Weekend
m
BB King in de Efteling
DE STEM
'In dit land houdt men
krampachtig het
sprookje van het
ideale gezin in stand'
George Rab poogt
via de rechter zijn
moeder de naam
van zijn vader te
laten prijsgeven
ÈRDAG 3 JUNI 1995
ZATERDAG 3 JUNI 1995
zijn 'Rino-bat' klaarstoomt
zending naar Bosnië op 1 jai
)6.
[el zal De Gilde er vooralsnog
merken, want voorlopig ver
een de 200 personen tellende
rlandse staf van luitenant-gen
itsma (drie sterren) naar Müi
troepen blijven in Neder,
itsma krijgt twee assistenten c
der hem, twee Duitse gene
:n ster en twee sterren), want
icties in Münster zijn eerlijk
rangen verdeeld. Als Reitsma
kt, komt een Duitse drie-ste
n plaats, en krijgt Nederland
leraals met een en twee sterre
huidige Duitse stoelen.
1 Gilde ziet voorlopig slecht
ordelen van de reorganisatie,
enstplicht had iets onrechtvaar
een jongens waren verplicht
men. Nu alle functies opens
istateer ik een grote toeloop
ïisjes, zelfs van zestien jaar. Ze
éren alle mogelijke functies,
neeskundige troepen is 45 pn
ouw, maar ook bij de eenheit
langs naar Zaire moest om vu»
gen uit Ruanda te helpen, was
drie een vrouw."
iaarnaast merk ik dat het ent
isme onder het personeel1
is, mensen komen omdat ze w
;rken. We krijgen echte pi°®
le soldaten. De mensen die je
ud je langer binnen, zodat je s
kunt scholen en de kennis
iger in huis,"
m w z<
Jl voorspelt Reitsma d,
internationale inzet vai
legerkorps in de toe1
zou kunnen yera!!'
Ve worden een multi-na 1
irps dat ingezet moet kunnen
;n in crisisgebied. Je kunt je e
atie voorstellen dat er snel g
:erd moet worden bij een
ng. Nederland en Duitsland we
jaren met hetzelfde maten
ilerlei terrein. Waarom z°u
<en Nederlandse militairen
i ncuciianuoc d"
zenden!met°Duitse chauft»
e politiek zal er waarschijn! j
el even anders over denken,
j zelf al op.
k heb twee bazen: de Duit
ederlandse minister van
houd van korte directe
aarom vrees ik dat ik op s
aatsen snel als een absoluui S
>or de bureaucratie zal wo
en." Geheel in lijn met regJ
it mission statement, dat w
ïl en slagvaardig.
I pit is een verhaal over een volwas
sen man van 50 die zijn moeder
voor de rechter sleept. Een verhaal
ook over de taboes waar hij tegen
aan loopt als hij vraagt waar hij
j vecht op heeft: de naam van zijn va-
j der. Eigenlijk moet hij niet zeuren,
want hij bestaat helemaal niet.
George Rab pikt dat niet. Als je zijn
boek leest, begrijp je waarom.
Door Marja Klein Obbink
En dan is er nog iets: Rab's
verhaal maakt verdrietig
duidelijk waarom de uit
spraak van de Hoge Raad een
doorbraak was, maar geen
oplossing. Op 15 april '94 be
sliste dit rechtscollege dat het kind
recht heeft op kennis over zijn afstam
ming en inzage in zijn afkomstdossier.
Maar als er geen dossier is - zo daarin
al de waarheid staat - hoe kun je dan
een moeder dwingen een naam te noe
men die ze haar hele leven verzwegen
heeft? Wat moet je doen als ze liegt?
Bovendien: je eigen moeder aankla
gen, dat doe je toch niet?
George Rab deed dat wel. Na jarenlan
ge mishandelingen, treiterijen en las
ter.
Hij schreef al zijn ervaringen op in een
boek. Het wachten is nu op een moedi
ge uitgever. Volgens adoptie-hoogle
raar prof. dr. R. Hoksbergen, die het
voorwoord schreef, zal met de uitgave
van dit boek 'een groot maatschappe
lijk belang gediend worden'.
Tot nu toe ervaart Rab dat niemand
zich voor hem en zijn lotgenoten ver
antwoordelijk voelt. Ook de politiek
die jarenlang heeft meegewerkt aan
het verdonkeremanen van tienduizen
den kinderen, maakt zich niet druk om
hun lot. Sterker nog: op dit moment
praten we al over verruiming van de
adoptiewet, terwijl de rechten van het
kind nog niet zijn geregeld en er nog
steeds gefraudeerd kan worden met
geboorte-aangiften.
George Rab is een bevrijdingskind. Hij
werd geboren in die blije zomer van
1945. Maar een feest is het leven voor
hem nooit geworden.
Hij was
een on
wettig
zijn er
meer
van. En
hij was
onge
wenst.
Ook
daar
valt nog
mee te leven. Anders wordt het als de
ze verboden vrucht de schuld krijgt
van zijn eigen bestaan. George heeft er
namelijk niet om gevraagd geboren te
worden. Als hij wordt weggestopt op
een zolder en als die paar mensen die
op de hoogte zijn van zijn bestaan, zo
als zijn grootmoeder, hem 'die daar' of
'de bastaard' noemen. Als hij jaren
lang wordt getreiterd, mishandeld, en
zijn moeder hem blijft achtervolgen
met haar vernederingen en kwaads
prekerij. Als kortom je levensvreugd
wordt vergald alleen om het simpele
feit dat je bestaat.
Terug naar die blije zomer van '45 in
Arnhem. Een verpleegster van huize
Kindervreugd doet aangifte van zijn
geboorte. Achter de naam van zijn va
der vult de ambtenaar in 'toevallig ge
boren'.
Overigens: Rab is een pseudoniem dat
is samengesteld uit de beginletters van
de achternaam van zijn moeder, zijn
pleegouders en zijn eigen achternaam.
Een paar maanden na zijn geboorte
sjouwt een pastoor met baby George
onder zijn arm door de straten. Hij
heeft het kind zwaar ondervoed en on
der de schurft aangetroffen. Hij leurt
langs de deuren. Of iemand dit kind
wil hebben. En hij vindt een pleegge
zin in een naburig dorp.
Zes lange en gelukkige jaren leeft Ge
orge daar daar onder de zorgzame
vleugels van een kruideniersgezin. Tot
de dag waarop hij achterop de fiets
van zijn pleegvader moet stappen die
hem, met
tranen in
de ogen,
naar zijn
biologi
sche moe
der
brengt. Zij
heeft hem
opgeëist.
Waarom?
Dat snapt
niemand,
want van
af die dag
beginnen
de mis-
handelin-
gen.
Het verboden bestaan
Eerst door zijn stiefvader, de beroeps
militair die als een schoothondje zijn
echtgenote gehoorzaamt. Ook zijn
moeder, die George consequent Bm
(biologische moeder) noemt, heeft
wapperende handen. George begint in
bed te plassen. Krijgt daar slaag voor,
met de wasknuppel in het washok. Hij
moet met z'n handen boven de lakens
slapen, krijgt koude douches.
Vier maanden later is het onbezorgde
vriendelijke jochie veranderd in een
stotterend, bedwaterend en moeilijk
opvoedbaar kind. Hij wordt geplaatst
in kindertehuis Lievenshove in Bergen
op Zoom.
George heeft een stiefbroertje en een
stiefzusje, de twee wettige kinderen
van mevrouw Bm. Zij krijgen te horen
dat George een kindje uit een kinder
tehuis is dat af en toe bij hen komt lo
geren. Ook de buurt gelooft dit ver
haal. George wordt nooit wat ge
vraagd. Ook niet als zijn moeder hem
naar een psycholoog stuurt, omdat hij
onhandelbaar is. Zijn begeleider, het
schoonzusje van Bm, beantwoordt de
vragen.
Bleef het daar maar bij. Maar
zijn Bm weet van geen ophou
den. Ze vernedert en vertrapt
hem en behandelt hem als een
hond, schrijft George in zijn manu
script: 'Ze zat op het bankstel met de
honderiem in haar hand. Ik moest op
mijn knieën gaan zitten waarna zij mij
de riem omdeed die ze vervolgens aan
de tafelpoot vastmaakte. De riem had
zoveel speling dat ik alle zijden kon be
reiken van het Perzische tapijt waarop
ik zat. Aan twee zijden van dit tapijt
zaten de zogeheten afwerkdraden of
franjes. Op mijn knieën zittend moest
ik deze draden gelijkkammen met een
haarkam. Ze moesten precies evenwij
dig naast elkaar liggen. Niet één mocht
er scheef liggen. Indien dit wel het ge
val was schopte zij met haar voet de
draden door elkaar en moest ik op
nieuw beginnen. Dit herhaalde zich
vele malen tot het haar ging vervelen
waarna zij op zoek ging naar andere
pesterijen.'
Kruimels rapen bijvoorbeeld, na het
eten, op handen en voeten onder de ta
fel.
Zijn verblijf in Lievenshove be
schouwt hij bijna als een uitje. Het is
er streng, maar hij wordt er wel met
rust gelaten. Directie en begeleiders
slikken de verhalen van mevrouw Bm
over zijn misdragingen als zoete koek.
George woont er samen met NSB-kin-
deren die kort na de oorlog in Lievens
hove worden ondergebracht. Ook
wij, de ongewenste oorlogs- en bevrij
dingskinderen werden en worden ge
stigmatiseerd. Men vroeg en vraagt
nimmer naar de ware redenen van ie
mands verblijf in een opvoedingsge
sticht, zoals men dat dan gemakshalve
noemt. Een lotgenoot merkte eens op:
'Onze ouders maakten de fouten en wij
kregen levenslang."
Kindertehuis na kindertehuis volgt.
Als een broeder zijn blauwe plekken
ziet die een gevolg zijn van de afranse
lingen thuis, krijgt George iets over zij
afkomst te horen. Zijn vader zou een
Tsjech zijn die door de Duitsers was
gedeporteerd en te werk was gesteld
bij een schoenmaker.
Maar George gelooft er, 35 jaar later,
geen barst van. Hij heeft ontdekt dat
zin persoonspapieren zijn vervalst. Pas
dertien maanden na zijn geboorte zijn
ze aangelegd. De verpleegkundige die
hem destijds bij de burgerlijke stand
zou hebben aangegeven, ontkent dat
zij daar geweest is. Zij woonde in die
periode in een ander deel van Neder
land. Bovendien heeft George uitgere
kend dat hij geboren is na een zwan
gerschap van 10,5 maanden.
Dat George op zijn 21e meerderjarig is
geworden, weerhoudt zijn moeder er
niet van door te gaan met haar verne
deringen en kwaadsprekerij. Nadat zij
hem al heeft benadeeld door een brief
naar defensie te schrijven dat hij ho
mofiel is en dus wordt afgekeurd, trapt
zij hem eem paar jaar later compleet
de grond in als hij op kamers gaat. Bm
komt op bezoek bij zijn hospita. Heeft
zij kindertjes? Dan is het oppassen ge
blazen. George is niet alleen homofiel,
hij valt ook op kleine meisjes, En o ja,
hij heeft in België, Duitsland en Span
je in de gevangenis gezeten.
Dan - voor het eerst in zijn leven -
komt iemand voor hem op: zijn hospi
ta. Zij zegt tegen Bm dat zij niet kan
begrijpen hoe een moeder haar kind zo
te grabbel kan gooien. „Ook al zou de
helft van het verhaal waar geweest
zijn, wat ik niet kan geloven, zou ik
nog liever mijn tong afbijten dan dit
aan een wildvreemde te vertellen."
Waarom doet een moeder dit? George
heeft er lang over nagedacht. In zijn
manuscript heeft hij een gedicht hier
over geschreven. Hij probeert het uit te
leggen: „Ik ben de barst in de spiegel
van haar leven. Een verfoeilijke onef
fenheid, die niet meer is weg te wrij-
Prof. dr. Hoksbergen, de adoptie
hoogleraar, beantwoordt de vraag zo:
„Deze vrouwen voelen een diepe, per
soonlijke gekwetstheid, die bovendien
niet door het moedergevoel wordt ge
compenseerd. Bovendien treedt er
door de buitenwereld ook geen correc
tie op: het kind had er ook eigenlijk
niet mogen zijn."
Dat ervoer George korte tijd geleden
nog, toen een krant schreef dat hij zijn
moeder ging vervolgen: „Ik zat in de
bus en de hele tijd voelde ik een oude
vrouw zeer doordringend naar mij kij
ken. Toen ik gelijk met haar uitstapte,
beet ze me toe: 'Jij nestbevuiler! Om je
moeder zo door het slijk te halen. Een
draai om je oren moet je hebben!
„Kijk," zegt George die nog steeds
kwaad is over dit voorval, in zijn rij
tjeshuis in Heerlen: „Dat bedoel ik
nou. De mensen willen je niet geloven!
Jij bent een bastaard en dan zal er met
jou ook wel wat mis zijn. En je moe
der? Die doet zoiets niet. In dit land
houdt men krampachtig het sprookje
van het ideale gezin in stand. Er be-
VERVOLG VAN VOORPAGINA
Slechts bereid aan zijn eigen
wetteloosheid te gehoorza
men, hielp het gewelddadige
Beale-milieu Memphis zelfs
aan de nationaal gebezigde bijnaam
Murder USA.
Een kleine eeuw lang heerste de
zwarte penose over haar zompige
koninkrijk van (592 gelagkamer
tjes, gokholen en hoerenkasten.
Juist hier ontwikkelde zich de
blues, als de soundtrack van een
bandeloos bestaan vol zinnelijk
verzet tegen het blanke burgerman
sfatsoen.
De maandenlange rassenonlusten
die uitbraken na de moord op Mar
tin Luther King, verschaften de be-
stuurderen hun politieke alibi om
eindelijk met het Sodom-aan-de-
Mississippi af te rekenen. Onder de
nobele banier van de Urban Rene
wal, de Stadsvernieuwing, rukten
in 1969 de gemeentelijke bulldozers
op naar Beale Street en creëerden
er het effect van een bombarde
ment.
Voor er een jaar verstreken was, la
gen de zevenhonderd panden van
Beale tegen de grond. Slechts een
handjevol historische geveltjes
bleef, beschermd door de monu
mentenlijst van de staat Tennessee,
overeind. De fiere geboortestraat
van de Blues had opgehouden te be-
staan.
Evenals trouwens de blanke achter
buurten waar de jonge Elvis Presley
opgroeide, voordat hij via de - wel
bewaarde, maar slecht geconser
veerde - Sun Studio aan 706 Union
Avenue de wereld veroverde.
Voor een plaats waar stadshistorie
en muziekgeschiedenis zo synoniem
zijn aan elkaar, is dat niet veel min
der dan een catastrofe. Maar de
stad die in een slordige 130 hitsongs
vereeuwigd is, ligt ook weer niet
voor niets in het vaderland van de
virtual reality. Tien jaar terug trok
Memphis - in de beste traditie van
Beale Street zelf - alsnog de toeris
tische troefkaart uit de manchet.
De reconstructie begon.
De plaatselijke tegenstanders, on
der wie de auteur Michael Bane, er
geren zich al jaren aan deze 'ge
schiedvervalsing'. Een dode kun je
geen nieuw leven inblazen, redene
ren zij. Maar de voorstanders be
schikken over zeer (kapitaalkrach
tige beademingsapparatuur, waar
mee in ieder geval de illusie van le
ven gewekt kan worden.
In 1991 begon het er, althans vanuit
commercieel-toeristisch oogpunt,
al aardig op te lijken met de komst
van BB King's Blues Club. Dat de
uit Memphis afkomstige bluesgi
gant helemaal geen eigenaar is van
'zijn' barbecue-restaurant, is aller
minst strijdig met de gehanteerde
recreatie-formule. Het brave Beale
Street anno nu dankt immers meer
aan Disney dan aan de Delta.
Het straatbeeld wordt gedomineerd
door de vele kledingzaakjes, snuis
terijenwinkeltjes en, natuurlijk, de
musea. In het handjevol eethuisjes
daar tussenin werken de blanke
bands zich avond aan avond gerou
tineerd door de bluesclichés, terwijl
hun zwarte collega's het liever op
Southern Rock en Philly-Soul hou
den.
Of dit voor de Europese muziekpel-
grim nu net zulke heilige grond is
als het - wel goed geconserveerde -
Graceland voor de Elvisfans, valt te
betwijfelen. Voor de doorgewinter
de blueskenner kan het bloed(e)loze
Beale weinig meer zijn dan een ker
misattractie. Zoveel als BBKing-
in-de-Efteling. Maar financieel ge
sproken zit er ongetwijfeld weer
muziek in Beale.
„Tien jaar geleden bestond Beale
Street helemaal niet," meldt de
plaatselijke publicist David Lyons,
terwijl hij in BB's zijn veel te zwaar
doorbakken steak met een Budwei-
ser wegspoelt. „Vijf jaar terug ver
diende de straat al één miljoen dol
lar, in 1994 was dat twintig miljoen.
Het einde is voorlopig nog niet in
zicht, thanks to KLM."
De rest van zijn fiere verhandeling
gaat verloren in de wonderlijke
klanken van BB's huisband the
King Bees: onvervalste top-40 mu
ziek uit de jaren '70. Hey hey hey
listen to the music. Een tafeltje ver
der steekt een toerist beide duimen
op. 'Sfeertje hè'.
Pas als het neon dooft op Beale
Street en de hoertjes en bedelaars
zich uit het duister van de zijstraten
losmaken om de laatste toeristen
aan te klampen, pas dan klapt de
zeepbel. De subtropische Memphis-
nacht voelt plotseling onbehaaglijk.
Kort als een huivering wordt iets
voelbaar van wat Beale tot de
kraamkamer van die broeiige
twaalf-maten-muziek gemaakt
moet hebben. De dreiging van de
rauwe werkelijkheid. Alsnog, Wel
come to the Home of the Blues.
Geraadpleegde literatuur: M.Bane
- 'White Boy Singin' the Blues' (DaCa-
po Press). P.Guralnick - 'Sweet Soul
Music' (Harper Perennial); 'Last Train
to Memphis' (Little, Brown Co);
'Lost Highway' (Vintage Books). C.Es-
cott/M.Hawkins - 'Good Rockin' To
night' (St.Martin's Press). C. Gillet -
'The Sound of the City' (Pantheon
Books). J. O'Neal - liner notes on
'Blues Masters, vol.12' (Rhino).
De zwarte activiste Jacqueline Smith voert al zeven jaar onafgebroken actie tegen wat zij de 'bezoedeling' van Martin Luther King's erfenis
noemt. foto ruud taal/capital press
George Rab: „Als ik zeg dat ik op
zoek ben naar m'n vader, dan zegt
iedereen: 'je moet niet zeuren!'."
foto frans welters
staan geen slechte ouders en moeders
dragen een kroontje. De duizenden ge
vallen van kindermishandeling bewij
zen het tegendeel. Desondanks koeste
ren we de mythe dat mensen die kin
deren krijgen, ook vader en moeder
zijn."
Ook al is er nu eindelijk jurisprudentie
over het recht van kinderen op hun af
stamming, dat wil niet zeggen dat de
maatschappij er ook al klaar voor is.
George heeft dat ervaren door de te
genwerking die hij krijgt als hij zijn
recht wil halen. „Een schande!vindt
hij het dat je moet gaan procederen te
gen je biologische moeder. „Je stuit op
een eindeloos durende procedure." Hij
wil een duidelijke wettelijke regeling.
Maar een brief van CDA-Kamerlid M.
Soutendijk bevestigt zijn veronder
stelling dat een meerderheid van de
Tweede Kamer dit onderwerp blok
keert. En op brieven naar minister Van
Mierlo die hem, aldus George, bij een
toevallige ontmoeting in Heerlen de
belofte gaf deze kwestie in het kabinet
te behandelen, krijgt hij geen ant
woord.
Toch is volgens prof. Hoksbergen wet
geving niet meer noodzakelijk. „Ne
derland heeft - zij het als laatste land -
het Internationale Verdrag over de
rechten van het kind ondertekend. De
Hoge Raad heeft het afstammings
recht nog eens onderstreept." Maar hij
geeft toe dat het wel erg moeilijk
wordt als een moeder die door de rech
ter gedwongen is te spreken, een valse
naam opgeeft. „Wat moet je dan doen?
Haar martelen soms? Dan ben je uitge
praat."
„Het is een Tsjech," heeft de moeder
van George nog eens tegen haar advo
caat gezegd. Hij zou te werk gesteld
zijn in een Gelders stadje. Een brief
van de Tsjech aan haar waarin hij
vraagt naar de kleine bobi (baby) Ge
orge, moet dat bewijzen. Maar George
gelooft er geen barst van. Omdat zij
met die brief kwam toen hij angstig
dicht het spoor naar een andere moge
lijke vader naderde, een jeugdvriend
van haar. „Het is gewoon een aflei
dingsmanoeuvre."
Tot zijn grote vreugde heeft hij op het
laatste moment, kort voor de behande
ling van de rechtszaak, een zus van
zijn stiefvader bereid gevonden om
schriftelijk te verklaren dat zij wist
van de mishandelingen. Hij staat nu
niet meer alleen in zijn beweringen.
Maar George zal nooit meer de bewij
zen kunnen vinden die antwoord ge
ven op de vraag wie hij werkelijk is.
Met zijn persoonsgegevens is gefrau
deerd. Prof. Hoksbergen: „De uit
spraak van de Hoge Raad ligt er. Nu
moeten er maatregelen worden geno
men om te voorkomen dat het kind bij
voorbaat kennis over zijn achtergrond
wordt onthouden."
En dat begint al bij de geboorte. Hoe is
het mogelijk dat er zo lichtzinnig met
geboortegegevens wordt omgespron
gen? Hoe kon het gebeuren dat iemand
kwam zeggen dat er een kind is gebo
ren, zonder dat hem of haar om een le
gitimatie werd gevraagd? Wie contro
leerde dat dat find geboren is en dan
ook nog eens op de opgegeven datum?
George Rab is razend! Zijn woede
wordt nog begrijpelijker als hij
uitlegt dat er anno 1995 nog
steeds met geboortegegevens
gesjoemeld kan worden. Hij haalt het
nieuw burgerlijk wetboek erbij: „Hier,
lees! Nergens staat dat je je hoeft te le
gitimeren, je hebt geen doktersverkla
ring nodig en iedereen die bij de ge
boorte aanwezig was kan aangifte
doen."
Ambtenaren van de burgerlijke stand
bevestigen dat de regels voor geboor
te-aangifte niet waterdicht zijn. Wel
wordt er 1 januari van dit jaar om een
legitimatie gevraagd. Maar een dok
tersattest is nog steeds niet verplicht,
zegt plaatsvervangend chef burgerza
ken E. Goossens in Oosterhout, 'alleen
bij twijfel mogen wij om een verkla
ring vragen.' Waarna hij er meteen aan
toevoegt dat dat niet betekent dat je
dan zomaar een niet-bestaand kind
kunt opgeven, 'want dan val je later bij
de oproep van de entadministratie om
je kind te laten prikken, wel door de
mand.'
Toch, moet ook Goossens bekennen:
„de datum en de lokatie van de ge
boorte worden niet gecontroleerd, dus
daar kan nog steeds mee gesjoemeld
worden."
Welke krachten - de zoekende kinde
ren leggen het uit als taboes - spelen
hier op de achtergrond? Professor
Hoksbergen zegt het zo: „We moeten
in de samenleving de discussie aan
gaan over het belang om te weten waar
je vandaan komt, wie je bent. Dat nog
veel mensen geen prioriteit geven aan
die discussie, heeft volgens mij te ma
ken met hun gebrek aan inlevingsver
mogen, het gebrek om zich te verplaat
sen in dat zoekende kind. Hoe dat
komt? De vanzelfsprekendheid om ge
woon bij een vader en een moeder op
te groeien is zo inherent aan hun per
soon geworden dat zij zich niet kun
nen verplaatsen in die andere situa
tie."
George: „Als er op de televisie een na
tuurfilm komt over zeehondjes of zo,
en je ziet ze scharrelen op zo'n eiland
je, zoekend naar hun vader of moeder,
dan hoor je van: 'aaaah... wat zielig!'.
Maar als ik zeg dat ik op zoek ben naar
m'n vader, dan zegt iedereen: 'je moet
niet zeuren!'."
De rechtbank in Den Bosch zal pas 17
november vonnis wijzen in de zaak van
Rab tegen zijn moeder. Waarom het tot
die tijd duurt eer er een uitspraak is, is
hem niet verteld.