De gemoderniseerde
passie van Tegelen
Promotie van de Passie: ook de Duitsers komen
DE STEM
ivarna's
DPRIMEUF
Familie van
450 man
staat drie
maanden
lang elke
zondag in
de arena
Cl
terbaan 183
mechanisatiebedrijf
lis in de krant
:nsen over de vloer.
:ible workforce
keuken
liek (sinds 1964).
|ige plaatsing.
en badkamers en kantoren
Jph, Pelgrim, Scholtes.
Iferte.
■2.50.71.81.41
uur. Op zaterdag tot 18.00 uur.
en zondag
IMALDEGEM
.Plaats:
ezUS werd gevonden via een advertentie in de krant,
maar voor de rest heeft Tegelen weer zelf gezorgd. Zo-
js vijf jaar is het dorpje een hele zomer in de ban
,an (je passiespelen. Het stuk is compleet afgestoft en
vernieuwd en tot eind september is het elke zondag
raak voor de 450 spelers in het historische spektakels-
uk De passie van Tegelen, met koffiedrab in nieuwe
rostuums, een afgemat paard en het gestolen fietszadel
fan Jezus.
Door Hans
van Alebeek
,Een
BOS&TUIN dealer...
De milieuvriendelijl
gazonmaal
f en geen stopkontakt nodig,
natisch en praktisch geruisloos,
s altijd even kort (30-60 mm),
boit meer gras op te vegen,
s dienen als mest voor uw gazon.
dig aan- en uit te zetten.
Ipincode en anti-diefstal alarm.
|n naar, hij kiest zijn eigen weg.
voor gazons totl200 m2
>nstratie bij uw Bos Tuin deale
■peidsstraat 53-55
Kn Tel. 01150-12012
HlHusqvarnaSi
iuis?Tennisbanen om de hotl
litzicht? Marmeren keuken?
tand? Tweepersoons badkuipij
foot in de krant, want:
weet van wanten en kranten.
jingen voor
(placement,
werving
IVedior asb
(heden voor
/erknemers
op zoek
mens gaat sterven,
bast de stoere soldaat
rozijn paard.
jjloï, Eloï, lama sabaktani",
schreeuwt Jezus aan het
buis. Mijn God, mijn God,
waarom hebt Gij mij verlaten?
Even later knikt zijn hoofd
Het is volbracht. Va-
in uw handen beveel ik
mijngeest."
Maria treurt om haar gestor
ven zoon.
get is bijna doodstil in het
enorme openluchttheater De
Doolhof in Tegelen. Alleen de
,-ogeltjes tsjilpen. „Oké, stop
- maar", zegt regisseur Richard
den Duik. „Over vijf minuten
evaluatie."
ichter de coulissen staat Jezus
Dhristus na te bibberen. „Tsjon-
je, wat is het koud", zegt de
idrolspeler van de 16e Passie-
jelen van Tegelen. Het is Jos
jol, 37 jaar oud en in het dage-
ijks leven groepsleider in de
inderpsychiatrie. Zijn gekrui
mde buurmannen hebben bij de-
e kostuumrepetitie gewoon een
'-shirt aangehouden maar Jos is,
als het hoort, slechts gekleed in
:n lendedoek. „Alleen op die
lanier kom je echt in je rol"zegt
'us is één van de ongeveer 450
Iers in dit stuk dat onlosma-
lijk verbonden is met Tegelen.
like vijf jaar staat het Limburgse
luurdorpje van Venlo een heel
imerseizoen lang in het teken
de Passiespelen. Vijf jaar ge
len kwamen er 51.000 mensen
ijken, onder wie koningin Bea-
rix. Dit jaar mikt penningmees-
er Lex Houba op zo'n 70.000
lensen. Zo'n 40.000 kaartjes
ift hij al verkocht via een sa-
lenwerking met de ANWB en
touroperators en busmaat-
appijen die dit 'dagje Tegelen'
hunprogramma hebben opge-
inen.
[Verhuizen
louba deed als 3-jarige menneke
ior de eerste keer mee aan het
i Later was hij ook nog
Jildaat en apostel. „Zo gaat dat
iker", zegt Houba. „Al die men-
i die hier spelen, vormen sa
il één grote passie-familie die
k seizoen weer van de partij is.
'fs als ze trouwen en verhui-
i, blijven ze meedoen. Je hebt
lelers die nu vanuit Hengelo,
[trecht en Amsterdam elke zon-
g naar Tegelen komen, twintig
ndagen op rij. Vakantie is er
Pet Mj, je moet er elke zondag
Ijn. Dat is een vereiste."
[Vanzelfsprekend", zegt Judas
■eert Beurskens, salarisadmini-
tateur en tevens producer van
F stuk). „Anders heb je tijdens
bouwvakvakantie een half-
N Jeruzalem. Dat kan niet, er
»et volk zijn." Beurskens doet
[■vanaf zijn elfde mee aan de
ssiespelen. „Ik heb onder an-
fre Kajafas gespeeld en ook was
Ieens de reserve-Christus. Zo'n
perve heb je nodig, maar tot nu
beeft hij nog nooit hoeven in
rvallen."
hide taal
^Mskens vertelt dat de bezoe-
uit keer een compleet nieuw
en gewaagd passiespel voorge
schoteld krijgen, „Na het vorige
seizoen kwamen we tot de con
clusie dat het stuk niet echt goed
overkomt bij het publiek. Vooral
vanwege de oude taal waarin het
geschreven is", zegt hij. „Als
plaatjesboek was het mooi maar
de tekst, op rijm, was niet te be
grijpen."
Daarom werd besloten om de ba
rokke tekst van de Limburgse
priester-dichter Jacques
Schreurs m.s.c. helemaal te her
schrijven in modern Nederlands.
Voor veel Tegelaren en katholie
ken zal dat een schok betekenen.
„Maar door die vertaling is de
herkenbaarheid veel groter ge,-
worden", stelt Beurskens. Anno
'95 zegt Jezus bij voorbeeld nadat
hij door Judas is verraden:
„Ik zeg je Simon Petrus, wie het
zwaard opneemt zal door het
zwaard ten onder gaan.
Laat het dus rusten, vriend.
Alles zal vervuld worden zoals
het is voorspeld.
Vijf jaar geleden klonk dat nog
zo:
„Wie 't zwaard hanteert gaat
door 't zwaard ten gronde;
Laat 't dus rusten, vriend, waar 't
niemand stoort.
Gelooft gij niet dat mij de vader
hoort
Als ik legioenen Engelen mij ter
hulp zou roepen?
Doch alles wordt vervuld zo 't
werd voorspeld..."
Regisseur
Voor het eerst werd er ook een
echte buitenstaander als regis
seur aangetrokken: Richard den
Duik van het Amsterdamse
Werktheater. Hij is overigens de
enige die betaald krijgt, de rest
werkt pro deo. „Richard heeft al
le vastgeroeste beelden losgela
ten", zegt Beurskens. „Als het
volk altijd over links afging zei
hij doodleuk: ga dan nu maar
eens rechtsaf. Dat heeft hij con
sequent volgehouden en daar
door is het een heel ander stuk
geworden."
„Natuurlijk is het oorspronkelij
ke verhaal geen geweld aange
daan. Alleen de invalshoek is heel
anders geworden", zegt Beurs
kens. „Jezus is bij voorbeeld van
zijn voetstuk gehaald. Hij wordt
neergezet als een leider, een strij
der die ook zijn twijfels heeft.
Verder zijn de apostelen van hun
aureooltje ontdaan. Zo ook bij
Maria die gewoon de moeder van
Jezus Christus is en niet De Moe-
Jezus, gestoken in een nieuw, sober kostuum, houdt zijn bergrede in het openluchttheater De Doolhof in Tegelen.
der van God. Mijn rol als Judas is
ook veel interessanter geworden.
Vr'oeger werd Judas, heel zwart
wit, neergezet als de verrader, de
kwaaie. Judas was de personifi
catie van de duivel, maar daarin
kan niemand zich herkennen. Nu
geef ik hem een meer menselijk
gezicht en is Judas gewoon ie
mand die een enorme misstap
maakt."
Buisman
Maar door het rigoureus veran
deren in de tekst en strekking van
het stuk, klopte ook de rest niet
meer. De oude muziekband met
veel Mattheus Passion-riedeltjes
werd door componist Jan-Pieter
Koch vervangen door een nieuwe,
minder zoetsappige geluidsband.
Ook het decor en de kostuums
werden aangepast.
Die klus werd uitgevoerd onder
leiding van art-director Huub
Heidens (verkoper van horeca-
benodigdheden en tevens partner
van Judas). „Een hele klus", al
dus Heidens. Om te beginnen
werden de drie enorme tempels in
het decor met de kwast onder
handen genomen. „Die waren in
heel drukke kleuren geschilderd.
Met knalrode zuilen, drukke sja
blonen en dat soort dingen. Nu is
het heel sober."
Daarna kwam de kleding. Hei
dens: „In totaal hebben we voor
alle rollen zo'n 500 tot 600 kos
tuums nodig. Maar in de loop der
tijden zijn daar ook hele vreemde
dingen ingegroeid. Spelers naai
den zelf een kostuum of liepen
rond in een gebatikte jurk. Dat
kan natuurlijk niet. Net zo min
als allerlei felle kleuren die toen
niet eens bestonden. Die kos
tuums hebben we allemaal ver
vangen. Naar ontwerp van kle-
dingstyliste Mien Peeters hebben
tien dames 300 nieuwe kostuums
genaaid. Met koffiedrab, Buis
man en thee zijn die vervolgens
weer 'oud' gemaakt. Die jurk van
de overspelige vrouw heb ik bij
voorbeeld helemaal in de thee ge
had. Ziet er prachtig uit hè."
Fietszadel
Heidens bemoeide zich ook met
de special effects. Bij voorbeeld
de lans waarmee het hart van Je
zus doorboord wordt en de ver
hanging van Judas. Nog zo een:
de kruisiging van Jezus. „Jezus
houdt zich vast aan de spijkers.
Aanvankelijk zat hij daarbij op
een leren fietszadel aan het kruis
direct aan de slag in één vffl
pde functies (M/V).
idszorg
ïrs-lW/-Agogisch. Voor
:lanten zijn wij, per direct, op2
IBO'ers-lW/-Agogisch. TreWjj
jn: sterke persoonlijkheid 311H
nt zijn. Voor meer informatief
'uncties kunt u contact oPne
ean-Claude Everaert.
ine-operators. Wij zijn rnetsP|)
ek naar gemotiveerde mac
tors, met ervaring. Mini"133 1
sau, richting Werktuigbouw^
iktro is een vereiste. Het
in ploegendienst, voor een 33
ie. Heeft u interesse, neem
lig mogelijk contact op met
sr of Mare Stam.
meer informatie kunt u cont^|l
n met onze vestiging N°°r
531 GDTerneuzen. Tel.G0 1
0.
■Boor Wim Doesborgh
lal6 ?,ass'esPekn een toeristische attractie? Nee,
sjebiieft zeg, doe me dat niet aan! We hebben
een Prachtig evenement van doen, dat jong en
[j aanspreekt. Een evenement dat het waard is
or duizenden bezocht te worden. En dat laatste
RnT eenma?' onmogelijk zonder publiciteit."
van prinsven (49) uit Venlo heft zijn handen
Paw i a^S een verSekjking hoort van 'zijn'
Slagje en,m bijvoorbeeld een dagje Ponypark
zou de argeloze burger die vergelijking in eerste
IC7a,Pie we' kunnen maken, gezien de breed op
lette publiciteitscampagne.
pflm a"e,en de fraaie folder waarin Een Weekend
Ida rnn?e!en TeVelen 1995 wordt aanbevolen door
■mant P00rd- en Midden-Limburg. „Arrange-
jLn® a' vanaf U0 gulden per persoon, inclusief
Die 11 n sPannend verhaal Iroept de folder.
|65+"Solden blijken dan voor houders van een
tarw 3 l=e'den' waarvoor ze een weekendar-
Limb 6nt (ontvangst met kofiie/thee en
W i drie-gangendiner, 1 overnach-
Pawi„on, 'H, 1 gereserveerd plaatsbewijs le rang
Wiah n en WV-informatiepakket).
lieven sPannende verhaal' echt op niveau wil be-
linhaai0e,mt natuurlijk een weekendarrangement
Ijen 7Pif s'erTen-hotel Chateau Holtmühle in Tege-
L Daar kost een nachtje 250 gulden, maar,
jubelt de VW, 'het arrangement bestaat hier niet
uit een drie-, maar uit een vier-gangendiner!'
„Ik kan dit werk onmogelijk doen zonder affiniteit
met het onderwerp", bekent van Grinsven. „De
spelen zijn iets bijzonders dat mensen telkens weer
raakt. Ik geef toe, ook op mij hebben de Passiespe
len invloed gehad. De manier waarop elke regis
seur een visie uitdraagt, je laat nadenken over de
boodschap van Christus, over leven en dood, dat
doet je onherroepelijk iets. Noem het een giganti
sche stimulans voor je dagelijks leven. De manier
waarop het spel wordt neergezet - dat zal ook dit
jaar weer veel mensen aanspreken."
Van Grinsven herinnert eraan dat het met die be
langstelling wel eens anders is geweest. In de jaren
zeventig met name zakte het toeschouwersaantal
naar 10.000, een fractie van wat vroeger op de Pas
siespelen afkwam.
Van Grinsven: „Ja, kunst, maar hoe ging dat vóór
de oorlog en ook nog wel in de jaren vijftig? Me
neer pastoor schreeuwde van de kansel dat de
mensen zondag naar de Passiespelen moesten
gaan. En de massa ging. Je kon er toen voor één
gulden in en dan had je gemakkelijk 100.000 man
bijeen. En vergeet ook niet dat vroeger al die
kloosters in Tegelen en Steyl nog vol zaten. Die
stonden op zich al garant voor een groot aantal be
zoekers. Als je toen in de Doolhof kwam, zag je
soms alleen maar van die zwarte kappen zitten.
Later, zeg maar een jaar of 25 geleden, ging het
met het kerkbezoek snel achteruit, de mensen 'de
den' weinig meer aan hun geloof en toen ging het
ook mis met de Passiespelen. In die dagen moet de
organisatie volgens mij ooit eens hebben gedacht:
dit redden we voor de toekomst niet."
Maar terwijl het kerkbezoek alleen maar verslech
terde, bleken de Tegeise Passiespelen een nieuwe
bloeiperiode in te gaan.
Voor de spelen van 1985 nam de organisatie voor
het eerst een pr-functionaris in dienst die de zaak
professioneel moest gaan verkopen: Rob van
Grinsven.
Een belangrijk deel van de nieuwe bezoekers komt
straks uit Duitsland en België, waar Van Grinsven
de afgelopen tijd flink aan de bel heeft gerammeld.
Ook dat is nieuw.
„In deze tijd van een verenigd Europa moet je een
fantastisch evenement als de Tegeise Passiespelen
ook aan publiek van over de grenzen kunnen ver
kopen. En er blijkt wei degelijk belangstelling.
Hoe je zoiets peilt? Voor een belangrijk deel is dat
een kwestie van touroperators benaderen. Kijk,
het passieverhaal kent iedereen. Je hoeft geen ge
leerde te zijn om dat te kunnen volgen. Duitsers
die geen Nederlands verstaan, ervaren de taal niet
als een barrière. Er komen toch ook elk jaar dui
zenden Amerikanen naar Oberammergau? En ver
der is er duidelijk een groeiende belangstelling
voor geloof, in het algemeen gesproken. De ene ge
looft in de Scientific Church, de ander in Jomanda,
maar een grote groep zie je ook steeds meer be
langstelling krijgen voor het christelijk geloof.
Ook onder jongeren."
Uit de omgeving Antwerpen mag Van Grinsven via
een touroperator zo'n 3000 bezoekers verwelko
men, terwijl uit de rest van Vlaanderen zeker nog
eens 1000 man worden verwacht. In Duitsland
heeft Van Grinsven alleen al in de Kreis Heinsberg
duizenden kaarten in de voorverkoop kunnen af
zetten. Voor hen is op Hemelvaartsdag een aparte
uitvoering.
Van Grinsven: „Een speciale relatie hebben we
verder gelegd met de stad Kevelaer. Een experi
ment, geef ik toe. Daar verzorgt de plaatselijke
WV de kaartverkoop. Kevelaer is als bedevaart
plaats waar jaarlijks 800.000 bezoekers komen na
tuurlijk een mooie plek om mensen met een zekere
religieuze achtergrond voor de Tegeise Passiespe
len te interesseren. Zeg inaar: daar ligt een voe
dingsbodem voor ons bezoekerspotentieel. De be
langstelling vanuit Kevelaer is zelfs zo, dat een de
legatie met ons van gedachten wil wisselen of we
in de toekomst gezamenlijk iets kunnen organise
ren. Sommigen in Kevelaer denken er al hardop
aan de Passiespelen in 2000 ook in hun stad op te
FOTO'S MARC BOLSIUS
maar dat zadel hebben ze gesto
len. Nu zit hij op een houten blok,
dat gaat ook goed", lacht de art
director.
Heidens heeft er ook streng op
toe gezien dat er geen futuris
tische foutjes op het podium ko
men zoals een hogepriester met
bril, Judas met polshorloge of een
soldaat op Nikes. Net zo min als
dat er sieraden of make-up ge
dragen mogen worden. Schmin
ken is niet zo'n groot probleem.
Het grootste deel van de spelers
krijgt een veeg met een sponsje en
Klaar is Huub.
Baarden
Alleen de hoofdrolspelers wor
den, al jaren, echt geschminkt
door vader, moeder en dochter
Seelen. „Vroeger hing het hier vol
met baarden en sikjes die aange
plakt moesten worden. Nu heb je
die bijna niet meer nodig want
echte passiemensen laten spe
ciaal voor de voorstellingen hun
haar groeien en hun baard
staan", zegt moeder Seelen. In
die haarbos van Jezus en Judas
kan ook .mooi het draagmicro-
foontje verstopt worden.
Vader Alex Seelen moet zelf ook
aan de bak, want na het schmin
ken betreedt hij als stoere centu-
rio het podium om op zijn paard
Jezus op zijn kruisweg te begelei
den. ,,'s Ochtends om acht uur
ben ik al mèt Tornado in het bos
om hem flink af te matten want
anders is hij tijdens de voorstel
ling niet te hanteren", vertelt
Seelen over zijn paard.
En ook Toqiado heeft een offer
moeten brengen voor de Passie
spelen: drie maanden geen hoefij
zers want dat maakt te veel her
rie. Om die reden ook wordt het
paard direct na de kruisweg afge
voerd. Vorig seizoen heeft men
lesgeld betaald want toen zorgde
de ezel, nodig bij de intocht van
Jezus in Jeruzalem, voor hinder
lijk gebalk achter de coulissen.
Puzzeltje
Achter de coulissen is het toch al
een drukte van belang. In af
wachting van hun aandeel in het
twee uur en drie kwartier duren
de stuk zitten alle spelers, ver
kleed en wel, te wachten. Kinde
ren leggen een puzzeltje, ouderen
kaarten of drinken een bakkie
koffie en kletsen de tijd stuk. Al
leen de overal hoorbare Lim
burgse g verraadt dat dit geen
Oosters marktplein is.
Volgens penningmeester Houba
ligt hier het geheim van de Pas-
siespelen van Tegelen. Op deze
plek wordt in twintig zondagen
een onlosmakelijke band ge
smeed tussen de grote passie-fa
milie. En dat is een bont gezel
schap, voor 95 procent uit Tege
len, van heel veel Volk, hoge
priesters, apostelen, mooie hof
dames, kleine kinderen (de jong
ste heet Remco, is 5 maanden oud
en kan volgens zijn moeder al ho
sanna roepen), soldaten en -
voorwaar - zelfs de vrouw van
Jezus Christus: Roos Timmer
mans die met de zoontjes Joshua
en Simeon voor de pauze ook
meespeelt.
Inspirerend
Jos - Jezus - Hol en zijn vrouw
noemen zichzelf 'zeer gelovige
mensen'. „Maar je kunt daar geen
etiket op plakken", zegt Hol.
„Mijn geloof heeft Oosterse en
Westerse elementen, van alles
wat. Veel mensen noemen mij de
perfecte Jezus, maar dat zal wel
vanwege mijn uiterlijk komen. Ik
kan dat verder niet beoordelen.
Het streelt me wel dat ze mij uit
elf kandidaten hebben gekozen
om deze rol te spelen. Net als
'Ghandi is Jezus is voor mij altijd
al een heel inspirerende figuur
geweest, een voorbeeld waarin ik
me herken." „Fysiek is dit een
heel zware rol", zegt Hoi. „Het
moeilijke is ook dat ieder voor
zich een eigen beeld heeft van de
figuur Jezus Christus. Voor mij is
het vooral een leider met erg
menselijke aspecten. Het lijden
komt pas daarna. Ik wil een Jezus
neerzetten waarin de mensen
zich herkennen en volgens mij
begint dat te lukken."
„Als Jezus sta je constant in de
picture", zegt de hoofdrolspeler.
„In Venlo kan ik niet over straat
zonder dat ze me herkennen maar
dat is wel leuk." De 13-jarige Pe
ter en Tom zullen daar geen last
van hebben. Als drager van de
nagelbak en het bordje met op
schrift INRI hebben zij een be
scheiden aandeel in het stuk.
Maar alletwee kijken ze al voor
uit naar de toekomstige Passie
spelen. „Ik wil nog wel een keer
soldaat worden", vertelt Peter.
„En ik Judas", zegt Tom. „Het
lijkt me wel gaaf om daar aan die
boom te hangen."
Passiespelen: elke zondag tot en
met september om 14 uur in
openluchttheater De Doolhof in
Tegelen. Informatie en reserverin
gen: Bespreekbureau Passiespelen
1995, tel. 077-540505.
Koning Herodes tussen de kinderen. Vroeger kwamen de spelers
op in eigengemaakte kostuums, maar dat is nu veranderd.
Grote Gids
VRIJDAG 9 JUNI 1995
DEEL D
