DE STEM
'Gewoon door blijven ademen'
ajax
Marlboro
Agassi en Sampras streven zelfde doel na
SERVICE
inmiddels
125 jaar één
begrip in Breda
B
MTERKEUKENGILDE
Arie Luyendijk, supersnelle Indy-specialist tegen wil en dank
x: 04163-75806.
ÏJcobs Breda Electronics
Indy/Cart,
de Amerikaanse
Formule 1
A.S. IS
'0P6W T>aG'
toch ook
Deze keuken Is uitgevoerd
pal werkblad met waterkering,
iter koelkast, gaskookpfaat,
fchtlijsten metTL-verlichtlng...
KUJN>
rteur/groothandel/dealer van geluid en communicatie systemen
«bosstraat 14 Breda/Princenhage Tel. 076 21 28 81
Sport
ZATERDAG 27 MEI 1995 DEEL
nde uw afwezigheid. Deze bon
|Was na afloop van het laatste
fluitsignaal van Milan - Ajax blijk
bar niet de enige die zich stom-
«rbaasd afvroeg wie die dan-
uide malloot was. Die stripfi
guur in dat fluorescerende groe-
Je pak en die gitzwarte india
nentooi die bij Kluivert om zijn
liakhing. Inmiddels is me een en
ander duidelijk geworden. Die
lichtgevende jo-jo was een vood-
ao-prêster en aan hem
heeft Ajax zijn vierde Eu
ropa Cup te danken.
«ij heeft een paar hete
naalden in de knie van
Kluivert geprikt, gaf hem
sn kruis cadeau, en daar
om heeft die dat balletje
erin kunnen frommelen.
Vorig jaar heeft hij ook
lomario en de zijnen als
speldekussen gebruikt en
daarna is Brazilië wereld-
kampioen geworden.
Toeval? Welnee, het moet
sn samenzwering zijn.
Sa maar na. In dezelfde
«k dat de Rolling Sto
uts in Amsterdam in het
geniep een akoestische
ihoering van 'Voodoo
lounge' op poten zetten,
«int Ajax dankzij magi-
sche krachten de Heilige
Graal. Wedden dat hoge
priester Van Gaal en zijn
discipelen vanavond voor
aan zitten in de Paradiso-tem-
pel?
Dat moet goed nieuws voor NAC
zijn. De afgelopen week werden
in Breda, in de buurt waar het
nieuwe stadion moet komen, op
«raat een paar gevilde schapen
koppen gevonden. Daar wordt
dus 's nachts ook al volop ge
slacht, geprikt, bezworen, ge
stampt gevloekt gezongen, ge
spoten, gedanst en gecopuleerd.
Feyenoord kan natuurlijk niet
achterblijven, want het gat tus
senbet ongenaakbare Ajax en de
nietige rest gaapt alsmaar gro
ter. Als eerste heeft Henk Fraser
een zwarte magiër geconsul
teerd, hetgeen tot verbluffende
resultaten geleid heeft. Hij staat
li scherp, dat de rest van de Rot
terdamse roversbende snel zal
volgen.
Een andere tovenaar, Tedje
tast, wiens haptonomische
windhandeltje naar de kloten
dreigde te gaan, is als de ge
smeerde bliksem aan een om
scholingscursus begonnen. Over
twee of drie dagen gaat Richard
Ktajicek op Roland Garros weer
door zijn knie, waarna Troost
zich met een naaikoffertje, een
kip, een geit, een zak varkens-
Woed en enkele vers gewette
scheermessen naar zijn verloren
toontje haast.
Be oplossing voor de vaderland
se wielermalaise is ook daar. Het
tal wat meer moeite kosten om
liet toch al zo behoudende volk
je van de broodfietsers te over
tuigen, want naaiden, nietjes,
spelden, punaises en kopspijker-
tjes liggen niet echt lekker in dat
métier. Maar als er één schaap
geslacht is, volgen er meer. Het
lijkt me het beste om met Gert-
fan Theunissen te beginnen, ook
al is die net afgestapt. Het fiet
sende proefdier beklom ooit in
aijn blote kont de tweewieler,
toen een paljas hem wijsgemaakt
dat hij daar sneller door zou
lietsen. Bovendien is hij nooit
vies geweest van een riskant ex
perimentje meer of minder. Zet
een klein maar scherp speldekus-
sentje onder die naakte billen in
plaats van een zadel en Theunis
sen vliegt weer over Alpentop-
Pen. Dat is pas voodoo.
'éon Krijnen
a kosten
gratis, daarna 0,60 per dag
ten
dag
Ir.:Toev.:
MORGEN KOMEN ze
weer met 400.000 tesa-
men en maken van de In-
dy 500 het grootste sport-
spektakel van de Vere
nigde Staten. Wie de 500-
mijls-race op de 'Speed
way' van Indianapolis
wint, kan rekenen op
eeuwige roem in het land
waar extra large de mode
is. Arie Luyendijk uit het
Oostbrabantse Rosmalen
heeft dat één keer gelapt.
In 1990 won hij de race
en hoewel zijn carrière
daarna niet helemaal ge
lijke tred hield met die
van Fittipaldi, de
Andretti's en de Unser-
clan, staat hij er minstens
een keer per jaar: voor en
tijdens de Indy 500. In
'91 werd hij derde en
twee jaar later reed hij
vanaf pole-positie naar
de tweede stek. Dit jaar
was hij in de een maand
lang durende aanloop
bijna steeds de snelste,
maar uitgerekend tijdens
de kwalificatierit haper
de zijn motor even en
moest hij er eentje voor
laten gaan: zijn teamge
noot Scott Brayton. „Je
mag gerust weten dat ik
daar van baal. Op de eer
ste rij staan is leuk, maar
voor de recordboeken
had ik de pole-positie
willen hebben."
Door Ad Pertijs
Indianapolis/Breda - Arie
Luyendijk werd de afgelopen we
ken meer geleefd dan hem lief
was. Iedereen wilde de Flying
Dutchman spreken of te gast
hebben op een van de vele party's
voorafgaand aan de Indy 500.
„Modeshows doe ik niet meer. Ik
heb mijn handen al meer dan vol
aan de verplichte nummers van
de sponsors."
Zijn pr-vertegenwoordiger in
Nederland schat de kans om
Luyendijk in zijn hotel in India
napolis aan de lijn te krijgen
daarom niet hoog in. Toch maar
een fax gestuurd met de medede
ling dat hij de andere dag tussen
half negen en negen uur 's mor
gens teruggebeld wordt. Op het
aangekondigde tijdstip neemt
hijzelf de telefoon op. „Ik zat er
al klaar voor." Voor alle dui
delijkheid: zulke procedu
res werken niet wanneer je
Michael Schumacher of
Nfgel Mansell wilt spre
ken. Maar de Indy 500 is
nu eenmaal anders dan de
Formule 1.
Luyendijk: „Qua techno
logie is de Formule 1 de
absolute top, maar qua
schouwspel en spektakel
is het absoluut saai ver
geleken met de Ameri
kaanse races."
In Amerika staan de ra
cehelden nog dicht bij
het volk. Ze zijn aan
spreekbaar, laten zich
zien en schikken zich
keurig naar de tradities.
Zo laat iedereen, van
rM'i.mv.*.
W*
GASOUNE ALtEV
Handtekening voor een jeugdige fan: 'Modeshows doe ik niet meer. Ik heb mijn handen al meer dan vol aan de verplichte nummers van de sponsors'.
groot tot klein, zich met een stra
lende lach op het gezicht de za
terdag voor de race met vrouw en
kind rondrijden tijdens een ty
pisch Amerikaanse parade. Kom
daar eens mee aan bij de eerder
aangehaalde Fl-sterren.
In Europa wordt het Amerikaan
se Indy-racen vaak neerbuigend
benaderd. De kale feiten beloven
ook inderdaad weinig verhef
fends. Op Indianapolis wordt bij
voorbeeld gereden op een recht
hoekige 'oval' van iets meer dan
vier kilometer lengte. Twee lan
gere stukken, twee kortere, ver
bonden door vier rondlopende
haakse bochten. Saaier zou je een
circuit niet kunnen ontwerpen.
Het is racen zonder te remmen.
Maar juist dat maakt het zo fasci
nerend. Passeren is al
leen mogelijk op pure
snelheid of door de in
de bochten iets langer de voet op
het gaspedaal te houden.
„Een psychologisch spelletje,"
zegt Luyendijk. Een spelletje dat
de Oostbrabander op het lijf ge
schreven is. „Het enige wat je
doet, is in de bochten het gas een
beetje loslaten, 'liften' dus."
Pikorde
Het meer of minder 'liften' hangt
af van de pikorde op de baan.
„Als je in het begin van je carriè
re Mario Andretti wilt passeren
in een bocht, kijkt hij even opzij,
ziet dat het een groentje is en 'lift'
dus niet. Zo moet je je langzaam
opwerken in die rang
orde. Als ik nu ie
mand wil passeren,
zie je ze denken:
verrek dat is Luyendijk, die 'lift'
niet voor mij. Dus laat ik maar
van het gas gaan."
Luyendijk staat bekend als een
specialist van de ovals. „Logisch,
omdat ik er mijn grote successen
heb geboekt. Maar ik wil niet ge
zien worden als iemand die louter
op ovals kan presteren. Okee, dit
werk ligt me, maar ik moet nu
uitkijken dat ze me alleen maar
vragen voor oval-races."
Zoals John Menard afgelopen
winter naar hem toekwam. Deze
rijkaard, die fortuin heeft ge
maakt met een doe-het-zelf-ke-
ten, wil de Indy 500 winnen. Hij
heeft er zes miljoen dollar (bijna
tien miljoen gulden) voor over
om slechts een race te rijden.
Menard bouwde een eigen
motor en om het karwei
op de baan af te maken, wilde hij
de beste Indy-500-rijder achter
het stuur van de Lola T95/00.
Luyendijk dus. „Het geeft aan
hoe belangrijk men hier de Indy
500 vindt. John Menard heeft zo
veel geld, dat hij gemakkelijk een
volledig seizoen kan draaien,
maar hij is alleen geïnteresseerd
in de Indy 500."
Tot gisteren lag het Menard-team
nog perfect op schema. Brayton
en Luyendijk staan samen met de
Canadees Scott Goodyear op de
eerste rij. „Het enige waar ik
bang voor ben, is de motor en dan
in het bijzonder de benzinepom
pen. Menard wilde zijn eigen
krachtbron ontwikkelen. Dat dat
ding snel is, weet iedereen nu. De
vraag is alleen of hij het tijdens
de race meer dan twee uur vol
houdt." De snelheid maakt de ra
ce op de Speedway van Indiana
polis tot iets fascinerends.
Luyendijk zette tijdens een offi
cieuze training een nieuw1 record
neer: 378 kilometer per uur ge
middeld over de standaard van
drie rondjes. Aangezien de wa
gens tijdens de race minder snel
(de teams gaan uit van een wed
strijdgemiddelde van 350 km/u)
staan afgesteld en de Speedway
uit veiligheidsoverwegingen na
zondag langzamer zal worden ge
maakt, blijft het record van
Luyendijk waarschijnlijk nog
lange tijd staan. „Op het rechte
eind zitten we tegen de 400 kilo
meter per uur aan. Ik moet zeg
gen dat je je zelfs bij die snelheid
nog comfortabel voelt. Er is zelfs
dan nog voldoende ruimte om
met zo'n wagen te 'werken'."
Met de snelheid van een TGV
over het zwarte asfalt razen, met
aan je rechterzijde altijd die
dreigende muur. „Je moet op je
gemak zijn met die snelhe
den," beseft Luyendijk. „Ik
ken jongens die hijgend als
een paard uit de wagen stap
pen. Gewoon omdat ze steeds
hun adem inhouden. Dat moet
je dus niet doen. Wanneer de
auto goed staat afgesteld, kun
je hem heel soepeitjes rondst
uren. Als je tenminste te allen
tijde respect blijft -. houden
voor de baan. Want ook dat is
racen op Indianapolis. Je rijdt
Arie Luyendijk in zijn Lola:
'Het enige watje doet, is in de
bochten het gas een beetje
loslaten.'
De Indy 500 is een van de ra
ces binnen het Amerikaanse
Indy/Cart-kampioenschap
een met de Formule 1 verge
lijkbare race-serie. Een aan
tal wedstrijden wordt op
ovals gereden, andere op
stratencircuits of op normale
race-omlopen. De Indy 500 is
veruit de belangrijkste wed
strijd van het seizoen. Er be
staan plannen voor een apart
oval-kampioenschap
Luyendijk is door zijn spon
sor John Menard al benaderd
voor deze serie, die onder an
dere Las Vegas en Orlando
(Disneyworld) aandoet.
zonder te remmen of schakelen
steeds linksom. Met name de
rechtervoorband slijt daar enorm
door. Per ronde verandert daar
mee de balans en het gedrag van
de wagen en dat moet je goed aan
blijven voelen."
Kunststukje
De oval van Indianalpolis. Vier
kilometer lang. Veertig seconden
slechts heeft Luyendijk nodig om
hem te ronden. Om de 28 rondjes
moet Luyendijk de pit in voor
verse banden en brandstof. Die
pitstops zijn ook al zo'n kunst
stukje voor echte kerels. Direct
na de vierde bocht (de bochten in
Indianapolis worden simpel met
een nummer aangeduid: turn one,
two, three en four) kun je de pit-
straat in duiken. „Als beginner
ga je voor bocht vier van het gas
af en controleer je voorzichtig of
er nog remdruk is. Als je twintig
minuten zo hard hebt gereden,
bestaat de kans immers dat de
remmen even afwezig zijn. Maar
wie de Indy 500 wil winnen, remt
pas na de bocht bij het inrijden
van de pitstraat. Met alle risico's
van dien dus."
Zeven pitstops staan er gepland.
Bij voldoende 'gele, geneutrali
seerde fases' kunnen er dat een of
twee meer worden. Wanneer de
pace-car de baan op gaat na een
ongeval, moeten de deelnemers
dat voertuig slaafs volgen. De
kunst is nu om snel de pit in te
duiken en er voor de pace-cai
weer uit te rijden. Vervolgens ra
ce je naar het staartje van de file
en een ronde later herhaalt de
truc zich. Het liefst vier keer.
Want op deze manier is het moge
lijk zonder tijdverlies steeds een
band te wisselen.
Gele vlag
De gele vlag, ook al zo'n feno
meen waar Europeanen hoofd
schuddend op reageren. Na ieder
incident (ook wanneer een wagen
stil is komen te staan in het gras
naast de baan) wordt de race ge
neutraliseerd. Heb je je net het
schompes gereden om twintig se
conden voorsprong op te bouwen,
en vervolgens sluit alles en ieder
een in een 'gele fase' weer vrolijk
aan. Luyendijk: „Veiligheid gaat
hier boven alles. In de Formule 1
rijden ze gewoon door na een
crash. Levensgevaarlijk toch. Vo
rig jaar werd er nog een baanpost
aangereden die een rijder uit een
eerder gecrashte auto wilde hel
pen." s„Het houdt de race daar
naast ook nog eens spannend,"
zegt Luyendijk. De teambazen
gokken er ook geregeld op.
„We're just waiting for the yel
low," zeggen ze dan in plaats van
de jacht te openen op de koplo
per. Luyendijk: „Het hoort erbij.
Ook ik heb zo wel eens een prach
tige voorsprong verloren, maar
aan de andere kant heb ik er min
stens zo vaak van geprofiteerd.
Maar wat het belangrijkste is: het
publiek vindt het prachtig."
(ADVERTENTIE)
CHAMPIONS OF
tUROPE-ARTIKELEN
Bei">ist, Haagweg 32, Breda
Roland Garros is de ultieme
beproeving op gravel. Vol
gens kenners het moeilijkste
tennistoernooi om te winnen:
het vergt het uiterste van fy
sieke conditie, mentale
kracht en tactiek.
De 104e open Franse titel
strijd, van 29 mei tot en met
11 juni, wordt het strijdto
neel van het duel der gigan
ten: André Agassi en Pete
Sampras, de nummers één en
twee van de wereldranglijst.
Beide Amerikanen wonnen in
hun carrière al de Australian
Open, Wimbledon en de US
Open.
Aan de Boulevard de Porte
d'Auteuil in Parijs willen ze
een droom verwezenlijken
door de enige ontbrekende
Grand-Slam-titel aan hun
erelijst toe te voegen.
Door Roel Frissen
Parijs - In het begin van de jaren tach
tig regeerde John McEnroe het tennis-
circuit met straffe hand. Hij had zoveel
talent, dat hij nauwelijks hoefde te
trainen. Veel oefenen deed hij dan ook
niet. In het dubbelspel hield hij zijn
conditie en balgevoel op peil en verder
geloofde hij het wel.
André Agassi is de McEnroe van de ja
ren negentig, althans wat zijn aanleg
voor het tennisspel betreft. De 25-jari-
ge Amerikaan is een instinctieve spe
ler, een combinatie van talent en tem
perament. Niet iemand die graag uit
gebreide strategieën bedenkt om een
tegenstander te bestrijden. Agassi kan
alles met een bal. Hij is in staat een
vlieg van de servicelijn te serveren en
lobs met dodelijke precisie pal voor de
achterlijn te laten neerploffen
Bovendien beschikt hij over een feno
menale timing en de beste return van
de wereld. Op de banen van Roland
Garros wordt vanaf maandag een
nieuw hoofdstuk geschreven in de
strijd tussen André Agassi, sinds 10
april van dit jaar de nummer één in het
mannentennis, en zijn voorganger Pete
Sampras, die 82 weken regeerde.
De afgelopen maanden heeft Sampras
alles opzij gezet voor een succesvol op
treden bij het tweede Grand-Slam-
toernooi van het jaar.
Om zo goed mogelijk bij de titelstrijd
in Parijs voor de dag te komen, koos hij
voor een langdurige voorbereiding.
Het risico dat hij zijn eerste positie op
de wereldranglijst aan Agassi moest
afstaan, nam hij op de koop toe.
Een bevredigend gevoel hield Sampras
echter niet over aan zijn zorgvuldig ge
plande gravelcampagne.
In Barcelona strandde hij in de tweede
ronde tegen de Duitser Oliver Gross, in
Monte Carlo moest hij zich in de twee
de ronde wegens gescheurde enkelban
den gewonnen geven tegen Paul Haar
huis, in Hamburg verloor hij de halve
finale van de Oekraïner Andrei Med-
vedev en in Rome moest hij bij zijn eer
ste optreden het hoofd buigen voor de
Fransman Fabrice Santoro.
Geduld
Hoewel de vooruitzichten niet echt
gunstig zijn, is Pete Sampras erop ge
brand om de enige ontbrekende Grand
Slam-titel aan zijn erelijst toe te voe
gen. Zijn rivaal Agassi heeft precies
hetzelfde in gedachten. Want evenmin
is het hem ooit gelukt op Roland Gar
ros de hoofdprijs weg te kapen.
Sampras beschouwt het als zijn groot
ste uitdaging in Parijs te zegevieren.
„De verwachtingen zijn niet erg hoog
gespannen voor mij, maar ik ben ervan
overtuigd dat ik een goede kans maak.
Ik heb de laatste jaren niet slecht ge
speeld op Roland Garros en ik heb het
gevoel dat ik nog slechts een klein
stapje verwijderd ben van een specia
list als Bruguera. Mijn spel is net nog
niet toereikend om op gravel toe te
slaan. Ik mis geduld. Op de baseline
moet ik standvastiger worden. En na
tuurlijk moet je mentaal supersterk
staan en dat is iets waarin ik nog te
kort schiet."
De machtsstrijd tussen Agassi en Sam
pras kan het circuit nieuw leven inbla
zen. De tenniswereld is gebaat bij de
rivaliteit tussen de Davis- Cup-maat
jes. Een van de voornaamste tekortko
mingen in de jaren negentig is dat de
sport een gebrek heeft aan persoon
lijkheden. Goed spel en een leuke act
gaan tegenwoordig (bijna) niet meer
samen. Sampras, Stich, Courier, Bru
guera en Edberg zijn stuk voor stuk se
rieuze types die Weinig meer te bieden
hebben dan hun tennisspel. Ze tonen
zo weinig mogelijk emoties en voor en
tertainment moet je al helemaal niet
bij hen zijn. Pete Sampras is een
prachtige speler, maar hij mist het
charisma om de wereld aan zijn voeten
te krijgen. Bedaard manifesteerde hij
zich aan de top. Nadat hij in april '93
de nummer-één-positie had overgeno
men van Jim Courier in de open Japan
se titelstrijd, consolideerde hij die top-
klassering door Wimbledon te winnen.
1994 werd nog mooier: Totdat hij ge
blesseerd raakte, won hij bijna alles
wat er te winnen viel. Niemand kon
zijn niveau benaderen. Hij won acht
toernooien, waaronder Wimbledon en
Flushing Meadow. Het gehele seizoen
bekleedde hij onbedreigd de nummer
één-positie.
Schuttingtaai
Desondanks kon Sampras niet ieder
een bekoren. Zijn zakelijke optreden,
zowel op als buiten de baan, en zijn ge
brek aan charisma deden het grote pu
bliek verlangen naar Connors en
McEnroe, die een jaar eerder het tennis
op het hoogste niveau de rug toekeer
den. Het illustere duo had het regelma
tig aan de stok met lijnrechters en
scheidsrechters. Hoewel Connors en
McEnroe een compleet nieuw vocabu
laire aan schuttingtaai introduceer
den, gaven zij kleur aan het tennis. Een
uitstervend ras, dat vocht met het hart
en elk Grand- Slam-toernooi binnen
stapte met een koffer vol dromen.
VERVOLG OP SPORT-B2