'Compromissen hebben burgeroorlog voorkomen' Geen 'blanke' vredesmacht in Krajina 4Apo' Ocalan leidt PKK met ijzeren vuist .IJK NIEUWS vervanger Copeland lingsfestiva fietsen vai laar Breda l£rLnie' Ken puur Europees 1.6 zou ook slagvaardiger kun- groene asperges; mei open huis ESTEM GIDS ANC-regeerders hebben veel verkiezingsbeloftes in Zuid Afrika niet kunnen realiseren ÏPORT Quievrain Zaterdagvliegers (Pont St.-Maxence) NDERDAG 4 MEI 1995 nemers. Uitslag senioren-1 de Jaeger 116, 2. A. Schan? 84, 3. E. de Mul 67 puS Junioren: 1. Carina Breva™ 92, 2. Francois Oosterling c, 3. Serge Breyaert 62 pUnten DONDERDAG 4 MEI 1995 San de Johnny Copeland Bluesba J Zeeland, op 5 mei in Vlissing Als duo had Ten Sharp afgelopen jaren grote hits me| singles 'You', 'Dreamhome' 'Rumours in the city' van h eerste twee albums'. Met derde cd, 'Shop of Memori bewezen Niels Hermes en Man Kapteijn dat hun succestoryj lang niet ten einde was verschil met de twee voors- gers was, dat de groep w! uitgebreid tot een zevenmi formatie. De vijf jonge muzife, ten die nu de AU Star begeli dingsband vormen, werden vi al aangetrokken met het de toenemende behoefte aan ve-optredens. Tijdens het opt den in Vlissingen zal veel mat riaal uit de 'Shop of Memorit te horen zijn. twee docenten van de Nationi 1 en Verkeer in Breda fietsen tussi lar bij toerbeurt van Lissabon nai |e vertegenwoordigers van sponsoi I een loterij met tal van grote toerij |ctie tische prijzen zoals reizen ni. in Cuba en naar Disneyland in Pi bind rijs en meerdaagse uitstapjes Hen- eigen land. De begeleiders gaan deze wi per bus naar Lissabon, de fii sers per vliegtuig. Vrijdag si ten de fietsers in Lissabon op plek waar ooit Columbus vei om later Amerika te ontdekki Een schema voorziet erin dat 153 uur gereden wordt over uren ongeveer 2400 kilometer. De caravaan wordt op 11 mei nties 18.00 uur verwacht bij de I jiiles' Sponsors hebben met geld, tie! per sen, kleding, een auto en een bi i een de tocht mogelijk gemaakt. Luirink fe kunnen niet in een jaar ;evolgen van drie eeuwen 'blanke overheersing on- (jaan maken." Het zijn de iiirden van premier Sexwa- i de Gauteng-provincie Johannesburg, onlangs bij de onthul- een monument ter „van de in 1993 vermoorde jiC-lëider Chris Hani. een snier aan het adres jide eveneens aanwezige Win- Standela, maar - uit de mond _i Sexwale - klonk deze open |(1(als een opvallend vertoon i realisme. Want kort na id-Afrika's eerste democrati- K verkiezingen beloofde de jnier de naar schatting één jjoen daklozen in provincie ien een jaar 150.000 wonin- te zullen bouwen. Het zijn er iteindelijk 500 geworden. belofte, zo legde Sexwale urig jaar uit, was geen 'natte jijerwerk'. De directeur van 'iid-Afrika's grootste bouwon- neming, Stocks and Stocks uit Nederland afkomstige Dorrestein, had het hem voorgerekend. Zoals Dorres- 's onderneming, bouwer van idameer het prestigieuze Sun ily, er in de apartheidsjaren iel vies van was de dictators sommige - inmiddels opge- m - thuislanden, voor te re- hoe hij hun grootheids- n kon bevredigen met het tokken van groteske, en niet ïlden overbodige, bouwobjec- i. De televisiestudio's, de drie it!) parlementsgebouwen en iet vliegveld van Bophuthatswa- zijn er stille getuigen van. lar Dorrestein zag, niet lang )r de verkiezingen, het licht realiseerde zich dat er in dit id een nieuwe wind ging raaien. Dus ontmoette hij op cocktailparty de toekomstige iremier Sexwale, en hij beloofde «gouden bergen. Sexwale, op beurt haastte zich om het ijferwerk, ten overstaan van n°g i de te frmg. ge- het lence litge- U'ing Jen lucht fwerd uit Isnel- per IZeele, Bilippi- prneu- van [zen, 7. P. I Dam, ftderen, li. p. fclinge, van I 6. E. jnckae- 8. J. [iid-Be- npm: 1 |nd, 2. ends- 14. Pie- I J. van Iteinde, Ivan de iGoede- Iduiven, |de We- 4, 5 phaene, I duiven, 12 en 5. 9. P. de I, 6. Joh. Iduiven, Th. van 3 en 7. M. van Dam, 4. P. Koers, 5,'G. Snelders. Volharding Westdorpe, 80 oudedui-l ven, 1207,96mpm: 1, 4, 5 en 6. P.' Baecke, 2. René Kwikkelberghe, 3 en 10. Arn. van Paemel, 7. R. Soet- haert, 8 en 9. Ed. de Smet, 28! jaarlingen, 1221,45mpm: 1, 2, 3 en 4 i P. Baecke, 5. René Kwikkelberghe. De Reisduif Philippine, 251 duiven, 1236,62mpm: 1 en 5. O. Haers, 2 en 6. J. de Mul en zoon, 3. W. Lauret, 4.. A. van de Bossche, 7 en 10. P Pladdet, 8. Comb. Rammeloo-Wis- kerke, 9. J. Kornelis. Met Moed Vooruit Boschkapelle, 111 oude duiven, 1223mpm: 1, 5 en 8. D. Dobbelaar, 2. P. Pieters, 3,4 en 7. A. Wauters, 6. Hinderks/Jeske, 9. C. de Cock, 10. L. Kerckhaert, 124 jaarlingen, 1195,06mpm: 1 en 4. D. Dobbelaar, 2 en 7. Th. van Damme, 3. Hinderks/Jeske, 5, 6 en 10. A. Nicolaas, 8 en 9 A. Wauters. Eerste de Beste Schoondijke, duiven, 1213,23mpm: 1 en 8. L. van de Lei je, 2 en 5. A. Steurrijs en zoon, 3. H. de Wever, 4 en 9. E. de Wever, 6, 7 en 10. J. Huigh. Hoop Biervliet, 185 duiven, 1221,96mpm: 1 en6. A. en E. de Boevere, 2. P. Weeda, 3. C. de Graaf, 4. J. Lecluijze, 5. B. Provoost, 7. H, en W. de Krijger, 8. A. Neve, 9. H. Neve en zoon, 10. A. Boeije. Jong Maar Moedig Driewegen, 99 duiven, 1193,29mpm: 1 en 10. Joh- Lippens, 2 en 6. F. Dellaert, 3, 4,5,7 en 9. J. von Hout, 8. J. Boerman. De Snelle Duif Clinge, 53 oude I duiven, 1263,94mpm: 1, P. Bolsens, 2 en 7. B. van de Branden, 3. I Schutten, 4 en 6. R. van Gaever, 5.1 Merckx, 8. L. Willaert, 9 en 10. W. Vergauwen. De Voorwaarts Zaamslagveer, 325 I duiven, 1256mpm: 1. Joh. Braet, en 7. E. Strooband, 3 en 9. M Scheele en zoon, 4. P. van Hoeve, 5 T. Hagevvoud, 7. Jac. van Cadzana. 8 en 10. H. de Feijter. Eendracht Maakt Macht Terneuzfi", 216 duiven, 1275,64mpm: 1, j en 10. Gebrs. Scheele, 2 en 3- H Zegers, 4. H. Zegers, 5 en 8. O-1| Deurwaarder. leeuws-Vlaamse telers houden z; In bedrijf. Nederland bestaan sinds een jaar of m louwbedrijven die groene asperges fe'e I %sperge bij consumenten zeer populair asperges is eigenlijk leuker om te zien M e asperges groeien namelijk niet onder I )e aspergeplanten worden niet aangek'J scheuten onder invloed van zonlicht gr" hoeven niet geschild te worden. ven aan de open dag zijn: K. Cysou'I oede; A, van Gijs, Driewegenweg 17 J roenendijk 92 in Kloosterzande; J en 9 in Ossenisse; D. Haak, Binnendijk 5 I De grootscheepse economische en sociale veranderingen die het ANC beloofde voor de laatste verkiezingen in Zuid Afrika, zijn in veel gevallen niet of onvoldoende gerealiseerd. In Nelson Mandela's geboortedorp Qunu wordt het land nog steeds geploegd met behulp van een os. FOTO ANP een ongeduldige achterban, in haalbare beloften te vertalen. Pas nadat de onlangs overleden nationale minister van Woning bouw, Joe Slovo, de premier in 'een goed gesprek' onder vier ogen tot de orde riep, deed deze er verder het zwijgen toe. Want Slovo had zich door minder am bitieuze bouwdeskundigen laten voorrekenen dat de bouw van 50.000 woningen in het eerste jaar al als een doorbraak zou kunnen worden beschouwd. Ook dat aantal is overigens niet ge haald, en Sexwale profileert zich inmiddels als een reborn realist. Het zou oneerlijk zijn met dit voorbeeld te betogen dat er on der de nieuwe Zuidafrikaanse regering tot op heden weinig veranderd lijkt. Met enig recht benadrukken de president en zijn ministers dat het politieke geweld drastisch is afgenomen, dat het telkens door blank ex treem-rechts, en soms door Inka- tha, voorspelde bloedbad is uit gebleven. Slovo verenigde, kort voor zijn dood, alle betrokkenen op de bouwmarkt achter een program ma dat op de langere termijn zeker beloften inhoudt. De ge zondheidszorg voor babies en zwangere vrouwen is inmiddels gratis, vier miljoen schoolkinde ren ontvangen dagelijks voedsel pakketten, terwijl een kwart miljoen huisgezinnen op een wa ter- en electriciteitsleiding is aangesloten. Regeringscampagnes om de zwarte achterban te bewegen om weer huur, gas en licht te gaan betalen en een punt te zetten achter de boycotacties, zodat er geld beschikbaar komt voor de wederopbouw, lijken succesvol. In Soweto is het aantal weige raars met ruim 40 procent afge nomen. Maar wie kon redelijker wijs verwachten dat Mandeia's regering van nationale eenheid er in een jaar in zou slagen zeven miljoen daklozen aan een wo ning te helpen en vijf miljoen werklozen aan een baan? Er is, tot op heden, geen sprake van massale onvrede over de traagheid waarmee de verande ringen in dit land op gang ko men. Dat grote delen van de ANC-aanhang zich door de par tijtop verraden voelen, zoals Winnie Mandela onlangs sugge reerde, stemt geenszins overeen met mijn eigen waarnemingen. Onlangs keerde ik terug naar kwaThandeka-township nabij Ermelo in de oostelijke Trans vaal waar ik, nu precies een jaar terug, die opwindende verkie zingsdagen meemaakte. De eufo rie over de ANC-victorie - de beweging haalde, tot verbijste ring van de blanken in het ge bied, ruim 90 procent van de stemmen - is natuurlijk wegge sleten en er leeft wel degelijk kritiek op de regering. KwaThandeka brengt de avond nog steeds door bij kaarslicht en de meeste huisjes zijn nog niet op de waterleiding aangesloten.. Frustratie is er over de blanke boeren, die hun taalgebruik heb ben aangepast en de landarbei ders niet langer met kaffer aan spreken en lijken te aanvaarden dat het land door zwarten wordt geregeerd, zolang ze op hun ei gen plaas heer en meester blij ven. Uit woede over het stemge drag van hun 'werkers' verjoe gen sommige boeren vorig jaar een aantal zwarte families van hun landgoed. Maar tegelijkertijd tonen de in woners van het woonoord begrip voor Mandeia's steeds herhaalde oproep tot geduld omdat de wer kelijkheid van het alledaagse le ven nu eenmaal niet van de ene op de andere dag veranderd kan worden. „En ook niet van het ene op het andere jaar," legde Josuah, een ANC-activist in de township me uit. „De strijd tegen de apartheid eindigde in zekere zin onbeslist. De Nationale Partij erkende weliswaar dat de repressie niet langer vol te houden was, dat het gevangen houden van Man dela een pain in the ass was geworden en dat er in dit land geen oplossing gevonden kon worden zonder het ANC. Maar de oude machthebbers waren verre van verslagen. De blanken spelen een sleutelrol in de econo mie," „Het ANC beschikt over te wei nig kader om belangrijke posi ties in het staatsapparaat, het leger of de politie zomaar over te nemen. Er is te weinig expertise om de blanke boerderijen zo maar over te nemen. Daarom zijn er compromissen gesloten, mogen blanke staatsambtenaren niet ontslagen worden en zijn de leger- en politieleiding nog steeds in blanke handen. Het is een wankel evenwicht dat het veranderingstempo vertraagt. Maar door het eindeloos luiste ren naar elkaar en het sluiten van compromissen is hier wel een burgeroorlog voorkomen." iDoorHarald Doornbos - Kroatische woord- op het ministerie Buitenlandse Zaken en in presidentiële residentie het er maar moeilijk „Het zijn allemaal mis- roept er een. hebben niets tegen 'ne- legt de ander zuch- uit, „wij willen alleen maar dat Europese landen jtroepen gaan leveren voor de Irajina. Dat is alles." Ia een poging om alsnog slechts too-troepen gestationeerd te hijgen in de omstreden Krajina- regio, hebben de Kroatische au- leiten zich lelijk in de vin- i gesneden. De Kroaten be- Wen namelijk dat VN-blauw- Wraen uit Derde Wereld-landen met capabel zijn voor de uitvoe- ""Jvan hun vredesmissie in het ied. Nu het aantal blauwhel- i toch wordt verminderd van Itwaalf naar acht duizend, wordt I net tijd voor de blauwhelmen uit jkenya, Jordanië, Nepal en Ar- IWinië om te vertrekken, vin- |jei1 de Kroaten. „Want," zo zei lin °^e Kritische diplomaat Wivoj Tomas, „Britten of Ne derlanders zijn beter in staat om I® problemen hier te doorgron den dan bijvoorbeeld de Kenia- L"1' Neutraal zijn is een ding, ®aar nkts van de situatie he pen is heel wat anders." To- I 3s liet ook doorschemeren dat 1 met name de VN-troepen uit I» j Wereld-landen verdenkt >a» de illegale verkoop van VN- enzine aan de Serviërs. I hadden de Kroaten niet Twee Servische Kroaten op weg naar een geïmproviseerd stemlokaal tijdens verkiezingen die twee jaar geleden werden gehouden in Vukovar in Krajina. De Kroatische regering zou in de VN-vredesmacht die dit gebied scheidt van Kroatië liever geen soldaten uit niet-Europese landen meer opgenomen willen zien. foto epa ■in.1 zeggen, vinden ze op het |'N-hoofdkwartier in Zagreb. If- aoor in te spelen op racis- Ik™ gevoelens, lukt het de I te noo't om alleen Europe- ln.de Krajina gesta- Koneerd te krijgt.- tv, Kroaten willen graag een Iznrf0?? macht in de Krajina, Iw - bezeting door lokale ']„l ,etl van de Krajina door v.iin.e Serviërs hoog genoteerd ■blijft op de agenda van de Euro- I 7"=" ua" wanneer er soldaten uit Afrika of Azië tus- [en optreden dan ■frika Iten 20 oortielen de Kroa- lGiiim,00rc'voerder Christopher Iniet TS Tkt °P dat de VN er IWerpla ui n om de Derde ■sturen ,Uwhelmen weg te Ig&TYTnJJ., 1ere VN missie is juist samengesteld, uit alle 'n van de wereld. Dat Semengd willen we zo houden." De omstreden regio Krajina in Kroatië is een smeltkroes van blauwhelmen van allerlei natio naliteiten. In het oosten zitten Belgische en Russische blauw helmen, even verderop zijn een groot aantal Jordaniërs, Argen tijnen en Nepalezen gestatio neerd. Verder naar het noorden toe zijn het de Denen, de Cana dezen, de Tsjechen, Polen en de Kenyanen die de lakens uit de len. Zij allen hebben de taak om opstandige Serviërs in de Kraji na te scheiden van Kroatische troepen buiten de enclave. Kroa tië maakt al sinds 1991 aan spraak op het gebied, maar loka le Serviërs denken daar niet aan en hebben er hun eigen Repu bliek van Servisch Krajina opge richt. Al ruim drie jaar lang zijn de VN-troepen er niet in ge slaagd om het gebied terug te geven aan de Kroaten. En de regering in Zagreb geeft nu de blauwhelmen uit de landen van de Derde Wereld de schuld voor het slechte functioneren van de internationale volkerenorganisa tie. „Dat is niet eerlijk," vindt een blauwhelm uit Jordanië in Za greb. „Er zijn jarenlang Neder landse VN'ers in Libanon ge weest. Ik denk niet dat die Ne derlandse jongens iets van de situatie in Libanon snapten, maar daar hebben wij Arabieren nooit een probleem van ge maakt." In zekere zin hebben de Kroaten gelijk, meent een enkele Wester se VN'er of hulpverlener. „De Kenyanen zijn geweldige figu ren," zegt een VN'er, „maar het zijn waardeloze soldaten. Toen er sprake van was dat wij ge dwongen moesten evacueren, maakten we ons niet zozeer zor gen over ons zelf, maar over het lot van de Kenyanen. 'Hoe krij gen we die er uit, dat wordt een chaos', dachten we." Al die verschillende nationalitei ten binnen de VN brengen pro blemen met zich mee. Veel blauwhelmen uit Nepal of Jor danië spreken geen Engels. Dat zorgt voor misverstanden. Dat zelfde geldt echter voor Spaanse en Franse blauwhelmen in Bosnië. Tevens bestaan er in de Krajina grote inkomensverschillen tus sen de landen die troepen leve ren voor de vredesoperatie. Ie dereen krijgt de gebruikelijke VN-toelage, maar de regeringen van landen als Nederland, Frankrijk of Denemarken doen daar nog een premie bovenop. Hierdoor verdienen blauwhel men uit Jordanië gemiddeld tweeduizend gulden per maand, terwijl Nederlandse soldaten bij voorbeeld al snel aan de zesdui zend komen. „Blauwhelmen uit de Derde We reld-landen zijn stukken armer dan hun Europese collega's," weet een VN'er in Zagreb, „dat maakt hen gevoeliger voor smokkel of de illegale verkoop van VN-benzine aan de Ser viërs." Maar het is een mythe dat alleen Derde Wereld-blauw helmen zich schuldig maken aan zwartemarkt-praktijken. Zo le veren de Denen in Sisak dage lijks VN-brandstof aan de Ser viërs. De Deense blauwhelmen maken grote winsten. De Ser viërs zitten als gevolg van het internationale embargo nogal krap in de brandstof. De Ser viërs betalen vijf gulden voor een liter benzine en drie voor een liter dieselolie. Makkelijk ver diend geld voor de blauwhelmen. En op de dag dat de Kroaten ^klaagden over het gedrag van de ''zwarte blauwhelmen', werd be kend dat een Russische VN-ge- neraal wegens wangedrag in de Krajina werd ontslagen. Hij had twee konvooien van' tanks en anti-tankgeschut illegaal de grens tussen Servië en de Kraji na laten overschrijden. Als be dankje kreeg hij van de Serviërs een nieuwe Mercedes. Verder handelde de Rus op grote schaal in VN-benzine met de Serviërs en wordt hij beschuldigd van het opzetten van een bordeel met Oekraiense prostituée's in het Servische stadje Dalj. Door Diederik Kramers (anp) Ankara - Voor de Turkse regering is hij een bloeddorstige terrorist, en zelfs Koerden vrezen hem om zijn wreedheid. Het dogma tische marxisme dat hij aanhangt lijkt sinds de val van het communisme in de Sovjet unie geheel uit de tijd. Toch kan Abdullah Ocalan, de charismatische leider van de Koerdische Arbeiderspartij (PKK), in het Koerdische zuidoosten van Turkije rekenen op groeiende steun voor zijn strijd tegen het Turkse gezag. De 45-jarige Ocalan is vooral een keiharde strateeg, die geen middel onbenut laat om zijn doel te bereiken: een vrij Koerdistan. „Ook al sterven er dit jaar 100.000 mensen, onze bewe ging kan niet vernietigd worden," verklaarde hij in 1992 tegenover een Turkse krant. De PKK leidt hij sinds haar oprichting in 1978 met ijzeren vuist. De niets ontziende strategie en het marxisme heeft hij gemeen met de vroegere Sovjetdictator Jozef Stalin, net als de zwarte borstelige snor en de wilde oogopslag. Binnen de PKK heerst een persoonlijkheidscultus rond Ocalan, gevoed door de indoctrinatie van Koerdische strijders in de trainingskampen. Zijn aanhangers vereren hem als 'het licht van Koerdistan'. Ocalan is als telg van een arm boerengezin geboren in Omerli, een dorpje in de provincie Sanliurfa nabij de grens met Syrië. Tijdens zijn studie politicologie aan de universiteit van An kara werd hij politiek actief. Dat kwam hem in 1972 te staan op zijn eerste veroordeling: zeven maanden cel wegens 'Koerdische activiteiten'. In 1978, toen politiek activisme en terreuraan slagen van links en rechts in Turkije aan de orde van de dag waren, richtte Ocalan de PKK op. Aanvankelijk was de partij bekend onder de naam Apocular, 'de Apoïsten', naar Ocalans bijnaam 'Apo', een koosnaampje voor Abdullah. Ocalan koos meteen voor de gewapende strijd, 'teneinde de Koerdische zaak niet te vertragen met politieke discussies'. Daarmee raakte de PKK slaags met rivaliseren de Koerdische bewegingen, totdat het Turkse leger in 1980 de macht greep. Ocalan vluchtte naar Syrië, waar hij zich nog steeds zou bevin den. Volgens andere berichten verblijft hij in de Beka'a-vallei in Libanon, waar de PKK een trainingskamp zou hebben. Na enkele jaren besloot hij dat de PKK, die enkele honderden strijders telde, sterk genoeg was om de confrontatie met het Turkse gezag aan te gaan. Op 15 augustus 1984 begon de PKK de oorlog met guerrilla-aanvallen op kleine dorpen. Elf jaar en 15.000 doden later, moet het Turkse leger tienduizenden manschappen inzet ten in Zuidoost-Turkije om de beweging te bestrijden. De Koerdische bevolking werd het slachtoffer van de terreur van de PKK, die vermeende vijanden en hun gezinnen vermoordde, maar nog meer van de Turkse contra-terreur. De legerac- ties dreven veel Koerden in de armen van de PKK, wiens boodschap, een mengeling van mar- PKK-leider Abdullah Ocalan foto epa xisme-leninisme en nationalisme, meer en meer gehoor vindt. Maar de strenge dogmaticus Ocalan is soms flexibel in de leer. Aanvankelijk wilde hij ook een sociale revolutie voeren tegen de feodale clanleiders die het traditioneel in Koerdistan voor het zeggen hebben. Maar onder druk van het moslim-fundamentalisme in Koerdische kringen treedt de PKK tegenwoordig hard op tegen drankmisbruik, prostitutie en zedenver wildering. De uiteindelijke doelstelling van het PKK staat nog niet geheel vast. Ocalan en de leerboeken van de PKK pleiten afwisselend voor een onaf hankelijke staat, een Groot-Koerdistan met de volksgenoten uit Syrië, Irak en Iran, of een federatie met Turkije. „We willen de democratie en het volk in Turkije versterken," beloofde Ocalan toen hij de Turkse autoriteiten in december een staakt-het-vuren voorstelde. „De eenheid en soevereiniteit van Turkije worden niet bedreigd." Tezelfdertijd haalt hij echter hard uit naar tegenstanders: de Turkse premier Ciller heet een 'marionet van de generaals' te zijn en Duitsland een land 'waar het nazidom de Koerden afslacht'.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1995 | | pagina 23