'Kinderen met HIV moeten gewoon naar school kunnen'
I
Kruid wordt weer onkruid met chemische detector
Aan vooravond
Aids Memorial Day
wordt onderzoek in
laboratoria interessant
Het voorhoofd
van Walcheren (1)
Duiven als
kunstcritici
c nESTEM
LIJF LEVEN
E:
informatie
dan gedacht
verliest kort geding
Kamer gaat infecties te lij
de tandarts
keuzen in zorg
zaak maagklachten
Gewoon virus
Raadsel
Immuun
Killer-cel
ft
ft
Universiteit zit
omhoog met
Ufo-onderzoeker
OENSDAG 24 MEI 1995
WOENSDAG 24 MEI 1995
tge-
is een stuk kleiner dan algeme.
Amerikaanse onderzoekers vasta
naar aanleiding van klachten vl
ide operatie hadden ondergaan n
stig mannen met een middel X
volgens met een meetlint aan de
ken moesten door het leven met en
centimeter. De meeste sexuologiJ.
iddelde aan van 15 centimeter tv
Tor het vaststellen van een objectie!
junnen voorkomen dat artsen onna
die feitelijk 'normaal' zijn. Volgens
jioorkomen omdat penisoperaties V
E lasten opleveren. 1
n optreden, bloedingen en misvon
nteindehjk nog verder van huis is,
n homeopathische middelen VSM
i dat hij had aangespannen tegen de
/erij. VSM had geëist dat het de ver
'ongunstige mededelingen' te doe'
neen en het door VSM op de mark
|*elei in het bijzonder.
bevat het middel kankerverwe
bepaalde dat de discussie over di
:hie 'een zwaarwegend algemeen bis
iet aangaat de Vereniging tegen de
nd te snoeren. Het algemeen belan
liscussie over de kankerverwekken
■ardige produkten, waaronder SRL
veroordeeld tot het betalen van d
tussen 1 en 3 jaar is door dr. Alicb
fama. begrijp je me wel?' In deze pa',
nn op begrijpelijke wijze de belang
htwikkelingsfase in de vroege jeugd
persoonlijkheidsontwikkeling (Kos-
staat sinds kort in Delft. Geopereeri
|stemd voor onderzoek naar stofdeel-
nee en kunnen zich zo verspreiden in
1 ook in de open wond van de patiënt
jansen tijdens een operatie een infec-
1 hoe dit aantal omlaag kan. „Opera-
goed. Maar in onze ogen niet g
podig infecties op. Dit komt doorda
zich niet altijd houden aan de hygië-
■?t optimaal zijn ingericht en de ge-
hoogte zijn van de potentiële trans
operatiekamers", aldus projectleider
tandarts met een groene jas aan voor
r kiezen dan een tandarts in een wit-
luikt.
pmst bieden bij de kleurbepaling van
en tandarts moet dan wel geoefent
In je alleen bij benadering de juiste
de kleurenmeters waarmee objectie:
-n, werken niet. Volgens onderzoeker
èstaande theorieën over kleur niet al-
/isuele waarneming buiten beschou-
■r een proefschift over waarop hij on-
1 Hoeven is tot en met 2 juni de ten-
Zorg' te zien. Deze tentoonstelling
fiheid van het tienjarig bestaan van
1 en apothekers in de regio besteder
gezamenlijk aandacht aan genoemc
ng geeft een beeld van de mogêlijkhe-
Jen patiënten gezamenlijk hebben om
jzorg te beheersen.
zaak van maagklachten de laatste tijd
it is een storing in de beweging van de
voedsel te langzaam waardoor het te
eveer 3 miljoen Nederlanders hebben
Kennis over deze klachten is minimaal.
|oek van de Nederlandse Lever Darm
maag' is zelfs volstrekt onbekend,
'dse Lever Darm Stichting momenteel
over maagklachten. Tot V juni wordl
;n, drogisterijen en huisartsen in heel
orandende vragen over maagklachten'
de tra aandacht (lezen, spelletje
Al- doen). Dat is een goede geleg®-
Irie heid om de mate van ziek-0jn
;ien in te schatten.
de Geef het kind bij koorts extra te
an- drinken. Wat u te drinken ge«
bij is niet zo belangrijk. Soms luk
sa- het met ijslollies om kinderen
net extra vocht toe te dienen. Dr®6
'er- geen eten op. Ze halen het late
wel weer in.
:en, Leg het kind niet onder te dikk
be- dekens. Zorg voor dunne Wf"
of ding. De lichaamswarm
ar- wordt immers afgegeven via 0
er- huid. Als een kind met koor»
de zich fit genoeg voelt, hoeft h
niet in bed te blijven. Ook hoe
dan het niet per se binnen te blijve
orts Een kind met koorts kan 0
ling ook in het algemeen op de pra
tact tijk van een huisarts wora
gezien. Zelden is het nodig
mg- dicijnen te geven tegen
van koorts. De ziekte gaat er n
van sneller van over en koorts V
iuur zich kan geen kwaad. •A'sU®jjt
dan koortsverlagend middel w
n te geven, is een paracetamol
ex- meest aangewezen middel.
pen Haag (anp) - Kinderen die be-
jniet zijn met HIV of al aids hebben,
moeten gewoon naar school kunnen,
jps de ouders niet willen dat de be
smetting bekend wordt gemaakt,
uoet dit worden gerespecteerd.
Wordt het wel verteld, dan moeten
leerkrachten, leerlingen en hun ou
ters goed worden begeleid. Hetzelf
de geldt voor de besmette leerling en
zijn familie.
pit schrijven de verpleegkundige D.
Jlulder-Folkerts, de huisarts/epidemo-
l'oog p. Bindels en de medisch microbio-
joog/epidemoloog R. Coutinho in het on-
s verschenen Nederlands Tijdschrift
V00r Geneeskunde.
Sinds het uitbreken van aids in Neder
land, begin jaren tachtig, zijn tot 1 okto
ber 1994 36 kinderen met aids aange
meld bij de Geneeskundige Hoofdin
spectie voor de Volksgezondheid. Een
aantal van hen is inmiddelds overleden.
Een veelvoud van 36 is besmet met HIV.
Exacte cijfers ontbreken.
Kinderen lopen de besmetting op via
hun moeder, bloedtransfusies en sek
sueel contact. De auteurs van het artikel
verwachten dat het aantal kinderen dat
HTV via hun moeder krijgt zal stijgen
omdat er de afgelopen jaren een toename
is van het aantal vrouwen met HTV.
Met HTV geïnfecteerde kinderen kennen
lange periodes waarin zij zich gezond
voelen en waarin zij goed kunnen func
tioneren. Bovendien is schoolbezoek
noodzakelijk omdat de kinderen leer
plichtig zijn. Voor zieke leerlingen is het
vaak essentieel om zo lang mogelijk een
leven te kunnen leiden als dat van een
gezond kind, een leven waarbij de school
een belangrijke plaats inneemt, zo
schrijven Mulder-Folkerts en haar colle
ga's.
De auteurs begrijpen dat een met HIV
geïnfecteerd kind op school moeilijkhe
den kan veroorzaken, vooral omdat leer
krachten, ouders en leerlingen niet goed
op de hoogte zijn van de ziekte en het in
fectiegevaar. Aan begeleidende artsen en
sociaal verpleegkundigen is het de taak
om angst en onzekerheid weg te nemen.
De auteurs noemen twee voorbeelden.
Een van een kind van vier jaar dat be
smet was geraakt door een bloedtransfu
sie in het buitenland en naar een basis
school ging, en een ander voorbeeld van
een zevenjarige op een school voor chro
nisch zieke kinderen.
De ouders van het eerste kind lichtten de
school in omdat het kind wegens grote
vermoeidheid vaak moest verzuimen. Op
verzoek van de behandelde kinderarts
belegde de GGD een voorlichtingbijeen
komst met de leerkrachten van de
school.
De ouders werden niet ingelicht. Som
mige leerkrachten waren angstig, maar
begrepen na de bijeenkomst dat daar
geen aanleiding voor was.
Hadden de leerkrachten problemen of
vragen, dan konden ze altijd met de
GGD bellen.
De auteurs stellen dat zorgvuldige aan
pak en voorlichting ertoe kunnen leiden
dat een school goed kan omgaan met een
met HIV geïnfecteerd kind.
Ook bij het tweede kind was op school
bekend dat er een leerling rondliep die
besmet was HIV. Ook daar gaf de GGD
voorlichting. In de eerste twee jaar de
den zich geen problemen voor. Het ging
mis toen twee kinderen van zeven jaar
een seksspelletje speelden op een afgele
gen plek op het schoolplein. Een van de
twee was het seropositieve kind. Het was
onduidelijk of er penetratie had plaats
gehad. De ouders van het 'gezonde' kind
werden ingelicht. Zij schrokken erg en
konden niet geloven dat dit op school
was gebeurd. Met de ouders werd afge
sproken hun kind te laten testen en dit
bleek goed uit te pakken. De GGD bege
leidde de ouders.
Geneest aids zichzelf?
Eigenlijk zijn zo'n vijf
tien jaar na de eerste
alarmerende berichten
uit de VS de belangrijk
ste vragen rond aids nog
steeds onbeantwoord:
is het nu eigenlijk
voor een ziekte? Wat doet
HIV in het menselijk li
chaam, waarom worden
mensen met deze virus
infectie ziek? De discus
sie binnen de weten
schap, aan de vooravond
van Aids Memorial Day
op 28 mei, is heftiger dan
ooit.
Door Hans Rube
Over één zaak zijn vrijwel alle
wetenschappers het eens: na een
infectie met HTV - het Human
Immunodeficiency Virus - blijft
op den duur niets over van het
immuunstelsel van de patiënt.
Zo'n patiënt heeft aids, het Aqui-
Immune Deficiency Syndro
me. Hoe dat gebeurt, daarover
debatteert men in de talloze aids-
laboratoria over de wereld de
laatste tijd heftiger dan ooit. De
zaken worden eindelijk echt inte
ressant, concludeerde het weten
schappelijk tijdschrift Nature
aantal recente publicaties
over de werking van HIV heeft
liet denken over aids een nieuwe
wending gegeven. Het aids-ver-
oorzakende virus is de afgelopen
vijftien jaar afgeschilderd als een
ir monstertje dat de
mens steeds te snel af is.
Drie onderzoeken die de laatste
weken zijn gepubliceerd geven
een wat optimistischer kijk op
het aidsvraagstuk, in de labora
toria. George Shaw, klinisch top
onderzoeker van de universiteit
van Alabama, kwam op een con
ferentie in de VS na een studie
van twee jaar tot de conclusie dat
het HTV eindelijk gezien kan
worden als een normaal virus.
«Uniek en subtiel in zijn gedra
gingen, maar desondanks een ge
woon virus."
Tegen een gewoon virus wapent
het menselijk lichaam zich, nor
maal gesproken. Lang bestond
het idee dat de mens geen afweer
zou hebben tegen HIV. Shaw
toont aan dat deze gedachte on
juist is. Na een infectie met HIV
gaan de witte bloedlichaampjes
'is gekken aan de slag om het vi
rus te bestrijden. Een onmogelij
ke opgave, zo blijkt.
B'j Momentopnamen lijkt het of
een patiënt voldoende witte cel
len heeft om de balans in even
wicht te houden. Volgens Shaw is
uit schijn. Het afweermechanis
me van de mens draait overuren
dat evenwicht te kunnen
handhaven. Om de infectie te be
vrijden moeten er steeds meer
witte cellen worden aangemaakt,
het binnendringen van het virus
reageert het lichaam immers met
een sterke stijging van de CD8
cellen.
Mario Roederer beschrijft in het
mei-nummer van Journal of Cli
nical Investigation een onderzoek
van het Stanfordlab onder 285
seropositieve patiënten. Hoewel
het aantal CD8-cellen na infectie
middels zijn er drie hoofdtypen
bij de mens ontdekt: HIV-0, HIV-
1 en HIV-2. HIV-1 is het meest
verbreid, in al zijn variaties. Te
genwoordig is HIV-1, type E, be
zig aan een stevige opmars in
Azië en zien we ook in Europa
een verschuiving van HIV-1, ty
pe B, naar dit ziektebeeld.
HIV, zoveel lijkt vast te staan, is
Onderzoek naar aids heeft de belangrijkste vragen rond deze ziekte nog steeds niet kunnen beant
woorden. foto ap
maar wat er aan nieuwe cellen
bijkomt, vloeit even snel door
HIV gedood af. Tot het moment
dat het lichaam de strijd defintief
verliest: HIV krijgt de overhand,
het immuunstelsel vecht zich let
terlijk dood.
De bevindingen van Shaw lijken
vanzelfsprekend, maar zijn bin
nen de lozingen van de onderzoe
kers toch als verrassend ervaren.
Omdat pas nu onomstotelijk be
wezen is dat het afweersysteem
van de mens wel degelijk midde
len heeft om het virus op te rui
men, maar onvoldoende sterk is
om het onophoudelijk vermenig
vuldigende virus geheel te ver
nietigen.
Dus is de vraag, hoe slaagt het
HTV er in het afweersysteem uit
te schakelen?
Als het dodelijke virus het men
selijke lichaam is binnengedron
gen komen de witte bloedcellen
in actie: de T-cellen. We hebben
daar, grof gesteld, twee soorten
van: de naïeve T-cel, een soort
wegenwacht die voortdurend on
derweg is op zoek naar indringers
en de actieve 'memory'-cellen,
die de indringers opslokken en
naar buiten werken. Wanneer
naïeve cellen een indringer signa
leren komt er een immuunreactie
op gang en veranderen zij in ac
tieve cellen, klaar voor de aanval.
De T-cellen, helpercellen van het
immuunstelsel, worden weer on
derverdeeld in een aantal sub-ty
pen, T4 en T8 -ofwel CD4 en
CD8 - zijn de bekendste als het
gaat om een voortgeschreden
aids-infeetie te duiden. Hoe min
der van deze helpercellen, des te
zieker de patiënt.
Volgens onderzoekers van de
Stanforduniversiteit in Califor-
nië ligt het raadsel van het ineen-
klappen van het immuunsysteem
besloten in de teloorgang van de
naïeve T-cellen. Dat lijkt in te
genspraak met de immuunreactie
van het lichaam na een infectie
met HIV, in de eerste periode na
inderdaad steeg, telde hij een on
verwacht scherpe daling van de
naïeve T-cellen, zowel in de CD8
als de CD4-klasse.
Kortom, het lichaam herkent het
binnendringende virus wel, en
gaat met de aanwezige actieve
cellen het HIV te lijf, maar wordt
tegelijk aangevallen in de rug.
Naïeve cellen die nog niet als me-
mory-cellen hun werk kunnen
beginnen, worden al bij voorbaat
uitgeroeid, zodoende wordt de
patiënt weerloos.
Of Stanford hiermee het allesver-
klarende antwoord heeft gevon
den, wordt breed betwijfeld. Al
was het maar omdat op dit mo
ment vrijwel iedereen er van uit
gaat dat het tellen van CD4- en
CD8-cellen bij aidspatiënten de
enige betrouwbare manier is om
vast te stellen of therapieën bij de
bestrijding van de ziekte aan
slaan. Twijfelen aan die telme-
thode betekent twijfelen aan het
nut van bestaande therapieën.
Zoals op dit moment wel meer
vragen worden gesteld.
Steeds vaker worden mensen
'ontdekt' die op eigen kracht een
HIV-infectie te boven komen of
immuun blijken voor het virus.
Vorig jaar nog baarde een studie
in Gambia opzien. Een groep
prostituées, regelmatig blootge
steld aan HIV, toonde geen enkel
spoor van HIV in het bloed. Sero
positieve kinderen in Afrika blij
ken na verloop van jaren schoon.
Voor het laatste was in een enkel
geval een eenvoudige verklaring
voorhanden.
De kinderen hadden de afweer-
stoffen van hun zieke moeder in
het bloed, maar waren zelf niet
geïnfecteerd. Voor de immune
hoeren is tot op heden geen ver
klaring.
Op de een of andere manier zijn
de bloedcellen van deze vrouwen
in staat het virus te keren met een
immuun-reactie.
Misschien is de oplossing simpel.
Het aidsvirus is waarschijnlijk zo
oud als de natuur zelf, maar zat
eeuwen opgesloten in dieren. In-
van oorsprong een apevirus dat
van de Mangabey-soort is over
gedragen op de Groene Meerkat.
Bij het ontginnen van het regen
woud is de mens in aanraking ge
komen met deze aap. Het apevi
rus SIV is overgegaan op de
mens, daaruit is waarschijnlijk
HIV gegroeid.
Afrika kent aids dus al vele jaren
langer dan het Westen. Dat in
sommige delen van dat continent
momenteel resistentie bestaat,
lijkt daarom een natuurlijke
reactie van de natuur. In die zin
valt misschien ook de recente
ontdekking van de eerste zelfge-
nezende patiënt in de VS te ver
klaren.
Een jongetje uit Los Angeles van
nu vijf jaar oud, had bij zijn ge
boorte duidelijk sporen van HIV
in zijn bloed, meegekregen van
zijn zieke moeder. Binnen een
jaar waren alle ziektekiemen ver
dwenen, en nu is hij zo gezond als
een vis. Hoe het opruimen van
HIV is gebeurd, hebben de dokto
ren van de universiteit van Cali-
fornië niet kunnen achterhalen.
Wellicht was het een zwak virus,
misschien heeft hij 'killer-T-cel-
ls' in zijn bloed gekweekt tijdens
de zwangerschap.
Die laatste conclusie sluit aan bij
internationale onderzoeken naar
baby's van sero-positieve moe
ders.
Ongeboren kinderen kweken tij
dens de zwangerschap een sterke
afweer tegen het HIV. Blootstel
ling aan het virus, of delen ervan,
in de baarmoeder lijkt de beste
garantie voor resistentie op latere
leeftijd.
Een vaccin tegen HIV, waarin de
len van het HIV zijn verwerkt,
wordt momenteel in Thailand ge
test. Hoewel hetzelfde experi
ment in de VS werd verboden,
lijkt de wetenschap toch op weg
een effectieve remedie tegen de
ziekte te ontdekken.
Voor tientallen miljoenen in Azië
en Afrika zal dit vaccin helaas ja
ren te laat op de markt verschij
nen.
UI
l/l
9
9
9
Door Cees Maas
Allemachtig prachtig wandelen is het over het voor
hoofd van het dwarse Walcheren, waar straks weer
duizenden Brabanders en andere niet-Zeeuwen neer
strijken voor wat toeristisch plezier.
Ik ben er geboren in die streek en heb al jaren mijn
eigen wandeling. Geen VW-route met opschrijfsels
welke boompjes je allemaal tegenkomt, nee, alles zit
in mijn hoofd. Het is een route die alles er uithaalt
wat er in zit. Naar mijn subjectieve mening praten we
hier over de mooiste wandeling van Zuidwest-Neder
land, waarschijnlijk zelfs van de hele wereld.
Begin deze wonderwandeling door met je neus de
windrichting te bepalen. Waait het noordoost of
noord, kies dan Oostkapelle als startplaats, waait het
west of zuidwest, pak dan de zeedijk bij Westkapelle
als begin. Waarom? Omdat een oud-Walcherse wan-
deiwaarheid zegt dat het zoveel lekkerder kuieren is
met het windje in de rug. En pas op! Meestal waait
het langs deze kust twee Beauforten harder dan het
weerbericht zegt.
Zondag was het noordnoordwest, dus ik begon bij de
grote duinovergang bij Oostkapelle. Links het strand
op wandelde ik krakend over de schelpjes tot aan het
eerste grote paalhoofd.
De Hamster, noemen inboorlingen dat. Tussen de ste
nen kun je nog zat kogelpunten uit de laatste oorlog
vinden. Verroeste handgranaten trouwens ook, zoek
daar dus liever voorzichtig.
Na het paalhoofd beklim je links de halfhoge duinen
en het vervolg van de route is simpel: volg het duin
pad parallel aan de zee.
Je ziet dan links, een beetje Afrika-achtig, dat typi
sche landschap waar duinen overgaan in bos. Dat bos
is geschoren door de zoute noordwestenwind en be
staat uit een soort van bon-sai-eiken die niet hoger
worden dan een meter of drie, vier. Vanaf de duinen
gezien is het één vlakte van duizend soorten groen,
gevat in dat eigen Zeeuwse licht. Ik vind het altijd
prachtig.
Verder lopend golf je over de steeds hoger wordende
duinen. Je passeert het slot Westhove, waar een wan-
delverhaal apart in zit, en je nadert het lieflijke Dom
burg. Sta even stil op het hoogste duin aan het einde
van Hoogduin, juist voor de roodwitte slagboom.
Kijk rechtsachter je naar die laatste top daar en be
sef: hier zat in 1910 de later wereldberoemde schilder
Mondriaan in het helmgras zijn eerste abstracties te
maken.
Duik voor de watertoren met die rare helmkop links
het bos in en ga op de viersprong rechts. Op dit smal
le bospad ruik je de ziel van een zout loofbos. De
kromme bomen zien eruit als gnomen. Rechtdoor,
langs het nieuwe Badhotel, stap je straks de Bad-
straat in, waar je direct weer rechts gaat, op het
strand aan.
Over de boulevard Van Schagen (zit even naast het
beeldje van de godin Nehalennia en aai over haar
hoofd, dat brengt reizigersgeluk), gaat het weer west
waarts en je kijkt je ogen uit.
Ik kijk hier altijd even naar het noorden over de zee
en huiverdenk dan: het eerste wat je tegenkomt in die
richting zijn ijsbergen, zööö groot is die zee. Dan
komt de Hoge Hil op je weg en wat je daar kunt zien
en beleven is voor een volgende keer. Vijf kilometer
van de wandeling zitten er nu op.
Kunstenaars en hun critici
leven vaak op gespannen
voet. Als het aan de Japanse
psycholoog Shigeru Wata-
nabe ligt, kan daaraan bin
nen afzienbare tijd verande
ring komen. Een kunstenaar
kan een hem niet welgezinde
recensent dan tot een sma
kelijk gerecht verwerken.
Gebraden duif schijnt erg
lekker te zijn.
Watanabe is er namelijk in
geslaagd duiven te trainen in
het onderscheid maken tus
sen een Monet en een Picasso
en (in meer algemene zin)
tussen impressionistische en
kubistische werken. Volgens
Watanabe zijn zijn duiven in
staat om in negentig procent
van de gevallen de correcte
keuze te maken. Bovendien
konden ze hun expertise toe
passen op schilderijen die ze
nog nooit hadden gezien.
Een schilderij van Cézanne
werd door de vogels zonder
aarzeling bij diens mede-im
pressionist Céanne inge
deeld.
Volgens Watanabe konden
zijn duiven schilderijen zelfs
correct op stijl beoordelen
als de afbeelding vaag of in
zwart-wit werd afgedrukt.
De kunstrecensenten zijn
gewaarschuwd.
(Bron: New Scientist)
De Amerikaanse Harvard-uni-
versiteit heeft volgens ingewij
den een commissie in het lever
geroepen die de werkzaamheder
van psychologie-hoogleraar Johr
Mack moet gaan onderzoeken
Mack heeft de laatste jaren faan
gemaakt met zijn theorie da
mensen die zeggen door buiten-
aardsen te zijn ontvoerd, ooi
werkelijk door bemanningen var
vliegende schotels zijn gekid
napt.
De universiteit weigert zelf he:
bestaan van de commissie te be
vestigen of te ontkennen, aldu:
het internationale wetenschap
pelijke tijdschrift Nature.
Het blad meldt echter uit welin
gelichte bron te hebben verno
men dat Harvard zich door dt
veelvuldig in boeken en talk
shows gespuide denkbeelden var
de professor ernstig in verlegen
heid gebracht voelt.
Mack zelf weigert eveneens ieder
commentaar.
De Amerikaanse scepticus James
Randi noemt hem 'een uitermate
naïeve man die zich niet kar
voorstellen dat mensen teger
hem liegen of verhalen uit hur
duim zuigen'.
Collega-Üfo-onderzoekers me
nen echter dat Mack 'bedreigd
wordt in zijn academische vrij
heid'.
Zij spreken van een 'heksen
jacht'.
(Bron: Nature)
Boor Arnold Marseille
Rijswijk - Sinds jaar en dag
weken velé Nederlanders niet
zozeer hun benen alswel hun
hoofd over onkruid. Iedereen
is zich er langzamerhand wel
Van bewust dat bestrijding
smiddelen zeer slecht zijn
'°or het milieu, maar zodra
®e eigen straat naar de smaak
'an de bewoners enigszins
"oor onkruid wordt ontsierd,
j.de kwaliteit van natuur
drinkwater en zelfs de ei-
§81 gezondheid niet op te we
gen tegen de voordelen van gif
spuiten.
ju 's dan ook niet verwonderlijk
onkruid met grote regelmaat
8 °P de agenda van menige
TOeenteraadsvergadering staat.
J* SOTneente die gif spuit wordt
nipt me.t kitiek van al dan
nor,- 8eorganiseerde milieugroe-
®esbut de gemeente
oi zo ,weinig mogelijk be
strijdingsmiddelen te gebruiken,
dan regent het klachten van bur
gers over bijvoorbeeld gladde
stoepen en hoe afzichtelijk het
straatbeeld is. In Arnhem leidde
het vraagstuk onkruid enkele ja
ren geleden zowat tot een politie
ke crisis.
Alternatieve oplossingen voor het
'grote kwaad' zijn of worden in
middels in veel gemeenten uitge
probeerd. Zoals de borstelmachi
ne, die echter weer als nadeel
heeft dat er een dieselmotor in zit
en er veel staalslijpsel achter
blijft bij het borstelen van de
straten.
Een meer milieuvriendelijke op
lossing is wegbranden, maar dat
is wel erg arbeidsintensief en dus
duim. Bovendien maakt de tech
niek tevens een einde aan al het
dierenleven tussen de stoepte
gels.
Een aantal gemeenten, waaron
der Doetinchem, bedacht daarom
een goedkopere oplossing: de
burger moet zelf zijn eigen stoep
maar schoonmaken. Aan het
'schone stoepenplan' wordt ge
middeld door tien procent van de
inwoners deelgenomen, niet be
paald een succes. In Doetinchem
wordt door de reinigingsdienst
sindsdien zo'n drie .tot vier liter
minder bestrijdingsmiddelen ge
bruikt.
Een uitermate effectieve oplos
sing bleek te liggen in de termo-
logie. Door een scala aan bloe
men, struiken en planten niet
langer als onkruid te beschouwen
maar om te dopen tot 'gewenst
kruid', neemt de noodzaak tot
onkruidbestrijding aanzienlijk
af. En dus kunnen in Arnhem en
Nijmegen tussen stenen, onder
bomen en naast lantaarnpalen
weer klaprozen, kamillen, paar
debloemen, kruiskruiden en rese
da's worden bewonderd.
Of verguisd. Veel mensen vinden
het maar een rommeltje, het geeft
de stad een slechte naam, het is
gevaarlijk voor oude mensen,
kortom, het is gewoon onkruid.
Twee, drie jaar nadat de bestrij
dingsmiddelen buiten de ge
meentegrenzen zijn gezet, wordt
vaak alweer voorzichtig naar de
gifspuit gegrepen bij groenplaat
sen die een al te hoge irritatie
graad bij de bevolking teweeg
brengen.
De hernieuwde degradatie van
kruid tot onkruid lijkt een kwes
tie van tijd nu een Australische
fabrikant de Nederlandse Spoor
wegen een heus wondermiddel
heeft aangeboden. Het gaat om
een gifspuit gestuurd door een
detector, die onkruid alleen sig
naleert als het meer dan drie cen
timeter hoog staat. Daardoor, zo
belooft de fabrikant, kan de hoe
veelheid bestrijdingsmiddel met
maar liefst 95 procent worden
verminderd.
De NS heeft als grootgrondbezit
ter jaarlijks heel wat onkruid te
verdelgen en allerlei projecten
bedoeld om minder gif te spuiten
zijn reeds op niets uitgelopen. De
NS aarzelde dan ook geen mo
ment en is in samenwerking met
de waterleidingbedrijven, vere
nigd in de Vewin, de gemeente
Eindhoven en het ministerie van
Defensie een proef gestart met de
detector.
Met de nodige argwaan, zo wordt
duidelijk uit de woorden van J.
Baltissen, projectcoördinator na
mens Vewin. „We hebben veel
vragen. Wat gebeurt er als er veel
wind staat en het onkruid dus
platter ligt? Als je harder rijdt
met het apparaat of wanneer je
stil blijft staan? Hoe reageert het
op algaanslag? Maar zelfs als de
reductie geen 95 maar 80 procent
blijkt te zijn, is het de moeite
waard", zegt Baltissen.
Helaas kan de detector geen re
kening houden met onkruid dat
tot kruid is verheven. En Baltis
sen geeft toe dat de verleiding
voor gemeenten om, wanneer de
techniek inderdaad het gewenste
effect heeft, weer bestrijding
smiddelen te gaan gebruiken
groot is.
„Dat moeten we ook voorkomen.
In Eindhoven loopt tegelijkertijd
een nieuw project om bestrij
dingsmiddelen zoveel mogelijk
terug te dringen. In tegenstelling
tot gemeenten die abrupt zijn ge
stopt met gif spuiten en daarmee
de bevolking tegen zich in het
harnas hebben gejaagd, wordt in
Eindhoven een zorgvuldig voor
traject afgelegd.
„Bij nieuwbouw wordt voor de
inrichting van de straat al reke
ning gehouden met onkruid.
Overbodige verhardingen wor
den zoveel mogelijk weggelaten,
want juist waar weinig wordt ge
reden of gelopen groeit veel on
kruid. In overleg met de bevol
king wordt voorts bepaald welke
groei gewénst is en welke niet. En
er wordt goed nagedacht over de
technieken die gebruikt kunnen
worden.
Want je kunt moeilijk werkne
mers alles met een schoffel laten
weghalen. Dat is net zo goed
slecht voor de gezondheid."
Gemeenten die gifspuiten worden overstelpt met kritiek. Met het
Australische wondermiddag is de degradatie van 'gewenst kruid'
tot onkruid een kwestie van tijd. foto de stem/ben steffen
