STEM
van Aarle Auto's
CCASIONS VAN
BMW DEALEI
VERHOEVEN
Schitterende wandelroute langs de schatten van een eeuwenoude binnenstad
WÊmm
geweld"
EEK 1
\l ERSE WEEK!!
eken staan bij
(et teken van
kaanse wereld-
Converse, Nike,
>cean Pacific.
lil, financiering, garantf
Dungen 6, Schijndel, 04105-13851
DEMONSTRATIEAUTO'S
mtomobielbedrijf Verhoeven w
BMW MAAKT RIJDEN
Drie kilometer
Vier talen
Binnenhavens
Orpheus
Wijnstraat
CONVERS!
CHUCK
CANVAS
Van 109 9<>
NU
ONVERSE
t KID TARMAX
Van 129,95
Hfer NU
is» convers'
TARMAX seni
I Van 179,95 k
CONVERSE
7ERMANT
Van 169,95 NU
•foon 01650 54017 vrijdag koopavotl
efoon 076 22 70 00 donderdag koo
jit 150 jong gebruikte en schadevrije auto
r garage, autobedrijven, snelle beslissers ert'
Seenemen, gelden de scherpste prijzen!!
IEDERE WEEK NIEUWE AANVOER
«de zuidkant van de kerk, op de Leuvebrug, heb je een uniek gezicht op de Voorstraatshaven waar de huizen pal in het water staan.
)IW 318 TDS cosmoszwart
4W 318i/4, samoablauw'94
4W 520i EXE, brokatrot'94
UW 520i A EXE, articsilber'94
krHein Sluijter
pet mogelijk is, weet nie-
pimaar Dordrecht is er in
l om zijn schatten en
kstukken bijna de hele
e eeuw verborgen te
Ken. Alsof er sprake was
igrote geheimen, waarover
[We te zwijgen. Maar nu,
iilentevan 1995, kruipt de
een vlinder uit zijn
gemoffelde, donkere pop,
P zijn vleugels vlijtig uit
[iedereen mag het zien.
lom, Dordrecht wil zich
s bewonderen en dat moet
Ikefe wereld nu maar eens
is natuurlijk te gek, dat zo
tttend veel Nederlanders he
niet op de hoogte'zijn ge-
van het bestaan van een
ode oude binnenstad
1 toch achthonderd monu-
ten lagen te wachten op ont-
Waar zoveel fraai be
tte zestiende en zeventiende
"se koopmanshuizen rij aan
'dat het wel een heel ver-
leger lijkt. Met hier en
een voornaam uitgedoste,
"ende commandant in de
®van een statig neo-klassiek
p's, of een rijkelijk versier-
woothoofdspoort met een to-
'je erop als was het een hoge
ofm de vorm van een zeshon-
316/2 LPG, wit
316i/4 NSL wit
316i/2
1316i 4-drs., sterlingsilber
316i/4 stuurbekr. diamantzwart
1 318i/4, diamantzwart LPG
318i/4, calypsorood2X vaurouoiraj-
518i, diamantzwart];!r..oude g?tische Grote
518i, calypsorood
|W 518i, delphin
BW 318i S Coupé brillantrood
BW 318i S Coupé, veel opties, spec, kleur.
BW 520i diamantzwart
FIW 520i A, granitsilber
flW 525i A EXE, brokatrot
hw 525i A EXE, diamantzwart
rlW 730i A, lazurblauw
1W 750i A, cashmirbeige
Idi 80 2.0 E, donkerrood metallic
lihatsu Charade GTi, zwart met.
inda Accord 2.0i S rood metallic
azda 626 2.0 LX HB, wit
zda 626 2.0i GLX airco, rood
arcedes 190 D, zwart met
.arcedes C180 Esprit beige metallic
Jurg. Prinsensingel 103
1701 HL Roosendaal
telefoon: 01650-69324
Kijk omhoog bij Rondje Dordt
'e 20 onwrikbaar stevig in
«wenen staat dat hij met
"wdamenten tot 7,5 meter
{rde grond doorloopt.
™'jk begon Dordrecht al een
"«ontwaken in 1984, toen
eindelijk volop bewust
.vanzijn grote potentieel op
gebied. Tot op dat mo-
^e4emaa' bijna nie-
m omringende land van
Witheden in de straten en
e water. Er werden toen
speerpunten op de tafels
ontwerpers geworpen.
Tels
*»en.de aanPak van de his-
binnenstad waar veel
n dringend aan restau-
mitf Waren en dat was de
r Van de Biesbosch.
n tien jaar later hebben
onnn„?aLIe's na een omvangrij-
ei LI ®urt-die °ok nog eens
«(gelegenheid opleverde,
i is Ttrfa ®'ans gekregen.
Uj^ht met groot recht
Kl'releth°ofdstadvan Zuid-
uitgeroepen voor het
jaar 1995. Nog lang is in het cen
trum niet alle historische bebou
wing klaar en wil de gemeente in
de komende jaren nog zo'n slor
dige twintig miljoen in vooral
restauratie en wat nieuwe projec
ten investeren. Zodat straks op
alle plekken de eeuwen weer zijn
opgekrabbeld.
Tot de menigte waarin het niet
opkwam dat hier aan de Oude
Maas en de Beneden-Merwede
wel eens een reusachtig, prachtig
en bewoond openluchtmuseum
kon liggen, behoorde ook ik. Tot
het boeiende hart van Dordrecht
toegelaten worden, is op die ma-
nier een openbaring. Een verras
sende belevenis die tegelijk spijt
oproept: waarom heb ik dit niet
eerder geweten.
Maar dwalend in dat middel
eeuwse stratenpatroon raakte je
tot voor kort gemakkelijk de weg
kwijt. De toegankelijkheid liet te
wensen over. Daar is nu een einde
aan gekomen.
Sinds pasen is er een wandelrou
te uitgezet, die langs bijna alle
mooie plekjes in de binnenstad
voert, zonder dat je hoeft te zoe
ken: het Rondje Dordt. En daar
mee hanteert de oudste stad van
Holland, die al in 1220 stadsrech
ten verwierf, een krachtig middel
om zich te laten bekijken en om
eenieder trots te tonen dat het
een rijk verleden heeft. En is de
kans groter geworden, dat onbe
kendheid zich zal omzetten in
wijdverbreide faam.
Het Rondje Dordt is een parcours
van iets meer dan drie kilometer
geworden. Er is drie jaar aan ge
werkt en het heeft elf miljoen
gulden gekost. En of je nu met de
auto, met de trein, met een van de
veren of met een eigen boot de
stad aandoet, het maakt niet uit.
Je wordt in alle vier gevallen
meteen op het bestaan van dit
project gewezen en uitgenodigd
om het Rondje te lopen. Zo staan
er bij het station, in de parkeer
garages en bij de boot-aanleg
plaatsen borden, die terstond je
aandacht opeisen.
Op een informatiepaneel wordt
in klare taal het waarom van het
Rondje uitgelegd, hoe je het kunt
vinden, hoeveel tijd de tocht in
beslag zal nemen en natuurlijk
vooral welke monumenten, be
zienswaardigheden en musea je
tijdens het Rondje tegenkomt.
De basistekst staat aangegeven in
vier talen, Nederlands, Engels,
Duits en Frans. Daar lees je dat
vanaf het bord overal in de stad
wegwijzers zijn geplaatst, drie
meter hoge, opvallende palen met
een geelkleurige top. Die verwij
zen naar een van de drie gemak
kelijk op te sporen beginpunten
van de wandelroute, de Grote
Kerk, het Dordrechts Museum of
het Groothoofd waar je een
machtig uitzicht hebt op het punt
waar drie rivieren samen komen,
de Oude Maas, de Noord en de
Beneden-Merwede. Het kan niet
missen.
Je moet in ieder geval over de
Spuihaven heen, want die scheidt
met een wijde boog de oude stad
van de rest. En het aardige is dat
al die palen en borden in het ge
heel niet storend aanwezig zijn in
het stadsbeeld. Bij de VVV, op
een steenworp afstand van het
station, is een heel nuttig platte-
grondje te krijgen. En oqk een
geïllustreerd en overzichtelijk
boekje 7,50), dat van alles ver
telt over de bezienswaardigheden
onderweg.
Hier kan eventueel ook een bege
leidende gids geregeM worden.
Het heeft heel wat werk gekost
om de route veilig te maken.
Voorkomen moest worden, dat
wandelaars en verkeer elkaar
ernstig zouden hinderen. Mensen
met een rolststoel of met een kirf-
derwagen kunnen zich gerust aan
het Rondje wagen. Hoe lang de
wandeling duurt, hangt af van
wat je wil. Loop je in één stuk
door, zonder dingen nader te be
kijken - wat laakbaar is -, dan
ben je een uur onderweg. Pik je
alles mee, dan trek er maar een
dag voor uit.
Zelf heb ik het Rondje gelopen
beginnend bij het stadhuis en zo
in de richting van de Grote Kerk.
Het is overigens niet aan raden
om op die manier de klus aan te
vangen, want dan loop je meteen
in een straat die aan de noordzij
de een desolate aanblik biedt.
Projectleider Marco Westland
verontschuldigt zich dan ook.
„Hier hebben we nog veel verval
len huizen en gebouwen op te
knappen, maar dat gebeurt op
korte termijn. Het zit in de plan
ning."
Nou ja, je kunt er in elk geval met
eigen ogen waarnemen hoe de
toestand elders op veel plaatsen
vóór het grote restauratieplan is
geweest.
Het lijkt een heiligschennis om de
Grote Kerk alleen maar voorbij
te lopen. Naar binnen dus. Zoals
in alle wat grotere, oude kerkge
bouwen komen cultuur en histo
rie langs alle kanten op je af.
Even uitrusten op een bankje aan een van de schilderachtige binnenhavens, de Nieuwe Haven.
FOTO'S DE STEM DICK DE BOER
Zelfs het houten bordje waarop
gemaand wordt 'niet in de koor
banken te loopen', is gezien de
spelling historisch.
Aan de zuidkant van de kerk, op
de Leuvebrug, heb je een uniek
gezicht op de Voorstraatshaven
waar de huizen pal in het water
staan. De route vervolgend, be
treed je onmiddellijk na de kerk
het gebied van de grote binnen
havens waar het krioelt van de
plezierjachten. Het zegt genoeg,
dat hier veel schilders de tafere
len met hun penselen komen ver
eeuwigen.
Turend naar al die schepen zegt
Westland: „De watersport is in
Dordrecht uitgevonden. Niet al
leen volgens mij, maar ook vol
gens kenners." Het zal wel, want
Dordrecht kent tien jachthavens
waar tweeduizend jachtèn kun
nen liggen.
Uit wat verder te ontmoeten valt
via het Rondje, doe ik een greep.
Het Groothoofd natuurlijk met
terrasjes aan het water en de bij
behorende poort, waar vroeger
iedereen die de stad wilde bin
nengaan, doorheen moest. Niet
ver daar vandaan bevindt zich de
zogeheten Antiekste straat met
veel antiek- en curiosawinkels.
Die is onderdeel van de Voor
straat, de langste winkelstraat
van Nederland. Je vindt er zelfs
een ingang naar een grote super
markt, die achter de behuizing is
weggewerkt. Voor andere groot
winkelbedrijven en warenhuizen
moet je echter even de Spuihaven
over, de oude stad uit, naar het
nieuwere centrum.
Een eindje verderop kom je onder
andere het Dordrechts Museum
tegen. Temidden van een uitge
breide collectie schilderijen van
de Dordtse schildersfamilie Cuyp
hangt er nu ook het zeventiende
eeuwse meesterwerk 'Orpheus
spelend voor de dieren' van Ael-
bert Cuyp. Op de kunstbeurs in
Maastricht werd er eerder dit
jaar 17,5 miljoen voor geboden.
Orpheus blijft er tot 28 mei.
Enigszins merkwaardig is, dat
Dordrecht géén historisch mu
seum kent. De gemeente speelt
nu, in hef kader van de verdere
uitbouw ten gunste van het toe
risme, met de gedachte om een
Stedelijk Bezoekerscentrum in te
richten.
Opvallend in het straatbeeld zijn
trouwens de electriseh aangedre
ven milieuvriendelijke bussen.
De van fossiele brandstof voor
ziene, vervuilende soortgenoten
komen de oude binnenstad niet
in.
Niet overslaan in het Rondje
Dordt moet je het uit 1625 date
rende Arend Maartenshof. Via
een bont bewerkte renaissance-
poort kom je er binnen en kun je
er 38 huisjes tellen. En dan, 150
meter naar het zuiden, verrijst
markant het Hof, waar in juli
1572 de eerste vrije statenverga
dering van Holland werd gehou
den in het bijzijn van prins Wil
lem van Oranje. Twee huizen bij
de entree zijn uniek. Ze zijn ge
bouwd in 1585 en nog geheel in
hun oorspronkelijke staat. 'Onge
logen', zegt het gidsje erbij.
Tussen twee haakjes: wat het
gidsje niét zegt, is dat je onder
weg voldoende horeca tegen
komt. Leuke bruine kroegen, mo
dernere cafés en ook verschillen
de soorten eetgelegenheden. Het
Rondje wordt er nog feestelijker
door.
Magnefiek is, weer even voort
gaande, eveneens de Wijnstraat
met tal van stokoude huizen, die
ooit bijna allemaal waren voor
zien van uitgebreide wijnkelders.
Dordrecht heeft een fortuin ver
diend aan de wijnhandel, eerst
met Rijn- en Moezelwijnen en la
ter in mindere mate met Franse.
Er zijn nog opschriften te ontwa
ren als 'Bordeaux' en 'Pauillac'.
In de gevel van het huis De Onbe
schaamde valt in dezelfde straat
het beeld van een bloot jongetje
te bewonderen. Toen koningin
Wilhelmina de stad bezocht, wer
den de edele delen van deze
Dordtse Manneke Pis braaf afge
dekt. Met een oranje sjerp.
Je hebt je Rondje Dordt pas goed
gedaan als je na afloop je nek da
nig voelt.
Want daarboven, op de gevels in
de vaak smalle straten, speelt
zich een complete geschiedenis
van de stad af. Hou het hoofd dus
omhoog.
VRIJDAG 5 MEI 1995 DEEL
