ESTEM
Uiterste verkoopdatum.... Een dag daar
na is het betrokken artikel uit de winkel
schappen verdwenen, de kritische consu
ment wil dat niet meer kopen.
In de jaren zestig bogen sociale organisa
ties in de Verenigde Staten zich over dit
verschijnsel. Weggooien van voedsel is
immers doodzonde. Daar kun je bepaal
de (lees arme) mensen nog een plezier
mee doen. Een kwestie van organiseren.
Enerzijds inzamelen, anderzijds uitdelen.
De Voedselbanken waren geboren. Naast
de Derde Wereld met zijn noden ligt in
elke welvaartstaat een Vierde Wereld. En
die is groter dan menigeen denkt.
'Nee, het is niet
beschamend.
Armoede bestaat
helaas, het is ook
bij ons
een realiteit'
De Voedselbank in
Kuurne verstrekte
in '94 305.534 kilo
voedingsmiddelen
aan
5000 'afnemers'
Ziekenfonds doet in Lourdes-trips
Een gruwelijke IRA-vergissing
De waanzin van Sarajevo
Weekend
ZATERDAG 27 MEM995 DEEL
Colette Debels met pakjes vlees
waren, tijdeljk opgeslagen in een
reuze koelkast.
Door Rein van der Helm
De bank van leniging
Het verschijnsel Voedsel-
bank heeft zich sinds
1966 over de moderne
wereld uitgebreid. Het
idee waaide vanuit de VS
over naar Europa. Via
Frankrijk (nu zestig banken) kwam
eind 1986 bij onze zuiderburen de
eerste Voedselbank tot stand.
Momenteel heeft elke Belgische pro
vincie zijn eigen Voedselbank, waar
vrijwilligers belangeloos voedsel
pakketten klaarmaken en distribue
ren. De aanvragen om deze hulpver
lening nemen nog jaarlijks toe.
De Voedselbank voor West-Vlaan-
deren zit in Kuurne aan de Weiden
straat 20. Het kleine kantoortje in
een loods, die een paar jaar geleden
nog een vervoerbedrijf herbergde,
gonst van de activiteiten. De tele
foon rinkelt, de fax spuwt papier uit
en op een beeldscherm worden de
laatste gegevens op de harde schijf
gezet. Het is het zenuwcentrum van
waaruit tonnen voedingsmiddelen
hun weg naar de afnemers vinden.
Aan de bureaus, dicht op elkaar,
vier gepensioneerde ondernemers en
een vrijwilligster. Henry Buyschae-
rt, Serge Gossieaux, Albert Mottrie
en Jean Courcelles zijn leden van de
Lionsclub Kortrijk die in 1988 het
initiatief nam ook in de eigen pro
vincie West-Vlaanderen een Voed
selbank van de grond te krijgen.
Voor administratieve ondersteuning
zorgt mevrouw Colette Debels. Aan
vankelijk bedoeld voor het armere
zuidelijk deel van de provincie, heb
ben de activiteiten zich nu uitge
spreid tot het gehele provinciege-
bied: van Franse tot Nederlandse
grens.
Elke werkdag is 's morgens het kan
toor bezet. Is een van de vrijwilligers
wegens vakantie of ziekte afwezig,
dan staat een stand-in gereed.
„Want het werk moet doorgaan,"
zegt Buyschaert, door zijn collega's
aangeduid als 'de baas'.
In de zes jaar van zijn bestaan heeft
de Voedselbank West-Vlaanderen
een grote vlucht genomen. Werden
in het stichtingsjaar 1988 aan hon
derd kansarmen zo'n 650 kilo voed
sel uitgereikt, in 1994 waren die cij
fers opgelopen tot 5000 'afnemers'
die 305.534 kilo voedingsmiddelen
over zich uitgestort kregen.
Dagelijks verbazen de vrijwilligers
zich over de grote armoe die ook in
hun rijke provincie West-Vlaande
ren heerst. Vooral in de verstedelijk
te gebieden en het Frans-Belgische
grensgebied bij Menen. „Wat wij
hier aan arme mensen hebben, daar
sta je van de te kijken," zegt Gos
sieaux. „Aan de telefoon horen we
soms de meest schrijnende verhalen
en ben je blij te kunnen helpen. Het
blijkt dat in een zo rijk land als Bel
gië de Voedselbanken helaas een be
staansrecht hebben."
De banken in België zijn goed geor
ganiseerd. De negen stuks worden
overkoepeld door de Belgische Fe
deratie van Voedselbanken, op zijn
beurt weer aangesloten bij een ge
lijksoortige Europese organisatie in
Parijs. Voedselbanken zijn er inmid
dels in Frankrijk, Spanje, Italië, Ier
land, Portugal, Griekenland, Polen
en Tsjechië.
Uit vier bronnen zamelen de Bel
gische voedselbanken hun spullen
in. Allereerst probeert men de hand
te leggen op produktie-overschotten
in de voedingsindustrie. Eetbare
voedingsmiddelen die gedoemd zijn
om vernietigd te worden louter en
alleen omdat er een vervaldatum op
staat. Daar plaatst men wel een
kanttekening bij. 'Het is betreurens
waardig dat de economische druk
die op de consument wordt uitgeoe-
Serge Gossieaux bij de restanten van de laatste inzameling.
fend om te verbruiken tevens de ver
nietiging in de hand werkt van een
massa nog bruikbare eetwaren. En
dat terwijl velen die geen koop
kracht bezitten, hun honger niet
kunnen stillen,' schrijft de Belgische
Federatie van Voedselbanken in een
oproep om levensmiddelen beschik
baar te stellen.
De tweede instantie waarbij men
aanklopt is de EU, die regelmatig
aan de banken voedseloverschotten
ter beschikking stelt. Ook probeert
men de hand te leggen op onver
kochte voedingswaren van grootwa
renhuizen. Voorts betrekt men het
Belgische kooppubliek bij het pro
bleem. Jaarlijks vindt bij alle wa
renhuizen van Delhaize een inzame
lingsactie plaats. Het publiek krijgt
- dit jaar van 5 tot 11 oktober - bij
binnenkomst een zakje uitgereikt
met de vraag de Voedselbanken niet
te vergeten. En die jaarlijkse actie
slaat aan. De opbrengst vorig jaar:
560 ton etenswaren.
De banken bezorgen de samenge
stelde pakketten niet zelf bij de af
nemers. Dat gebeurt in België via
518 liefdadigheidsinstellingen. Met
87 daarvan heeft West-Vlaanderen
een overeenkomst afgesloten. Be
doeling is maandelijks per persoon
een pakket beschikbaar te stellen.
De instellingen variëren van Blijf
van mijn Lijf-huizen en opvangcen
trums voor drugsverslaafden, tot
Vincentiusvereniging, tehuizen voor
daklozen, sociale centrums en tehui
zen voor gehandicapten.
Na aanmelding door een vragende
instelling volgt een zorgvuldig on
derzoek. „Soms gaat het om instel
lingen die niet helemaal door de
staat betaald worden, waarna wij
kunnen inspringen. Soms zijn het
instellingen die wel volledig betaald
zijn, maar dan eisen wij dat van het
door onze pakketten uitgespaarde
geld, andere sociale activiteiten,
waarvoor geen geld is, worden ge-
daan. Zoals bijvoorbeeld een dagje
uit naar een pretpark of een film
middag," zegt Gossieaux.
De loods in Kuurne maakt die vrij
dagmorgen een wat lege indruk. „De
meeste pakketten zijn inmiddels al
bezorgd, maandag krijgen wij weer
een paar vrachtwagens met materi
aal." Even later zien wij een restant
EU-spaghetti, blikken stoofvlees,
corned beef van het Belgische leger
('daarvoor hebben we wel moeten
betalen, het werd niet geschonken'),
een doos met wat restanten van de
laatste Delhaize-inzameling.
In de opslagplaats ook een giganti
sche koelkast en een diepvriesafde
ling, waarin nog het een en ander
opgeslagen ligt. Een vorkheftruck
moet het tillen wat gemakkelijker
maken. Sponsors maken het moge
lijk de huur van de loods en de kos
ten van licht, verwarming en kan
toor te betalen. Want voor die kos
ten draait elke voedselbank afzon
derlijk op.
De samenstelling van de pakketten
is iedere keer wisselend., „Afhanke
lijk van wat Wij krijgen," zeggen de
vrijwilligers. „Niet alleen van wat
wij zelf inzamelen, maar ook wat de
EU of de Federatie beschikbaar
stelt".
De top tien was vorig jaar: limonade
en soda's, melk, deegwaren en rijst,
bloem, groenteconserven, diepvries-
produkten, vleesconserven, koekjes,
kant-en-klaar maaltijden, vers fruit,
groenten en aardappelen.
Een vorkheftruck een krijgertjemaakt het tillen wat gemakkelijker.
Dat het om grote hoeveelheden
gaat, blijkt uit het overzicht
1993 van de Federatie. In heel
België werd toen bijna drie
miljoen kilo voedsel uitgedeeld.
53.000 noodlijdenden kregen dat
jaar ongeveer elk 55 kilo levensmid
delen. Per persoon nog vrij weinig.
Maar, zoals een vertegenwoordiger
van een stichting in Vlamertinge het
uitdrukte: „Het is een pleister op de
wonde, vooral bij mensen die eigen
lijk buiten eigen schuld in grote pro
blemen zijn geraakt. Voor de 140
volwassenen en zestig kinderen die
wij begeléiden is het pakket van de
Voedselbank iedere keer een uit
komst."
Woordvoerder Vangrieken van de
federatie in Brussel zegt dat nooit te
veel kan worden ingezameld. „De
vraag is groter dan het aanbod."
Toch komt ook de federatie weieens
voor problemen te staan als grote
hoeveelheden van een bepaald arti
kel worden aangeboden. „Gisteren
kregen wij drie vrachtwagens met
roomijs. We konden nog veel meer
krijgen. Afgezien van de geringe
voedingswaarde van ijs, zitten we
ook met het probleem van de opslag.
Dat kost enorm veel geld. Met dit
soort zendingen moeten we dan ook
voorzichtig zijn."
In West-Vlaanderen gebeurt ook
weieens iets gelijksoortigs. Maar dat
wordt opgelost. „We distribueren
dan wat rapper," zegt Buyschaert.
En hij denkt al vooruit aan de pak
ketten die straks samengesteld moe
ten worden en waarop mensen
wachten. Vindt hij het niet bescha
mend dat in rijke Westeuropese lan
den dit soort activiteiten nodig zijn?
„Nee, ik vihd dat niet jammer. Ar
moede bestaat helaas, het is ook bij
ons een realiteit. Wij zetten ons toch
ook in om de nood in andere landen
te lenigen? Dan toch zeker ook die in
eigen land."
I ZIE WEEKEND 2
I ZIE WEEKEND 3
ZIE WEEKEND 4
