'Een cello
zingt en vertelt'
Tik eens 'n Suzuki
op de kop met Pasen.
Pieter Wispelwey
wil het publiek
meenemen naar de
magie in de muziek
BELFORT
FEEL FREE, FEEL SUZUKI
I nat blijkt uit een bijlage van de
1 Kaderbrief van Zalm. De minis-
TWil het geld vooral verdienen
oor „er 1 januari volgend jaar
ffleer voorlopige verblijfsvergun-
DE STEM
Rijk rekenen
13?5
DRANKENBOETIEK
EEN GOED GLAS, EEN GOEDE ZAA
De Suzuki Paasshow duurt t/m 18 april. Vraag ons naar de exacte openingstijden.
BREDA: Autobedrijf Spinveld B.V., Spinveld 74, 076 - 22 57 05.
OOSTERHOUT: Autobedrijf C. Bertens B.V., Europaweg 15, 01620 - 5 58 50.
SLUISKIL: Automobielbedrijf Moret B.V., Pierssenspolderstraat 25, 01157 - 27 10-
Sub-dealers: KOEWACHT: Garage Hans Drijdijk, Emmabaan 4, 01146 - 18 41.
ETTEN-LEUR: Autobedrijf Gijzen B.V., Korte Brugstraat 18-20, 01608 - 3 31 82.
Jfinister wil m
I «ineen (wtv) af te geven. Daar is
I süatssecretaris Schmitz van
I justitie juist terughoudend mee,
at dat een aanzuigende wer-
iKiiis zou kunnen hebben op
I mensen uit oorlogsgebieden en
I andere potentiële vluchtelingen.
is 1 jaar tegen
Weken te rijn s'terwii' er
DE STEM
WOENSDAG 12 APRIL 1995
Door Max Steenberghe
Vorig jaar won hij een
Edison voor zijn Brahms-
sonates. Voor zijn Bach-
suites, uitgevoerd op een
cello uit 1710, krijgt hij
uitnodigingen van over de
hele wereld. Maar net zo
lief speelt hij contempo
rain werk.
Hij wil zijn publiek ontvoeren.
Verleiden, inpakken, meenemen
naar de dingen die hij zelf ziet in
de muziek. „Landschappen, na
tuur, dieren, een storm. Of emo
ties: liefde, haat, woede, teder
heid, ontroering. Hele verhalen
spelen zich af. En elke keer als
ik zo'n werk speel, beleef ik het
opnieuw. Dring ik er verder in
door. Zodat ik op den duur een
relatie met een werk opbouw,
een intieme vriendschap. Het
wordt een kameraad die ik door
en door ken. Een maatje, dat me
echter nog altijd kan verrassen."
Als Pieter Wispelwey (32) over
muziek praat, kan hij niet stil
zitten. Zijn handen plukken aan
zijn kleren, aan elkaar, golven
mee met zijn zinnen, lijken zijn
woorden te dirigeren. Met moei
te blijft hij zitten in de studenti-
koos-rommelige 17e-eeuwse Mo-
kumse bovenwoning. Veel don
kerbruin hout, bakstenen, antie
ke snuisterijen. Hij bevingert ze,
tast ze af, maar meteen gaan de
handen weer zweven. En ze strij
ken, strijken, strijken.
Geen wonder. Zowel muziek als
het strijken -niet met bout maar
met stok- zijn hem met de paple
pel ingegoten. Zijn grootvader
speelde cello, zijn vader (nog
steeds) viool, de ene oom piano,
de andere cello. Moeder zong.
„Er was altijd muziek in huis, zo
lang als ik me kan herinneren.
Niet zozeer radio; maar echte
levende muziek, ons huiskwar
tet. En in tegenstelling tot ande
re huizen mochten bij ons de
kinderen erbij blijven -mits stil
natuurlijk."
Stoer
„En van jongs af aan was ik
geboeid door die cello. Het ding
zoog me naar zich toe. Die toon
voelde ik door mijn hele lijf
trillen. En die vorm was mach
tig. Superieur. Een piano is
lomp, een viool wat onhandig,
maar die cello was het helemaal.
Staat rechtop, is groot. Als jon
getje vond ik het machtig,
stoer."
„Op mijn vierde kreeg ik de
eerste pianolessen. Leuk, maar
het moest een cello worden, dat
stond al vast. Maar ik kon het
fysiek niet aan. Ben lang klein
gebleven. En heb dus letterlijk
gewacht tot ik groot genoeg was.
Dat duurde vier jaar."
Vanaf zijn achtste kreeg hij les
van Dickie Boeke. Doorliep met
lichte tegenzin de middelbare
speel ik ze in één ruk achter
elkaar. Je hoort de man groeien,
zijn muziek rijpen. De eerste
twee sonates schreef hij toen hij
26 was, de volgende twee tien
jaar later en de laatste als half-
dove vijftiger. Het is wonderlijk
om te voelen wat er in die mu
ziek zit. Eerst zo'n ongelofelijk
getalenteerde jongen, een wilde
bras. Dan een rijper man, die
probeert evenwichtige muziek te
schrijven met heel veel turbulen-
school („Ik wist al dat ik profes
sioneel wilde spelen, maar heb
toch het gym afgemaakt") en
rende toen naar het conservato
rium, voor lessen bij Anner
Bijlsma. „Hij leerde me naast de
techniek ook de instelling. Ont
spannen zijn. Ontspannen spe
len. Open staan voor de muziek.
Niks forceren, maar laat het
vloeien,
Prijzen
Masterclasses volgden, bij Katz
in de VS, bij Pleeth in Engeland.
En prijzen. De Elisabeth Evert-
sprijs in 1985, in 1993 een
Edison en het jaar ervoor - als.
eerste en enige cellist - de pres
tigieuze Nederlandse Muziek
prijs.
Zijn agenda puilt uit. Jaarlijks
honderd of meer concerten, tot
in Melbourne en Mexico. Hij
geeft les in Hilversum, en heeft
voor zijn jonge jaren een respec
tabel aantal platen volgespeeld.
„Het schiet lekker op, ja."
Concerteren is een lust, een
dwang. „Het magische in de mu
ziek vinden en die magie over
brengen op publiek. Ze stil krij
gen en tot op de laatste stoel
meenemen naar elders."
Zijn lievelingswerken zijn de
suites van Bach en de sonates
van Beethoven. „En het liefst
tie en passie, maar ook vol vre
de. Een evenwicht van extremen.
En dan het meesterlijke van het
gerijpte genie."
Uitgeplozen
Wispelwey kan zich haast verlie
zen in verhalen over de compo
nisten en hun tijd. Hij heeft het
allemaal opgezocht, uitgeplozen,
bijeen gevlooid. „Ik wil weten
wat voor man het was, wat er
door hem heenging, in welke tijd
en maatschappij hij leefde. Hoe
was het toen? Pas dan kun je
proberen te voelen wat hij voelt
en wat hij in die muziek kwijt
wil."
De drang naar authenticiteit
gaat zo ver, dat hij ook de in
strumenten uit de verschillende
periodes in huis haalde. „Ehh, in
bruikleen", klinkt het meteen.
„Maar ik heb ze nodig. Kijk, je
kunt een boek als Madame de
Bovary in de trein proberen te
lezen en dat lukt ook wel. Maar
het gaat beter in de achtertuin
van een Frans boerderijtje, in de
namiddagzon. Toch?"
Citroensorbet
Maar een doorsnee Wispelwey-
concert is bepaald niet enkel
barok of romantiek. Met graagte
gooit hij er contemporaine of
Pieter Wispelwey: „Met een goed muziekstuk ga je een relatie aan voor het leven.foto roy tee
modern-klassieke stukken tus
sen. Ligeti, Escher, Crumb, Hin-
demith. „Cocktailprogramma's
noem ik het. Sandwichen. Af
wisselen. Nee, dat is niet storend
of verwarrend. Het is juist ver
frissend. Opeens een heel andere
klank, lekker snerpen en piepen.
Ik mag dat wel. Het houdt je
wakker - soms letterlijk, als ik
iemand in slaap zie sukkelen zet
ik zo'n stuk extra-scherp in en
WAP, wakker! - Verfrissend,
als een citroensorbetje tussen
twee gangen door."
„Dat is het fantastische van deze
tijd. We hebben het hele scala
van muziek tot onze beschikking
en dat in feite voor het eerst. In
het verleden speelden musici al
leen werk uit hun tijd; ze grepen
hooguit een jaar of tien terug,
maar dan was het ook afgelopen.
Nu kun je van de middeleeuwen
tot muziek van gisteren krijgen.
En dat is een rijkdom die nau
welijks te bevatten is, al wordt
het zo logisch gevonden."
Nobelman
Sandwichen zal vast leuk zijn.
Maar als Wispelwey zich zo
graag zo sterk inleeft in de mu
ziek die hij speelt, moet hij gees
telijk in anderhalf uur dus heen
en weer schieten van barokke
nobelman tot hedendaagse te-
gentoner. Hij grijnst. „Toch is
het zo. Het ligt natuurlijk niet zö
sterk, maar in wezen toch wel.
Kijk, bepaalde werken, de favo
rieten, speel ik al vijftien of
twintig jaar. Daar heb ik een
heel sterke band mee, de werel
den in die muziek ken ik door en
door. En zo'n landschap kan ik
vrij eenvoudig binnenstappen.
Na de eerste noot zit ik er in. En
om die allereerste noot de glans
te geven die het moet hebben,
roep ik een trefwoord op. Dat
kan 'vertedering' zijn, of 'bos'.
Bij de derde Beethovensonate is
het: 'Wiener Wald'. Zodra ik dat
woord voor mijn geest heb, weer
weet wat ik zoek binnen zo'n
stuk, dan ben ik binnen."
„Het is oefening. Je zoekt zo'n
woord waarin je het stuk her
kent. Of je zoekt en band tussen
de werken. Ik kan Vivaldi mak
kelijk naast Pousseur zetten. Vi
valdi is een beetje een charlatan,
en dat andere is een erg ironisch
stuk. Beiden hebben dus iets van
een poseur in zich en die link
helpt me van het ene stuk naar
het andere."
Vertellen
„Het gaat in de muziek, goede
muziek, om wat je niet hoort. Er
moet iets binnen die muziek ge
beuren. Dat is het magische, wat
soms door kinderen al intuïtief
wordt aangevoeld, zonder het te
begrijpen: hier gebeurt iets. Al
weet je niet precies wat, maar
wel dat het heel belangrijk is.
Later ga je het begrijpen, vult je
geest het in. Je herkent klanken,
tonen."
„Een cello heeft een diepe, don
kerbruine toon, maar heeft ook
een enorm bereik naar boven. En
halverwege de bovenhelft van
het middenregister zit het vocale
geluid, menselijk en vaak ont
roerend. Dat kun je zo gebrui
ken. Dat is het register waarin
de stem vertelt. Een cello kan
zingen en vertellen."
Friemelen
Het interview heeft zich inmid
dels verplaatst naar de auto:
Wispelwey dreigt een afspraak
in Utrecht te missen dus brengen
we hem weg. De cello gaat ach
terin, Wispelwey neemt de walk
man ter hand, maar zal weer zo
zitten friemelen dat het bandje
later onverstaanbaar blijkt.
Hij vertelt weer over de werel
den die hij in de muziek ziet, die
hij oproept bij concerten. De
spanning die tevoren in de
kleedkamer al op hem ligt te
wachten, maar die hij weer kwijt
moet raken voor hij goed kan
spelen.
Concerteren is zijn leven. En
opnemen? „Dat is een ultiem
concert. Die ene microfoon zijn
tienduizend mensen. En die moet
ik stuk voor stuk zien te berei
ken, via die ene microfoon. Daar
moet ik alles doorheen persen."
„Het publiek moet voelen dat er
meer aan de hand is dan alleen
de technische uitvoering. Hoe
dieper ik in het werk duik, hoe
meer het publiek voelt dat er iets
aan de hand is. De kameraad
schap met het stuk, de liefde die
je er in voelt, geeft dat je steeds
meer zin krijgt om dat over te
brengen naar je publiek. 'Kijk
eens wat voor moois ik hier heb.'
En dat moois wil ik graag de
len."
eneen ontsponnen wonde-
I,„g door de ontluikende
„aluur En voor «ie eieren
wil zoeken: die zitten iri de
advocaat Heerlik hond,g
een ||es vol. Bij N«vlnn
natuurlijk.
Zwarte kip bijvoorbeeld.
De goede bekende van tal
,oze Nederlanders lekker
zacht - me, ol zonder een
loetie slagroom.
Warn-.nksScharrelaart,e
Gemaakt van verse schor
releieren van Na,uurloon
De Boef uil Nieuwe longe
OlIwaansBoerenso
Eenambochtelitkeadvocoa
zonder kleur-en smooksto
ten Zwoan's Boerenslok
door z.|n uitgekiende samen
tllingzachlereniomge
dan andere advocaat Het
wordt gemaakt volgenen
oud tamilierecept en beva
maor 7% alcohol
Grolsch Lentebok
Gratis glas bij 12 flesjes
sixpack 6.95
Heublein
Pina
Colada
07 liter
Warnink s
5cHarrelaartje Advocaat Boerenslok
05 Itr 7.45 0.5 Itr 6?5 0.5 Itr. 7.95
Boomsma Graanjenever
literfles
Hartevelt Jonge Jenever
literfles
Fleuron Vieux
literfles
Coebergh Bessenjenever
literfles
Jagermeister Kruidenlikeur
07 liter
Grote Mark! 16 - Kapelleslraaf I Sluis lel 01 178-6
Breng met Pasen eens een bezoek aan de Suzuki-
dealer. Want hij heeft speciaal voor de feestdagen
een aantal leuke auto's voor u bij elkaar geschar
reld. Om te beginnen kunt u de gloednieuwe Suzuki
Baleno bewonderen. Een ruime gezins- en zaken-
auto in Sedan- of Hatchback-uitvoering, die al ver
krijgbaar is vanaf f 26.995,-. En er liggen nog meer
gouden eieren op u te wachten. Maar... voor al deze
aanbiedingen geldt dat u er wel als de kippen bij
moet zijn. Dus haast-je-rep-je naar de Paasshow.
Bijvoorbeeld de Suzuki Alto 1.0 GL
Een volwassen auto van nog geen
achttien. Duizendjes, om precies te
zijn. In ruil voor f 17.995,- mag u
zich de trotse eigenaar van deze
zeer complete auto noemen.
Kunt u wel een eitje breken, dan moet
u eens naar de Swift San Francisco
kijken. Dat is de royaal aangeklede
versie van de Swift 1.0 Spirit. Compleet
met onder meer elektrisch bedienbare
zijruiten en spiegels, toerenteller, extra
luidsprekers, achterruitewisser, spor
tief stuurwiel en metallic lak kost-ie
slechts f22.995,-.
Financieel op iets kleinere
schaal, maar daarom niet
minder comfortabel, is de
Alto Max. Voor een appel
en een ei (f 13.995,* om
precies te zijn) rijdt u in de
voordeligste vijfdeurs van
Nederland.
Hebt u liever het topje eraf, dan staat deze
4-persoons Vitara voor u klaar. En dan heb
ben we het niet alleen over zijn canvas top,
waarmee u hem in een handomdraai
omtovert tot open terreinwagen.
Maar ook over zijn prijs. Want
er is nu al een Vitara v.a.
f32.995,-.
Prijzen zijn inclusief BTW, exclusief kosten rijklaar maken. Afgebeelde accessoires tegen meerprijs.
0nze redactie binnenland
Rnsch - Tijdens een
^foroces gisteren voor het
Ötshof in Den Bosch
r „He noch de voorzitter,
nch een agent erin uit
!Llf foto's van honden een
JbuU aan te wijzen.
marmee zette de 43-jarige J.
fiinneke uit Kruisland zijn
g kracht bij dat het voor
orrecte uitvoering van de
Agressieve Dieren
nen Haag (anp) - Minister Zal:
bezuinigen op de opvang van a
Mesa's morgen tijdens de min)
Lr die het tekort, dat oploop
tot 1,1 miljard in 1999, tot nul r|
dd
va
Hl
ge
St
ge
hv
ru
d;
ld
li
o
tt
tc
le
Het zou betekenen dat vluchte-
j ijngen uit bijvoorbeeld Irak of
I Eevpte geen ja en geen nee te
I toren krijgen op hun asielver-
zoek, maar maandenlang in de
opvangcentra moeten wachten.
1 De verblijfsduur loopt dan in
sommige gevallen op tot 18
I maanden.
De opvang van een asielzoeker
I m een centrum kost het Rijk
.000 gulden per jaar. De kos-
,„i van opvang en huisvesting
I van een vreemdeling met een
verblijfsstatus in een gemeente
bedraagt slechts 15.000 gulden.
Het voorstel van Zalm komt er-
p neer het Rijk 15.000 gulden
per asielzoeker kan besparen
Amsterdam (anp) - Twaalf maande
voorwaardelijk, en een boete van 50.
I generaal mr. R. Manschot gister-
[Surinaamse rijsthandelaar S.G., die
beid bij het wegsluizen van 17,5 milj
justitie is het bedrag afkoi
I heeft G. aldus diensten verleend aan
i De beroepszaak tegen G. werd gel
zijn vroegere Amsterdamse a<
I wordt beschuldigd van meewerken i
Het geld stond op een rekening van
hank Femis in Baarle-Nassau. Ju
I vizier, zodat het geld weggeschovei
leiders van het misdaadsyndicaa
Pakistan naar Nederland en Car
rijsthandelaar G. naar voren als d<
i in een in Guyana opge
I notariële verklaring.
I Hammerstein voerde voor G. een g
hijgen. De advocaat zegt nooit bet
I geld daadwerkelijk aan zijn cliënt
hof zag zich genoodzaakt de
houden, omdat procureur-genera;
I getuige wil horen. De rechtbank s
hij gebrek aan bewijs. In de zaak te
25 april uitspraak.
MINISTER ZALM van Financiën
i J? HÖ houdt de hand sti
hdurend op uit om tekorter
l iaar °P een meevallei
i vn aldte kennen rekenen. D;
Hiw- °Pvan9 van asielzoeker'
^"stijgen.
I taathzint d? gedreven Zalm niet.
de I zhn medeministers
i nnn ?van9 van asielzoekers. Ze
3®, pen tot 1 miljard guide
"teer voorlopige verblijf
asiel TSprocedure te versnelle
7aim kers zoruter paspoort int
0Dv redeneert berecht dat de
een 9centrum veel duurder i
asiel,9e?eente- Maar helaas
sieizoekers niet alleen op b
bare ei 's een weerbarsti
Verhi;vfementen- ^e berekenini
C i 9unningen klopt we'
de ori5'96 verblijfsvergunning
Werken11 AV,an as'elzoekers en
'heoreti dat de uitkomst
De ,L!tlsc.h verhaal.
dan Cr,6- om de procedures
0|h de tn A' 'aren bestude
resultaa?0 ?}ll?9sprocedures te
d'annen werd het beleic
I oPtimkWh0stemd' hetgeen
10.000 a 6 Pro9noses sprg
as'VoeL« praktische proble
's er te na, naar hun land kun
soort mnJ-rTe',k' het betref
I financieei a1^ iuden werkt Zal'
Van de ?s.,elbeleid. Trachtei
reCen ster van Financié
