Weekend
De snelweg is helemaal open
iflSTEM
E3
Als de PvdA haar wonden
likt, borrelen er mooie ge
dachten op bij de sociaal
democraten. Zo is Mauri
ce de Hond bevreesd dat
het 'grachtengordeldeel'
de partij verlaat en zich
aansluit bij D66. PvdA-
ideoloog Paul Kalma tobt
over de aansluiting tussen
de achterblijvers in de sa
menleving en de midden
klasse. En Marcel van
Dam vindt dat de partij
niet haar idealen, maar
wel de middelen om die te
verwezenlijken heeft ver
loren.
In de samenleving
voltrekken zich
veranderingen die
de partij amper nog
bij kan benen
INTERFACE
In de PvdA kan een
richtingenstrijd
losbarsten tussen
regelgevers en de
marktdenkers
ZATERDAG 22 APRIL 1995
ZATERDAG 22 APRIL 1995
I an te
Ie stem
achtige vloeistof die langzaam
dampt. Het gas is vooral voo
ogen en de ademhalingsweger
vaarlijk. Wie een of twee gram'
nenkrijgt, sterft. Het kan ook vi
j)uij binnendringen. Vijf gram d
huid is dodelijk.
De Nederlandse berginsse
Roel Donker heeft zich in de pr
men met mosterdgas verdiept
een granaat doorrot, gaat het
terdgas in het water heel rustig zWe
ven. Onder de 14 graden blifftK
neutraal. Er vormt zich een soort
korstje omheen, net zoiets als wm
neer je een klompje vet een poos fl
liggen."
„Maar dan spoelt dat klompje
Het zonnetje schijnt, het wM
warm, het korstje smelt... Ik wil iet
cynisch klinken, maar een uur l£
is dat strand leeg. En het duurt 3^
schrikkelijk lang voor de autoritei
ten er achter komen wat er eigent
aan de hand was. Want het gas ver
dwijnt, het verprut als het ware, het
lost langzaam op."
Het eerder aangehaalde Belgi
defensierapport vermeldt dat m_.
neduikers in 1972 enkele gas-obB
sen uit de Paardenmarkt boven X
ter hebben gehaald. De grana'
verkeerden in 'relatief goede sta
Maar hoelang nog? L
Senator Maertens haalt Deense rip-
porten aan die suggereren datTde
mantels van zulke granaten rond het
jaar 2000 zouden kunnen gaan door
roesten, maar niemand weet dat 8
ker.
Weinigen voelen er voor
de granaten te berj
Prof. Heyndrickx: „Ali
die obussen naar bel
brengt, zullen er onvermijdelijk een
aantal ontploffen. Je gaat hier dan
grote miserie krijgen. Dat gevaar»
zo groot dat het volgens mij niet op
weegt tegen het risico van het te la
ten liggen. De zandtoevoer van de
Noordzee op die plaats is zodai
dat we toch een zekere beschutti
krijgen."
Hij zegt enkele jaren geleden bena
derd te zijn door het Nederlani
bergingsbedrijf Smit Tak, dat inte
resse had om de granaten te lichten.
Maar Erik ter Haar Romeny van
Smit Internationale (waar Smit Tak
onder valt) zegt desgevraagd: „Het
is levensgevaarlijk spul. We wille]
het niet eens aanraken. Wat ons be
treft: laat maar liggen."
|ewor- En berger Roel Donker zegt: „Zo
lang die granaten onder het zand
beste blijven liggen rotten ze niet zo hai
mis- Als er maar geen zuurstof bij komi
door- Maar over paar jaar, of over tien
Jtbelle- jaar, of twintig jaar is het toch zo-
Icheen ver."
lerhou- Senator Maertens zegt: „Het kan
aak ik daar niet eeuwig blijven liggen. We
moéten iets doen. En dat wordt zo
duur, dat België die kosten niet al
leen kan dragen. Ik vind het een
zaak van Europees belang."
Dat roept de vraag op wat buurlani
Frankrijk eigenlijk heeft gedaai
met het gifgas dat in het Franse dei
van het Westelijk Front achterbleef
Maertens wijst op de zeekaart. Vla
i 'abso- buiten de haven van Duinkerken
petrok- net op Frans gebied dus, liggen wel
vier van die onheilspellende gebié
den met stippellijntjes en doorge
streepte visjes en ankers. „Maar di
l«p Fransen zwijgen er nog dieper ovei
dan de Belgen."
Maertens heeft inmiddels wel eei
,ds idee hoe het gifgas kan worden op
geruimd: hij wil de Paardenmark
16 inpolderen.
„In het bos Houthulst bouwt he
Belgische leger nu een fabriek om di
gifgasgranaten die daar liggen on
schadelijk te maken. We kunnen na
tuurlijk niet die dingen bij Knokk
vorden uit zee halen en dan naar Houthuls
fchuwen vervoeren. Dat is te gevaarlijk. Maa.
kt. Hij als we de Paardenmarkt nu eens
fcenma- droogleggen, er een eiland van ma-
rongen, ken, zoals jullie in Nederland heb
frheugd ben gedaan met Neeltje Jans? Dat
krant kunnen we op dat eiland net zo'n fa-
als de briek bouwen als in Houthulst,
fgië iets Erik ter Haar Romeny van Smit In
ternationale reageert: „Een briljan
idee.
Door Pieter Willemsen
tkx, de
1 nu in
bij de
zor-
■osgeen
lar het
|t blijft
werd gemaakt. Talloze van deze granaten I'S
Het is wel jammer dat de
PvdA tijdens het likken
van de wonden erg veel
met zichzelf en met par
tijpolitieke verhoudin
gen bezig is en iets te
weinig met veranderingen in de sa
menleving. Want in die samenleving
voltrekken zich veranderingen die
de discussies over het slaan van een
brug tussen de bedreigde onderkant
van de samenleving en de midden
klasse overbodig maken.
Veel sociaal-democraten schrijven
de malaise in de partij toe aan het
wegvallen van de oude idealen. De
arbeider leeft niet meer in behoefti
ge omstandigheden. Hij heeft een ei
gen huis, een auto, zijn kinderen
kunnen doorleren en hij kan elk jaar
gewapend met zijn videocamera het
vliegtuig naar de zon nemen. Neder
land is misschien nog niet helemaal
af, maar de laatste stukjes kunnen
we zonder de PvdA ook wel op hun
plaats krijgen.
Sociaal-democraten die langs der
gelijke lijnen denken, vergissen zich
jammerlijk. Honderdduizenden
mensen zijn blijvend afhankelijk
van een minimumuitkering, het
aantal zwervers en daklozen neemt
toe. Optimisten denken dat het gaat
om de laatste slachtoffers van een
samenleving die te lang heeft ver
zuimd mensen duidelijk te maken
dat ze in beginsel voor zichzelf moe
ten zorgen.
Maar er klinken ook minder vrolijk
stemmende geluiden over de toe
komst van de Westerse landen. De
Amerikaanse econoom Lester Thu-
row stelde onlangs dat we zonder
drastische aanpassing van ons eco
nomisch en sociaal beleid in de Wes
terse samenleving op weg zijn naar
een economische oerknal die zijn
weerga niet kent. Hij wijst in dat
verband op het beschikbaar komen
van goedkope arbeid en grondstof
fen door de globalisering van de
Het probleem van de PvdA
Ex-communisten in Oost-Europa en
onechte communisten in China zijn
bereid voor een fractie van de Wes
terse lonen 48 uur per week hun ca
paciteiten in dienst te stellen van in
ternationale ondernemingen. Eco
nomische activiteiten verschuiven
bovendien van het verwerken van.
grondstoffen op een bepaalde, niet
te veranderen, plaats naar de ken-
nisindustrie die niet gebonden.is aan
grenzen.
Eerder heeft Riccardo Petrella's in
ternationale groep van economen al
gewezen op de nietsontziende inter
nationale concurrentie. Terwijl gro
te multinationale ondernemingen
zich minder aan afzonderlijke sta
ten gelegen laten liggen, dwingen ze
nationale staten wel hun uitgaven te
beperken om hun werknemers con
currerend te houden met de colle
ga's in de buurlanden. Ondernemin
gen die nationale staten tegen el
kaar uitspelen. Niet omdat ze dat
leuk vinden, maar omdat de collega-
bedrijven dat ook doen en er geen
wet is die ze dat verbiedt.
De eerste tekenen van die eco
nomische aardverschuiving
zijn al zichtbaar. Én niet al
leen aan de onderkant van de
arbeidsmarkt, waar de problemen
onverkort groot zijn. In toenemende
mate krijgen werknemers te maken
met verkorting van de arbeidsduur
om hun werk te behouden, met
flexibele contracten, oproeparbeid.
Ouderen zien dat de VUT wordt te
ruggedrongen, de WAO verdwenen
is en stellen vast dat er steeds vaker
wordt gesproken over demotie; het
lager betalen van ouderen omdat ze
minder presteren.
Alle signalen in de arbeidsverhou
dingen wijzen in dezelfde richting:
arbeid moet zo goedkoop mogelijk
zijn. Veel werknemers hebben het
onbehaaglijke gevoel dat ze als dank
voor hun loonmatiging harder moe
ten werken, ook op minder aangena
me tijden aan de slag moeten en'dat
hun toekomstperspectief onzeker is
geworden.
In de politiek is bewust gekozen
voor meer markt, minder overheid.
Ook de PvdA verdedigt dit uit
gangspunt. Terwijl de sociale zeker
heid afbrokkelt en het minimum
loon in de praktijk dreigt te verdwij
nen, houden de politieke partijen
hardnekkig vast aan het uitgangs
punt meer markt en minder over
heid. Daarom moeten gedeeltelijk
arbeidsongeschikten de arbeids
markt op. Maar op die markt is het
erg druk. En er is bovendien nie
mand om ze de weg te wijzen op de
arbeidsmarkt, want daarvoor heeft
de overheid geen geld.
Ook voor allochtonen is er niet veel
te beleven op de arbeidsmarkt, ze
ker niet als ze de Nederlandse taal
niet spreken. Weliswaar zijn er ge
noeg werklozen die taallessen zou
den kunnen geven aan allochtonen,
maar daarin is de markt niet geïnte-
resseèrd.
Vrouwen vinden op de arbeidsmarkt
gelukkig wel af en toe iets van hun
gading. Helemaal achter op de
markt in een winderig hoekje wor
den de restjes eenvoudige arbeid
aangeboden. In dat hoekje is het wel
oppassen geblazen, want er wordt
nogal eens ondeugdelijke waar aan
geboden en je krijgt er lang niet al
tijd een bonnetje mee waar op staat
wat je hebt gekocht.
Natuurlijk is het traditionele rolpa
troon van de 40 uur werkende man
met thuis zijn zorgende vrouw aan
het vervagen. Deeltijdwerk is de
laatste jaren populair. Flexibele ar
beid hoeft niet altijd in het nadeel
van de werknemer te zijn. Maar niet
elke vrouw die twee dagen per week
eenvoudig werk verricht, doet dat
omdat ze geëmancipeerd is. Als haar
partner met goedkeuring van de
overheid enkele jaren werkt voor
minder dan het minimumloon, zou
er wel eens iets anders achter kun
nen steken.
Om weer beweging in de arbeids
markt te krijgen en bedrijven te sti
muleren - goedkopere - arbeid in
dienst te nemen, heeft het paarse
kabinet besloten tot een groot
scheeps lastenverlichting voor bur
gers en bedrijven. Die operatie bete
kent natuurlijk wel dat er minder
geld is voor overheids- en sociale
voorzieningen.
Dat het niet door iedereen wordt ge
waardeerd als de overheid zich te
rugtrekt en erop vertrouwt dat de
markt haar werk wel zal doen, is on
langs in Frankrijk gebleken. De
koude rillingen moeten voorstan
ders in de PvdA van minder over
heidszorg en meer markt over de rug
lopen als ze kijken naar de taferelen
in dat land: massale betogingen te
gen de armoede, tegen de overheids
steun aan het bedrijfsleven en vóór
geld en huisvesting voor de mensen
aan de onderkant van de samenle
ving.
Veel mensen - en niet alleen
aan de ónderkant van de sa
menleving - voelen zich onze
ker. Jan Pronk merkt daar
over op: „Ook de middenklasse is
niet meer zeker van het bestaan. Dat
werkt een grotere gerichtheid op het
materiële eigenbelang in de hand. Ik
weet niet eens of je dat nu rechts
moet noemen.
De onrust onder veel werknemers
groeit naarmate meer grote bedrij
ven stijgende winsten, dalende
werkgelegenheid en verslechtering
van de arbeidsvoorwaarden rappor
teren. Toch gaat de lastenverlich
ting voor het bedrijfsleven door; met
de volmondige instemming van de
PvdA.
De omvang van de lastenverlichting
staat in de politiek niet ter discussie,
Ik geef niet zoveel om voetbal, en
dat kwam woensdagavond goed
uit. Ook al zullen de liefhebbers
van dat geschop en gekop tegen een
opgeblazen lap leer zich die avond
waarschijnlijk blijven herinneren
als de dag waarop een club uit Am
sterdam na 22 jaar weer eens een
echte finale bereikte.
Het is hen gegund. Voor mij was het
ook feest, want tot mijn hemelse
vreugde bleek de elektronische
snelweg op die dag ineens wage-
wijd opengegooid te zijn door Com
puServe. Die mij, toen ik mijn da
gelijks verbinding legde, met een
nuchter one-linertje liet weten dat
de volledige toegang tot Internet
die er al een paar maanden aan zat
te komen, een feit was.
Er kon al idioot veel met die Ameri
kaanse tolwachter van Internet,
maar vanaf woensdag is ineens al
les mogelijk wat je maar kan ver
zinnen.
Een maand geleden nam Compu
Serve al een eerste smaakmakertje
in het dienstenpakket op: File
Transfer Protocol (FTP), een van de
oudste manieren om een paar mil
joen servers over de hele wereld te
benaderen. Maar nu is CompuSer
ve, zeker in Europa, de meest com
plete dienst op de markt. Er kan nu
ook op het World Wide Web (WWW)
gesurft worden, en er kan directe
toegang tot het Internet verkregen
worden via het Point to Point Pro
tocol (PPP).
CompuServe is in één daverende
klap volwassen geworden, en heeft
zijn abonnees meteen voorzien van
drie mooie software-pakketen. Die
in de gecomprimeerde versie ruim
1.2 megabyte in beslag nemen en
derhalve, op 14.400 baud, in minder
dan een half uur gedownload kun
nen worden. Na één simpel exe-
command werden die drie pakket
ten geïnstalleerd naast en samenge
voegd met de bestaande WinCim
Communication Manager. Dat ik
een week eerder overigens al uitge
breid had met een lidmaatschap
van ZiffNet. Al
was het maar
omdat dat via
CompuServe
maar vijf dol
lar per maand
kost, en omdat
daar hele
mooie soft
ware te vinden bleek. Meestal sha
reware, die na drie of vier weken le
lijk begint te donderjagen als de in
gebouwde tijdbom zijn werk doet,
omdat de licentie nog niet betaald
is. Maar wat kan mij dat bommen?
Ik uninstall het als het écht niet
meer werkt en ik ga weer iets an
ders ophalen.
Nadat het nieuwe spul zichzelf uit
gepakt had, bleken er drie nieuwe
icoontjes in mijn communicatie
pakket verschenen te zijn: SPRY
Mosaic Browser, ImageView, en de
InterNetDialer. De eindredacteur
van deze pagina, die donderdag
middag door QuarkXpress gehaald
moet worden, wordt al 's morgens
vroeg bleek om de neus bij de ge
dachte aan de hoeveelheid tikfou
ten die ik voor zijn neus pleeg te de
poneren, en duldt geen uur respijt.
Daarom heb nog niet genoeg tijd
gehad om alles van begin tot eind
door te vlooien.
Automatische spellingcontrole?
Dat kunt U toch niet menen? De
laatste versie van de spell-checker
van Word Perfect schijnt hetnardig
te doen met Nederlandse teksten.
Maar ik tel alleen hierboven al min-
Door Léon Krijnen
Reacties: E-mail: 100445.2062@compuserve.com
stens vijfentwintig woorden die
niet eens in de Dikke van Dale
staan, dus dat wordt niks.
Die eerste te korte kennismaking is
me zeer goed bevallen. Omdat ik
wist dat het webben via CompuSer
ve eraan zat te komen, heb ik me de
laatste maanden bewust niet bezig
gehouden met uit proberen te voge
len hoe ik op een andere manier het
WWW op kon. Ik had genoeg ande
re dingen te doen en ik ging er van
uit dat het toch wel goed zou ko
men. Dat vertrouwen is niet be
schaamd.
De browser of de diaier aanklikken
en er werd foutloos aangekoppeld.
Surfen maar. Eerst de home-page
van de Rolling Stones opgehaald,
en een portret van Charlie Watts
bekeken, die zijn broek staat te
strijken. Die trommelaar wordt er
op zijn oude dag overigens niet
knapper op, maar goed, dat geldt
voor ons allemaal.
Overgestapt naar Australië, waar
ik wat nieuwe bush-walking routes
gekopiëerd heb, leuk voor de ko
mende winter. Naar Cambridge,
want ik wilde nu eindelijk zelf wel
eens die beroemde koffiepot in de
Trojan Room van
de universiteit
zien. Dat lukte en
het bleek hoog
tijd om weer eens
op te schenken.
Leuk, maar moet
ik er verder mee?
Een ander adres
ingetikt, foto's bekeken van Play
boy-modellen die nooit in dat blad
terecht gekomen zijn en ik snap
écht niet waarom niet. Verder. Een
paginaatje met wegwijzers naar
schilderijen van wijlen Keith Ha
ring, een pagina MTV, tientallen
pagina's over alles wat met Star
Trek te maken heeft, alles webt, al
les werkt.
Wat het allemaal kost? Dat weet ik
pas over een maand of twee als
eerst de rekening van de KPN als
een baksteen op de mat gevallen is
en er vervolgens weer een bedrag
van hopelijk slechts twee cijfers
voor de komma van een credit-card
nummer afgeschreven is.
Volgens de verkooppraatjes van
CompuServe valt het allemaal nog
al mee, maar die kennen we. Ik sta
er niet van te kijken als het Consul
tatie Bureau voor Alcohol en Drugs
straks in het verlengde van de pro
blemen met de gokkasten nog een
andere activiteit aan het program
ma toe kan gaan voegen. Ik voor
spel dat er straks verhalen in de
krant verschijnen over huishoudens
die in de nesten zijn gekomen van
wege de computer-activiteiten van
pa, ma, zoon of dochter.
Al met al heeft de firma Microsoft
het voor de zoveelste maal niet ge
troffen met timen. Woensdagmid
dag werd een mooie doos bezorgd
op de krant: de officiële preview
van Windows'95, vergezeld van een
paar handleidingen. 'Zou ik toch
nog maar even?' treuzelde ik, met
afgrijzen terugdenkend aan de pro
blemen die de Beta-3 versie van dat
programma me anderhalve maand
geleden bezorgd heeft.
Vervolgens koppelde ik eerst nog
even aan bij CompuServe, met bo
venvermeld gevolg, en wat was een
van de eerste dingen waar de laat
ste release-note van die mooie
nieuwe programmatuur mij voor
waarschuwde? Juist. 'CompuServe
garandeert op geen enkele wijze
succes als SPRY Mosaic Browser en
InterNetDialer onder Windows'9,5
gedraaid worden'.
Misschien probeer ik het toch nog
een keertje omdat ik nu twee hard
disks op mijn computer heb en der
halve in principe vanaf de ene DOS
6.2 en Windows 3.11 kan draaien en
vanaf de andere Windows'95. Ja,
waarom eigenlijk niet? Als U on
verhoopt volgende week mijn bij
drage mist, dan weet U waar het
aan ligt.
ondanks opmerkingen als die van
topman Jonkhart van de Nationale
Investeringsbank die in het blad van
het VNO geringschattend spreekt
van 'die grijpstuiver lastenverlich
ting'. En toch gaat het in deze re
geerperiode van vier jaar om het
niet al te kleine bedrag van negen
miljard gulden. Hoeveel lompe op
merkingen over grijpstuivers accep
teert een samenleving, die enkele
honderdduizenden huishoudens telt
waarin elk dubbeltje twee keer moet
worden omgedraaid voordat zich
Franse taferelen gaan afspelen?
Toch zal de PvdA zich om twee re
denen voorlopig moeten blijven
scharen achter het adagium meer
markt minder overheid. In de eerste
plaats omdat dit uitgangspunt ook
in de ons omringende landen opgeld
doet. Wie niet meedoet met de las
tenverlichting, prijst zijn land uit de
internationale markt. En verder om
dat lastenverlichting kan rekenen
op een brede politieke meerderheid,
ook in de coalitie van PvdA, VVD en
D66.
Het grote probleem waarvoor de Pv
dA zich gesteld ziet, is dat de markt
de samenleving niet in kan richten.
Bovendien, zo merkt ook Petrella
op, kent de markt geen lange-ter-
mijndoelstellingen. De overheid
moet die wel hebben. Voor de markt
zijn mensen werknemers die worden
betaald naar rato van het aantal ste
nen dat ze op een dag kunnen vers
jouwen. Op die markt mogen oude
ren, zieken en arbeidsongeschikten
zich niet eens vertonen.
Toch proberen afzonderlijke Ka
merleden van de PvdA soms dapper
een dam op te werpen tegen al te
uitbundige uitingen van liberalisme
en marktdenken en zich op te stellen
als beschermers van de zwakken.
Saskia Noorman-Den Uyl heeft in
een vraaggesprek gepleit voor een
periodieke extra uitkering voor
mensen die langdurig, vrijwel uit
zichtloos, in de bijstand zitten. Maar
tot ergernis van de linkse oppositie
partijen herhaalde zij haar kloeke
uitspraken in de Tweede Kamer
niet.
Ook Jan van Zijl, de inkomensspe
cialist van de fractie, heeft een po
ging gewaagd de PvdA te profileren
als de partij die op de bres staat voor
de zwakkeren. Hij pleitte voor her
stel van de koppeling. Tot nu toe
vergeefs. Van Zijl stemde overigens
wel in met een sterke afkalving van
de kinderbijslag waardoor de ko
mende jaren een grote groep mensen
in de problemen komt.
Er is in de Tweede Kamer een ruime
meerderheid die het minimumloon
beschouwt als een obstakel voor het
functioneren van de arbeidsmarkt
en er wel vanaf wil. CDA, VVD en
D66 willen werknemers die moeilijk
aan de slag komen vier tot zes jaar
genoegen laten nemen met betaling
onder het minimumloon. Bovendien
mogen werkgevers niet worden ver
plicht die mensen daarna een
dienstverband tegen tenminste het
minimumloon aan te bieden. PvdA-
minister van Sociale Zaken en
Werkgelegenheid Melkert wil niet
verder gaan dan ten hoogste twee
jaar werken onder het minimum
loon. Daarna moet de werknemer
een vast dienstverband kunnen krij
gen tegen tenminste het minimum
loon. Als de meerderheid van CDA,
WD en D66 haar zin doorzet, is het
minimumloon feitelijk verdwenen.
Alsof dat allemaal nog niet erg ge
noeg is voor de PvdA, zit het CDA
inmiddels in een stil hoekje van de
Tweede Kamer zijn wonden te lik
ken. Daardoor krijgt VVD-leider
Bolkestein alle ruimte om zich op te
stellen als de oppositieleider tegen
zijn eigen kabinet.
Bolkestein vernauwt en versimpelt
het probleem tot de vraag hoe we
onze open grenzen zo dicht mogelijk
kunnen houden. De vraag wat open
grenzen betekenen voor de Neder
landse economie, voor welvaart en
werkgelegenheid, stelt ook hij he
laas niet aan de orde.
De PvdA heeft er de afgelopen jaren
zelf aan meegewerkt dat in het ka
der van de slogan meer markt, min
der overheid de invloed van 'Den
Haag' aan betekenis heeft ingeboet.
Marcel van Dam zegt daarover: „De
enige hoop op redding van de so
ciaal-democratie is cjat zij een ma
nier weet te vinden om met 'markt'-
instrumenten de idealen te verwe
zenlijken. Dat klinkt als vloeken in
de kerk, maar dat is het niet." Van
Dam vreest dat er in de PvdA een
richtingenstrijd losbarst tussen de
traditionele regelgevers en de
marktdenkers.
De vraag naar markt of overheid
komt binnenkort op de politieke
agenda als de veranderingen in het
stelsel van de sociale zekerheid wor
den besproken. WD en D66 willen
de rol van de overheid op dit terrein
ver terugdringen. Mensen die zich
tegen risico's van ziekte en arbeids
ongeschiktheid willen indekken,
moeten zich wat deze partijen be
treft maar wenden tot de particulie
re verzekeraars.
De sociale zekerheid is bij uit
stek een onderwerp waar de
keuze tussen markt en over
heid geprononceerd aan de
orde komt. De recente verslechte
ringen in de sociale zekerheid, voor
al bij de WAO, hebben de PvdA
duchtig geschaad. Nu voelen vooral
ouderen en arbeidsongeschikten
zich in de steek gelaten. Als daar
straks nog andere groepen bijko
men, kan de PvdA haar toekomst als
politieke beweging van betekenis
wel vergeten.
De PvdA zou zich tot taak moeten
stellen in de komende discussie over
de uitkeringen haar 'sociale gezicht'
te herwinnen. Dat kan ze alleen
maar door bij de sociale zekerheid te
kiezen voor een belangrijke rol van
de overheid in plaats van een alles
overheersende plaats voor de markt,
de verzekeraars. Maar dat is zowel
met deze coalitie als onder druk van
de huidige internationale economi
sche omstandigheden een vrijwel
onmogelijke taak.