In optocht naar de ontknoping
Als er een hemel mocht blijken te zijn
Onverwac
A2
De politie heeft nog geen idee wat de motieven van de buskaper zijn
VN houden conferentie
over geweld Oost-Timor
-DE STEM-
DE STEM
Tegen alle lo<
DE STEM
BINNENLAND BUITENLAND
Klerenmakende
mannen
BEZORGKLACHTEN
LEZERSSERVICE
ABONNEMENTENADMINISTRATIE
BEL LEZERSCONTACT
06-0226116
DE STEM
Topman Aéro
'Strenger asiell
MAANDAG 22 MEI 1995
Opeens blijkt in ons
land sinds 1946 een
nationale feestrok te
bestaan. Niet een vlag als bad
laken om het middel ge
knoopt, maar een kledingstuk
met betekenis. Mijn moeder
had er geen, maar van anderen
hoor ik: 'Ja, daar daagt me iets,
met lapjes van kleren die echt
gedragen waren,er is nog een
foto van mijn oma of een tante
met zo'n rok, maar waar die
gebleven is...'
In sommige families is de
feestrok dierbaar bezit. Niet
zo verwonderlijk, als je be
denkt dat de oorsprong ligt
vlak na de bevrijding. Een tijd
van 'in saamhorigheid de
schouders eronder'. Een tijd
ook, waarin wonden nog vers
waren. Volgde je toen de op
roep van Mies Boissevain-Van
Lennep: 'Vlecht in uw rok het
patroon van uw leven', dan
kreeg zo'n patchwork-rok een
emotionele lading door de be
wust gekozen lapjes.
Kleding van gesneuvelde sol
daten, omgekomen kinderen,
van verzetsmensen, familiele
den en vrienden, die in de
kampen waren vermoord -
met het aan elkaar werken van
die herinneringen zouden
vrouwen zo oorlogservaringen
integreren in het na-oorlogse
leven. In het Rijksmuseum in
Amsterdam is tot 18 juni een
aantal rokken te zien. De sym
boliek is rijker dan hier in 't
kort geschetst.
De tentoonstelling en ook de
bijlage in het mei-nummer van
Opzii belichten de feestrok,
geb ren in de euforie van de
wederopbouw en daarna - uit
teleurstelling? - een zachte
dood gestorven.
Een ander lappen-verhaal is
'Kleding op de bon - Kleding
en textielschaarste in Neder
land 1939-1949'. Dit boek
geeft een overzicht van de vele
manieren, waarop kleding
stukken eindeloos gekeerd en
met vernuft en gegoochel let
terlijk aan elkaar gelapt wer
den. De gelijknamige expositie
in het Drents Museum in As
sen liep tot april. Zou die daar
na zomaar opgedoekt zijn?
Niet één museumagenda ver
meldt nog waar nu te zien is,
hoe in die tijd de meeste Ne
derlanders vooral gekleed gin
gen in vindingrijkheid. In het
programma van Han Reiziger
zei laatst een musicus: „Bij
mijn optreden droeg ik een
broek, die mijn moeder had
gemaakt van gordijnen."
De vrouwen van toen worden
terecht geprezen. Ik had ech
ter een vader, die kleermaker
was, en in dit herdenkingsjaar
wil ik via deze column een mo
nument oprichten voor hem en
voor al zijn collega-kleerma
kers. Dikke winterjassen en
complete kostuums hebben zij
met engelengeduld losgetornd
en binnenstebuiten gekeerd.
Dit betekende wel dat zakken,
paspels, doorgestikte kragen,
klepjes, kortom alles op het
'nieuwe' kledingstuk precies
moest kloppen.
En een herenjas met dames
sluiting of andersom was onge
hoord, dus werden nieuwe
knoopsgaten gemaakt en de
andere onzichtbaar dichtge-
stopt. Goeie kans dat die later
weer opengeprutst en de nieu
we dichtgemaakt moesten
worden, omdat na een jaar in
tensief dragen de binnenkant
van de jas mooier bleek dan de
stof van buiten. De norm voor
wat mooi was werd noodge
dwongen bijgesteld, wezenlij
ke waarden bleven overeind.
„Als ik mijn werk niet goed
doe, ben ik nergens meer," dat
was mijn vaders houvast. Mijn
moeder vroeg zich af of alles
zo tot in de puntjes precies
moest, en 'je verknoeit je ogen
nog bij dat oliepitje', maar hij,
de vakman, kon niet anders.
Na de oorlog gunde mijn vader
zich een beloning. Al die jaren
tussen versleten stoffen en uit
ontelbare lapjes en banen op
gebouwde kledingstukken,
had hij zichzelf moed in ge
sproken met: 'Als dit voorbij is
wil ik nog één keer een heel
nieuw kostuum voor mezelf
maken'. Dat deed hij, de man
met de perfecte maat voor een
kant-en-klaar pak uit het con-
fectie-atelier waar hij werkte.
Toen de stof die hij zich wens
te weer voorradig was, ging hij
aan de gang - echt vanuit het
niets dat ambachtelijke kar
wei: pantalon, colbert en bijbe
horend vest. Paardehaar zie ik
voor me, versteviging van de
borstpartij, vastgezet met van
die minutieuze rijen steekjes,
op de millimeter gelijk van
maat en afstand tot elkaar.
Avond aan avond na de dag
taak de naairing aan de mid
denvinger, fluitend aan het
werk, genieten...
Dit bevrijdings-kostuum heeft
mijn vader met plezier tot op
de draad versleten.
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem B.V.
Directie: drs. J.H.M. Brader en D.H. Ahles (adjunct).
Hoofdredactie: H, Coumans - hoofdredacteur.
C. Hamans en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
076-236911 Telefax 076-236405. Telefax redactie S 076-236309.
Rayonkantoren in Hulst, Terneuzen, Goes, Bergen op Zoom, Roosendaal, Etten-
Leur en Oosterhout. Zie voor meer informatie het colofon in het editie-deel van
deze krant.
Abonnementsprijzen via automatische incasso:
(tussen haakjes de prijs via acceptgiro)
per maand 29.80
per kwartaal 86,90 89.40)
per halfjaar 172.80 177,80)
per jaar ƒ335,75 345,75)
Voor posttoezending geldt een toeslag.
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882 en bij Teuben,
Ginnekenweg 7, Breda.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881Fax 076-236405.
Geboorte- en overlijdensadvertenties
maandag t/m vrijdag tot 16.00 uur 076-236881fax 076-236405
zondag van 18.30 tot 20.30 uur 076-236242/236911
Alle advertentie-opdrachten worden uitgevoerd onder toepassing van de Algemene
Voorwaarden van Uitgeversmaatschappij De Stem B.V. alsmede de Regelen voor
het Advertentiewezen.
Bankrelaties: Postgiro 1114111 - ABN/AMRO rek. 520538447.
De Stem op band: Centrum voor gesproken lektuur 08860-82345.
Ma. t/m vrij. 8.00-17.00 uur/zat. 8.00-12.00 uur
(Opzegtermijn abonnementen: 4 weken voor het eind van de betaalperiode)
Jakarta (ap) - Vertegenwoordigers van pro- en anti-Indonesische bevol
kingsgroepen in Oost-Timor zullen van 2 tot 6 juni in Oostenrijk gaan
praten over beëindiging van het geweld in hun door Indonesië ingelijf
de gebied.
Voor de conferentie, die door de Verenigde Naties wordt georganiseerd,
zijn dertig Oosttimorezen uit binnen- en buitenland uitgenodigd, zegt
Lopes da Cruz, Indonesië's reizende ambassadeur inzake Oost-Timor.
Da Cruz noemt de geplande bijeenkomst 'historisch'.
Oost-Timor werd in 1976 door Indonesië geannexeerd, een jaar nadat
Portugal zijn kolonie in een toestand van burgeroorlog had achtergela
ten. De Verenigde Naties beschouwen Portugal nog altijd als de recht
matige bestuurder van Oost-Timor. De Indonesische minister van Bui
tenlandse Zaken Ali Alatas heeft gezegd dat de politieke status van
Oost-Timor niet aan de orde komt op de bijeenkomst.Daarover wordt al
op ministerieel niveau gesproken door Indonesië en Portugal.
Door Henk den Ridder
Dordrecht - Even over
weegt de politie zaterdag
om rijksweg A16 af te slui
ten om de gekaapte bus te
isoleren. Er wordt van af
gezien om de kaper, een 42-
jarige man uit Dordrecht,
niet nog zenuwachtiger te
maken.
Dat vertelt districtschef T. Ste-
houwer van het politiedistrict
Zwijndrechtse Waard zaterdag
na afloop van een zeer enerve
rende middag: „Zoiets zie je al
leen in films."
Het begint allemaal zo rustig za
terdag. Lijn 5 (Krispijn-Sterren
burg) van het Stadsvervoer Dor
drecht stopt tegen half een op
het Begijnhof om passagiers te
laten in- en uitstappen.
Een weinig opvallende man
koopt een kaartje en gaat in de
bus zitten. De bus is nog maar
net in beweging als hij, gewa
pend met een jachtmes, naast de
chauffeur komt staan.
Noodsignaal
De chauffeur wordt gesommeerd
naar Rotterdam te rijden. Hij wil
daar alleen aan toegeven op
voorwaarde dat de ongeveer der
tig passagiers worden vrij gela
ten.
Volgens H. van der Beek, hoofd
van het Stadsvervoer Dordrecht,
draagt het feit dat de vrouw van
de chauffeur als passagier in de
bus zit, ertoe bij dat de chauf
feur zo alert reageert. Op de
Achterhakkers mogen de passa
giers uitstappen. De vrouw van
de chauffeur moet toezien hoe
haar man onder bedreiging zijn
weg vervolgt.
Ondertussen zendt de bestuur
der een noodsignaal uit, dat
wordt ontvangen op de centrale.
De politie zet de achtervolging
in.
De bus wordt aangetroffen op de
Al 6, richting Rotterdam. Via de
Van Brienenoordbrug moet de
chauffeur het centrum van de
Maasstad inrijden. De rit voert
over de Coolsingel en de Maas
boulevard en dan weer terug
naar de A16, nu richting Breda.
Zenuwachtig
„We krijgen steun van een aan
houdingseenheid van de politie
Rijnmond. Die moet zich rond de
bus groeperen. Er gaan ook
steeds meer geïnteresseerde po
litiemensen rond de bus rijden.
Op een gegeven moment is het
een soort optocht geworden," al
dus politiebaas Stehouwer.
De geüniformeerde belangstel
ling ontgaat de kaper niet. De
gijzelnemer wordt er behoorlijk
zenuwachtig van.
De politie haalt vervolgens de
herkenbare politiewagens bij de
bus weg. Ze worden vervangen
door onopvallende politievoer
tuigen.
Volgens de districtschef zijn de
berichten dat er een wilde rit
over de A16 volgt, niet waar:
„De bus rijdt slechts zo'n 70 ki
lometer per uur."
H. van der Beek van het Stads
vervoer Dordrecht is inmiddels
ook gealarmeerd.
In zijn onopvallende, maar voor
De buskaper wordt overmees
terd in de Bredase Irenestraat.
de chauffeur herkenbare be
drijfswagen passeert hij de oran
je bus.
Optcht
De kaper heeft zijn plannen ip-
tussen weer bijgesteld. Nu wil
hij naar Antwerpen.
„Dat kan niet. Daarvoor heb ik
te weinig diesel bij me," ant
woordt de chauffeur.
Dat was niet waar. De gijzelne
mer beveelt de bestuurder te
tanken bij benzinestation De
Zuidpunt, even ten noorden van
de Moerdijkbrug.
De 38-jarige chauffeur wil daar
uitstappen, maar dat staat de
kaper niet toe.
„Hij moet claxoneren, maar er
wordt niet snel genoeg naar zijn
zin gereageerd. Dan geeft hij het
commando 'doorrijden!'," re
construeert Stehouwer.
Dat het tanken niet doorgaat is
een tegenvaller voor de politie.
Die wil op De Zuidpunt ingrij
pen, maar dat gaat dus niet door.
De optocht achter de bus is flink
gegroeid, omdat ook fotojourna
listen en cameramensen intussen
op de hoogte zijn.
„Gelukkig stelt de pers zich ui
terst terughoudend op en zijn de
journalisten niet naast de bus
gaan rijden voor een mooi plaat
je," aldus Stehouwer.
Hij heeft onderhandelaars van
de politie achter de hand, voor
het geval de kaper eisen gaat
stellen. Dat doet hij echter niet.
Eenmaal in Breda moet de be
stuurder de afslag Rijsbergen-
Breda nemen.
Dan wordt het volgende gesprek
gevoerd.
Kaper: „Heeft u kinderen?"
Chauffeur: „Ja, twee."
Kaper: „Bent u getrouwd?"
Chauffeur: „Ja. Heeft kinde
ren?"
Kaper: „Ja."
Blijkbaar werkt dat op het ge
moed van de gijzelnemer, want
eenmaal in Breda mag de chauf
feur uitstappen.
Voor hij dat doet drukt hij nog
snel op een knop, waardoor d
deuren van de bus niet mee
dicht kunnen. Daardoor kan d
bue nog slechts stapvoets verde
rijden.
In de Irenestraat wordt tenslott
het sein gegeven voor overmees
tering van de kaper. Een tienia
wagens van het Bureau Opspo
ring en Aanhouding (BOA) rijd
de bus rond twee uur
waarna de kaper snel in df
wordt gevat.
Volgens Stehouwer is
geen geweld gebruikt: „Het
wel op de typische BOA-wijz
gegaan; snel en efficiënt."
Dan, zuchtend: „Zoiets zie je al
leen in films."
De 42-jarige Dordtenaar is bij di
politie niet bekend. Gezien zij)
handelwijze denkt de politie da
hij erg impulsief te werk is ge
gaan.
Stehouwer: „Dit is absol»
geen geplande actie. Na zij:
aanhouding vertelt de verdacht
niet veel. Hij is in de war. IkW
geen idee wat zijn motieven
zijn."
Door Mick Salet
Amsterdam - „De dood bestaat na
tuurlijk niet," zei ze, „want als je er
zelf bent, is de dood er niet, en als
de dood er is, ben je er zelf niet."
Annie M.G. Schmidt is er niet meer. In
het weekeind dat ze 84 werd, overleed
ze in haar slaap. Anna Maria Geertrui-
da Schmidt. Nederlands beroemdste
kinderboekenschrijfster, die ook klas
siekers voor radio en tv schreef. De Fa
milie Doorsnee. Pension Hommeles. Ja
Zuster Nee Zuster.
Kinderboekenschrijver Jacques Vriens
is er even stil van. „Het is toch een
schok, hè, de koningin van het kinder
boek is dood. Annie M.G. Schmidt
stond op eenzame hoogte."
„Hele generaties zijn met haar boeken
opgevoed. Ik ook. Het eerste gedicht
dat ik op school voor moest dragen,
was er een van Annie M.G. Schmidt. Ik
herinner me dat nog goed. Ik zat op een
lagere school in Helmond. In een klas
met drieënvijftig jongens. We moesten
allemaal een gedichtje voorlezen, en
wie dat het beste deed, mocht dat dan
voordragen op de ouderavond."
„Ik won. Met Koning Lariloff is ziek.
Er was ereis een koning; hij heette La
riloff, het was een beetje zielig, want
die koning had de bof..."
Later las Jacques Vriens zijn kinderen
ook versjes en verhalen van Annie
M.G. Schmidt voor. „Jip en Janneke,
Minoes, Pluk van de Petteflet, Otje, al
lemaal. Het knappe vond ik dat haar
taalgebruik altijd verrassend en toe
gankelijk voor kinderen was. Door het
werk van Annie M.G. Schmidt is er ook
erkenning gekomen voor het literaire
kinderboek. Daarvóór hing het kinder
boek er toch maar een beetje bij, en
werd het niet echt serieus genomen."
Ook voor tekstschrijver Michel van der
Plas is en blijft Annie M.G. Schmidt
een collega die het vak op niveau heeft
weten te brengen. Annie M.G. Schmidt
schreef een schat aan schitterende
liedjes. Voor radio, tv en musicals als
Heerlijk duurt het langst, En nu naar
bed en Wat een planeet.
„In mijn herinnering leeft ze voort als
een vakvrouw. Er is pas na de oorlog
geleidelijk ingezien dat het schrijven
van het zogenaamde light verse een
apart vak is. Er is lange tijd gering
schattend op neergezien. Zij heeft nor
men voor het schrijven van dat light
verse gesteld, waar ze zich zelf nauw
gezet aan hield. Zij heeft het vak op
een hoger niveau gebracht."
Hij herinnert haar ook als een enig en
aardig mens. „Zij was in staat tot be
wondering. En stak het niet onder
stoelen of banken als acteurs of andere
tekstschrijvers iets deden wat zij mooi
vond. En dat komt niet veel voor in het
wereldje..."
Annie M.G. Schmidt werd in 1911 ge
boren. In Zeeland. Als dochter van een
dommee. Het eerste versje schreef ze
toen ze vier was.
Er was een eens hond
Die zat op z'n kont,
Er was eens een kat
Die zat op z'n gat.
Zus Schmidt - zoals ze heette - bleef
schrijven. Om te kijken of het kinder
werk of kunst was, stuurde haar moe
der die versjes naar de dichter Willem
Kloos.
Die las ze en schreef een lieve brief te
rug: „Uit de vlot-levendige en harmo
nische, ja hier en daar zelfs muzikale
ritmen laat zich afleiden dat er wezen
lijk diep in haar, zoals men 't noemt,
iets zingt."
Dat zingen werd voor iedereen hoor
baar toen de bibliothecaresse teksten
begon te schrijven voor het journalis
tencabaret
De Inktvis. In dagblad Het Parool
schreef ze verder versjes en verhaaltjes
voor kinderen - om te beginnen met
Dikkertje Dap, de Spin Sebastiaan en
het Beertje Pippeloentje - voor de ra
dio maakte ze populaire series als De
Familie Doorsnee en Pension Homme
les.
In de jaren zestig en zeventig schreef ze
- met muziek van Harry Bannink - mu
sicals, waarin liedjes die nationale
klassiekers werden.
Op een mooie pinksterdag, Vluchten
kan niet meer en Zeur niet. In de jaren
zestig schreef ze ook al van die krakers
voor de kleinkunst. Margootje, Hen
Heinzelmann en Wat voor weer zou het
zijn in Den Haag. En voor Ja Zuster
Nee Zuster schreef ze hits als De Ouvie
Jacob, M'n opa en Op de step. i
„De dood bestaat natuurlijk niet," zei
ze. En daar zit wel iets in. Want schrij
vers van klassiekers leven voort. Anme
M.G. Schmidt staat nog altijd in
boekenkast. Met Jip en Janneke. Met
Pluk van de Petteflet. En een bundel
vol liedjes, zoals Vrijblijvend:.
En als er een hemel mocht blijken te
zijn
Daarginds in de lichtblauwe verte
vlak achter die blinkende horizonlijn,
verwacht ik toch eerst graag offerte
Ik ben op de aarde toen ook, indertip
zo argeloos aan komen drijven...
nou, 't is om te dragen, maar niet - to
mijn spijt -
om over naar huis te schrijven.
Daarrom wou ik eerst wat
en ook graag een lijst met de namen,
want kijk, anders wordt het zo pi]n"l
misschien:
stel dat de Van Klaverens kwamen
dan moet ik weer opstaan en
tief
de zaal uitgaan met mijn bazuintje,
dat geeft allemaal weer zo'n ongene.j
en waar moet ik heen? Naar het tut
tye?
Met vleugeltjes ben je wel gauiv een
eind weg,
dat is zo. Je kunt uit de voeten...
Maar toch, ik ben bang dan ik Ding
Zeg
wanneer ik ze weer zou ontmoeten-
Dus iets als een passagierslijst
schien...
prospectus, of iets in die richting,
dan kan ik dat op mijn gemak eens
zien
vrijblijvend en zonder verplichting
„an onze redactie buitenland
Den Haag (anp) - Het besl)
n het kabinet om oudl
a0'ers die bij herkeurf
een uitkering verliezen
verlengde ww-uitkenng
geven tot ze 65 zijn is 'onj
Lfwaardig en gewrongl
Dat zegt CD A-kamerlid Bil
heuvel, die vaststelt dat 1
ffel PvdA als VVD een fol
portie water bij de wijn hl
ben gedaan.
my
>De milieubeweging dreigt m
Door Rinze Brandsma
Schiphol - Twaalfduizenc
stranten, tellen de organise
lieugroepen dik tevreden: he
milieuprotest sinds tijden,
zend, zegt de marechaussee
lucht te tellen. Hoe dan oc
komst bij de landelijke dei
tegen de uitbreiding van li
Schphol was gistermiddag v
dan verwacht. En als het noe
gens er hardere acties, kond
heubeweging aan.
En als het nodig is, volgens er h
ties, kondigt de milieubewegin
duizenden zingen een protestliec
ring ziet ze vliegen - Schiphol is
noeg'. Er wordt een bezwerend rc
de vertrekhallen gelopen, cabare
de Jonge, zangeres Mathilde San1
Ede Een strenger asielbeleid i
zaterdag in Ede, tijdens de algen
Het aantal asielzoekers daalt di
en hij voorziet een verdere dalin;
vorming in de vier grote steder
keerde zich tegen de beschuldigt
mineren. De strijd tegen discri
evenveel aandacht als het bevor
van immigratie.
h JAAR geleden was de ontr
had bijna elf procent van de Bel
oen en werd in een klap een fac
™eke machten bleken geen ant
strategie van Filip Dewinter en
hï,'®zers9unst was zo groot da
ef Vlaams Blok nauwelijks dur
Pe" er zelfs akelig dicht tegen a
a de campagne voor de vervro
°Pen. Het Vlaams Blok was n
ooit is Dewinter zo vaak gecoi
hotwiT1e 'deeën in de praktijk z
Vlaams is een radde prater,
gebleven.
enicht heeft dit massaal verzet
van het Vlaams Blok ervoor
J;„®1 de gehoopte greep naar
Zoaf Van ^et V'aams Blok is uit
hot d ®r.tr°uwens nauwelijks sf
0D Jp^jgisehe politieke landscha
Dat I? C'e 9ro°tste verrassing vi
„pij socialisten zich hebben k
An,s^"nst hebben geboekt, ma<
dort'a~'omkoopschandaal heeft
Ij.: hnstendemocratische CVP c
Dat h r'l2er' ^'e verwachtingen z
de Bi- ze'(?r te maken met d
®'9'sche justitie tot nu toe h
^makende aanhoudingen, n
cialio?- 1r'aa'' Al dat lawaai hee
Hii h!'Sti Part'i Louis Tobback
van n steeds verkondigd dat
sociaiioJ6 v.erar|deringen in de s
lot,: ?ten kan regeren. De verk
a m -gelijk te geven.
W
