Diagnose uit de muur
Automatisering moet om patiënt van de toekomst niet op kosten te jagen
Een
is ge:
verklaring vof
Lolita's en opa's
Het zwakke hart
X
DE STEM
LIJF LEVEN
IPESTEM
Robotisering
Röntgenfoto via computer
Nieuwbouw
Deskundig advies
Betaalbaar
PRODUKT INFORMATIE
Hartstichting
roept op tot
meer open
hartoperaties
Psychiaters
ontdekken goede
behandeling van
dwangstoornissen
WOENSDAG 17 MEI 1995
Nog even en u kunt uw
diagnose net als uw geld
of patat uit de muur
trekken. Piep piep piep.
Stop hier uw lichaams
deel in. Piep, piep, piep.
Uw hand. Niet uw voet.
Piep piep piep. Dank u.
U bent klaar.
De automaat laat op het
beeldscherm uw handfo
to zien die u vervolgens
op uw eigen chipkaart
(zakcomputer) meteen
mee kunt nemen naar elk
ander ziekenhuis of naar
een huisartsenpraktijk.
Samen met de behandel
aar wordt de foto (op het
beeldscherm) met de be
oordeling van de radio
loog besproken en wordt
er een behandelplan in
gezet. Uw chipkaart met
alle gegevens wordt uit
gelezen door de behan
delaar. Na enkele minu
ten verschijnt op het
'scherm een aantal moge
lijkheden zoals plaats,
tijd, soort, voor- en nade
len van de behandeling,
waaruit u kunt kiezen.
Kiest u voor een kleine
operatie dan kan op de
betreffende dag het zie
kenhuisbusje met een
ambulante operatietafel
komen voorrijden.
De verre toekomst? Neen.
Een toekomst die is be
gonnen.
Door Frits Stommels
Bewoners van verpleeghuizen in
Amsterdam hoeven voor het ma
ken van een röntgenfoto voor
taan niet langer naar een zieken
huis. Sinds vorige week rijdt er
een mobiele röntgenafdeling in
de vorm van een busje langs de
instellingen. Deze 'rijdende rönt
gen' is een initiatief van het Onze
Lieve Vrouwen Gasthuis, Ver
pleeg- en revalidatiecentrum
Vreugdehof en ZAO Zorgverze
keringen.
Voor verpleeghuisbewoners en -
personeel was het maken van een
röntgenfoto tot nu toe doorgaans
een belastende onderneming. De
bewoner moet er meestal per am
bulance en altijd begeleid door
personeel voor naar het zieken
huis. Door de röntgenapparatuur
naar het verpleeghuis te laten ko
men, bespaart dat de bewoner
een vermoeiende tocht en het
personeel een paar uur kostbare
tijd. De zorgverzekeraar kan op
deze manier de kosten van het
dure ziekenvervoer terugdringen.
Maar ook voor het onderzoek is
de toekomst al begonnen. Zo
komt er voor het onderzoeken
van ons bloed vandaag de dag
geen mensenhand meer aan te
pas. Bloedmonsters worden in
MRI-opname van de hersenen.
het laboratorium volledig auto
matisch geanalyseerd. Ook een
geautomatiseerd plaatje van ons
binnenste lijkt nog slechts een
kwestie van tijd te zijn. Volgens
de Nijmeegse radiodiagnost dr.
A. Lemmens hoeft een automaat,
die na het insteken van de kaart
met de verzekerings- en betaling-
sgegevens voortreffelijke rönt
genfoto's van handen en voeten
weet te maken, niet lang meer op
zich te laten wachten.
Dit lijkt nog maar het begin van
robotisering in de gezondheids
zorg. In de toekomst zal die veel
verder gaan, ook al is nu nog niet
goed voor te stellen hoe ver. Spe
cialisten vragen zich af waarom
er bij de produktie van een auto
van begin tot eind geen mensen
hand aan te pas hoeft te komen,
terwijl dat bij de minste of ge
ringste ingreep bij een mens wel
het geval is?
De lopende-band-mens lijkt nog
ver weg, ook al is het vervangen
van organen een gewone zaak ge
worden. Dat geldt voor een nieuw
hart en een nieuwe long, voor een
vervangende nier of lever en voor
beenmerg. Optimisten zeggen dat
in de toekomst al onze organen
vervangen kunnen worden. Ze
maken een uitzondering voor de
hersenen. Aan vervanging daar
van hoeft nog niet te worden ge
dacht.
Waar verzekeraars wel aan den
ken, is de betaalbaarheid. Om de
patiënt van de toekomst niet op
gigantische kosten te jagen, staat
automatisering hoog op het pro
gramma. Straks moet een machi
ne ons hart verwisselen voor een
ander. Iets dat nauwelijks is voor
te stellen maar nu al vinden er (in
Japan) heuptransplantaties
i MRI-opname van de onderbuik.
Nijmegen - De afdeling radiodiagnostiek van het Sint Radboud-
ziekenhuis in Nijmegen wil nog dit jaar beginnen met het verga
ren van digitale beelden, aldus de radiodiagnosten prof.dr. J.
Ruijs en dr. A. Lemmens.
Voor de patiënt verandert er niets, maar achter de schermen
zoemt naast de röntgenbuis ook de computer. Het beeld wordt
niet meer vastgelegd op een milieu onvriendelijke foto, maar op
een computerschijf.
De radiodiagnost leest de foto op het scherm, geeft zijn diagnose
en beeld en tekst worden opgeslagen.
In de komende jaren hoopt deze afdeling van het Radboudzieken-
huis anderen, zoals huisartsen, op die manier via het kabelnet
meteen te voorzien van uitslag en beeld.
Drie manieren om naar een hand te kijken.
opnamen radiodiagnostiek sint radboud
plaats waar geen chirurg meer
aan te pas komt. En een onder
zoekscentrum voor prothesen in
Oklahoma City heeft een sensor
systeem ontwikkeld dat kunstle
dematen met de zintuigen ver
bindt. Daarmee heeft het cen
trum onderhoudsmonteur Ch-
ruck Tiemann, die vijftien jaar
geleden bij een ongeluk met een
elektrische leiding zijn linker
been en rechterarm verloor, het
gevoel van aanraking, warmte en
kou teruggegeven. Proefpersonen
omschrijven het gevoel van de
'sensorledematen' als prikkelend,
zoals wanneer je voet slaapt. Ook
mensen die nog over al hun lede
maten beschikken, kunnen baat
hebben bij dit systeem. Diabetici
Door dr. J. Verhulst
Wladimir Nabokov heeft ooit
een boek geschreven ('Lolita')
waarin hij vertelt hoe een al wat
oudere heer valt voor de char
mes van een meisje van een jaar
of dertien. Uiteraard werd het
boek jarenlang geweerd door de
censuur als zijnde obsceen en
pervers.
Bill Wyman, de ex-bassist van
de Rolling Stones, viel een tien
tal jaren terug ook al voor een
heel jonge deerne van 12 en
trouwde daar een aantal jaren
later zelfs mee. Om er vervol
gens weer gescheiden van te ra
ken, want het meiske voelde
zich bij nader
inzien toch niet
helemaal op
haar gemak tus
sen al die opa's
en oma's (de
overige bandle
den).
Het gegeven is
niet nieuw:
(heel) jonge
meisjes en oude
re heren. Een
zaak die overigens steeds veel
weerstanden oproept bij de
meeste mensen. Kennelijk wil
len we dat de partners van een
relatie zich houden aan de re
gels en dat ze min of meer even
oud zijn. De man mag in de regel
wel weer wat ouder zijn dan de
vrouw, maar het leeftijdsver
schil mag niet te gek worden.
Overigens blijkt onze weerstand
tegen al te grote verschillen in
leeftijd erg afhankelijk te zijn
van de levensfase en de sekse
van beide partners. Zo kijken
we er bijvoorbeeld niet vreemd
van op als een man van 43 met
een vrouw van 30 trouwt, maar
omgekeerd weer wèl. Dit effect
treedt in veel mindere mate op
wanneer beide partners wat ou
der zijn: we vinden het nauwe
lijks raar als een vrouw van 70
trouwt met een man van 62. En
een jongen van 17 met een meis
je van 13 kan ook niet, terwijl
een man van 37 met een vrouw
van 33 heel 'normaal' is. Maar
goed, laten we de voorbeelden
van Nabokov en Wyman maar
als uitzonderingen zien.
Veel minder uitzonderlijk zijn
tegenwoordig de relaties tussen
meisjes/jonge vrouwen van een
jaar of twintig met heren die
tien tot twintig jaar ouder zijn.
In de praktijk komt het nogal
eens voor dat een meisje met een
nieuwe vriend komt aanzetten
die zowat de leeftijdgenoot van
haar ouders is. Zo'n relatie roept
allerlei vragen en problemen op.
Meestal niet van de kant van de
mannelijke partner, overigens.
Die kan zich verheugen in de
aanbidding van
een persoon,
jong van geest
en lichaam. Na
tuurlijk, soms
zal hij zich in
gezelschap wat
generen met een
vriendin die met
wat moeite zijn
dochter zou
kunnen zijn,
maar anderzijds
toont hij vol trots zijn verove
ring.
Van het meisje uit ligt de zaak
meestal wat anders: ze blijkt in
veel gevallen afgeknapt te zijn
op partners van haar eigen leef
tijd. Deze worden over het alge
meen als 'onrijp' en 'kinderlijk'
ervaren. Oudere mannen zijn
voor veel meisjes kennelijk veel
interessanter.
Freud (wie anders) had daar wel
een verklaring voor. Zoals er bij
jongens sprake kan zijn van een
Oedipuscomplex (waarbij de
jongen zijn heimelijke, maar
verboden verlangen naar de
moeder niet goed te boven is ge
komen, en 'dan maar' een ander
liefdesobject kiest), zo zou er bij
het meisje sprake kunnen zijn
van een Elektracomplex. In dat
geval is het meisje eigenlijk he
lemaal stuk van vader, maar de
ze is voor haar onbereikbaar.
Dus neemt ze een vervanger in
de persoon van een oudere
vriend.
Waar of niet waar, dat is de
vraag. Officieel onderzoek is er
bij mijn weten niet gedaan naar
het verschijnsel van de jonge da
mes met oudere heren. Uitgaan
de van de praktijk lijkt de ver
onderstelling gerechtvaardigd
dat er bij dergelijke relaties in
de meeste gevallen toch wel iets
aan de hand is.
Het zal natuurlijk best wel eens
voorkomen dat er in zo'n relatie
sprake is van een 'gewone' liefde
met toevallig een groot leeftijd-
verschil, maar meestal is er bij
nadere beschouwing meer aan
de hand.
Soms is de mannelijke partner
uitgesproken kinderlijk en on
rijp van karakter en heeft hij
juist daardoor contact met het
meisje gekregen. In weer andere
gevallen is de vrouwelijke part
ner uitgesproken vroegrijp en
hebben ze elkaar op die manier
gevonden. Ook zie je soms dat er
in het ouderlijk huis nogal wat
relationele problemen spelen,
waardoor het meisje buitenshuis
de geborgenheid en veiligheid
gaat zoeken waar ze zo om ver
legen zit.
Hoe het ook zij, dit soort leef-
tijdsongelijke relaties heeft in
de regel weinig kans van slagen.
Dat heeft dan
niet alleen te ma
ken met de weer
stand die beide
partners van de
omgeving onder
vinden, maar ze
ker ook met aller
lei praktische
consequenties.
Denk bijvoor
beeld maar eens
aan het krijgen
van kinderen: als
die twintig zijn is
vader inmiddels
zowat een opa.
Een ander pro
bleem is dat het
meisje vaak nog
'doorrijpt' terwijl
de man in geeste
lijk opzicht niet
meer verandert.
Het geestelijk
contact zie je dan
vaak verdwijnen,
waardoor de re
latie stukloopt.
Allemaal ellende,
waardoor het be
grijpelijk wordt
dat ouders niet
staan te juichen
als dochterlief
met een oudere
heer thuiskomt.
Bill Wymann van de Rolling Stones en zijn bruid Mandy Smit
hy, hier gefotografeerd bij hun huwelijk in '89, verschilden ruim
dertig jaar in leeftijd. Het stel is inmiddels weer uit elkaar. Ove
rigens huwde de zoon van Wyman even later de moeder van
Mandy. foto ap
kunnen het gebruiken om het
vaak optredende verlies van
bloedsomloop en gevoel in de
voeten te herstellen en fysiothe
rapeuten kunnen hun eigen be
nen èn voeten verbinden met de
zintuigen van de patiënt om een
idee te krijgen wat er fout gaat
bij diens bewegingen.
De Nijmeegse hoogleraar prof.dr.
J. Ruijs zegt er niet van op te kij
ken. „Een ingreep als een hart
transplantatie is momenteel een
routinehandeling. Dat hadden we
twintig jaar geleden ook niet
kunnen denken. Ik hoor nog de
reactie toen de Zuidafrikaanse
hartchirurg Barnard zijn eerste
harttransplantatie verrichtte.
Heel de wereld schreeuwde dat
dat niet kon. Ik zal er niet van
staan te kijken als een dergelijke
ingreep in de toekomst geroboti
seerd gaat worden."
Specialisten zijn naarstig op zoek
naar de patiënt van over tien,
twintig jaar. En ook ziekenhui
zen die (ver)nieuwbouw plegen,
zitten met die vraag in de maag.
Radboudafdelingen breken zich
momenteel het hoofd over hoe het
ziekenhuis van straks eruit dient
te zien. Ze weten het niet, maar
moeten nu wel beslissen. De eni
ge zekerheid waar ze iets mee lij
ken aan te kunnen, is om de ge
bouwen niet 'vast' te maken,
maar om ambulant te bouwen,
zodat ruimten naar believen ver
groot en verkleind kunnen wor
den.
Een ziekenhuis staat er niet meer
- zoals in het verleden wel het
geval was - voor de eeuwigheid.
Omdat het langdurig 'in het zie
kenhuis liggen' tot het verleden
gaat behoren, de toekomstige
verpleging vooral zal neerkomen
op uur- of dagverpleging en in
grepen steeds meer geautomati
seerd worden, kunnen beddenaf
delingen veel kleiner. Zo kan er
meer ruimte beschikbaar komen
voor moderne apparatuur, waar
door de techniek de overhand
lijkt te krijgen op de zorg.
Nog duidelijker dan nu het geval
is, zal er een scherpe grens lopen
tussen cure en care, tussen 'snij'-
en 'praatdokter'. Tot de eerste ca
tegorie horen de 'doeners' zoals
kankerchirurgen, hart/vaatchi-
rurgen en gynaecologen. Praat
dokters zijn de 'adviseurs' als ra
diologen, kinderartsen, neurolo
gen, internisten en laboratorium
artsen. Zo'n grens loopt er ook
tussen patiënten. Naast de praat
patiënten heb je de zakelijke pa
tiënt, die om een deskundig ad
vies komt. „Zo'n patiënt geef je
een CDI-tje, waarmee hij zich
snel inzicht kan verwerven in zijn
kwaal", aldus Lemmens. „Maar
er blijven een hele hoop omaatjes
van tachtig met of zonder bloe-
metjeshoed over die je uitvoerig
te woord zult moeten staan."
Dat kan de dokter ook maar beter
doen, want de patiënt van de toe
komst lijkt niet veel te willen
pikken van de dokter. Als hij niet
voldoet aan de kwaliteitsnorm,
loopt de patiënt naar een instan
tie - vergelijkbaar met de Neder
landse Vereniging van Huisvrou
wen of Consumentenbond - die
de kwaliteit van de dokter nauw
lettend in de gaten houdt. Heeft
de patiënt gelijk, dan wordt bij
de dokter het diploma van de
muur gehaald. De patiënt betaalt
immers voor de beste hulp.
Die hulp reikt tot buiten de mu
ren van het ziekenhuis. Het is nu
al niet meer voor de hand liggend
dat de patiënt het dichtstbijzijn
de ziekenhuis opzoekt. De toe
komstige patiënt moet op het
voor hem geschikste moment on
middellijk terecht kunnen bij de
specialist van zijn keuze, tegen
een betaalbare prijs.
Lemmens: „Als radiodiagnost
krijg ik steeds meer met patiën
ten te maken die met me onder
handelen over de prijs van een
plaatje."
Ofschoon vertrouwdheid en kwa
liteit van de gezondheidszorg
voorop blijven staan, is het, vol
gens Lemmens, de vraag of pa
tiënten nog wel op zoek zijn naar
de vader/dokter. Wellicht krijgt
de relatie steeds meer een zake
lijk karakter en staat de patiënt
erop dat de specialist, net als de
slager, zijn diploma's van be
kwaamheid aan de muur prikt.
Toch zou de patiënt van de toe
komst er wel eens slechter aan
toe kunnen zijn dan de huidige,
waarin de patiënt vooral plichten
en nauwelijks rechten heeft. Str
aks zal hij vooral rechten hebben.
Het betekent wel dat hij zelf de
beslissingen moet nemen. Hij
dient ook zichzelf ervan te over
tuigen dat hij de beste keuze in
behandelaar en behandeling
heeft gemaakt.
Vampierenspeeksel
Het speeksel van vampier-vleermuizen blijkt bloed verdunnend J
zijn. De vakgroep Biochemie van de Rijksuniversiteit Limbm
onderzoekt of dit speeksel te gebruiken is voor een nieuw b
verdunnend geneesmiddel. De onderzoekers hebben het mei_.ul
al de naam Draculine gegeven, naar de beruchte vampier Drat>]
la. De vakgroep, onder leiding van professor Coen Hemker.k J
op het idee om het speeksel te onderzoeken omdat een beet van^
vampier-vleermuis uren blijft bloeden. Aangezien "tromk
waardoor hartinfarcten, beroerten en longembolie ontstaan j
belangrijkste doodsoorzaak is in ons land, is ieder nieuw a
lingsmiddel interessant. Of Draculine inderdaad als g
del bruikbaar is moet nog blijken uit verdere onderzoeken.
Muntendamprijs
De kankerverpleegkundige W. Dellepoort (47) krijgt op 10 j®jJ
Muntendamprijs 1995 van de Nederlandse Kankerbestrijding.jj
ontvangt de onderscheiding voor zijn grote verdienste voort
kerverpleegkunde, zowel nationaal als internationaal. Dellepc,
is onder andere mede-oprichter en bestuurslid van de Nedetlaiiu
se Vereniging voor Oncologie Verpleegkunde en de Europese U
pelorganisatie. Hij is vice-voorzitter van de wereldorganisJ
voor oncologieverpleegkundigen. Dellepoort werkt in het Slinuj
land Ziekenhuis in Doetichem.
Hersenletsel
Kinderen die na een ongeluk licht hersenletsel oplopen, z
nog minstens een jaar regelmatig controles moeten ondergaanl
medische of neuropsychologische afwijkingen. Tot nu toe M
medici deze kinderen aan hun lot over, waardoor ernstige problJ
men kunnen ontstaan.
Dat stelt de neuroloog M. Ruijs, die op 23 mei aan de Katholiek!
Universiteit in Nijmegen promoveert op een onderzoek i
gevolgen van hersenletsel bij kinderen.
Volgens Ruijs leggen ouders, leerkrachten en artsen zeldeneenn)
latie met het ongeluk, dat al jaren geleden kan zijn gebeurd. 2
spreekt van een nazorgvacuüm. Regelmatige controle na e
geluk kan dat vacuüm opvullen, aldus de promovenda, diepkl
voor extra zorg voor deze kinderen.
Prostaatkanker
Door gebruik te maken van een speciaal computerprogram
kan in het vervolg prostaatkanker in een vroeg stadium toll]
procent nauwkeuriger worden aangetoond. Op de computerbt|
den kleurt door kanker aangetast weefsel rood, terwijl p
weefsel blauw is.
Het nieuwe computerprogramma is in zeven urologische centra:1
Nederland en België uitgetest. De Nijmeegse biochemisch inf!
nieur R. Giesen heeft het computerprogramma in samenwerkt
met het Biomedisch Research Center en het Academisch ZiektJ
huis Nijmegen St. Radboud ontwikkeld. Hij promoveerde g
ren -Cl-16 mei -C0-aan de Katholieke Universiteit in Nijmegd
op dit onderwerp.
Prostaatkanker is de meest voorkomende kanker bij mannenlij
longkanker is het ook de meest dodelijke kankersoort.
Vermoeide benen
Veneuze klachten (een moe gevoel in de benen) zijn te verhelpa
meldt HS kwadraat bv uit Bavel. Dergelijke klachten I
vooral in de zomer voor. Veel mensen klagen dan over venwil
zware benen, gezwollen enkels, pijnlijke en rusteloze bener,-:
nachtelijke krampen. Meestal komt dit omdat de venen
in de benen niet goed werken. Naar schatting heeft de helft van|
Nederlanders, vooral vrouwen, er last van. Volgens HS kwadi
is Venoruton, afkomstig van de tropische plant Sophora Japonic^
een interessant geneesmiddel. Dit middel stopt de
vloeistof uit de kleinste aderen, waardoor het de veneuze klacllj
doet verminderen.
Hemofilie
'Als bloed niet meer stollen wil' heet het verslag dat Marjolein!
ters gemaakt heeft van 72 jongens met hemofilie en de reaclii
daarop van hun ouders. In het boek komen diverse aspecten va
de ziekte ter sprake, zoals de beperkingen die hemofilie metst
mee brengt, bijwerkingen van de behandeling, reacties vanuit!)
den en vriendinnen en toekomstvisies. Het boek is uitgegiij
door Aramith, prijs 24,90.
Transplantatie
Uitgeverij De Tijdstroom bv spreekt van 'een unieke
voor iedereen die rechtstreeks te maken heeft met transplantati|
Het boek heet '84 Vragen over orgaantransplantatie' en is
schreven door Willem Bavinck. Bavinck onderging in 19"
harttransplantatie. In 1987 verscheen van zijn hand bij dezsllj
uitgever 'Leven met een tweede hart'.
Doordr. J. Paalman
Decompensatio Cordis, zo noe
men de dokters chic de kwaal
die ze ook wel Insufficientia
Cordis noemen. Om de verwar
ring wat groter te maken reppen
dokters sinds kort over 'hartfa
len', een Potjeshollandse term
die regelrecht is gejat uit het
Potjesengels, want daar heet het
'heartfailure'. Bij zoveel naams
verwarring zou je denken dat
het om een zeldzame kwaal gaat
of een heel ongevaarlijke. Dat is
niet zo. Hartfalen is 'een van de
belangrijkste problemen voor de
volksgezondheid' (zo schreef een
medische bobo), komt steeds
meer voor en is op termijn tame
lijk dodelijk.
Hartfalen treedt op als de hart
pomp niet meer goed werkt.
Precieser: als het hart kracht te
kort komt en het bloed niet meer
goed rond kan krijgen. Dat kan
door allerlei oorzaken. Om een
bloedarmoede goed te maken,
bijvoorbeeld, is het hart sneller
gaan slaan, werkt zich over de
kop en komt kracht te kort. Of
de hartkleppen zijn zo lek als
een mandje waardoor de hart
pomp, als moest hij een lekke
fietsband oppompen, zich het
schompes moet werken en op
den duur overbelast raakt. Heel
wat ziekten, en dan vooral hart
ziekten, kunnen een hartfalen
veroorzaken: het is dus geen
ziekte maar het gevolg van een
andere ziekte. Van bloedarmoe
de, klepgebreken, hoge bloed
druk, hartritmestoornissen en
zo verder, maar de belangrijkste
oorzaak van hartfalen is toch
wel een doorgemaakt hartin
farct. Logisch.
Want bij een genezen hartin
farct is een dood stukje hart
spier vervangen door een passief
stukje littekenweefsel. Daarmee
is de zaak weliswaar mooi gere
pareerd, maar op die plek trekt
het hart niet meer soepeitjes sa
men. En hoe groter dat stuk lit
tekenweefsel, hoe groter het do
de gebied, hoe minder de hart-
kracht en hoe groter de kans op
hartfalen.
Aanvankelijk zal het lichaam
het tekort aan slagkracht probe-
ren te compenseren. Het hart
gaat wat vaker slaan, de spier-
wand wordt wat dikker en door
dat de nieren meer water en zout
vast gaan houden, wordt de
hartspier wat sterker omdat het
meer grip krijgt op de toegeno
men inhoud van het hart.
Heel verstandig zolang het
duurt, want voor al deze maat
regelen moet een
prijs worden be
taald. Het vast
houden van
vocht en water
kan dan wel even
helpen, uiteinde
lijk moet het
hart daardoor
meer vocht rond
pompen en elke
extra rond te
pompen liter
weegt een extra kilo meer. Kort
om. Op een gegeven moment
schieten die compensaties te
kort, het hart decompenseert
(zeggen dokters), er is sprake
van hartfalen: het hart krijgt het
bloed niet langer meer rond.
Wat dan gebeurt hangt af van de
vraag welk hart aan het falen is.
Want we hebben twee harten.
Een linker dat het zuurstofrijke
bloed uit de longen via de aorta
de grote circulatie inpompt. En
het rechterhart dat het afge
werkte bloed weer naar de lon
gen stuurt en vandaar terug
naar het linkerhart waarmee de
cirkel zich sluit.
Laten we aannemen dat, zoals
meestal het geval is, het linker
hart faalt. In dat geval krijgt het
linkerhart vooral bij inspanning
het bloed niet meer goed rond.
Gevolg: de grote circulatie, en
dus bijna het hele lichaam,
krijgt te weinig bloed en de pa
tiënt wordt heel moe. Ook de
nier krijgt minder bloed, trekt
daaruit de verkeerde conclusie
dat het lichaam vocht tekort
komt en gaat nog eens extra
vocht en zout vasthouden waar
door het toch al overbelaste hart
het nog zwaarder krijgt.
Maar ook stroomopwaarts van
het linker hart, in de longen,
dreigt het mis te lopen. Het
bloed in de longen kan nu niet
meer goed naar het linkerhart
wegstromen, want dat falende
hart heeft de vorige portie bloed
nog niet goed weggewerkt.
Vooral bij inspanning, dus als
het toch al verzwakte hart er
nog een schepje bovenop moet
doen, hoopt het
bloed zich
steeds meer in
de longen op. De
eigenaar van dat
verzwakte lin
kerhart merkt
nu dat hij bij in
spanning gauw
adem te kort
komt. Hij moet,
klassiek voor
beeld, halverwe
ge de trap even uithijgen voor
dat hij verder kan. En hoe min
der treden hij in één keer kan
bestijgen, hoe erger het hartfa
len. Die toestand kan van kwaad
tot erger worden, zo erg dat in
ernstige gevallen de longen ge
heel met vocht dreigen vol te lo
pen.
Als het rechterhart verzwakt is
dan staan als klachten oedemen
op de voorgrond, met dikke en
kels (vooral tegen de avond) en
's nachts enkele malen het bed
uit moeten om te plassen als op
vallende symptomen.
Maar of nou het linkerhart in
kracht te kort schiet of het rech
ter (meestal is er geen goed on
derscheid te maken want heel
vaak falen ze allebei), er zijn hoe
dan ook twee belangrijke zaken
mis: het hart is te zwak en -
twee - de bloedvaten zitten
overvol met vocht. Op die twee
feilen voornamelijk richt zich de
therapie. Vocht raak je kwijt
door minder zout te eten (want
zout houdt vocht vast) en na
tuurlijk door plaspillen. Be
roemde plaspillen zijn Lasix
(furosemide) en Hygroton. Om
het zwakke hart op te peppen is
er een klassiek geneesmiddel:
het vingerhoedskruid ofwel di
gitalis. De chemische indus
heeft dit uiterst potente
tengif nagemaakt en verk
het als digoxine, digitoxine|
onder merknamen als L
of Lanicor. Maar kun je e
geput hart wel oppeppen'61
je, zoals een dokter treffe)
maar ontactisch schreef, tj
zweep leggen over een stens'
paard'?
In de jaren '80 raakte i
en zijn chemische broertjesf
zusjes een beetje in mef"
ongenade maar tegenwoifl
zijn ze weer een beetje terug 1
konden toen een beetje niet]
nu kunnen ze weer een 1
wel. Het derde belangrijke"
tien jaar nieuwe middel is"
dokters een ace-remmer
men, bekend onder merk®*
Capoten (captopril) en Wj
dat vocht afdrijft en ookrt'
vaten wijd openzet zodat 0]
bloed op een stil plekje vauf
circulatie blijft hangen 0
hart zodoende minder
rond te pompen.
Hartfalen is het gevolg van
dere ziekten en wordt eipj
het best behandeld door®]
handeling van die andere"
ten. Nog beter: door het vooffl
men van die andere ziekten
merendeel (70 procent) van
patiënten met een zwaU'
hebben ooit een hartinfarc s
had. Voorkom een bartin1;
en je voorkomt ook hart'J
Het aantal mensen met Pi
len is de laatste tien ja® f
verdubbeld en dat is merkjn
dig genoeg een goed 'f
Hartfalen is een oude-ffl®'
ziekte: dus hoe langer i
leven hoe meer hartfalen.
Voor die kwaal moet je ou
den en het toegenomen'
len is dus een bewijs va"
langere leven. Bovendien
leven dankzij een betere
deling steeds meer i~
hartinfarct. En omda
meer mensen een hart
overleven, krijgen stee1os
mensen op termijn bar
Het is de prijs die ieji
koop van een vroegtijdig
dood moet betalen: l"et
taal later.
pen Haag (anp) - De Neder-
landse Hartstichting roept
ziekenhuisdirecties op meer
open-hartoperaties uit te
voeren, ook als dat ten koste
J gaat van het ziekenhuisbud-
get.
pe stichting schreef dat vrij
dag in een brief aan de direc-
jjes van ziekenhuizen met
een afdeling hartchirurgie.
De wachtlijsten lopen vol
gens de belangenorganisatie
op. Eind april stonden 2244
mensen op de wachtlijst voor
een open-hartoperatie. Ruim
1000 van hen stonden er al
langer dan twee maanden op.
658 Patiënten wachtten al
langer dan drie maanden.
Samen met de Gezondheids
raad vindt de Hartstichting
dat zes weken een verant
woorde wachttijd is. Zij ziet
geen belemmering om de
wachtlijst in te lopen. Wan
neer ziekenhuizen aan het
einde van het jaar in proble
men komen met hun budget
dan moeten zij, zo vindt de
belangenorganisatie, met de
verzekeraars aangepaste
produktie-afspraken maken.
Utrecht (anp) - De juiste com
finatie van medicijnen en gel
Iragstherapie is een door
braak in de behandeling vai
dwangstoornissen. Dit zegl
professor R. Kahn, hoogleraa'
psychiatrie aan het Acade
nisch Ziekenhuis Utrech
AZU), één van de organisatol
sn van een symposium ovei,
pwangneurosen dat vorig
week in Utrecht werd gehou
pen.
)e bijeenkomst stond in het teL
ken van nieuwe behandelmetho|
oen van dwangmatig gedrag
Pier uur onder de douche staar
!6 keer controleren of het koffie
ipparaat uitstaat en of de voor'
Beur is gesloten. Het zijn dl
neest voorkomende symptomel
'andwangneurose, een afwijking
raar de psychiatrie pas de laat"'
pe jaren vat op heeft gekreger
dwangstoornissen houden mo
nenteel ongeveer twee op d,
honderd mensen in Nederland if
hun greep.
[De ziekte is tot nu toe erg on
Berbelicht gebleven, ook omda
ve er zo weinig over wisten. He
s belangrijk om meer bekendjl
peid aan de aandoening te geven
■eker nu de afwijking goed is
«handelen", zegt Kahn.
Pas enkele jaren zijn weten
Ichappers in staat de werkip
pan hersenen gedetailleerd te on
perzoeken en te analyseren. Ka.
n: «Dwangstoornissen wordel
eroorzaakt door afwijkingen ijt
fe hersenen. Sinds we weten weï
fe afwijkingen dat precies zijp
pebben we de medicatie kunne
aststellen."
estaande medicijnen voor dé
ressieve aandoeningen blijker
wangneurose goed te bestrijder
eker in combinatie met aanslui
jende gedragstherapieën. „Erp
t'ge vormen zijn niet helemaal t
snezen, maar we kunnen d
•lachten wel zodanig terugdrin
len dat patiënten zichzelf wee)
linnen redden in de maatschap
J zegt Kahn. „Als je vier uu
'der de douche staat en een uii
r® neer naar de voordeur loop
te controleren of de deu
ivo,. 'S' bUift er ëeen bjd meJ
ion af ®en bestaan °P te bou
Als je die mensen leert bini
en een kwartier te douchen, ver)
'der je een enorm obstakel."
"Verdam
tanP) - Een
f'lPje bier, ge-
fond voor het
N. Dit is
aen reclame-
ij)1' ®aar de uitkomst va
P^appéjk onderzoel
Vjt ®atl§e consumptie va
Lhi mende vocht blijk
tort rrunS te bieden tege'
p-en vaatziekten.
|èeuv,2°^nStein. van de H!
Pn eaf versiteit in Jeruza
Paand 6en mensen ee
Eer, N a"§ elke dag een fles,
'leken h<, van die perioo'
hood» proefPersonen een vei
KhLCOnCentratie boffen i
LX», te hebben die d
fen van H°ew V00r het dichtsli!j
"tinfarcf .oedvaten, voor ee
Is gevni Plotselinge dooS
en. g van tartritmestoomif
LS& ePidemiologisci«
honsu^enalaangctoondda
NedënPtnVKtnbeperktehof
tanken ,iB /cht alcoholiscl
b. gevolg® vaanSh°Pt °VerUjde
fekten vm™ bart- en vaa
rn "fdoerwT ert' Maar er W1
