5 mei in greep van commercie
'Rechtspraak Nederland wordt strakker
Verband broeikaseffect en overstromingen
Straks ligt overal in
Nederland stil asfalt
Van mok tot theelepel; bedrijven slaan munt uit 50 jaar bevrijding
Suikerpatiënten door meer
bewegen af van medicijnen
SURPLUS
VRIJDAG 28 APRIL 1995
verzameld hebben in een
ker zaaltje van het Museum
de Revolutie, ogen die al zijn
ngesperd om maar niets te
sen van een buitenlandse
ntuur dat ze wordt voorge-
geld. Oudere gasten schuife-
voorzichtig langs de duizen-
foto's van El Comandante,
almachtige Fidel, langs zijn
e sokken, tijdens de revolutie
ruikt schoeisel en jasje, of
gs portretten van kameraad
Guevara, in Cuba nog altijd
minent aanwezig.
kele doffe knallen lokken ook
serieuze museumbezoeker
ar het donkere zaaltje. Daar is
bijval niet voor een grote,
baarde en charismatische re-
"utionair. Nee, daar schenkt
Cubaanse jeugd haar sympa-
e aan een blonde held, die in
zeer Amerikaanse film zo-
st enkele tegenspelers heeft
eknald en lenig op zijn motor
~ngt, gelijk ridder Floris in
g vervlogen dagen op zijn
ard. Die held, daar in het
useum van de Revolutie, is
tger Hauer.
opgericnt,
ïrkt samen met o.a. Golden Tulip
Martinair. De onderneming be-
in Cuba 54 hotels en biedt reizen
n vanaf zo'n 1000 gulden per
rek. Cubanacan heeft een vesti
ng in Rijswijk (070-3193800). Bi
Nederlandse reisorganisaties kan
in ook terecht.
g00r Madeleen Wesseling (anp)
pen Haag - De Nederlandse
rechters hebben nu nog veel
vTijheid bij rechtspreken.
Vonnissen kunnen daardoor
sterk uiteenlopen. Maar de
rechtspraak zal strakker en
wettelijker worden. Dat leidt
tot een grotere rechtseenheid
en minder verschillen in bij
voorbeeld de straftoemeting.
pit verwacht mr A.H. van Del-
jen, voorzitter van de Neder
landse Vereniging voor Recht
spraak en president van de Haag
se rechtbank. Bij de Vereniging
zijn bijna alle 1500 rechters in
jet land aangesloten.
Om dat veranderde 'modebeeld'
in rechtspraak feilloos te laten
verlopen is het, volgens Van Del-
jen, echter wel nodig dat er bete
re wetgevingsjuristen komen.
Rechters zullen, veel meer dan
tot nu toe, duidelijke wetten
moeten kunnen hanteren bij hun
rechtspreken.
„Nu nog heeft Nederland een
vrije rechtspleging. Veel wetten
hebben open normen, die via
rechterlijke uitspraken ingevuld
moeten worden. Euthanasie is
zo'n voorbeeld. De wet stelt het
strafbaar, maar de rechtspraak
maakt uit wanneer een arts zon
der straf kan doden. De kwaliteit
van de Nederlandse rechter is
héél behoorlijk. Maar bij veel
vrijheden ontkom je niet aan ver
schillende oordelen. En daarte
gen is veel kritiek. Vooral de on
gelijkheid van straffen per recht
bank stuit op veel onbegrip." 7
Van Delden ziet de rechtspraak
in de overgangsfase van een
vrijere rechtspleging naar een
meer wettelijk gebonden manier
van rechtspraak. Van Delden:
„Ook in de rechtspraak is er
sprake van golfbewegingen. De
grote vrijheden van nu zullen wat
ingeperkt moeten worden. An
ders loop je de kans dat beslissin
gen niet meer worden gedragen
door regels."
Wanneer rechters strikter en
nauwer de regels van de wet gaan
volgen, betekent dit ook dat de
wet zélf strikt en duidelijk moet
zijn. De positie van wetgevings
juristen - nu nog vaak onderge
waardeerd - moet daarom om
hoog, zo vindt Van Delden. „Als
er meer aandacht wordt besteed
aan de machinerie van de wetge
ving en wetgevingsjuristen uit
het vooronder gehaald worden,
meer in het zicht, ontstaan er be
tere wetten. Er moet meer naar
hen geluisterd worden. Nu nog
zijn er veel wetgevingsjuristen
die wel erg ver van de praktijk
afstaan, en in die praktijk moet
de wetgeving juist tot gelding
worden gebracht," meent de ju
rist.
Verschillen in rechtspraak zijn
overigens, volgens hem, nooit he
lemaal te voorkomen. „Rechters
zijn een afspiegeling van de de
mocratie. De samenleving is di
vers, dus zijn rechters dat ook. In
het ene arrondissement worden
burgerlijke conflicten altijd ge
schikt. In een ander volgt altijd
een vonnis. Dat hangt sterk af
van de persoon van de rechter.
Hoe meer rechters er zijn, hoe
groter in principe de rechtsonge
lijkheid. Strakkere regels, neer
gelegd in wetten, kunnen iets van
die verschillen weghalen, maar
nooit helemaal. Iedere zaak is na
tuurlijk verschillend van een an
der."
Voor méér toepassing van andere
vormen van rechtspraak als bij
voorbeeld arbitrage ziet Van Del
den niet veel ruimte. „Dat arbi
trage sneller zou gaan, staat nog
te bezien. Goedkoper is het zeker
niet en als nadeel daarvan geldt
dat het buiten de openbaarheid
wordt afgehandeld, ook al zien
partijen dat soms als een voor
deel." Van Delden nuanceert,
wikt en weegt ieder woord. „Kei
harde uitspraken zullen rechters
nooit geven. Tegenover ieder ja,
staat een ander nee." Eén ding
weet hij echter zeker: alsjeblieft
nooit juryrechtspraak.
„De advocaat-generaal bij de
Hoge Raad, mr. J. Leyten, ver
wacht dat dit in de toekomst ook
hier ingevoerd zal worden. Maar
dat hoop ik niet mee te maken,"
zegt Van Delden.
„De strafprocessen in Amerika,
zoals tegen O.J. Simpson en Cori-
na Peeze, sterken mij slechts in
die overtuiging. Het zijn uitslui
tend leken op juridisch gebied
die dan geweldig belangrijke
oordelen moeten vellen. Daar
voor moet je toch toegerust zijn.
De man in de straat mag niet
vonnissen. Maar een rechter moet
zijn verhaal wel duidelijk maken
aan die man in de straat. Daar
ligt een belangrijke taak", aldus
Van Delden.
Door Rob Vunderink
Arnhem - De boekenweek
I stond al in het licht van de
'vijftigste mei', maar daar-
I mee houdt de commercie
rond een halve eeuw bevrij-
I ding niet op. De markt
I wordt overspoeld met vlag-
n, penningen, munten,
I cd's, aanstekers, ballonnen,
tegels, borden, mokken en
zelfs weggooiservies.
„Wij verwachten 100.000 vernik
kelde en verzilverde theelepels te
verkopen", zegt Menzo van den
Berg van ARAP relatiegeschen
ken uit Rhoon. „We hebben er al
20.0 0 0 van verkocht. Van onze
mokken van vijf gulden denken
we er 250.000 te verkopen."
De vijftigste verjaardag van het
einde der Tweede Wereldoorlog
is voor ARAP aanleiding om be
vrijdingstheelepels, dito glazen,
mokken, vlaggen, T-shirts en tas
sen van ongebleekt katoen met
driekleur en jubileumopschrift in
omloop te brengen.
„In het noorden en oosten van het
land leeft de bevrijding heel
sterk", aldus Van den Berg.
„Vooral in Groningen, Drenthe
en Overijssel, maar ook in Zee
land. In Brabant en Limburg is
de belangstelling minder. Daar
zijn ze eerder bevrijd. Ook in de
Randstad is de interesse geringer.
Daar zijn ze minder koningsge
trouw."
Bedrijfsleven
De bevrijdingswaar gaat naar ge
meenten, basisscholen en Oranje
verenigingen. ARAP mikt verder
op het bedrijfsleven. Van den
Berg stelt zich voor dat de consu
ment bij twee pakken koffie of
een fles oranjebitter een theele
peltje cadeau krijgt. „Of de
Shell-pomp geeft bijvoorbeeld
bij twee air miles één theelepel
tje. De Nederlandse consument is
daar zeker voorin."
Ook ZIPPO, de Amerikaanse
aansteker, komt met een jubi
leumexemplaar. Distributeur
Kamco uit Rotterdam meldt een
speciale serie van vier aanstekers
plus sleutelhanger, samen ver
pakt in een album. „De produktie
blijft beperkt tot 25.000 voor de
hele wereld", aldus Cor van der
Heijden van Kamco. „De ZIPPO
is beroemd geworden in de Twee
de Wereldoorlog. Elke GI had er
een. Beroemd zijn de verhalen
van Amerikaanse soldaten die
gered werden door hun ZIPPO
omdat de kogel erop afketste."
Munt
De Nederlandse Munt geeft een
bevrijdingsmunt uit met aan de
kopzijde enkel het getal vijftig,
voor waarde en jaar tegelijk. Het
gaat om 650.000 munten van cir
culatiekwaliteit. Daarnaast wor
den er, in een hoeveelheid die af
hangt van de vraag, nog munten
can verzamelkwaliteit geslagen.
Voor fleur de coin telt de liefheb-
Toen de commercie de 5 mei-vieringen nog niet had ontdekt... De Poolse generaal Maczek trekt l
nen.
ber 79 gulden en voor proef 99
gulden neer. De nominale waarde
blijft vijftig gulden.
Een aantal plaatsen, zoals Maas-
driel, Delfzijl, Appingedam, Ten
Boer en Den Helder, hebben bij
de Nederlandse Munt een eigen
bevrijdingsmunt laten slaan. Dan
zijn er ook stichtingen die een tij
delijk betaalmiddel laten slaan.
Zij nemen bijvoorbeeld 10.000
munten van vijf gulden af voor
ƒ1,50 per stuk, die zij verkopen
voor vijf gulden. Die munten
doen drie maanden dienst als
wettig betaalmiddel. Daarna
hebben ze alleen nog maar verza-
melwaarde. De meeste mensen
sparen die munten en geven ze
dus niet uit. Zo verdient de stich
ting dan 35.000 gulden - een ma
nier om fondsen te werven.
Bordeaux
Bij slijters in het hele land kan de
consument 'bevrijdingsbordeaux'
kopen. Wijngroothandel In Casu
uit Spierdijk heeft 40.000 flessen
van circa 8,50 op de markt ge
bracht.
Polygram heeft de cd 'Liberation'
uitgebracht, met originele versies
van artiesten die in de Tweede
Wereldoorlog furore maakten,
zoals Vera Lynn en Glen Miller.
Voorspellingen over de verkoop
van de dubbel-cd, die rond dertig
gulden kost, durft de platen
maatschappij niet te maken.
„Dat weet je nooit met dit soort
zaken. Het kunnen er honderd
duizenden worden, maar ook
honderd."
Polydor brengt dezelfde liedjes in
nieuwe jasjes. Het orkest van
Freddy Golden brengt een Glenn
Miller-medley, Helen Golden
zingt een Vera Lynn-medley en
de Jody Singers doen de Andrew
Sisters.
Arcade brengt liedjes van de Ne
derlandse zanger-gitarist Eddy
Christiani op de markt en een ju
bileumschijf van de Dutch Swing
College Band, die werd opgericht
op 5 mei 1945.
Mailing
Van den Berg van ARAP ver
wacht dit jaar een grotere 'bevrij
dingsverkoop' dan in de vooraf
gaande jaren. „Zo'n getal vijftig
doet iets, zoals alle lustra."
Niet iedereen is zo optimistisch
gestemd.
Plateelbakkerij Schoonhoven
heeft brochures rondgestuurd
aan Oranjeverenigingen en kreeg
zegge en schrijve één reactie voor
een aardewerken bord over de
vijftigste bevrijdingsdag.
„Munten, bekers, glazen, petjes,
u zegt het maar, we hebben aller
lei aanbiedingen gekregen", zegt
voorzitter Meijer van de Stich
ting Viering Nationale Feest- en
Gedenkdagen in Arnhem. De
brochures komen als ingezonden
stukken in de bestuursvergade
ringen en gaan dan in het gun
stigste geval het archief in. De
Arnhemse stichting is niet in de
markt voor gedenkwaren.
De gemeente Arnhem is dat al
evenmin. De vijfde mei 1945 was
Arnhem een grotendeels verlaten
stad zodat de bevrijdingsdag
daar anders wordt beleefd. Ge
denken doet Arnhem vooral in de
september, de maand van 'De
Slag'.
Mokken
Des te meer kansen liggen er voor
de ondernemers in rood-wit-
blauw en oranje in Dinxperlo in
de Graafschap, waar zich een van
de grootste Oranjeverenigingen
van Nederland ophoudt. Secreta
ris Marja Disveld van de Stich-
Van onze verslaggever
Amsterdam - Perioden van
extreme hoogwaterstanden in
het rivierengebied dreigen
eerder regel dan uitzondering
te worden. Als gevolg van kli
maatveranderingen neemt de
xans op overstromingen in
Frankrijk, België, Duitsland
maar ook Nederland elk jaar
sterk toe.
Dat staat in een onlangs versche
nen rapport, dat in opdracht van
milieuorganisatie Greenpeace
is opgesteld door prof.dr.ir. P.
•ellinga van het Instituut voor
Milieuvraagstukken van de Vrije
Universiteit Amsterdam.
Het rapport beschrijft probleem
gebieden in Europa waar de laat
ste jaren meer neerslag is geval
len dan normaal. Die hoeveelheid
neerslag is vervolgens vergeleken
met voorspellingen voor deze re
gio s die eerder waren gedaan in
jditnaatcomputermodellen die
geloven' in het broeikaseffect.
°lgens het Instituut voor Mi-
,'euvraagstukken is het verbluf-
end om te zien, dat de recente
overstromingen precies voorzien
waren in die klimaatmodellen.
Ook de omstandigheden tijdens
de laatste hoogwaterperioden
van Kerstmis 1993 en januari/fe
bruari 1995 in Nederland passen
precies in dat computerplaatje.
„Volgens deskundigen die géén
rekening houden met het broei
kaseffect, komt deze kritieke si
tuatie slechts eens in de honderd
jaar voor. Op basis van dit onder
zoek durven we te stellen dat we
nog veel vaker met dit soort na
tuurgeweld geconfronteerd zul
len worden," aldus de opdracht
gevers van het rapport.
De bevindingen werden aangebo
den aan de deelnemers van de
klimaattop in Berlijn. Ministers
uit tal van landen kwamen daar
bij elkaar om te overleggen welke
maatregelen getroffen moeten
worden om schade te voorkomen
die veroorzaakt wordt door kli
maatveranderingen.
Onlangs presenteerde het Max
Planck Instituut uit
Duitsland reeds een
rapport, waarin werd
vastgesteld dat er
sprake is van een we
reldwijde tempera
tuurstijging. Met 95
procent zekerheid
konden de Duitsers
stellen dat die kli
maatverandering ver
oorzaakt wordt door
het door de mens ver
oorzaakte broeikasef
fect.
Op zijn beurt toont
prof. Vellinga nu aan,
dat er ook een opval
lend verband bestaat
tussen temperatuur
stijging en overstro
mingen. Doordat de aarde war
mer wordt, stijgt ook de tempera
tuur van de oceanen en verdampt
er meer water. Met elke graad
Celsius stijging neemt de ver
damping met zes procent toe. Bo-
Een angstwekkend toekomstbeeld: door veranderin
gen van het klimaat zullen de rivieren in Nederland
vaker buiten hun oevers treden. foto anp
vendien kan warmere lucht meer
vocht opnemen. Dat leidt er alles
bij elkaar toe dat het de komende
seizoenen langer en harder zal
gaan regenen, ook al omdat de
wind vaker van zee naar land zal
waaien.
Door die gewijzigde
ligging van hoge en
lage drukgebieden
zullen andere gebie
den juist minder
neerslag krijgen.
Dat geldt met name
voor Zuid-Spanje,
waar de afgelopen
vijf jaar bijna geen
druppel regen meer
gevallen is doordat
de depressies steeds
vaker over West- en
Midden-Europa
naar het oosten
trekken. Volgens
Vellinga is die situa
tie weer precies te
rug te vinden in de
klimaatcomputermodellen die
uitgaan van een toenemend
broeikaseffect.
Greenpeace geeft als commen
taar, dat het rapport aantoont
dat er harde afspraken gemaakt
Van onze verslaggever
Utrecht - Over vijftien jaar ligt er geruisarm asfalt (zoab) op
het complete snelwegnet van Nederland. Ook invalswegen naar
steden en belangrijke wegen binnen de bebouwde kom moeten
gaandeweg voorzien worden van een toplaag zoab, het zeer
open asfalt beton dat ervoor zorgt dat autobanden minder hard
'janken'.
Dat maakte staatssecretaris
Tommei (Milieuzaken) onlangs
bekend op een symposium ter ge
legenheid van het 25-jarig be
staan van de Nederlandse Stich
ting Geluidhinder (NSG), die er
gerlijke vormen van lawaai
tracht te bestrijden. Het bestuur
van de NSG bestaat uit vertegen
woordigers van verschillende
disciplines zoals medici, inge
nieurs, industriëlen, ambtenaren
en consumenten.
Volgens Tommei hoeft de over
stap naar zoab niet eens zoveel
geld te kosten. Zeker niet als met
het aanbrengen van het stille as
falt wordt gewacht tot het mo
ment waarop het wegdek toch al
aan een onderhoudsbeurt toe is.
De bewindsman liet weten dat hij
binnenkort het overleg wil ope
nen met provincies en gemeen
ten, om te bezien op welke ma
nier het gebruik van zoab binnen
de bebouwde kom en op invals
wegen gestimuleerd kan worden.
In de nota 'Grip op de weg' die
het ministerie van Verkeer en
Waterstaat vorig jaar uitgaf, zijn
de extra kosten voor het gaande
weg overstappen op zoab op het
snelwegnet becijferd op driehon
derd miljoen gulden. Dat geld
zou mede gevonden moeten wor
den door te korten op het budget
voor de aanleg van nieuwe we
gen.
Tommei sprak zich niet uit over
de vraag, hoe de operatie gefi
nancierd moet worden op provin
ciale en gemeentelijke wegen.
Het gebruik van stil asfalt is vol
gens Tommei niet de enige ma
nier waarop de overheid het ver
keerslawaai zal terugdringen. Hij
hoopt op een Nederlandse proef
met 'nachtrust-snelheden', in na
volging van experimenten die
Duitsland momenteel voert.
Binnen Europees verband wor
den eind oktober bovendien de
typekeuringseisen voor lichte
vrachtwagens weer met vier de
cibel aangescherpt. Om het la
waai nóg verder terug te dringen,
moeten volgend jaar ook alle au
tobanden aan strenge normen
voldoen.
„Verder probeert de overheid het
(vracht)autogebruik terug te
dringen en het goederenvervoer
via binnenvaart en spoorwegen
te bevorderen," zegt Tommei.
Knelpunt daarbij is, dat er voor
spoorwegmateriaal op dit mo
ment nog geen Europese type-
goedkeuringseisen bestaan die
betrekking hebben op lawaai.
Omdat het railtransport in de
toekomst fors zal stijgen, met na
me door de komst van de flitst
rein en de Betuwelijn, is het van
belang dat er in Europa snel zul
ke geluidsnormen komen voor
treinen.
„Dit ook al omdat slechts een
kwart van het spoortransportma-
teriaal van Nederlandse oor
sprong is," verduidelijkt hij.
Tommei toonde zich optimistisch
voor wat betreft de kansen om
het lawaai van automotoren te
verzachten. Minder optimistisch
is hij voor het verder terugdrin
gen van het gebrul van vliegtuig
motoren. „Het zal zeker nog vijf
tien jaar duren voordat de tech
niek zo er is, dat hier nieuwe
winst te behalen is," aldus Tom
mei.
De nieuwste generatie vliegtui
gen maakt wel al minder geluid
dan de oudere toestellen die nog
opstijgen. Internationaal is afge
sproken dat die oude herriema
kers in het jaar 2002 niet meer
door Europa mogen vliegen.
Tommei overweegt nu, die toe
stellen al wat eerder uit het Ne
derlandse luchtruim te weren,
met name door een verbod in te
tellen op nachtvluchten met deze
verouderde types.
„Het overheidsbeleid is erop ge
richt het verkeerslawaai in het
jaar 2000 terug te brengen op het
niveau van 1986, ondanks de toe
name van het auto-, rail- en
luchtverkeer. In het jaar 2010
mogen ernstige vormen van ver-
keershinder niet meer voorko
men," verklaart de staatssecreta-
Van onze verslaggever
Maastricht - Een grote groep suikerpatiënten kan door meer te
bewegen van de medicijnen afkomen. Recent onderzoek heeft
aangetoond dat de patiënten die niet direct afhankelijk zijn
van insuline (vroeger 'ouderdomsdiabeten' genoemd) door re
gelmatige fysieke inspanning al hun geneesmiddelen kunnen
laten staan.
j de 25e herdenking van de bevrijding opnieuw triomferend Breda bin-
foto archief de stem
ting Viering Nationale Feestda
gen heeft alvast vijfhonderd
mokken besteld. „Die hebben we
vijf jaar geleden ook gehad en er
zijn mensen die ze in een serie
willen hebben".
Uit de rest van het bonte assorti
ment moet de gemeente nog een
keus maken voor de eerste zes
groepen van het basisonderwijs.
De leerlingen van de twee hoog
ste groepen moeten het met een
minder tastbare herinnering
doen: voor hen heeft het gemeen
tebestuur een excursie op touw
gezet naar het Kamp Westerbork.
De lagere groepen krijgen een
tastbare herinnering waaraan
Dinxperlo per leerling 3,50
denkt te besteden. Wat het wordt,
weet burgemeester L. van As nog
niet. Een wandbordje lijkt hem
wel wat 'maar er zit een hoop
prutserij tussen'.
moeten worden over de reductie
van de uitstoot van broeikasgas
sen.
„Tot nu toe leken milieumaatre
gelen alleen maar geld te kosten.
Ondertussen moet duidelijk zijn
dat het niet nemen van milieu
maatregelen, nog grotere schade
tot gevolg zal hebben," aldus
woordvoerder Willem-Jan Goos-
sen.
Zorgvuldige realisering van het
programma van dijkverzwaring
is volgens Greenpeace 'een nood
zakelijk kwaad, maar ook niet
meer dan symptoombestrijding'.
Volgens Greenpeace moet er ook
iets gedaan worden aan de oor
zaak van het probleem: de uit
stoot van C02-gassen ten gevolge
van kolen-, olie- en aardgasstook
en brandstofverbruik door het
verkeer.
Zonder gewijzigd beleid zal de
uitstoot aan C02 over 75 jaar
verdubbeld zijn. Voor Nederland
betekent dat een toename van de
neerslag met tien tot dertig pro
cent, aldus het rapport van het
Instituut voor Milieuvraagstuk
ken.
De Rijksuniversiteit Limburg
(RL) gaat, in samenwerking met
de universiteiten van Leiden en
Utrecht, verder onderzoeken
hoeveel - of hoe weinig - inspan
ning een suikerpatiënt nodig
heeft om helemaal medicijnvrij te
blijven.
Diabetes('suiker')-patiënten zijn
grofweg in twee groepen onder te
verdelen.
De meest bekende groep is die
van de mensen die zichzelf regel
matig insuline moeten inspuiten
omdat de alvleesklier niet goed
werkt. Zij vormen echter maar
tien tot twintig procent van alle
diabetesgevallen.
De grote meerderheid bestaat uit
mensen bij wie de alvleesklier
weliswaar insuline produceert,
maar de organen die niet kunnen
opnemen. Deze mensen worden
pas ziek als er extreem hoge
bloedsuikerspiegels optreden.
Omdat dat doorgaans pas op la
tere leeftijd gebeurt, werd deze
categorie suikerpatiënten vaak
omschreven als ouderdomsdiabe
ten.
Ten onrechte, zeggen de Maas-
trichtse onderzoekers nu. „Het
zijn zeker niet meer alleen oude
ren die hieraan lijden," aldus be
wegingswetenschapper dr. H.
Keizer die die constatering 'alar
merend' noemt.
„Als je kijkt naar de oorzaken
kun je er niet meer omheen dit
type diabetes als een welvaarts
ziekte te bestempelen. Net als bij
hart- en vaatziekten liggen slech
te voeding en te weinig beweging
er voor een belangrijk deel aan
ten grondslag."
De Nederlandse jeugd wordt als
maar dikker, constateert Keizer.
„De toeloop naar sportverenigin
gen neemt af en op scholen komt
lichamelijke opvoeding steeds
meer in het verdomhoekje. Jon
geren kopen sneller een brommer
en stappen eerder in de auto. Te
gelijkertijd zien we dat het eten
van snoep en andere ongezonde
voeding toeneemt. De gevolgen
zijn dodelijk."
Letterlijk dodelijk, want voor de
ze suikerpatiënten geldt dat de
kans op hart- en vaatziekten vier
keer hoger is dan bij gezonde
leeftijdsgenoten. „Bijna niemand
weet dat, maar van deze groep
sterft bijna zestig procent aan
hart- en vaatziekten. Bij het an
dere type diabetici is dat maar
vijftien procent; die mensen ster
ven veel vaker aan nieraandoe
ningen."
Het RL-onderzoek wordt ge
sponsord door het Diabetes
Fonds Nederland. Dat ook de
overheid groot belang heeft bij de
Maastrichtse activiteiten blijkt
uit de kosten voor de gezond
heidszorg.
De ongeveer 200.000 diabetes
patiënten die Nederland in 1980
telde, kostten de samenleving
jaarlijks ruim vierhonderd mil
joen gulden. Naar verwachting
zal dat bedrag in 2005 zijn geste
gen tot 720 miljoen gulden, een
toename van bijna tachtig pro
cent.
Dramatisch noemt Keizer de toe
name van het aantal patiënten in
de leeftijdsgroepen onder 65 jaar.
„Dat de groep tachtig-plussers
groeit is ook erg maar heeft fi
nancieel veel minder verstrek
kende gevolgen."
„Het wordt dus hoog tijd dat de
aanwas van diabetespatiënten
tot staan wordt gebracht," be
toogt Keizer. Maar het vreemde
is dat rond de preventie totnog
toe helemaal niet gewezen wordt
op het belang van meer bewe
ging.
„Terwijl de effecten daarvan
toch al enkele jaren bekend zijn."
Zelfs hele dikke mensen, die van
wege hun lichaamsbouw een ver
hoogd risico hebben, kunnen met
een beetje extra lichaamsbewe
ging hun gesteldheid al flink ver
beteren.
De RL onderwerpt, net als de
universiteiten van Leiden en
Utrecht, twee jaar lang een groep
proefpersonen aan een actief
trainingsprogramma.
Op die manier willen de weten
schappers niet alleen een bevesti
ging krijgen van de eerdere on
derzoeken, maar hopen ze ook
iets over de oorzaken te weten
komen van de goede effecten van
lichamelijke inspanning. „Want
daar weten we op dit moment
nog weinig van af," zegt dr. Kei
zer.
„We kunnen waarnemen dat bij
voorbeeld door een uurtje flink
fietsen de glucosespiegel zeker
twee dagen verbeterd blijft, maar
waarom dat is blijft onduidelijk.
Dat mechanisme gaan we dus
verder onderzoeken."
