Russen kwijnen weg in
hun verloren paradijs
ii s
Voor specialisten uit de voormalige Sovjet-Unie is geen plaats meer in het nieuwe Vietnam
De laatste
Russen zijn
hun koffers
aan het pakken
SURPLUS
lESTEM
V
VRIJDAG 21 APRIL 1995 E4
VRIJDAG 21 APRIL 1995
Rat
ban-
In Til-
Het
lestern
pee af-
Heeft
pgt hij
■er van
T kroos
j op de
Jootge-
"l weet
Men."
twee
klem,
lm hem
Jetje in
heeft
|zwem-
i heuse
zand-
liggen,
deze
let olie
die hij
lening,
e voor-
duide-
:terpo-
bvinden
lens het
J zwem-
)doende
J zwem-
Iter niet
Jlt. Een
plant-
j/aak ge-
vragen
Iskomen
lal hun
1 vaak al
Iratten."
llijk over
let is na
tuurlijk voor niemand humaan
om welk dier dan ook te doden
En over de manier waarop
hiji haast verontschuldigend- We
hebben al van alles geprobeerd
uitgebreid onderzoek gedaan'
maar tot nu toe zijn de klemmen
en de fuik die wij gebruiken de
beste oplossing.
Met de klem krijgt de muskusrat
een forse tik achter zijn kop Hi
is er meteen geweest. Zwemt he
beest in een fuik, die wij vaak on
der de weg plaatsen juist voor het
gat van een duiker, dan sterft hii
de verdrinkingsdood."
Gifgas
„Alle andere methoden helpen
niet, of zijn stukken slechter"
zegt Jan van der Stelt. „We heb
ben wel eens geprobeerd holen
met gifgas te injecteren, maar dat
werkt in de praktijk niet omdat je
dan nooit te weten komt hoevi
beesten je hebt gedood.
Je krijgt geen zicht op de pope.
tie. Daarom is de methode die a
in België gebruiken ook niet
goed.
Daar gooien ze stukken woi
die geïnjecteerd zijn met cya:
kali in de sloten.
Op de eerste plaats kunnen daar
ook veel andere beesten van eten
en dus sterven.
Bovendien weet je niet waar die
vergiftigde muskusratten blijven
en hoeveel het er zijn. Je kunt de
effectiviteit van de bestrijding
niet meten, weet dus ook niet of
het überhaupt wel zin heeft wat
je doet."
Muskusratten zijn zeer bedreven
in hun eigen voortplanting. Drie
keer per jaar kunnen ze jongen
werpen. Gemiddeld genomen zijn
dat er zes. De jongen die in
april/mei geboren worden kun
nen in augustus zelf al weer jon
gen krijgen.
De muskusrat bouwt zijn nest in
de oever van een sloot of vliet.
Via twee of drie pijpen, die onder
water liggen, graaft hij naar een
hol dat niet zelden twaalf tot vijf
tien meter landinwaarts ligt.
Van der Stelt: „Een volwassi
muskusrat kan jaarlijks een kuub
zand, ongeveer dertien volle
kruiwagens, weggraven."
Inham
In de sloot lijkt het water een
soort inham te hebben geslagen j
Niks inham, zegt Van der Stelt,
dat zand is gewoon weggeslagen
omdat muskusratten daar de
gangen naar hun nesthol in heb
ben gegraven. „En daarom moe
ten we ze bestrijden. Vee stapt
zich kreupel in dit soort gaten
boeren kunnen hun land niè
meer gebruiken." Is er dan
andere manier om muskusratte
weg te houden? „Als je de oeve
vrij wilt houden van muskusrat
ten moet je ze in beton gieten of
er stalen damwanden voor plaat
sen."
Na de overwinning van
je communistische
ïietcong op het door
de Verenigde Staten
gesteunde Zuidvietna
mese leger in 1975,
speelde de voormalige
Sovjet-Unie een cru
ciale rol in de opbouw
m de Socialistische
Republiek Vietnam.
Nu, twintig jaar later,
richt Vietnam de blik
op de rest van de we
reld. Voor Russen is
geen plaats meer in het
nieuwe Vietnam.
De onvoltooide Hoa Binh-stuwdam, 50 kilometer ten zuidwesten van Hanoi. De dam was eens het symbool van de massieve Russische steun aan Vietnam. Nu is de bouwruïne een teken van de afgenomen
Russische invloed in Zuidoost-Azië. Honderden Russische arbeiders hebben het project al verlaten, als gevolg van het uitblijven van financiële steun uit Moskou. foto afp
isrijke omgeving van de Katholieke Uni-
foto RALPH van de LISDONK
Directeur Prillevitz aarzelt bij
de vraag of het ENCB erin za
slagen binnen vijf jaar v33
doelstellingen waar te maken-
Hij betwijfelt of alle Europe
lidstaten dat milieu daadwerke
lijk en concreet gaan koestere
Niettemin is hij gunstig gestem
over de eerste signalen.
„We worden in alle landen a
serieuze gesprekspartner
sehouwd. En dat is al heel w
want toen ik in de beginfase v
het ECNB in het Brusselse W».
voelde ik me soms net een Je
va's getuige. Je probeerde
voet tussen de deur te knjS
maar die werd vrijwel a
dichtgesmeten."
lm onze verslaggeefster
iiing Tau - Melancholiek slepen de
aren in Café Aline zich voort op
klanken van de Beatles en Rus-
:he popmuziek. Na afloop van
nummer wordt geklapt en be-
«en de dansers zich naar hun
tóen. Vrouwelijke clientièle met
■iblondeerd haar en te veel make-
ip, maar vooral veel mannen met
morren. Gekleurde kerstverlich-
en discoballen geven de dans
te net dat beetje extra. In het
iduister is iedereen mooi.
lino 1995 zijn Russen in Vietnam een
uachronisme. Sinds de stichting van
i Socialistische Republiek Vietnam
U915 onderhield Vietnam nauwe
iaden met de Sovjet-Unie.
Soor het uiteenvallen van de Sovjet-
en het daarmee gepaard gaande
folies van de Russische hegonomie is
:«n aanwezigheid in Vietnam niet
ager vanzelfsprekend. Hoewel beide
aden nog steeds nauwe betrekkingen
nderhouden, is de rol van de Russi-
ïhe Federatie geleidelijk afgenomen
fflds Vietnam eind jaren tachtig haar
voor de rest van de wereld
Russische aanwezigheid in Viet-
Jffl stamt uit het begin van de jaren
dig, toen Noord-Vietnams over-
1 naar een communistische staat
i begeleid door de voormalige
-.'riet-Unie.
j» de Tweede Wereldoorlog verleende
Sovjet-Unie uitgebreide financiële
"militaire steun aan Noord-Vietnam,
"Moskou knoopte al tijdens de onaf-
gelijkheidsstrijd tegen het Franse
«taaie regime volledige' diplomatie-
betrekkingen aan het Hanoi.
«steun intensiveerde tijdens het her-
"tagseonflict in de jaren zestig en
Bventig. Voor de Sovjet-Unie was de
™P een middel Zuidoost-Azië binnen
invloedssfeer te trekken. Exacte
'gen van de Sovjet-steun in de
ifiode tot 1987 zijn moeilijk te geven.
I 'meer dan veertig jaar oorlog en het
I "taan voorafgaande koloniale over-
I '-tag was de Vietnamese economie
- zeer slechte staat. Het Amerikaanse
Ptdelsembargo, dat in heel de wereld
■vote navolging vond, en de Vietname-
1 il"val in Cambodja en gewapende
i ^conflicten met china in 1979,
taten Vietnam in een politiek en
I «"tonisch isolement. Het lag daarom
<®r de hand dat de banden met de
Ijte-Unie werden aangetrokken.
L Soviet-Unie stuurde specialisten
Iai Vietnam en het Vietnamese ma-
taent van de nieuw opgerichte
I wsbedrijven ontving technische en
"tonische bijscholing in Moskou,
Vj'jl aan de Communistische Uni-
"heit voor Oosterse Volkeren ideo-
sche trainingen werden gegeven.
11991 KSische Perestro'ka maakte in
'abrupt een einde aan de eenzijdi-
tajet-steun. Na het uiteenvallen
Sovjet-Unie kon Rusland, in-
els onder de naam Russische Fe-
Neti'r een derëehjke financiële
I.De meer veroorloven.
'L sanienwerking tussen Russische
»tJat^.en Vietnam is in de loop der
JWjpt tot een volwaardige part-
l hap," zei Alexander Pushik, con-
sjs/ !,ertegenwoordiger van de Rus-
ijj/Ftaeratie in de Zuidvietnamese
flati c ^au' "Tegenwoordig is de
teiia aseerd °P gelijkheid en we-
las voordeel. Economische facto-
tchsnu belangrijker dan ideologi-
tjj vraagstukken," voegt hij eraan
Door het gelijktijdige uit
eenvallen van het commu
nistische handelsblok Co
mecon en het verlies haar
traditionele handelspart
ners werd Vietnam genood
zaakt nieuwe markten te
vinden voor haar produk-
ten, en opende in 1986 haar
deuren voor de rest van de
wereld.
De liberale Doi Moi-eeono-
mische herstructureringpo-
litiek is gericht op bevorde
ring van de nationale consumptie en
internationale handel. De gestagneer
de economie werd nieuw leven inge
blazen door het toelaten en stimuleren
van particuliere ondernemingen en
buitenlandse investeringen, ongeacht
land van herkomst.
Sindsdien is de rol van de Russische
Federatie in Vietnam veranderd. De
Russische aanwezigheid werd een last
voor Vietnam. De Vietnamese econo
mie was tot de rand van de afgrond ge
raakt door twintig jaar Sovjet-misma-
nagement van de staatsbedrijven. In
1991 begon de Vietnamese overheid
met herstructurering van de staatssec-
tor en sindsdiens zijn meer dan 2000
verliesmakende staatsbedrijven ont
manteld.
Met genoeg problemen in eigen land,
lijkt er tegenwoordig weinig toekomst
voor de Russische Federatie in Viet
nam te zijn. „De laatste Russen zijn
hun koffers aan het pakken, maar ze
hebben eigenlijk niets om naar terug
te gaan, afgezien van corruptie, mafia
en oorlog," aldus een van de buiten
landers in Ho Chi Minh Stad.
Alleen in de Zuidvietnamese oliestad
Vung Tau is de Russische aanwezig
heid nog steeds sterk. In de ommuurde
Russische kwartier, Mikroraion, wo
nen 2500 Russen in Stalinistische be
tonblokken, met roestplekken onder
de ramen.
De overeenkomst met Oosteuropese
steden in treffend, al ontbreken daar
meestal de palmbomen tussen al het
grijs. Tijdens de Koude Oorlog was het
complex hermetisch afgesloten voor
buitenstaanders, maar tegenwoordig
kunnen Westerse bezoekers vrij in en
uit lopen.
'Mikroraion' is het Russische woord
van 'kleine stad', en is in feite een Rus-
sische enclave in Vietnam. Het omvat
een school, een klein ziekenhuis en een
winkelcentrum met Russisch perso
neel. De bakkerij verkoopt Russisch
brood en in de winkels staan ver
trouwde produkten in de schappen.
Er is een sauna en er zijn indoor- en
buitensportfaciliteiten, zoals tennis
banen en een voetbalveld. Degenen die
een televisie bezitten, kunnen via de
Spoetnik-satelliet de programma's uit
Siberië ontvangen.
Het Mikroraion-complex is eigendom
van het oliebedrijf Vietsovpetro, een
staats joint-venture tussen Vietnam en
de Russische Federatie voor oliewin
ning in de Zuidchinese Zee.
Naast 4600 Vietnamese werknemers
heeft het oliebedrijf momenteel dui-
zend Russische specialisten in dienst,
een drastische vermindering van het
aantal Russen in het begin van de ja
ren tachtig.
Hun aanwezigheid wordt niet langer
gerechtvaardigd door superieure tech
nische kennis, aangezien de verouder
de Russische boortechnieken schamel
afsteken bij wat Westerse oliemaat
schappijen Vietnam te bieden hebben.
Vietsovpetro huurt tegenwoordig
Westerse specialisten in om de instal
laties te moderniseren en de produkti-
viteit te verhogen. Volgens schattingen
in de olie-industrie kan de olieproduk-
tie verdrievoudigen als Westerse boor
technieken worden toegepast.
Hoewel ze door iedereen 'de Russen'
worden genoemd, zijn de specialisten
in feite afkomstig uit alle delen van de
voormalige Sovjet-Unie. De consulai
re afvaardiging van de Russische Fe
deratie in Mikroraion vertegenwoor
digt de rechten van staatsburgers van
alle voormalige Sovjet-republieken.
Tot 1993 was het consulaat gerechtigd
Vietnamese visa te verstrekken voor
haar eigen onderdanen, en vise versa
konden de Vietnamese autoriteiten
zelfstandig Russische visa voor Viet
namese staatsburgers verstrekken. De
Sovjet-Unie had dergelijke regelingen
met al haar broederlanden.
Deze uitzonderingssituatie is nu
beëindigd, hoewel er volgens Alexan
der Pushik nog steeds speciale regelin
gen zijn voor de Russische Federatie
vanwege de historische banden tussen
Vietnam en en zijn land.
Viktor en Alexandr wonen al drie jaar
met hun gezin in Mikroraion. Voordat
ze zich met een vier-jaarcontract aan
Vietsovpetro verbonden, werkten ze in
Siberië, waar de meeste Russische olie
wordt gewonnen. De temperatuur kan
daar dalen tot min 45 graden Celsius,
dus ze willen liever niet terug. „Veel te
koud daar," vinden ze gezamelijk.
Toch wordt het voor Vietsovpetro
steeds moeilijker om specialisten be
reid te vinden om voor vier jaar naar
Vietnam te komen. Met een maandin
komen van 500 tot 1000 dollar verdie
nen de Russische ingenieurs maar een
schijntje meer dan hun Vietnamese
collega's, en ongeveer een achtste van
wat andere buitenlandse olie-experts
verdienen ter compensatie voor hun
verblijf in het buitenland. De hoogte
van de salarissen is voortdurend con
flict tussen beide joint venture-part
ners van Vietsovpetro.
De mannen werken twee weken per
maand op de booreilanden in het Whi
te Tiger-olieveld. De andere twee we
ken worden in ledigheid aan de wal
doorgebracht, omdat er weinig te doen
is in de oliestad.
In de Franse tijd was Vung Tau - toen
Cap Saint Jacques genaamd - een le
vendige badplaats en gedurende de
Vietnamoorlog diende de stad als rest
relaxation-bestemming waar de
Amerikaanse soldaten konden ont
snappen aan de spanningen van de
oorlog. Er is nu weinig over van de ou
de glamour.
De vervuilde stranden en onappetijte
lijke hotels kunnen niet concurreren
met andere bestemmingen in Zuid-
oost-Azië. Het is nog steeds een bad
plaats, vooral populair als vakantie
plaats voor de Vietnamezen uit Ho Chi
Minh Stad. Het nachtleven voor bui
tenlanders speelt zich vooralsnog af in
vijf bars.
Voor de bewoners van Mikroraion be
gint de avond in het Russische restau
rant Kaoepoza, oftewel 'Café Rosa'.
Kebab en borsht staan op het menu.
Russische wodka wordt geschonken in
Mickey Mouse-glazen. Het etiket zegt
Stolichnaya-wodka, maar of het 'the
real thing' is, weet je pas
als je de fles openmaakt,
want de Vietnamezen zijn
meesters in vervalsing.
Voor de Russische clien
tièle is het onderscheid
echter duidelijk: van de
echte Stolichnaya krijg je
geen hoofdpijn.
Het restaurant draagt de
naam van de Vietnamese
eigenaresse Rosa. Ze
spreekt vloeiend Russisch
en heeft ook een winkel
op loopafstand van het Russische
kwartier. Zoals veel Vietnamezenin
Vung Tau profiteert ze van de Russi
sche aanwezigheid. „De Russen bren
gen geld mee, dus we zijn altijd aardig
tegen ze," legt ze uit.
Het is dezelfde pragmatische opvat
ting die de oude vijand Amerika een
hartelijk welkom in Vietnam geeft.
Met dit verschil dat de Amerikanen
zelfs tijdens de oorlog voor economi
sche imput zorgden en ook nu weer
geld meebrengen. De Vietsovpetro-
employées brengen weinig geld in.
Hun salarissen worden lokaal ver
diend, maar zo min mogelijk lokaal
besteed.
Ook in het Café Aline is Russische de
voertaal. Iedereen kent iedereen. „We
zijn elke avond tussen 9 en 1 uur in
Café Aline te vinden," hadden Viktor
en Alexandr al gezegd toen ze om 10
uur 's ochtends aan een tafel vol lege
bierflessen in de zon zaten. Wodka
drinken ze niet voor zes uur 's mid
dags, maar bier is geen probleem.
Russen hebben toch al een hang naar
dramatiek, maar nu ze zijn achtergela
ten in een land waar ze niet meer wel
kom zijn, voelen ze zich verloren en
drankmisbruik is wijdverbreid, 's
Jarenlang was Russische know-how van levensbelang voor de Vietnamese olie-industrie. Nu het land zich meer is gaan openen voor het Westen, is er steeds
minder vraag naar de verouderde Russische boortechnieken foto epa
Avonds zijn ze er inderdaad weer. Ze
spelen 'pool' en nemen het spel serieus.
De dansvloer is afgeladen. Aan de ta
feltjes proberen de mannen gesprek
ken aante knopen met zwaaropge-
maakte dames in bebloemde jurken. In
de drukte zit de vierentwintig jarige
Maxim naast een nieuwe Sony televi
sie waarop MTV video-clips worden
afgespeeld. Het is de eerste keer dat hij
een gesprek voert in het Engels.
Toen iemand hem een jaar geleden
vroeg iets te vertalen hoorde hij zijn
eerste echte Engels: „So tha fucking
Russian speaks English." De tweede
keer dat iemand zich in het Engels tot
hem richtte was hij een 'bloody Rus
sian bastard'. Ja, Maxim is blij einde
lijk Engels te kunnen spreken.
Hij heeft Engels gestudeerd in Moskou
en handelt nu in bouwmaterialen, ver
se groente en noedels. Omdat hij niet
voor Vietsovpetro werkt, bevindt hij
zich in een uitzonderingspositie en hij
heeft maar weinig sociale contacten.
Hij is eenzaam. In het Russische kwar
tier zijn volgens hem te veel prosti-
tuées. „Veel echtgenotes die weken
lang niets te doen hebben verkopen
zichzelf als hun man op het booreiland
is," zegt hij triest.
In tegenstelling tot de meeste andere
buitenlandse mannen in Vietnam,
kunnen de tengere Vietnamese meisjes
de meeste Russen niet boeien. Het is in
de geschiedenis van Vietsovpetro maar
twee keer voorgkeomen dat een ge
mengd Vietnamees-Russisch huwelijk
plaatsvond. Veel Russische mannen
gaan voor voloptieus en geblondeerd,
en hebben in het algemeen weinig op
met Aziaten.
Maar het zijn niet alleen de mannen
die eenzaam zijn. „You come my house
now," zegt Tanijana in gebroken En
gels. Ze is ook voor vier jaar in Viet
nam en heeft er pas twee opzitten. Ie
dereen die de eentonigheid van haar
bestaan kan verlichten wordt aange
klampt voor een gesprek. Wanhopig
probeert ze duidelijk te maken dat ze
de volgende avond terug naar het
booreiland gaat en dat een lunchaf
spraak de enige mogelijkheid is om
rustig te praten.
Om twaalf uur 's middags doet ze de
volgende dag slaperig de deur open. Ze
heeft wederom tot drie uur 's nachts in
Café Aline gedanst. Haar appartement
is bijna leeg. Plastic druiven en een
kerstboom met foto's van haar doch
ter, 'my baby', vormen de enige deco
raties.
De meeste stoelen zijn niet geschikt
om op te zitten en vallen bijna uit el
kaar. Voor dit kleine paradijs, zoals ze
het smalenmd noemt, betaalt ze dertig
dollar per maand. Aan extra's geeft ze
niks uit, want elke cent die niet aan
voedsel, drank en woonruimte wordt
uitgegeven wordt opzij gelegd. Daar
voor is ze immers zo ver van huis. Als
haar vierjaar-eontract is beëindigd,
heeft ze 7000 dollar gespaard, genoeg
om in haar geboorteplaats Xacharin
een appeltje voor de dorst te hebben,
's Avonds is het weer druk in Café Ali
ne. De sfeer verschilt niet veel met de
avond ervoor, al zijn er meer mensen
op de zondagavond. De mannen spelen
nog maar een potje 'pool' en op de
dansvloer proberen de dansers wal
send hun ritme aan te passen aan psy
chedelische housemuziek.
Als Russische muziek wordt ingezet
klopt het ineens allemaal. Enthousiast
springt iedereen op en vindt moeite
loos het ritme. „Dancing good!," roe
pen ze uitgelaten. Maandag begint
weer een week waarin ze moeten vech
ten om te overleven.
i 1
11/
