iet Kwai
Het gaat niet om het spel, het gaat
Kwai
om de knikkers
d
lit (m/v)
Het zuiden kent iets sterkere moederdag-sentimenten dan het noorden
Air Miles onstuitbaar
Gebruik biotechnologie
niet altijd op etiket
Tijdschrift met paniekknop
PESTEM
SURPLUS
E2
Itants zoekt een:
let Spoed
telefoon:
01608-38800
iren op de eerste plaats.
op de drie
Balans
Apparaten
:n„ism%»Skonlngv«. Wc l-TbSSj d?»S
,(«K?eazi ■Kmtke-
Knikkertaal
Rages komen,
rages gaan, maar
knikkeren blijft
altijd bestaan
Ketsen
Naaldhout VS
als alternatief
Vloerkleden
in opmars
995
59!
VRIJDAG 12 MEI 1995
leken wij een beginnend
|b.v. het samenstellen
igiften.
l/BA-diploma behalen en
gens een SPD-studie te
jaten met een leeftijd tot
■Voorts kennen wij een
Iden, waaronder een 13e
studiekostenregeling.
i wenden tot mevrouw
tlefoon 010 - 407 22 83.
sturen naar Moret Ernst
|)uw A.M.N.E ter Horst,
leesweg 51,3068 AV
)UNG
Ma krijgt 121 miljoen
10 "part-time" ondernemers,
geld verdienen willen beginnen.
>e werking van Kwai is snel te
:en, vaak al binnen twee
n. U voelt zich fitter en vitaler,
is dan ook niet voor niets
1988 het meest gebruikte
lookpreparaat in Europa. In
irland voelen inmiddels al zo'n
000 mensen zich beter met
L En het aantal trouwe gebrui-
groeit nog steeds.
obeer het ook, en ontdek
Kwai u verbazingwekkend
fit en vitaal maakt.
■Leve Moeder!' Uitbundig schreeu
wen grote plakaten in de winkelstra-
len van Antwerpen het publiek toe
t moederdag eraan komt. Hier in
Ne-
door tout Dondersland
heeft
ue middenstand zich ook in het of-
Ilensief gestort, maar met wat minder
uitbundige teksten. 'Moederdag'
idt kort en bondig de boodschap
j menige etalageruit, opdat nie
mand het per ongeluk vergeet.
Nederlanders mogen dan de reputatie
lebben krenten te zijn, toch trokken ze
vorig jaar bijna 100 miljoen gulden uit
em hun moeder in de watten te leggen.
Dit jaar wordt dat naar verwachting 121
miljoen.
Het Amsterdamse onderzoeksbureau
Trendbox heeft de afgelopen week voor
onderzocht hoe Nederland anno
1)55 tegen moederdag aankijkt. Voor
ten ruime meerderheid (65 procent)
leeft moederdag minstens enige beteke-
iis. In het zuiden van Nederland leven
fc gevoelens sterker dan gemiddeld: bij-
ia acht op de tien zuiderlingen hecht aan
g, terwijl dat in de grote steden
:n zes van de tien huishoudens
het geval is.
In twee van de drie Nederlandse huis-
wordt aanstaande zondag op
een of andere wijze moederdag gevierd.
De meest voorkomende rituelen daarbij
lijn: ontbijt op bed, een bezoek aan moe
der ('bij moeders langs') schoonmoeder
«lorna ('oma's aflopen') met een attentie,
gebak kopen en 's avonds chinees of an
dereten halen öf buitenshuls eten. Enke
le moeders boffen wel heel erg, zo blijkt
ilit de antwoorden die Trendbox kreeg.
Zo mag er eentje zondag mee naar Freek
de Jonge en een andere moeder krijgt
zelfs een ereplaats bij een motorcross. Er
zijn ook moeders die zelf aan de slag
„De kinderen en de kleinkinde
ten komen n ik maak iets lekkers
klaar." Een andere respondent had het
nog met allemaal voor ogen: „Wat we
doen met moederdag? Dat moeten we
mg even in de groep gooien.
In 55 procent van de Nederlandse gezin
nen wordt or moeder een cadeautje ge
kocht. Volwassenen geven nog steeds
de voorkeur aan bloemen (40
int), in combinatie met een duurder
tu zoals parfum, cosmetica of een
|«ad. Gemiddeld besteden volwasse-
155 gulden aan een moederdagca
deau. Kinderen fourneren uit hun door
gaans wat kleinere beurs ook wat minder
kostbare geschenken: 'kleinigheidjes',
'prulletjes', ook bloemen en daarnaast
zeepjes, een lotionnetje of badschuim.
tn uiteraard de met veel liefde in elkaar
flröbelde cadeautjes, die samen met de
Een bloemetjes voor moeder: vorig jaar werd er met moederdag voor 21 mil
joen aan besteed. foto an p
juffrouw of meester op de basisschool
gemaakt worden.
De vraag of moederdag 'een commercieel
spektakel' is of een gebeurtenis met 'een
zekere gevoelsmatige lading' houdt Ne
derland prima in balans. Voor een com
merciële fuik kiest 43 procent, voor de
gevoelsmatige lading 39 procent en 18
procent zweeft daartussen in. Voor die
laatste groep draagt moederdag beide
elementen in zich. Voor onderzoeksdi
recteur Ruurd Hielkema van Trendbox
levert dit onderzoek geen echte verras
singen op. Wat hij zelf doet met moeder
dag? „Met de kinderen de stad in om iets
voor hun moeder te kopen. Iets van bak
eliet waarschijnlijk, want dat sparen we.
En misschien moest ik maar 'ns bij mijn
moeder op bezoek, daar ben ik lang niet
meer geweest."
Het onderzoeksbureau AGB uit Dongen
houdt voor de PTT en het Produktschap
voor Siergewassen het 'cadeaugedrag'
van Nederland bij. Vijfduizend mensen
schrijven daarvoor nauwgezet op wat zij
cadeau geven, hoeveel geld zij daaraan
spenderen en bij welke gelegenheid zij
die geschenken geven. Van de 98 miljoen
moederdagguldens die in 1994 werden
uitgegeven werd ruim 21 miljoen aan
bloemen en andere groen besteed, ruim
14 miljoen aan huishoudelijke artikelen
en ruim 13 miljoen aan parfum en
cosmetica. En - echt waar - sommige
moeders kregen ook eenvoudig wat har
de guldens toegestopt. In totaal bijna 4
miljoen. Van de 98 miljoen moederdag
guldens, werd 39 miljoen besteed aan ca
deaus onder de dertig gulden. Ook daar
bij zijn bloemen en planten de grootste
post. Verder zijn de belangrijkste 'kleine'
moederdagcadeaus: cosmetica/bad-
schuim, parfum en bonbons (wat nou ca
lorieën?). Opvallend is, dat ter gelegen
heid van Valentijnsdag - toch nog niet
écht een traditie in Nederland - verhou
dingsgewijs meer bloemen geschonken
worden dan bij moederdag.
Bij grotere moederdag-geschenken
(duurder dan dertig gulden) scoorden de
elektrische huishoudelijke apparaten het
hoogst, gevolgd door sieraden en par
fums. Moederdag mag dan een belang
rijk 'cadeau-moment' zijn, uit het onder
zoek blijkt - weinig verrassend - dat ver
jaardagen de belangrijkste gelegenheid
zijn om iets te geven.
Van alle cadeaus beneden de dertig gul-
li.
Gegevens van 1994; Bron: Nationale Kadomonitor/AGB Dongen
den werd 40 procent aan een jarige ge
schonken. Zo'n 10 procent werd 'zomaar'
gegeven, bijna 6 procent van de cadeaus
werd meegebracht bij een bezoekje. On
geveer 5 procent als een bedankje en 4
procent werd uit liefde of genegenheid
geschonken.
Het Dongense onderzoeksbureau houdt
gezatfé w"3*
Wilt u meer weten over Kwai.
igt een uitgebreide documenta-
ïap voor u klaar. Bel dan met
1-5370871 en u krijgt deze map
Lis thuisgestuurd.
Wilt u gebruikmaken van de
mismakingskorting, vul dan
lerstaande bon t.w.v. fl. 4,--ih e
ntvangt bij inlevering een doo
100 Kwai één-per-dag dragee
f 37,50 voor f 33,50.
haag de gemiddelde Ne
derlander wat mega-pa-
jPegaaien en reuze-reuze-
lude duivels zijn en hij
|öl het antwoord schul-
alijven. Tenzij hij be-
1 is met het heden-
Idaagse knikkerspel,
«likkeren bestaat al
louwen, ook in Neder-
I aad. Iedere knikkerge-
Pfiatie hanteert nieuwe
■spelregels en verzint
lleuwe namen. Wie zich
l13® het knikkerspel van
Pt waagt moet niet op-
l!j van benamingen
I s Duivels, Gewoontjes,
ometen, Candy's, Mega-
"arte Panters en Mega-
pgaTurtli
es.
3 van Kreij
lipkinderen zonder rages.
L'eu,fe trends op de Neder-
L S700'pkinen zijn de Flip-
[kk H den met of zonder
_fcï» Üj 4ig. Met de flip-
u -i Af, de IflMdrdenaUerlei ^ketjes ge-
l maak graag gebruik van L r
k? 'Ïe^nden'we"niks
aan die Flippo's en dan
e weer gewoon knikke-
ipiaafS:-1 I jk is ^trspel verdwijnt nooit.
IBbikkerp ®een wonder, want
geboortedatum:•>-' tj^ n is waarschijnlijk net
mensheid zelf. In
gyptisch kindergraf uit de
bon kunt u bij
één van nevenstaande adressen t
vierde eeuw vóór Christus wer
den al knikkers gevonden en ook
bij de Grieken en Romeinen was
het knikkerspel bekend. Via de
Romeinen is het spel waarschijn
lijk in onze streken terecht geko
men. In Engeland is het jaarlijkse
knikkerkampioenschap in Craw
ley zelfs de oudste sportgebeurte
nis. Al sinds 1588 worden daar
knikkerwedstrijden georgani
seerd. De officiële regels van het
World Marbles Championship
zijn in 1926 opgesteld. Deze
knikkerwedstrijd is ontsproten
aan de amoureuze strijd tussen
twee mannen, die verliefd waren
op dezelfde vrouw. Omdat de
vrouw zelf geen keuze kon ma
ken, werd er gespeeld om de
vraag wie er met haar mocht
trouwen. Allerlei wedstrijden le
verden geen winnaar op, waarna
er besloten werd dat er om de
bruid geknikkerd moest worden.
De winnaar was de gelukkige.
Het knikkerspel werd ook in Ne
derland erg populair, vooral als
kinderspel. De eerste knikkers
waren kleibolletjes maar er werd
ook geknikkerd met eikels, kas
tanjes en met de kootbeentjes van
een koeiepoot. Sinds de jaren
vijftig worden er glazen knikkers
uit China en Mexico geïmpor
teerd. Zoals veel kinderspelen is
ook knikkeren aan een bepaald
seizoen gebonden. Knikkeren doe
jé buiten, in het voorjaar als de
grond nog hard is. Met de hak
van je schoen stamp je een kuiltje
in de grond. Wat er daarna ge
beurt kan variëren van land tot
land, van stad tot stad, van
school tot school en zelfs van
straat tot straat. Er bestaan spel
regels voor de meest uiteenlopen
de knikkerspelen, maar meestal
wordt aan de bestaande spelen
een eigen variant toegevoegd of
een geheel eigen spel bedacht. „Je
moet goed van te voren afspreken
welke regels je volgt, anders krijg
je ruzie," zegt Casper (9).
Met het knikkerspel is ook een
complete knikkertaal onstaan,
die zo vaak en veel verandert dat
het voor knikker-outsiders bijna
niet meer te volgen is. De knik-
kertermen variëren per streek. In
Oost-Brabant knikkeren de kin
deren met een 'kuuleke'. Iets ho
gerop in het land verandert het
kuiltje in een 'potje'. Een knikker
die elders een 'katteoog' heet,
wordt in Brabant 'eenteller'of
'gewoontje' genoemd. De Bra
bantse 'katteogen' zijn verderop
in het land 'flames' en de Bra
bantse 'flames' zijn daar weer
'eentellers' en ga zo maar door.
„Als importeur geven we wel een
naam aan een nieuw soort knik
ker, maar kinderen verzinnen
binnen de kortste keren hun ei
gen naam," zegt J. de Jong van
Adic BV uit Langbroek. Jaarlijks
importeert zijn bedrijf miljoenen
knikkers uit Mexico. Elk jaar ko
men er weer nieuwe knikkers bij.
„We proberen een beetje op de
markt in te spelen," vertelt De
Jong. Naar aanleiding van de
film Free Willy is bijvoorbeeld
een Orca-knikker uitgebracht en
met de populariteit van de Ninja
Turtles kwam de Turtle-knikker.
De doorsnede van van de knik
kers van Adic BV varieert tussen
de 12 en 42 milimeter. De aller
kleinsten heten in knikkertaal
'mini-mini's' en de allergrootsten
'mega-mega's' of 'reuze-reuze's'.
Op de waarde van de knikkers is
geen peil te trekken. „Die wordt
bepaald door het kind in de
straat," zegt De Jong. „De ver
koopprijs heeft niets met de
Het succes van Air Miles
lijkt in Nederland onstuit
baar. Volgens het reclame
vakblad Aformatie van vo
rige week, kan de Efteling
meer dan een miljoen niet
betalende bezoekers ver
wachten als alle Air Miles-
pashouders op dit moment
de door hen verzamelde mi-
les zouden inleveren.
Of - een ander voorbeeld - alle
inwoners van Den Haag zou
den voor half geld bij Center
Pares kunnen worden onderge
bracht.
In februari namen 1,3 miljoen
huishoudens deel aan het Air
Miles-programma. Er waren
op dat moment 2,6 miljoen
pasjes in omloop. Een maand
later, in maart, kwamen er
100.000 nieuwe huishoudens
bij, toen waren er 2,8 miljoen
pashouders.
Er is natuurlijk een verschil
tussen pashouders en mensen
die hun pasje ook gebruiken.
Een woordvoerder van Loyalty
Management Nederland
(LMN) - het bedrijf achter de
Air Miles - zegt in Adformatie
dat tachtig procent het pasje
ook regelmatig toont om Air
Miles te laten bijschrijven.
In oktober vorig jaar werden
Air Miles in Nederland geïn
troduceerd.
Dat er zo snel na die introduc
tie al 2,8 miljoen deelnemers
zouden zijn, overtreft alle ver
wachtingen. Door het succes is
LMN optimistisch over de
doelstelling om binnen twee
jaar de helft van alle Neder
landse huishoudens als deelne
mer te hebben. Nu is dat nog 20
procent. Dat betekent dat er
nog zo'n 3V! miljoen pashou
ders moeten worden binnenge
haald.
Op dit moment zijn Air Miles
te krijgen bij twintig Neder
landse bedrijven. Op termijn
moeten dat er vijftig worden.
Binnen twee maanden komt
LMN met nieuwe bedrijven
waar ook Air Miles gespaard
kunnen worden.
zoals gezegd
niet alleen
schenkend Ne
derland rond
moederdag in
de gaten.
In totaal werd
in 1994 voor
zes miljard gul
den aan ca
deaus wegge
geven. Gemid
delde prijs:
31,65 gulden.
Vrouwen, zo
blijkt uit het
gjt onderzoek, zijn
in het algemeen
fs iets guller dan
;j mannen. En
jonge mannen
maken zich er
wat vaker dan
i jonge vrouwen
gemakkelijk
vanaf door met
geld of een cadeaubon aan te komen. De
'cadeau top 5' van alle geschenken (los
van moederdag dus) geeft een aardig
kijkje in de fantasie van de Nederlan
ders. Op de eerste plaats: geld (14,7 pro
cent), bloemen (10,0 procent), siera
den/horloges (8,5 procent), kleding (5,9
procent), speelgoed (4,9 procent).
Brussel (anp) - De consument hoeft niet via systematische
etikettering tot in alle details op de hoogte te worden ge
bracht van de samenstelling en het productieproces van ge
netisch gemanipuleerd voedsel.
Alleen als het gaat om produk-
ten die via een bio-technolo-
gisch proces substantieel van
samenstelling zijn gewijzigd of
waarvan de voedingswaarde of
de gebruikswaarde duidelijk is
veranderd, is het van belang
dat op de etikettering te ver
melden.
Deze conclusie trekt een spe
ciale adviesgroep van de Euro
pese Commissie uit een onder
zoek naar de ethische aspecten
van de toepassing van moderne
biotechnologie op de produktie
van voedsel. Op een persconfe
rentie in aanwezigheid van in
dustrie-commissaris Bange-
mann brak de adviesgroep wel
een lans voor een betere voor
lichting van de consument via
bij voorbeeld databases en spe
ciale telefoonlijnen en aparte
voorlichtingscampagnes. Bo
vendien kan de kritische con
sument of mensen die vanwege
hun culturele of religieuze ach
tergrond moeite hebben met
genetisch gemanipuleerd voed
sel, op deze manier toegang
krijgen tot alle relevante infor
matie.
Het voorlopig advies van de
groep, bestaande uit vooraan
staande wetenschappers uit
negen lidstaten van de Unie,
sluit aan op de visie van de
Commissie. Bangemann maak
te nog eens duidelijk dat syste
matische etikettering de nieu
we produktietechnologie kan
stigmatiseren. In juni komt de
etikettering aan de orde in de
Europese ministerraad. De
meeste lidstaten voelen, in te
genstelling tot de Commissie,
vooralsnog meer voor duidelij
ke produktinformatie, onge
acht of er sprake is van ingrij
pende veranderingen of niet.
knikkerwaarde te maken, het is
maar wat het kind en zijn vriend
jes over de waarde afspreken."
Knikkers die het meeste waard
zijn heten in knikkertaal de
'meest-waarde-knikkers'. Ook
die waarden kunnen verschillen
per streek, school en straat.
Knikkeren met je nichtje uit
Friesland kan zo uitlopen op een
flinke ruzie omdat de namen, de
spelregels en de waarden enorm
kunnen verschillen.
Hoeveel knikkerspelen er precies
bestaan is niet bekend. De Belgen
Marleen Depyper en Stef Dehol-
lander hebben in hun boekje
Knikker-billetjes de spelregels
van ruim veertig knikkerspelen
op papier gezet. Knikkeren met
een kuiltje blijkt slechts een van
de vele variaties op het spel te
zijn. Ook 'ketsen' (het wegketsen
van knikkers mét knikkers) komt
in allerlei vormen voor.
Verder bestaan er veel spelen met
lijnen en vakjes waar de speler
zijn knikker niet overheen of in
mag gooien, maar de knikker wel
zo dicht mogelijk bij moet ko
men. Ook worden in een cirkel -
ook wel het ootje genoemd -
knikkers gelegd om als mikpunt
te dienen. De knikkers worden
dan 'in het ootje genomen'. Er be
staat ook een pijnlijk knikkerspel
dat 'kneukelen' heet, waarbij de
winnaar met de gewonnen knik
kers tegen de knokkels van de
vingers van de verliezer mag
schieten. De Flippo's mogen op
dit moment verschrikkelijk po
pulair zijn, de schijfjes zullen het
nooit winnen van de eeuwenoude
knikkers. Waarschijnlijk omdat
het principe van knikkeren zo
simpel is: de één wint, de ander
wordt 'eruit geknikkerd'.
Zo gaat het vaker in het leven.
Consumenten die zoeken naar
een alternatief voor tropisch
hardhout kiezen vaak voor Euro
pese houtsoorten.
Volgens de Amerikaanse naald-
houtindustrie is naaldhout uit
het zuiden en westen van de Ver
enigde Staten eveneens een goed
alternatief.
De Amerikanen zijn daarom be
gonnen met een promotiecam
pagne in verschillende Europese
landen, waaronder Nederland.
Tijdens de campagne wordt ge
wezen op de kwaliteit, de veelzij
digheid en de technische eigen
schappen van het hout. De leve
ranciers treden overigens niet
rechtstreeks in contact met de
consument, maar met toeleveran
ciers, architecten en meubelfa
brikanten.
Tegelijk met de stijgende popula
riteit van harde vloeren, neemt
ook de belangstelling voor vloer
kleden toe. Enkel tegels, lami
naat of natuursteen doet kil aan.
Een vloerkleed maakt het interi
eur behaaglijker. Daarnaast
dempt het geluid.
Het oosters handgeknoopt tapijt
is nog steeds veruit populair in
allerlei interieuren.
Ook geweven oosterse tapijten
doen het goed. Karpetten die zijn
gedecoreerd door kunstenaars of
vormgevers vallen steeds meer in
de smaak bij liefhebbers van de
sign.
Materialen als sisal, kokos of lin
nen passen daarentegen in de
'natuurtrend'. Nieuw op dit ge
bied zijn matten van gevlochten
papierkoord.
Door Johan van Grinsven
Het moet het enige tijdschrift
ter wereld zijn met een pa
niekknop.
Maar het uiterst trendgevoeli
ge Amerikaanse popculture
magazine Blender dat bin
nenkort verschijnt, past dan
ook bij uitstek in deze multi-
media-tijd, het verschijnt op
cd-rom.
Een tipje van de sluier werd on
langs al opgelicht op de gratis cd-
rom van het maandblad CD-Rom
Today, die volstaat met lekker-
makertjes van producenten van
cd-roms.
Blender krijgt een vormgeving
waaraan toch buitenissige bla
den als Raygun en Bikini nog een
puntje kunnen zuigen en die
trendzettende uitgaven als Inter
view, Spin en The Face degra
deert tot suffe blaadjes voor de
bejaardensoos.
Henry Rollins is te vinden op de
eerste Blender. Net als Alice Coo
per, Tori Amos, Luscious Jacks
on, Gumball en The Breeders.
Om aan te geven hoe het werkt:
een 'foto' van Henry Rollins ten
voeten uit draait in het rond op
het computerbeeldscherm en
daarnaast rollen enkele van zijn
persoonlijke gegevens als ge
boortedatum, schoenmaat en fa
voriete kleur voorbij.
Klikken en het verhaal - nou ja,
verhaal, de omvang ervan past in
de vluchtige zapwereld van MTV
- over Rollins komt op het
scherm.
Het zit vol met hypertekst, klik
met de muis en op een volgend
scherm verschijnt een overzicht
van al zijn boeken, of wordt iets
verteld over zijn uitgeverij
2.13.61 Publications. Ook is een
beeld- en geluidfragment te zien.
Want natuurlijk bevat Blender
veel beeld en geluid, dat is ook de
kracht van een cd-rom.
Toch wat anders om bij een cd-
recensie van bijvoorbeeld Niku
Zidousha of Sir Mixalot het be
treffende nummer ook daadwer
kelijk te horen. Verder bevat dit
nieuwerwetse tijdschrift toch
ook gewoon heel ouderwetse ru
brieken als mode, shopping en
een agenda. En natuurlijk een
strip, Refrigerator Johnny van
Shawn Belschwender. Het is een
strip met muziek (van Tony
Cruz), want dat kan allemaal op
cd-rom.
Als de extreme vormgeving de
arme 'lezer' - wat ben je eigenlijk
van een tijdschrift op cd-rom? -
te veel wordt, is er nog altijd de
paniekknop.
Dan komt na de geschreven uit
roep Don't Panic een rustgevend
schoon beeldscherm tevoorschijn
met daarop in deze voorbeeld-
cd-rom een keurige brief van een
uithuizig kind aan zijn of haar
familie thuis.
Terwijl zich van congres naar
congres voortslepende 'geleer
den' al jarenlang discussies voe
ren over zaken als 'de elektroni
sche krant in het jaar 2000' - om
zo dreigend onheil af te wenden,
zo lijkt het soms - is in de perife
rie van de uitgeverswereld de
toekomst al lang vormgegeven.
En die ziet er heel uitbundig uit.
Maar 'blender' ('your interactive
guide tot popculture') betekent
niet voor niets '(keuken)mixer' of
'mengbeker'
Wie meer wil weten of zich wil
abonneren, belt naar Blender, te
lefoon 00-1-2123022626. Vijf
nummers kosten $49,99.
