin
tigste boek, De vervoering, in
troduceert hij mensen die in een
fase zijn gekomen waarin het
leven zijn sporen heeft achter
gelaten. Uitgeblust zijn ze nog
net niet, maar veel illusies koes
teren ze niet meer.
De vervoering is net geen ze
denroman geworden waarin
Rudolf Geel de vijftigers met
hun liefdesproblemen over de
hekel haalt, al heeft het er alle
schijn van. Hoofdpersoon Bree-
man, een succesvolle gedrags
psycholoog, heeft zijn heil ge
zocht bij buurvrouw Minnie die
ook al weinig geluk in de liefde
heeft gekend. Haar man, Ste
ven, staat tamelijk onverschillig
tegenover de affaire. Op zijn za
kenreizen ontmoet hij voldoen
de vrouwen om het gemis aan
echte liefde te compenseren.
Het zijn vijftigers die naarmate
zij ouder worden almaar routi-
neuzer met elkaar omgaan.
'Employés van een emotionele
beveiligingsdienst, waar de
stoppen nooit meer doorsloe
gen, waar het alarm kon worden
afgeschaft,' laat Rudolf Geel
één van zijn personages denken.
Tragiek
Voor Marijke Höweler is dit
thema aanleiding geweest om
een serie romans te schrijven
met een aaneenschakeling van
dolkomische verwikkelingen
over tobbende vijftigers die lij
den aan het moderne leven. Ru-
dolf Geel is daar de schrijver
niet naar. Hij spot niet met zijn
romnapersonages, hij relati
veert zelfs niet het gedrag van
zijn figuren, omdat hij er ken
nelijk van overtuigd is dat hun
handelen doortrokken is van
een onnoemlijk grote menselij
ke tragiek. Literatuur, zo lijkt
Rudolf Geel Thomése na te zeg
gen, is een zaak van sombere
mensen.
Tragisch is het leven van hoofd
persoon Breeman omdat tijdens
een vakantie zijn vrouw Inge
borg de macht over het stuur
verliest en dodelijk veronge
lukt. Een jaar na haar dood be
sluit Breeman om terug te gaan
Rudolf Geel
naar de plek des onheils. 'Waar
voor diende deze zoektocht na
precies een jaar? Wilde hij Inge-
borgs laatste momenten achter
halen, als jubileumgeschenk
van haar dood? Zocht hij een
antwoord op Minnie? Of ging
het noch om Ingeborg noch om
Minnie en dienden zij slechts als
aanleiding tot een veel diepere
sprong in het duister, daar waar
hij antwoorden vermoedde;
maar hij wist de vragen niet.'
Breeman is op zoek naar een
waarheid waarin hij kan gelo
ven. Was het een ongeluk of had
Ingeborg, in een vlaag van ver
standsverbijstering, toch de
dood gezocht? Op deze vraag
krijgt Breeman geen antwoord,
maar wel ontdekt hij dat zijn
vrouw ieder jaar weer een Fran
se filosoof ontmoette. Vol wroe
ging en spijt realiseert Breeman
zich hoe laks hij is geweest in
zijn huwelijk.
Inzicht
Opvallend aan de roman is dat
FOTOMEULENHOFF
er niets mankeert aan het in
zicht van de personages, maar
dat ze er niet naar weten te han
delen. Om ze tot dat inzicht te
laten komen, heeft Rudolf Geel
een aardige literaire compositie
bedacht: hij stuurt zijn persona
ges van huis. Breeman vertrekt
naar het gedoemde oord waar
zijn vrouw overleed, Minnie
gaat met de dochter van Bree
man, Brecht, naar een vakantie
bungalow en Steven verblijft in
Paramaribo. Wat zij in den
vreemde meemaken en wie ze
ontmoeten, vertelt Rudolf Geel
in korte, wisselende hoofdstuk
ken.
In het laatste deel van de roman
is iedereen aanwezig bij een
kerstmaaltijd.
Door de kinderloze Minnie op
vakantie te sturen met de mooie
dochter van haar minnaar Bree
man kan Rudolf Geel Minnie's
obsessie uitwerken.Jaloers is ze
op de jonge Brecht omdat zij,
flanerend over de boulevard,
wel de aandacht krijgt van
mannen in exotische hemden.
Wat Minnie rest op de eenzame
avonden als Brecht romantisch
op het strand dwaalt, is de spie
gel. 'Vaker dan haar lief was be
keek ze zichzelf met verwonde
ring en een begin van afkeer,
voordat zij zich aan het werk
zette om de sporen van haar
leeftijd uit te wissen.'
Profiteur
Zoals de titel van de roman aan
geeft, gaat het om vervoering,
om passie, om elkaar aantrek
ken en afstoten, om sex en ge
not. In Paramaribo krijgt Ste
ven te horen dat hij in de liefde
niets meer is dan een profiteur.
'Ais vrouwen ouder worden ver
liezen ze hun macht over het
verlangen van mannen,' houdt
de journaliste Shirley hem voor,
met wie hij de zoveelste affaire
heeft. 'Even verzetten ze zich,
dan schikken zij zich in een le
ven zonder illusies. Op een dag
denken ze dat niemand ze meer
wil hebben. Wie op dat moment
een vinger naar ze uitsteekt,
krijgt hun hele lichaam, en hun
ziel erbij.'
Het is een tamelijk uitzichtsloos
wereldbeeld dat Rudolf Geel
schetst. De personages zijn ge
vangen in hun dromen, hun am
bities maken ze niet waar en
ontnuchterend stellen zij vast
dat het met hun idealen mooi
niets is geworden. Maar hoe
treurig het er ook voor de vijfti
gers uitziet, de jonge dochter
Brecht heeft ontdekt hoe alles
kan veranderen.
'Als zij zelf oud was, viel haar
in, als zij zelf kinderen had, zou
zij zich op een dag sterk genoeg
voelen die berg op te rijden.
Dan zou zij stilhouden op de
plaats waar het ongeluk had
plaatsgevonden. Zij zou naar de
rand lopen en het dal in kijken.
Daar zou zij haar moeder zien,
een lieflijke verschijning aan de
grens van haar geheugen.'
Dit is het beeldschone einde van
een roman waarin Rudolf Geel
het abstracte begrip verlangen
op vele manieren inkleurt. Dat
heeft hij met invoelingsvermo
gen gedaan. De levensfiloso
fieën van de romanpersonages
zijn méér dan het overdenken
waard.
Rudolf Geel: 'De vervoering'.
Uitg. Meulenhoff, prijs 36.90.
Freek de Jonge
FOTO ARCHIEF DE STEM
Van onze kunstredactie
Nadat beeldend kunstenaar,
schrijver, acteur en violist Ar
mando vorig jaar de toon zette,
houdt volgende week wederom
een dubbeltalent de Van Gogh-
lezing in Den Bosch. De beurt is
aan beeldend kunstenares en
schrijfster Charlotte Mutsaers
(Utrecht 1942).
Mutsaers' atelier aan de Am
sterdamse Nieuwezijds Voor
burgwal blijkt een omgebouwde
oude schuilkerk. Maar alleen de
houten zuiltjes herinneren nog
aan dit illegaal verleden, voor
het overige is het een overdui
delijk schrijversonderkomen
met volle boekenkasten, en
overal stapels boeken en papie
ren. In de bank, op de stoel, op
tafel en op de grond. Daartus
sen zwerven hooguit nog enkele
schilderijen en tekeningen.
Toch blijft ze haar atelier, ate
lier noemen en geen werkka
mer.
Hiermee zijn we meteen daar
beland waar we wezen moeten;
bij het dubbelkunstenaarschap
van Mutsaers, de beeldende
kunst en het schrijven, de kwast
en de pen. Toch is het maar de
vraag of zij zichzelf als dubbel
talent ziet.
De talenten waar je door de or
ganisatoren van de Van Gogh
lezing op wordt aangesproken
zijn je schilderen en je schrij
ven. Zijn dat twee totaal ver
schillende disciplines of vloeien
ze voor jou toch vrij logisch in
elkaar over?
„Nou, ze beginnen allebei met
sch, dat vind ik wel heel aar
dig."
En verder?
„Eindigen ze allebei op een n."
Weer die glimlach.
Klopt. Maar in de praktijk heb
je toch een tijd lang geschilderd
en geschreven tegelijk.
„Ach, dat is eigenlijk niet waar.
Toen ik mijn grote overzicht
stentoonstelling had in Arnhem
in 1985, kwam weliswaar tege
lijk mijn bundel Hazepeper uit,
die voornamelijk uit tekst be
stond met wat tekeningetjes en
foto's van mezelf ertussen, maar
toen voelde ik al, ik hel naar het
schrijven over. Ik ontdekte na
melijk dat wat mijn wensen be
treft, wat de dingen betreft die
ik wou uitdrukken, ik al schrij
vende meer vrijheid had, meer
aan mijn trekken kwam dan
wanneer ik schilderde. Daarom
vond ik het ook zo fijn dat ik die
overzichtstentoonstelling kreeg,
omdat ik in mijn hart dacht, wie
weet schilder ik misschien nooit
Charlotte Mutsaers: Van Goghlezing
FOTO ARCHIEF DE STEM
meer. Kort gezegd is de over
gang ongeveer zo gegaan, maar
het is verduiveld ingewikkeld
om dat precies uit te leggen."
Pijn
Hoe dan ook, tussen 1985 en
1990 verschenen verschillende
boeken van Mutsaers' hand die
woord en beeld meer of minder
nadrukkelijk in zich verenigen.
Allereerst de vrijmoedige strip
met typische Mutsaersrijmpjes
waarin Mijnheer Donselaer een
vrouw zoekt (1986). Twee jaar
later De Markiezin, een won
derlijk verhaal in 65 hoofdstuk
jes, zonder tekeningetjes dit
keer, maar desondanks bijzon
der beeldend. Het jaar daarop
het tweede beeldverhaal Hane-
geschrei en in 1990 de essay
bundel Kersebloed wederom
met foto's en tekeningen maar
nu niet van eigen hand.
Daarna wordt de kwast defini
tief terzijde gelegd. Alle aan
dacht gaat naar het schrijven
van Mutsaers eerste roman Ra
chels Rokje, die afgelopen jaar
verscheen. Een noodzakelijke
keuze?
„Ja. Maar het ging helemaal
niet met pijn gepaard hoor. Dat
zou wel heel ellendig zijn. De
pijn zit alleen in het menselijk
tekort dat de bemeten tijd nu
een keer niet langer is. Kijk, ik
zou natuurlijk liefst hebben dat
de tijd gewoon veel langer
duurde, zodat ik ook nog kon
schilderen. Maar dat is nu een
maal niet zo. En ik kan echt
niet, als ik moe geschreven ben,
nog even tussendoor een schil
derij maken, zoals sommige
mensen me weieens aanraden.
Alsof het een soort vrijetijdsbe
steding is, louter spielerei."
Wel vindt ze de beeldende kunst
ontspannender dan het schrij
ven. „Al schilderend kan je je
gedachten helemaal tot rust la
ten komen en de gekste dingen
denken. Als ik daarentegen aan
het schrijven ben, is mijn kop er
zo vol van dat ik eigenlijk hele
maal niks anders kan doen."
En dat is alles behalve ontspan
nend?
„Ja, maar wel vervullend. Ik
ben er niet zo een die zegt wat is
het toch verschrikkelijk om dat
allemaal te moeten doen. Echt
helemaal niet. Het schrijven
mag me dan meer moeite kos
ten, maar ik houd van geknok,
het verschaft me genot."
Heb je er een idee van waar het
aan ligt, dat het schrijven je
moeilijker afgaat dan het schil
deren?
„Ik weet het niet precies, maar
ik denk dat het ligt aan de fac
tor samenhang. Bij een tekening
of een schilderij zit je toch aan
het formaat van het papier of
het doek vast. Nou zou je kun
nen zeggen, je zit ook aan het
formaat van je schrijfblaadje
vast, maar dat is niet waar.
Daar komt weer een schrijf
blaadje na, die blaadjes gaan
steeds maar door, die stapel kan
net zo dik worden als jij be
paalt. Als je bijvoorbeeld Ra
chels Rokje zou vergelijken met
een schilderij dan zou dat schil
derij heel Nederland kunnen
bedekken, zoniet de hele we
reld. Al is dat misschien weer
een tikje overdreven."
Terug nu naar Mutsaers Van
Goghlezing. Want al wil ze niet
op de inhoud ingaan, de titel
Toontje heeft een paard ge
schreven geeft ze zonder enige
terughoudendheid prijs. Heb je
dat wel vaker dat je de titel van
een tekst al weet terwijl je nog
volop bezig bent met schrijven?
„Ja", antwoordt ze zelfverze
kerd. „Ik weet de titel van mijn
volgende roman ook al."
Gaat dat altijd zo?
„Nou ja, het is geen opzet, maar
meestal heb ik de titel al jaren
klaar. En vaak ook het omslag.
Dat vouw ik dan om een boek
heen, van het formaat dat mijn
boek ongeveer moet gaan wor
den. Dan ligt het dus als het wa
re af op tafel en heeft het al een
soort bestaansrecht voor het er
is. Dat zijn van die magische
handelingen. Veel mensen zul
len hun werk daar wel mee om
ringen, want je moet toch hou
vasten creëren. En voor mij is
dit er eentje."
Bekent dit dat je ook volgens
een strakke planning werkt?
„Nee hoor, ik werk gewoon acht
uur per dag, dan heb je geen
planning nodig. Of bedoel je
misschien carrièreplanning?
Dat vind ik een van de lachwek
kendste woorden uit de vooruit
gang. Dat iemand daar in ge
dachten mee bezig kan zijn, is
volkomen vreemd voor mij. Het
jaagt je alleen maar nodeloos
op. Wat dat betreft sta ik echt
haaks op de tijd."
„Ik vind ook eigenlijk dat je je
loopbaan helemaal niet kan
plannen, zeker niet bij creatieve
zaken. Zo denk ik nu dat ik al
tijd zal blijven schrijven, maar
je weet het toch maar nooit.
Misschien vind ik over vijf jaar
opeens dat het weer schilderend
moet gebeuren, die openheid
houd ik." En daarmee is de cir
kel, net als het rokje van Rachel,
weer rond. Of Charlotte Mut
saers nu schildert of schrijft.
De zesde Van Gogh-lezing vindt
op vrijdag 16 juni plaats in de
Hervormde Kerk aan de Kerk
straat te 's-Hertogenbosch. Aan
vang 20.00 uur. Kaarten zijn te
verkrijgen bij het Noordbra
bants Genootschap (tel. 073-
139484)
Door Marjan Mes
Macht, onmacht en verdorven
heid van Italiaanse vrouwen uit
allerlei milieus en hun relatie tot
mannen, kinderen, minnaars, ou
ders; daarover gaan de verhalen
die Marina Warners heeft bijeen
gebracht in de bundel Ciao Bei-
la!, Italiaanse verhalen over
vrouwen.
Eerder verzamelde zij boeiende
Italiaanse verhalen over Mannen
en Amore. De nieuwe bundel is
samengesteld uit achttien korte
verhalen van zowel mannelijke
als vrouwelijke auteurs waarin
een vrouw de hoofdrol speelt. De
meeste auteurs zijn in ons land
minder of niet bekend, Dacia Ma-
raini is een van de meest bekende
namen.
Sommige auteurs zijn in staat om
in een paar bladzijden een com
pleet beeld van een vrouwenleven
neer te zetten, zoals dat van Lau
retta in het verhaal Achter de ha
ven, waarin de treurigheid van
een meisje wordt beschreven dat
tegen beter weten in kiest voor
een verloofde die niet bij haar
past. En dat van De goede doch
ter die zichzelf probeert weg te
cijferen voor haar dementerende
moeder.
Ook het bizarre verhaal De mis
lukte hoer van Ermanno Cavaz-
zoni slaagt daar in. De betreffen
de vrouw verbeeldt zich dat alle
mannen haar begeren en na haar
afwijzing wraak zullen nemen.
Ze schuwen daartoe de vreemd
ste middelen niet, maar ongetwij
feld bestaan die acties alleen in
de fantasie van deze Rosa.
Vreemde, gestoorde en mishan
delde vrouwen zijn in deze korte
verhalen zelfs favoriet.
Een van hen, Barbara, gaat in het
verhaal Iets heel anders na regel
matig te zijn vernederd en mis
handeld over tot een wel heel ri
goureuze daad. Pikant is overi
gens dat dit verhaal werd ge
schreven door een man. Dat geldt
ook voor het spannende verhaal
Het meisje van het zwembad,
waarin de vrouw Julie al haar
verleidingskunsten gebruikt om
haar grootste liefhebberij, zwem
men en zonnen in een zo exotisch
en luxueus mogelijk omgeving,
gerealiseerd te krijgen. Moord
staat haar daarbij niet in de weg.
Romantisch of lieflijk zijn geen
van deze korte verhalen. Eerder
nogal vernietigend over al dan
niet ontspoorde familierelaties,
zoals in Sirocco, waarin een moe
der veertien bevallingen heeft
doorstaan met het doel om haar
baby's te verkopen aan kinderlo
ze ouderparen. De twee kinderen
die nog wel thuis zijn, worden
seksueel misbruikt. De auteur
beschrijft dit ontspoorde gezin
als een soort natuurgebeuren
zonder een oordeel te vellen. De
gebruikelijke maatschappelijke
terminologie ontbreekt ook ge
heel.
Veel verhalen zijn met verbeel
dingskracht en vanuit een origi
nele invalshoek geschreven. Toch
miste ik dat ene, echt mooie en
aangrijpende verhaal dat je ach
teraf bij blijft. Poëzie en ontroe
ring ontbreken in deze vooral
vaak harde en ontluisterende ge
schiedenissen, die overigens lang
niet altijd zijn geschreven door
de jongste generatie van Italiaan
se auteurs. Rosita Steenbeek was
een van de vertalers van deze
nochtans boeiende bundel.
Marina Warners: 'Ciao Bella!', Ita
liaanse verhalen over vrouwen.
Uitg. Wereldbibliotheek, prijs f
24.50.
Door Muriel Boll
Terug van vakantie vond ik de
lijst met kinderboeken die in ok
tober bekroond zullen worden;
daarbij gaat het om boeken die in
1994 zijn verschenen. De Gouden
Griffel gaat naar Een torentje
van niks van Ted van Lieshout.
Heel verdiend, hoewel ik de ge
dichten in deze bundel eigenlijk
net zo goed vind als in vorige
bundels, die trouwens ook bijna
allemaal bekroond werden. In
zijn nieuwste gedichten is Van
Lieshout wel langer van stof. De
dichter illustreert zijn werk altijd
zelf, en in de loop der jaren zijn
die illustraties naar mijn idee
prettiger en toegankelijker ge
worden om naar te kijken. Mis
schien moet je deze Gouden Grif
fel zien als een oeuvre-prijs.
Dat zou ook kunnen gelden voor
de Gouden Penseel voor Harrie
Geelen. Hij wordt toegekend voor
diens illustraties in Beertje Pip-
peloentje, maar van mij had hij
hem vorig jaar al mogen krijgen
voor De blauwe stoel. Geelen is
een soort duizendpoot, hij illus
treert niet alleen, maar schrijft,
vertaalt en componeert ook. Bo
vendien probeert hij nieuwe din
gen uit, daarvan getuigen zijn
computerillustraties die hij o.a.
voor Juffrouw Kachel van Toon
Teilegen maakte.
De prenten van Geelen bekijken
is een feest; een uitspraak als een
cliché, maar ik vind het de beste
uitdrukking om de schitterende
kleuren en de poëtische voorstel
lingen, samen te vatten.
Zijn nieuwste boek heet Stilte
a.u.b. ik denk aan de kip, dat hij
samen met Hans Hagen maakte.
Kip is doodgegaan, ter herinne
ring liet Ze haar ei na dat door de
jongen Onno Ebbe in een doos
onder de lamp wordt gezet. 'Kip
is weg,' fluistert hij, 'kip woont
nu in mijn hoofd.'
Hij gaat via de regenboog met
kraai en haan die ook zo verdrie
tig zijn, kip achterna, naar 'het
land van later'. Als hij op de laat
ste tree van de boog staat, ver
dwijnt de zon en dus de regen
boog, en ze tuimelen omlaag,
naar huis.
Daar horen ze een gepiep, het le
ven is gewoon doorgegaan, kip
heeft een kippetje voortgebracht.
Een mooi verhaal met platen die
dit keer wat meer details lijken te
hebben dan in Beertje Pippeloen-
tje.
Raad eens hoeveel ik van je hou
van Sam McBratney krijgt een
Zilveren Griffel en dat had net zo
goed een Zilveren Penseel kun
nen zijn, want de platen van Ani
ta Jeram zijn net zo lief, van de
eerste tot en met de laatste blad
zij, als de tekst. Het boek is niet
voor niets in korte tijd razend po
pulair geworden, er zijn zelfs
slabbetjes en bekers met Hazeltje
en Grote Haas erop te koop.
In het aandoenlijke verhaal pro
beert Hazeltje steeds weer aan te
duiden hoeveel hij van Grote
Haas houdt.
Zoveel als twee uitgestrekte ar
men bij elkaar, zoveel houdt Gro
te Haas ook van Hazeltje, nog
meer dus, want hij is groter. Sla
perig bedenkt Hazeltje tenslotte
dat er niets verder is dan de
maan, tot zover houdt hij van
Grote Haas en tevreden doet hij
zijn ogen dicht. Zachtjes legt
Grote Haas hem op zijn varen
bedje, '...en ik hou van jou hele
maal tot aan de maan - en terug.'
Mauwtje van Rascal en Sophie
krijgt ook een Zilveren Griffel.
Het is een ragfijn boekje van
Franse origine over Mauwtje die
in de oorlog geboren wordt. Haar
vader legt haar als Mozes, in een
bamboekistje om haar met het
water mee te geven naar veiliger
oorden.
Mauwtje strandt op een ochtend
in mei tussen verdwaalde zee
sterren en schelpen, en wordt
liefdevol opgenomen door twee
verliefde mensen. Pas veel later,
als ze groot is, vertellen die haar
hoe ze bij hen is gekomen. Het
idee dat er aan de andere kant
van de horizon ook mensen wo
nen die van haar houden, maakt
Mauwtje verdrietig.
Aan het eind van het verhaal doet
Mauwtje haar speelgoed van
vroeger in het bamboekistje, legt
het in de zee. Misschien komt het
ooit bij haar echte ouders terug.
Een piepklein verhaal waarin een
zwaar onderwerp als adoptie,
helder en warm ter sprake komt.
De tere illustraties ademen de
zelfde sfeer.
Tot zover de Zilveren Griffels, de
rest komt later aan bod. Een Zil
veren Penseel krijgt Lucy Cou
sins voor Muis en haar vriendjes.
Cousins maakt forse illustraties
en geeft een heel eigen karakter
aan duidelijk herkenbare voor
stellingen.
Dat doet Tony Ross ook. Deze ou
we rot in het vak krijgt een Zilve
ren Penseel voor Zij is altijd de
eerste. Een echt Ross-boek dat je
direct herkent aan de volle platen
vol beweging.
Illustratie van Anita Jeram in 'Raad eens hoeveel ik van je hou'.