de
Een vermorzelde jeugd in de hel die school heet
i Sssr
asHr»
y°<c
Ambulances
voor Litouwen,
stadsbussen
voor West-Afrika
i
Stijgende c
Apache-he
-DE STEM-
nESTEM
DE STEM
Koerdisch pi
Verzet
Apartheid
o
cc
BEZORGKLACHTEN
LEZERSSERVICE
ABONNEMENTENADMINISTRATIE
BEL LEZERSCONTACT
DESTEM BINNENLAND BUITENLAND x t -
Slachtoffers van pesten kampen heel hun leven met de desastreuze gevolgen
Justitie wil vero
'Bankrovers'
waren leerlingen
Het vn uwd-
OE REIT6*8 RIJSBERGEN
TEL. (31H6Q6-4252
FAX.W
NU MOET me toch iets van 't
hart. Het is, geloof ik, op het
ogenblik mode om het aan onze
jonge generatie te doen voor
komen, alsof het Nederlandse
volk zich niet verzet zou heb
ben tegen de Duitse bezetting.
De joden zouden niet geholpen
zijn. Ik geef toe: we hadden nog
meer moeten doen, maar ik wil
dan toch opkomen voor mijn
broer die in 1943 gevangen ge
nomen werd, omdat hij de lo
yaliteitsverklaring niet wilde
ondertekenen als student.
Hij zat bijna twee jaar gevan
gen in Buchenwald, wat ook
geen gezondheidskolonie was
en werd daar op 8 april, is dus
afgelopen zaterdag 50 jaar ge
leden, als 'n hond neergescho
ten toen dat kamp ontruimd
werd. Hij was nog geen 21 jaar
toen hij thuis moest vluchten.
Wat denkt u dat dat voor mijn
ouders betekend heeft Niet
alleen de Joden hebben gele
den. Het is echt iets voor Ne
derlanders om op eigen mensen
af te geven, maar nu wilde ik
toch eens 'n positief geluid la
ten horen.
Breda
Annemarie van de Ven
SOMS, in een zwak moment,
verlang ik terug naar de strijd
tegen de apartheid. Het doel
was helder, de norm duidelijk.
Onderscheid tussen mensen
van verschillende kleur of ras
was verwerpelijk. Precies wat
er in onze grondwet stond.
Blank Zuid-Afrika zondigde
daartegen en moest gestraft
worden opdat het tot inkeer
zou komen.
Nu is Zuid-Afrika bevrijd.
Nelson Mandela, de gevierde
leider, poogt zijn land tot sta
biliteit en ontwikkeling te lei
den. De verbroedering tussen
mensen van verschillende kleur
vormt de beste herinnering van
elke waarnemer bij de verkie-
zin n.
Maar wij? Wij bleven achter
met lege handen. De bestrij
ding van de apartheid bleek bij
ons dezelfde rol te vervullen als
het communisme in Oost-Euro
pa: een alibi om ons eigen ver
leden te ontkennen.
Doordat wij de apartheid be
streden, waren wij goed. Een
tolerant volk. Wij vingen
vluchtelingen op en buitenlan
ders vonden bij ons de multi
culturele samenleving met on
derwijs in Eigen Taal en Cul
tuur.
We vierden élk jaar de bevrij
ding van de monsterlijke nazi's
die zoveel joden, vooral ook uit
ons land, hadden vergast. Ra
cistische partijen bleven klein
in omvang. Racistische neigin
gen werden snel gesmoord, met
een verwijzing naar Zuid-Afri
ka. O, wat waren wij goed.
Sluipenderwijs worden we nu
ingehaald door het verleden. Of
het nu gaat om onze oorlog te
gen Indonesië, of om de Tweede
Wereldoorlog. Het wordt
steeds duidelijker dat ons zelf
beeld van inherente goedheid,
helpers van de wereld, niet
strookt met wat we vroeger
hebben gedaan of nagelaten.
In Indonesië miskenden we het
recht op vrijheid, hier werkten
veel ambtenaren mee aan de
deportatie van joden en zigeu
ners. We praten nog niet over
onze mentaliteit in de jaren '30.
Over nationalistische tenden-
zen bij politieke partijen toen.
Over het feit dat toen gevange
nisstraf stond op het huisves
ten van illegale joodse vluchte
lingen. Vluchtelingen die ille
gaal waren omdat wij de ont
wikkelingen in Duitsland niet
wensten te erkennen.
Het zou wijs zijn te erkennen
dat in onze cultuur racisme een
CC
O
LIJ
CL
vvvy
bewerken.
1 Seen brieven oo riim
Publicatie betekent niet
automatisch dat de
standpunt eens is.
gegeven is. Pas dan kunnen we
het bestrijden, het feit dat
apartheid een Nederlands
woord is, is geen loos feit, maar
verwijst naar een diepgewor
telde neiging om onderscheid
te maken tussen mensen, liefst
met een economische bijbete
kenis: de ander is minder, is
anders, en komt dus niet in
aanmerking voor onze gelijke
rechten.
Nu Zuid-Afrika op weg is een
normale samenleving te wor
den, stuwt deze cultuur bij ons
zich weer vrijwel onbelemmerd
naar boven. De laatste Tweede
Kamerverkiezingen, maar
vooral de Statenverkiezingen
van 8 maart jongstleden tonen
dat duidelijk.
Eerst wonnen de Centrum-de
mocraten, daarna won Bol-
kestein. Op geraffineerde wijze
speelde hij in op onlustgevoe
lens jegens buitenlanders en
asielzoekers, door het stellen
van 'wij' tegenover 'zij'.
Het heeft me verbaasd dat zo-
velen, ook journalisten, zolang
de provocaties van Bolkestein
hebben bejubeld. Alsof een net,
upper-class uiterlijk verhin
dert dat de boodschap door
dringt. Nog tragischer is het
dat de WD straffere bezuini
gingen op de sociale zekerheid
voorstaat, waardoor de mensen
worden geraakt die nu tegen
buitenlanders worden uitge
speeld. Zo wordt arm tegen
arm opgezet.
Ook de PvdA heeft te lang met
de pet in de hand toegekeken.
Dat verandert nu, gelukkig.
Regeren is geen alibi om gelijke
rechten los te laten. Integen
deel.
We moeten ons afvragen of we
de rechten van de armen nog
wel bevorderen door een zo
straf Structureel Aanpassings
beleid, volgens voorlopig in an
dere landen nog onhaalbare
Europese afspraken. Wat heb
ben wij eraan' als de samenle
ving uit elkaar valt, als wij wel
ons huishoudboekje op orde
hebben?
Onlangs vroeg een vriend,
voormalig vluchteling uit Hon
garije, me: „Hoever gaat dat te
rugsturen van vluchtelingen ei
genlijk? Moet ik straks ook
weg, en hoe gaat dat dan met
mijn hier opgegroeide kinderen
en kleinkinderen?" „Je mag bij
mij onderduiken," zei ik. En we
pinkten een traan weg.
Breda
Josephine Verspaget
Tweede-Kamerlid PvdA
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem B.V.
Directie: drs. J.H.M. Brader en D.H. Ahles (adjunct).
Hoofdredactie: H. Coumans - hoofdredacteur.
C. Hamans én H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
076-236911/Telefax 076-236405. Telefax redactie 076-236309.
Rayonkantoren in Hulst, Terneuzen, Goes, Bergen op Zoom, Roosendaal, Etten-
Leur en Oosterhout. Zie voor meer informatie het colofon in het editie-deel van
deze krant.
Abonnementsprijzen:
via automatische incasso
29.80
(via acceptgiro)
(n.v.t.)
89.40)
177,80)
345,75)
maand
kwartaal 86,90
halfjaar 172.80
jaar 335,75
Voor posttoezending geldt een toeslag.
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje S 076-236882 en bij Teuben,
Ginnekenweg 7, Breda.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881Fax 076-236405.
Geboorte- en overlijdensadvertenties
maandag t/m vrijdag tot 16.00 uur 076-236881fax 076-236405
zondag van 18.30 tot 20.30 uur 076-236242/236911
Alle advertentie-opdrachten worden uitgevoerd onder toepassing van de Algemene
Voorwaarden van Uitgeversmaatschappij De Stem B.V. alsmede de Regelen voor
het Advertentiewezen.
Bankrelaties: Postgiro 1114111 - ABN/AMRO rek. 520538447.
De Stem op band: Centrum voor gesproken lektuur 08860-82345.
06-0226116
Ma. t/m vrij. 8.00-17.00 uur/zat. 8.00-12.00 uur
(Opzegtermijn abonnementen: 4 weken voor het eind van de betaalperiode)
DONDERDAG 13 APRIL 1995 ft
Hij opereert onder de naam 'Au
tobedrijf Zundert', want in die
plaats wortelt het bedrijf. Na een
aantal jaren te hebben gewerkt
als vrachtwagenchauffeur begon
hij twintig jaar geleden voor
zichzelf: „Tweedehands auto's
opkopen, opknappen en weer
verkopen."
Binnen de grenzen van Zundert
verhuisde hij drie keer: „Er wa
ren altijd problemen met de ge
meente," zo vat hij een lang ver
haal samen.
Een jaar of tien geleden breidde
hij zijn handel uit met bestelwa
gens en lichte vrachtauto's:
„Mijn hart is altijd bij het weg
transport gebleven na die eerste
jaren als vrachtwagenchauf
feur."
Gaandeweg kregen de grote
vrachtwagencombinaties de
overhand en werd Zundert te
klein. Eerst huurde hij een com
plex in Hazeldonk, weer wat la
ter kocht hij stukje bij beetje het
nu twee hectare grote complex
bij elkaar dat eind deze maand
met een open dag en een feest ge
opend wordt. Er zijn nevenvesti
gingen in Bulgarije en Hongarije
en er is een kantoor in westelijk
Afrika.
Inmiddels ontplooit Autobedrijf
Zundert een breed scala aan acti
viteiten.-Medewerker Eric Bevel
ander: „Wij bieden het totale sca
la. Onderhoud, reparatie, spui
ten, het inbouwen van snelheids
begrenzers en zendapparatuur,
Door Hélène Schenk
Oosterhout - „Ik was de enige
in mijn klas die gepest werd."
Een trieste constatering: „Aan
mij hadden ze écht genoeg."
De nu 31-jarige Bredase is ge
pest op de lagere school en ge
durende de vijf jaren in het
voortgezet onderwijs. Bob van
der Meer, psycholoog en 'pest-
deskundige'; „Onderzoek
naar de gevolgen van pesten
zijn bekend. Het is een mythe
te geloven dat het geen nade
lige effecten heeft. Als je de
brieven leest van kinderen,
slachtoffers, dan zijn de ge
volgen echt desastreus."
Een voorbeeld van hoe desas
treus: Het inmiddels 31 jaar oude
slachtoffer komt nog wel eens een
oud-klasgenoot tegen op straat.
De klasgenoot steekt bij wijze
van groet zijn hand op. En zij
duikt automatisch weg. Want ze
verwacht een slag en die probeert
ze af te weren. „Dat 'ie dan alleen
maar groet. Daar ben ik nog
steeds door verrast."
Klasgenoten stopten gebruikt
maandverband in haar tas, schol
den haar uit en dreigden haar in
elkaar te slaan. Haar vader ging
wel eens in de struiken voor de
school liggen in de hoop hen op
heterdaad te kunnen betrappen.
Haar ouders durfden niet met
haar naar de schoolarts. Want
dan zou hen gevraagd worden
waar die blauwe plekken van
daan kwamen.
Psycholoog Van der Meer herin
nert zich de brief van het meisje
dat geen kinderen durfde te ne
men uit angst dat het pesters zou
den worden.
De vijftienjarige jongen uit Bo-
chum die zichzelf door de keel
schoot om zijn kwelgeesten te
kunnen ontvluchten.
En het kind dat schreef blij te
zijn dat het een huisdier had.
Want daarmee had hij een reden
om in leven te willen blijven. „Ik
zou graag willen dat onderzoek
gedaan werd naar de vraag waar
om sommige scholen helemaal
pestvrij zijn en andere niet," zegt
Van der Meer.
Op alle scholen
Pesten komt in de regio Breda in
ieder geval voor op alle scholen.
Dat bleek onlangs uit een enquê
te van Buro Halt in Breda. Halt
schreef alle scholen voor voortge
zet onderwijs in zijn werkgebied
aan met vragen over de gedragin
gen van scholieren.
De scholen maakten melding van
diefstal, schoolverzuim, bedrei
gingen, vernielingen, wapenbezit
en alcohol- en druggebruik, maar
niets haalde zo'n hoge score (hon
derd procent) als pesten.
In Nederland worden naar schat-
S-AaKd^jHed
t^autaiMèarragantJI
Hij sprak haar een paar m J
geleden: „Een vriendelijk
Mankeerde niets aan.Zemj,
een rustige indruk op me
ze begon te praten.
Toen voelde ik dat ze een
probleem had en eerlijk
vroeg ik me gedurende
sprek dat ik toen met haar l3
of ze haar probleem nietJ
beetje te veel koesterde J
veerde. Ik zou haar willen'J
praaterover Probeer het J
af te zetten. En hang niet allsl
aan het verleden."
Schrijnend
Verhagen wist niet dat Rjai
slachtoffer voelde van eenja3
lange treitercampagne door'M;
klasgenoten. „Ik vind het 4r
schrijnend dat dit onder
ogen heeft kunnen gebeurer
leraar zegt zich niet medi
antwoordelijk te voelen.
„Ze gaf geen signalen. En
als ik het geweten had, was
dwars voor gaan liggen. Ik a
teer dat niet. Vind ook dat
len de pesters moeten aanpa.
Verbind er sancties aan. En
dat maar consequent gei
doet, zullen de pesters zich
wreken op de slachtoffers
ik."
Aan goede wil ontbreekt hetnid
Verhagen: „Je krijgt wel s(<
vaker te maken met kinder
problemen hebben. Neemt
zettend toe de laatste tijd. Tf
telligent, afwijkend gedrag,
torische- en opvoedkundige
blemen, kinderen uit p]
nen. Voor zulke zaken
school geen infrastructuur,
kunt zaken signaleren,
vind dat daar onvoldoende
gedaan wordt. Of niks. Is
kwade wil. Tijdgebrek td
vaak."
Wat voor soort signalen heel
nodig? „Ik heb een dertienji
meisje in de klas gehad. In
van haar opstellen schreef
een meisje op een treinrails end
trein reed over haar heen. j
Een zalig gevoel, schreef ze,|
weet nog dat ik met dat o|
naar een collega ben
Moet je nou eens lezen, zeiiltj
een paar weken'latêr
van een flat. Dat was dus een:
naai'. Daar had ik gee
mee.
Als nu een kind zoiets schiijl
een opstel, ga ik niet meeruit^
literaire pretenties. Dan zal
zo'n kind aanspreken. Vrag
er iets is. We praten nu ook
sikaal over pesten bij het bi
van het schooljaar."
Om redenen van privacy is ooH
naam van de betreffende dr
veranderd.
neB Haag (anp) - Het in-
v - van de pincode is op
metsen van - "tf
1 locaties in Nederland
ronduit onveilig. Bij onder
Zer tankstations, winkels
sommige Holland Casi
o's is het apparaat waarop
je pincode moet worden in-
Mikt vaak onvoldoende af-|
geschermd.
ne consumentenbond raadt de
Lders van de pin-pas aan om
led op te letten dat memandf
Alkmaar (anp) Het Open
49-jarige gynaecoloog H. Prin
kjj in maart 1993 euthanasie
capte baby van drie dagen.
Straf is er echter gisteren bij de
kjbank in Alkmaar niet geëist
«n Prins. „Het proces gaat om
bevestiging van de norm (do
den mag niet) en het verschaffen
jan duidelijkheid. Dat is het
belangrijkste doel. Gezien de
werkwijze van Prins en de om
standigheden waaronder dit ge
beurde is een straf niet pas
send," aldus officier van justitie
Botman.
Talloze journalisten uit binnen-
en buitenland woonden het pro
ces bij. De zaak-Prins is het
eerste proces rond medische cri
teria bij beslissingen over leven
of dood. Enkele honderden keren
per jaar moeten kinderartsen
zo'n ingrijpende beslissing ne
men. In sommige gevallen wordt
besloten tot actieve levensbeëin
diging door het toedienen van
een dodelijk middel. Veel vaker
Van onze verslaggever
Hazeldonk - Het handelen zat hem in het bloed. Als manneke
van zes fokte én verkocht hij konijnen. Een paar jaar later
'handelde' hij al in fietsen. Nu verkoopt Piet van Rijkevorsel
(45) vanaf een complex op industrieterrein Hazeldonk tweede
hands trucks. Zo'n 800 zette hij er vorig jaar af, de hele wereld
over.
remmen testen, cabines richten,
noem het maar op. En dat doen
we kennelijk zo goed dat Russen
die bij ons vrachtwagens hebben
gekocht, gewoon hier naar toe
komen voor een onderhouds
beurt, als ze toch in Hannover
moeten zijn."
Zoals Van Rijkevorsel het vertelt
heeft hij feitelijk een simpele
handel. Transportbedrijven in
Nederland, Duitsland, Frankrijk
en België doen hun combinaties
na gemiddeld vier, vijf jaar en
met gemiddeld 500.000 kilometer
de deur uit.
Uit bedrijfs-economisch oogpunt
zijn de wagens dan afgeschreven.
Maar technisch gesproken nog
lang niet.
Van Rijkevorsel: „Scania, DAF,
Mercedes, dat zijn van die mer
ken die gemakkelijk een miljoen
kilometer mee kunnen. Dus die
kopen wij op. We repareren wat
kapot is en dan zijn ze klaar voor
de handel. Naar het voormalige
Oostblok, Spanje, Portugal, Afri
ka, Zuid-Amerika. Eigenlijk de
hele wereld over. Een in Rusland
gefabriceerde trekker is na
100.000 kilometer rijp voor de
sloop. Daar kunnen onze inrui-
lers dus gemakkelijk mee concur
reren."
En dus verkocht Autobedrijf
Zundert vorig jaar alleen al voor
tien miljoen gulden aan rollend
materieel richting Rusland en de
Baltische staten.
Om verzekerd te zijn van aanvoer
..V- r - - --
flWWIB
Nijmegen (anp) - De politie
in Nijmegen heeft gisteren
met getrokken pistolen drie
vermeende bankovervallers
aangehouden op een school
plein tegenover een bankfi
liaal. Bij nader inzien ble
ken de drie leerlingen te
zijn, die meespeelden in een
film voor een schoolproject.
De drie leerlingen reden, ge
maskerd en gewapend met
echt lijkende geweren, in
een busje naar de school.
Toevallig moest het busje
even stoppen voor het bank
filiaal aan de overkant. Het
personeel daar schrok hevig
en belde meteen de politie.
Kiev (anp) - Door de stijgen
dat een deel van het voordee
de Apache-helikopter incalc
vestigde minister Voorhoeve
Toen het kabinet vrijdag voor
koos, becijferde Voorhoeve het
MO miljoen gulden. Het uiteinj
koers waartegen de regering 1
koopt. Het ministerie van Fir
Sjuistig mogelijke contracten te
I Minister Zalm van Financiën g
ie nemen op de termijndoilars
betaald. Defensie wilde niet aa
ap aangekocht.
Minister Voorhoeve zal de Tw
termijn' van de optie op de hc
aanschaf van de Apache nog g
ats en dollaropties aan te kope
Ptimaal te benutten zonder
overhaast een besluit te nemen.
Piet van Rijkevorsel: „In deze handel moet je eerlijk zijn, mensen nooit belazeren.
heeft Rijkevorsel contracten met
truck-importeurs en leasemaat
schappijen. Op het moment dat
de trucks gloedjenieuw de weg op
gaan weten Autobedrijf Zundert
én de importeurs en leasbedrij-
ven al dat deze trucks na een jaar
of vijf het terrein op Hazeldonk
zullen opdraaien om daar gepre
pareerd te worden voor hun
tweede jeugd.
Van Rijkevorsel bewandelt ook
nog wat zijpaden, zo blijkt tij
dens een wandeling over het be-
drijfscomplex. Er staat een stel
stadsbussen op leeftijd, afkom
stig uit Dordrecht. Voor de wes
terse leek hebben ze, na een jaar
of twintig trouwe dienst, hun
beste tijd wel gehad.
Maar daar denken Piet van Rij
kevorsel en hele volksstammen in
westelijk Afrika anders over:
„Die knappen we wat op. Dan
gaan ze in Antwerpen het schip
op en als ze eenmaal in Afrika
zijn lopen er hele dorpen voor uit.
Want zulke luxe bussen hebben
ze daar nog nooit gezien."
Zo staan er ook ambulances die
in Nederland hun laatste zieke en
gewonde hebben vervoerd. Com
pleet met alle medische toeters en
bellen worden ze in Rijsbergen
klaargestoomd voor een tweede
jeugd in Litouwen.
Bij Autobedrijf Zundert wordt er
het Litouwse alarmnummer '03'
al opgeplakt, inclusief een verza
meling onleesbare letters.
„Zal wel 'ambulance' beteke
nen," veronderstelt Van Rijke
vorsel.
De baas blijft zelf heel koeltjes
onder de ontwikkeling die hij en
zijn bedrijf hebben meegemaakt:
„Hier lopen alleen maar goeie
mensen rond. Vaklui. De verko
pers spreken hun talen. We heb
ben nu achttien man personeel.
Van alle mensen die ik ooit heb
aangenomen zijn er maar twee
die hier nu niet meer werken."
„In deze handel moet je eerlijk
zijn, mensen nooit belazeren.
Goede referenties zijn heel be
langrijk. Wij verkopen telefo
nisch auto's aan Russen die ver
volgens een hoop geld overmaken
zonder een auto gezien te heb
ben."
„Er is geen monteur die aan mij
komt vragen of het een en ander
nog gerepareerd moet worden. Er
gaat hier geen auto de deur uit
voor de verkoop die niet in orde
is."
In de Nederlandse transportwe
reld wordt nog wel eens geklaagd
over de scherpe concurre
ondervonden wordt
porteurs uit het oos
de landen rond de Mi
En die dus in toenemende
rondrijden in wagens dl
stig zijn van HazeldonK. j
Schiet Piet van RijkevorseloP
manier onder de duw
Nederlandse tranaPorL,,sai a
„Absoluut niet. Die
den wel voor een W«L
maar van opschieten
ken hebben ze nog noj
Tijd kost daar gcw. B-jn,
hrir toch voor de poort
afwachting van een
Vanuit een kist koken
je. Ze wachten en
wacht®'.
moet het een week van
zijn geen concurrent^,
diZdse ondernemingen-
JURKIJE heeft Den Haag ver:
T ®fver9adering van het K<
in Seefs' de Nederlandse i
ainu lllnSschaP levende mei
Op r,„V°,sveEte9enwoordigii
bem?r'5 tin9 van een Koerdi
Arho?a asPecten. De
Snerspart'j PKK ne
verripi ls zwaar vertegenw
Dat y zetels-
wen ?,n er op dniden dat de
Koprri;a»n over'eg tot een o
voorde PKKtehkt°?1en- Dat ZC
Wenin.! u K betekenen, warn
uitqevn rif1 confl'ct met Tui
liin hl Acties die door
HopS'rr- Mornentee
Wordt P Koerden in Noc
volksvlrt61 van Ankara teger
datdemw?enwoord'9in9 is
Seen jn™'tain.te vl®u9el de o
da Kobm 9ln9 of oppositi
a,scheiriin ze99®ri voor
Of het K ng van Turkije uit te
vreedL °erdlsche Parlemenl
Pen tot We,9 zal kiezen'
Koerden n' in Turkije
®aacceDtPo !?nodan door w
Se geweld u Bovendien lei
"ederlanH Pssen. Koerden
WedeaWiniet uit9ezonder
af9elopen weken in D
ting 380.000 kinderen (van wie
330.000 op de basisschool zitten)
zodanig gepest dat zij daar ern
stig onder lijden. Daarbij gaat
het om structurele geestelijke of
lichamelijke mishandeling.
Eind vorig jaar meldde het minis
terie van Justitie dat het actie
ging ondernemen tegen pestkop
pen op scholen. Inmiddels is een
landelijke campagne van start
gegaan, maar pesten heeft al veel
langer de aandacht. Van Riagg,
GGD, de Onderwijs Begeleidings
Diensten, de scholen zelf.
Te laat
Een goede zaak, maar bescher
ming komt te laat voor Ria uit
Breda. De aanval is haar beste
verdediging. Ze wil haar naam
geheim houden. Ze zoekt name
lijk een baan en is ervan over
tuigd dat geen werkgever haar
wil als bekend is dat ze gepest is.
En werkgevers, denkt zij, willen
geen zwakkelingen of mensen
van wie bijna op voorhand vast
staat dat ze moeilijkheden gaan
geven binnen het bedrijf.
Ze heet dus Ria. De Bredase is
middelgroot, heeft donkere haren
en dito ogen. Mooi, regelmatig
gebit. Zeker geen onaardige
vrouw om te zien. Ze is wantrou
wend. Ogenschijnlijk hard.
Een houding van 'mij raak je
niet'. En ze wil duidelijk de
touwtjes in handen houden. Het
risico opnieuw beschadigd te
worden durft ze niet te nemen.
Zij opent dus het gesprek: „Wat
ga je doen met de informatie?"
wil ze weten. En: „Waarom
schrijf je over pesten?"
Het antwoord stelt haar blijk
baar voldoende gerust. Ze vertelt
dat ze zich kwaad heeft gemaakt
toen ze hoorde dat er halverwege
maart een landelijke campagne
gestart werd tegen pesten.
Kwaad dat men haar niet had in
geseind. Het ging toch verdorie
over haar.
Heeft blijkbaar het gevoel dat ze
een van de weinigen, zo niet de
enige is die zo ernstig te grazen is
genomen. Jaar in jaar uit. Ze
voelt zich alleen staan. Er zijn
nog geen praatgroepen voor
slachtoffers van pesten.
Ria is nu zover dat ze met over
tuigingskracht kan zeggen dat
'dit mij niet had mogen gebeu
ren'. Haar klasgenoten hadden
haar niet zo mogen behandelen,
mishandelen.
Omdat ze naai eigen zeggen 'on
voldoende sociale vaardigheden'
bezat en 'verbaal onvoldoende
sterk' was. Maar ze had bovenal
de verkeerde achternaam. Die
kon ze veranderen toen haar
moeder hertrouwde. Maar op de
havo was het opnieuw raak. Nu
was het een verhaal dat ze beter
niet had kunnen vertellen. Dat is
haar de gehele schooltijd nage-
In Nederland worden naar schatting 380.000 kinderen (van wie 330.000 op de basisschool zitten) zo
danig gepest dat zij daar ernstig onder lijden. foto de stem/dick de boer
dragen.
Ze zint op 'zoete wraak'. Een reü
nie van de school. Dat ze achter
het spreekgestoelte kan gaan
staan en haar oud-klasgenoten
kan toespreken. Wat ze dan gaat
zeggen? Ze vraagt of ze een tekst
mag laten lezen die ze onlangs
schreef. Geen vertrouwen: „Je
mag er alleen iets uit gebruiken
als ik weet wat je ermee gaat
doen."
Ze schrijft: 'Voor haar klasge
nootjes is ze een nul, waardeloos,
absoluut onbelangrijk, te dom, te
stom, een niets, een mat om je
voeten aan af te vegen. Haar
klasgenoten zeggen dat ze net zo
goed van de hoge toren kan
springen. Kunnen ze nog eens la
chen. En zij raakt ervan over
tuigd dat ze niets waard is.
En ze ziet maar één uitweg uit
deze hel. Van de hoge toren
springen, of zich verhangen op
zolder. Ze weet niet meer hoe ze
moet lopen, bewegen, ademen,
een houding of een stem moet ge
ven. Want ze lachen om alles, ze
pesten om alles. Ze wil weg uit de
hel die school heet. Maar ze wil
niet dood. Dood is donker. Ze wil
leven. En ze zal leven, eens....'
De vrouw is nu volwassen. 'Maar
ze weet niet wie ze is, wat ze wil,
wat ze kan, mag, moet, durft en
hoe ze moet leven. Maar ze laat
niets merken, want ze moet net
als ieder ander met de stroom
mee.
Ze probeert. En gaat onderuit.
Want de basis is wankel. Mensen
om haar heen snappen haar niet.
Waarom kan ze niet met de
stroom mee? Ze is toch een vol
wassen vrouw?
Niemand die het bange, onzekere
en woedende kind ziet van wie de
jeugd is afgepakt. Een kindertijd
vermorzeld, een normale ontwik
keling kapot gemaakt. Nooit
meer in te halen. Nooit meer,
nooit.' Het laatste woord is met
een krachtige pen-onderstreept.
Verbitterd: „Ik heb gedurende
mijn hele schooltijd al mijn ener
gie nodig gehad om- stand te hou
den, overeind te blijven. Energie
die ik graag anders had willen
gebruiken. Ik denk dat ik meer
had kunnen bereiken. Op school,
in mijn leven.
Ik wilde zoveel en heb, zonder
dat ik iemand tekort wil doen,
genoegen moeten nemen met een
kantoorbaantje. Bijspijkeren
kan. Maar die kindertijd is me af
genomen en die kan ik nooit meer
overdoen."
Verbitterd is ze ook omdat er tij
dens haar schooltijd geen aan
dacht was voor pesten. Nu wel.
Een aantal jaren al. Er zijn boek
jes over, projecten op school, spe
ciale 'pestkoffertjes', de GGD
komt langs, de Riagg in Breda
traint kinderen van tien tot veer
tien jaar die gepest worden. In de
hoop dat ze weerbaarder worden.
En er is nog veel meer. De lande
lijke actie van ouderraden, waar
de SIRE zich nu bij aangesloten
heeft.
Ria heeft meer geschreven over
pesten. Eén van die artikelen is
gepubliceerd. Ze heeft het enige
maanden geleden laten lezen aan
Piet Verhagen (59), haar vroegere
docent-Nederlands. Die wilde een
project gaan draaien óver pesten
■op school en ha'd het zeer op prijs
gesteld-als-Ria daaraan mee had
willen werken. Hij vermoedt dat
ze dat niet aan heeft gedurfd.
Haar naam herinnert 'ie zich on
middellijk. De wijsvinger naar
een bankje rechts vooraan in de
klas. „Daar zat ze. Groot. Recht
op. Statig. Zelfstandig. Onaan
tastbaar. Ik herinner me dat ze
vaak nogal bits reageerde op haar
klasgenoten. En als die nors de-
