tuWMatf
Hatthaus is eigenlijk een opera
I Mythe
'Dromen kunnen je leven verrijken'
Internationale actie
nodig om kunstroof
uit Afrika te stoppen
Fascinerende dans
van Shusaku Dormu
ote Geld
Bingo
j0s van Veldhoven dirigeert Bach in Aardenburg en Breda
I Utrecht - Voor de 50e keer is aanstaande zondag in Breda
je Matthaus Passion van Johann Sebastian Bach te ho-
Alle vijftig keren is de uitvoering van dit muzikale
evenement georganiseerd door de Stichting Matthaus
Ipassion Breda. „De Bredase stichting wilde iets bijzon
es voor hun vijftigste Matthaus Passion, en met die
„aag kwamen ze bij mij," vertelt dirigent Jos van Veld-
Grote Super)
Bingo
ZOEKT U NIEUWE
BEDRIJFSRUIMTE?
J>e agenda's en voorzover van toepassing de daarop
etrekking hebbende concept-raadsvoorstellen zijn
por de aanvang en tijdens de vergaderingen voor
ten ieder ter plaatse verkrijgbaar.
'nüSTEM
GROTE GIDS
D4
Je huis in de krant
jrengt mensen over de vloer.
ECENT OPGELEVERD!'
EEDS 50% VERHUUR»!!
1. verhuur:
Bouwburo Floren B.V-
tel. 076-413543
Wolf van den Hoek en Inge Ipenburg presenteren 'Droomland' bij RTL5
Danstheater in De Bussel in Oosterhout
'Bayardère'
»uw van de sector Stadsontwikkeling en -behe
lie Milieu), Herengracht 7 te Temeuzen
[tot 20 mei 1995 elke werkdag van 09,00 t t
1 uur en van 13.30 tot 16.30 uur en voorts elk
Ejerdag van 19.00 tot 22.00 uur.
lenen die de stukken wensen in te zien
TJerdagavond van 19.00 tot 22.00 uur wordeü
locht daarvan vooraf mededeling te doe"
101150-75458).
beschikking is niet gewijzigd ten opzichte van
bntwerp.
[aandacht wordt er op gevestigd, dat terzake van
onderhavige beschikking tot 20 mei 1995
1 openstaat bij de afdeling Bestuursrechtspraak
Ide Raad van State voor:
Tegenen die overeenkomstig artikel 3.24 en 3,25
Lan de Algemene wet bestuursrecht bedenkingen
hebben ingediend tegen het ontwerp van het
besluit:
pe adviseurs die gebruik hebben gemaakt van
pe gelegenheid advies uit te brengen over het
pntwerp van het besluit;
enige belanghebbende die aantoont dat hij re.
pelijkerwijs niet in staat is geweest overeen.
Jkomstig de onder a. vermelde artikelen beden-
Ikingen in te brengen.
eventueel beroepschrift dient gericht en ge.
Jiden te worden aan de afdeling Bestuurs-
thtspraak van de Raad van State, Postbus 20019
p0 ÈA 's-Gravenhage.
lorts wordt er nog op gewezen dat:
Ide beschikking van kracht wordt na afloop van
Ide beroepstermijn, tenzij tijdig beroep is inge.
Isteld en met toepassing van artikel 36 van de
(Wet op de Raad van State, juncto artikel 8.81
Ivan de Algemene wet bestuursrecht een ver-
lzoek wordt gedaan tot het treffen van een voor-
I lopige voorziening;
I een verzoek tot een voorlopige voorziening ge.
I richt moet worden aan de voorzitter van de af-
I deling Bestuursrechtspraak van de Raad van State;
1 de beschikking niet van kracht wordt voordat op
I het verzoek als bedoeld onder 2 is beslist.
Irneuzen, 7 april 1995.
urgemeester en wethouders van Terneuzen,
fcretaris, burgemeester,
p.J. de Brauwer. drs. R.C.E. Barbé.
IBARE C O AA AAI S-
IRGADERINGEN
De burgemeester van Terneuzen brengt ter
gemene kennis dat in het stadhuis een openbare
ergadering zal worden gehouden van de hieronder
prmelde commissies op de aangegeven tijdstippen:
commissie voor welzijnszaken, personeelszaken,
informatie en organisatie, onderwijs en sociale
zaken op woensdag 12 april 1995 te 19.30 uur
commissie voor de gemeentefinanciën en milieu
zaken op donderdag 13 april 1995 te 19.30 uur,
commissie voor volkshuisvesting, ruimtelijke or
dening, openbare werken en verkeerszaken op
donderdag 13 april 1995 te 19.30 uur.
Het publiek heeft gelegenheid direct na
de opening van de commissie
vergaderingen over de aan de orde
zijnde agendapunten het woord
VRIJDAG 7 APRIL 1995
Terneuzen, 7 april I995.
De burgemeester voornoemd,
drs. R.C.E. Barbé.
It in t'Reynaertshof
id. 9 apr. Hoofdprij-
00,- 300,- 400,-
i00,- Diverse extra
en! Aanv. 19.30u.
aar zit u dan. Een heerlijk huis op 't oog,
maar eerst moet u mooi uw huidige
woning kwijt.
De beste manier: een advertentie op
opvallend formaat.
>at kost minder dan u denkt en verkoopt
sneller, want:
de makelaar weet van wanten en kranten
In#Hans Rooseboom
pven.
B„,an Veldhoven is artistiek lei-
Ikvande Nederlandse Bachver-
óng, een club die die sinds
S bestaat, met de bedoeling
■uitvoeringen van de Matthaus
■passion te realiseren.
Eigenlijk wilde de Stichting
Matthaus Passion Breda het liefst
a uitvoering door de Neder
landse Bachvereniging. Maar die
■uitvoering vindt op Palmzondag
■traditioneel plaats in Naarden.
I Daarom ben ik voor Breda gaan
Snadenken over iets bijzonders",
Iddus Van Veldhoven. Overigens
cat deze Matthaus een dag eer-
Ier,op zaterdag, in Aardenburg.
I j'ben uitgekomen op twee ko
la van conservatoriumstuden-
ta één uit Den Haag en één uit
liisterdam. Op beide conserva
toria geef ik les. Het zijn de beste
laigstudenten van Nederland.
|anen vormen ze twee koren van
■elk twintig zangers. Als orkest
Ib ik het barokorkest Concerto
l'!l aangetrokken, dat speelt op
■Ustorische instrumenten."
Ifiet alleen achter het koor, ook
lichter de keuze van de zangsolis-
|b zit een weloverwogen beleid,
lias van Veldhoven; „Je kunt wel
slersolisten inhuren, maar ik
■noest óók rekening houden met
■let evenwicht. Omdat het om ko-
|ienvan talentvolle jeugdige zan-
gers gaat heb ik als solisten afge
studeerde zangers van dezelfde
tee conservatoria gecontrac
teerd. Die solisten zijn voor het
publiek nog onbekende namen.
Alleen voor de twee dragende
uilen, de Evangelist en de Chris-
ss, heb ik gekozen voor twee
agers die als het ware boven de
ntijen staan."
■Historisch
Behalve muzikale had Van Veld
hoven ook historische o verwegin-
Hgen bij de keus van koor en solis-
Iten. „Het is historisch verant
woord om het verschil tussen het
koor en de solisten niet al te groot
te maken. Dat was in Bachs tijd
namelijk ook niet zo. Zijn solis
ten kwamen gewoon uit zijn ei
gen koor van de Thomaskirche.
Eigenlijk is het een rare praktijk
die er tegenwoordig is gegroeid.
Je hebt ergens een koor dat de
Matthaus zingt, en de solisten ko
men uit hele andere delen van het
land. In onze komende uitvoering
zit dat dus dichter bij elkaar. Ik
hoop dat het te horen is.
Een keer of acht heeft Jos van
Veldhoven de Matthaus Passion
ondernomen, met in totaal onge
veer 50 uitvoeringen. „Steeds
duidelijker is mij de grote struc
tuur van het werk geworden. Ei
genlijk is het gecomponeerd als
een opera. Dramatische gebeur
tenissen, afgewisseld met heel
persoonlijke commentaren in de
vorm van aria's. Er ligt aan de
Matthaus een groot plan ten
grondslag, van Bach zelf, of van
zijn tekstschrijver. Er zijn sterke
vermoedens dat de Matthaus
aanvankelijk een-korig was ge
componeerd. Maar waarschijn
lijk omdat hij de dialoogvorm
van geweldige betekenis achtte
om het stuk meer dimensie te ge
ven, heeft hij gekozen voor twee
koren. Op die manier kun je me
ningen laten botsen, de drama
tiek vergroten. Als er een aria is
in het ene koor, reageert het an
dere koor. Alles bedoeld om de
boodschap beter over te brengen.
In de barok gaat het niet zozeer
om de muziek als om de bood
schap die door middel van de mu
ziek overgebracht moet worden.
Bach doet dat heel knap, hij
grijpt diep in het verhaal in, met
gebruikmaking van alle middelen
van de retoriek."
Toonsoorten
„Natuurlijk gebruikt Bach vooral
muzikale middelen. Zo lag in zijn
tijd de toonsoortensymboliek
7/4, aanv. 20.00J. Café
Benelux, Koewacht, ieder-,
een van harte weitom.
1 boek 35,- of Bfr.700.
2 boeken 55,- of Bfr.10"
idrijvencentrum „Vosdonk" te Etten-Leur
Hagemuntweg/Munnikenheiweg.
}G TE HUUR enkele bedrijfsruimtes van
0.150.175.200 en 225 m2.
L"!^isctfe almacht bestreed
U'erk, wolmtkZ8f'°°ê in,Kl
Kopland. Het met psychofarmaca
net, een Tl"4 %eneest, zelfs al voelt het verlies ondragelijk. Er is al-
\*>°or<ien ~tovenaar voor nodig: Het is de dood die zoekt naar
Wei, - voor het moment waarop ik, en wat hij ook zegt, ik ben
De 50e Matthaus Passion in Breda wordt geleid door Jos van Veldhoven
pichters liegen de waarheid.
\0ieit poëziehandboek of dit
ioma staat erin. Met recht en
len, want geen dichter bekom-
wrtzicli om voor wat verteke-
img. Het woord is almachtig en
[W ie werkelijkheid naar zijn
'intt
Is er voor de sfeer van liefdesverdriet een druilerige regen nodig, de
mier schrijft die erin. Al is de liefde vergaan bij hoogzomerse tropi-
m temperatuur. Moet de betreurde dode nog antwoord kunnen ge-
va op de openstaande vragen van rouw en verdriet, het woord van
P Hchler wekt het lijk op. In droom of zinsbegoocheling keert de ge-
torvene terug en geeft met dichterlijk gestamel bescheid.
pi woord van de dichter heeft toverkracht. Bezweert, roept op en
mala het onbestaanbare mogelijk. Voor de lezer, maar vooral voor
mzelj. Achterberg was een magicus, een Orpheus die met zijn ge-
ng de sleutel op het schimmenrijk in handen had. Maar hij was niet
Wittige.
|%er Kopland, op het eerste gezicht een dichter van aardse con-
V'ietheid, gelooft even hard in de magie. Als dichter en als zenuwarts,
fm zijn bundeltjes over vee, orgeltjes, fietsen en lege plekken,
'"'rijft hij 'dankzij de dingenen over zulke dagelijkse zaken als
«ooie beloften', in feite doet hij niet anders dan de tovenaar-dichter,
fihi'weert de ondragelijkheid van de werkelijkheid en verandert
ónvrede, ongenoegen en ongeluk met een enkel woord in acceptabele
mteit.
nee/r hij het in zijn beroemdste gedichtje 'Jonge slaover zijn on-
pcw verlies te lijden, te rouwen en dood onder de ogen te kunnen
i;,r"nsformeert hij hij het grote gevoel tot beheersbare ironische
^'mentaliteit. „Alles kan ik verdragen, het verdorren van bonen,
'fende bloemen, het hoekje ardappelen kan ik met droge ogen
fooien, daar ben ik werkelijk hard in. Maar jonge sla in seplem-
'ri "et geplant, slap nog in vochtige bedjes, nee.
Kopland zelf met poëtische woorden kan, verlangt hij ook van
ff/W' van de mensheid. Als hoogleraar biologische psychiatrie heeft
']wder zijn officiële naam Van den Hoofdakker een beslissende
mtng gegeven aan de zaak Chabot. De Haarlemse psychiater
"bot heeft een mevrouw die na een dramatische scheiding vervol-
'aar beide kinderen verloor en die daarom geen zin meer zag in
bestaan op haar uitdrukkelijke verzoek geholpen bij haar zelf-
m yan den Hoofdakker getuigde als deskundige dat de me-
"H' behandelbaar was en dat er zodoende geen objectieve reden
|j°s °m d°°d te willen. Dat ze met goede pillen en therapie wel over
verlies heen had kunnen komen en dus weer een bestaanbaar
jan zou kunnen leiden. Of is het lijden?
ijde mevrouw zelf ook wel. Pillen en praten kunnen veel, be-
LjJ je' 'naar niet genoeg voor haar. Wat voor haar belangrijk was,
I e essentie van haar bestaan uitmaakte - het moeder kunnen zijn
tefat" /"!e' kaar kinderen - kon niet op recept en met een aantal uren
ot leven gewekt worden. Zij zag zichzelf voorat als liefhebben-
'n ir^zame figllur voor de kinderen die ze zelf het leven geschon-
i,en groot gebracht. Dat was haar ontnomen en dus was de zin
or leven verdwenen. Een legitieme afweging, maar niet voor de
lighter-psychiater.
'tsch er mel woorden en middelen een nieuwe werkelijkheid
Win n 'h ka" worden> hoe arm ook en dat die toereikend behoort te
Jvenvpi Jtisop basis van Van den Hoofdakkers deskundigheid
Jn 'e' vertrouwen in de medische stand beschaamd te hebben.
\jbre jd'Van den Hoofdakker doet is echter veel gevaarlijker:
rft/celft, ml"he in de wereld dat de magie van woord en pil de
ion n""r haar hand kan zelten- En dat voor een arts die 'n
'r bei n°k n'eI hooggeleerde dagen ageerde tegen 'het bolwerk
teniheue'ers'' Die de patiënt trachtte te overtuigen van de ontoerei-
- n de T1 ^e' medisch model en die de bijna religieuze overgave
vast. De Matthaus Passion begint
in e klein, de toonsoort van diepe
droefenis. In andere gevallen ge
bruikt hij toonsoorten die her
oïsch, troostend, boos of scherp
zijn. Het zorgvuldige gebruik van
solo-instrumenten draagt daar
aan ook bij. En ook bijvoorbeeld
stuurt Bach met hele lange adem
een lijn door de vele koralen in
deze Passion. Iedere keer staat
het koraal in een lagere toonsoort
dan de vorige keer. Het publiek
hoort dat .niet bewust, maar ef
fect heeft het zeker."
Jos van Veldhoven is artistiek lei
der en dirigent van de Neder
landse Bachvereniging. Die is in
1922 opgericht, met als doel de
Matthaus Passion uit te voeren.
„In 1983 maakte de Bachvereni
ging de ommezwaai naar de au
thentieke uitvoeringspraktijk ge
maakt. Ik werd toen benoemd.
We hebben een barokorkest op
gericht en een klein vocaal en
semble de Cappella Figuralis,
voor muziek uit de 17e eeuw. De
activiteiten van de Nederlandse
Bachvereniging zijn enorm uitge
groeid. Ons repertoire loopt nu
van Monteverdi tot Mozart. Kort
om, alle muziek die op authen
tieke instrumenten is uit te voe
ren. We wedden dus op twee
paarden: de traditionele uitvoe
ringen in de Paas- en Kersttijd,
en ander repertoire in de rest van
het seizoen. De helft van de con
certen wordt geleid door gere
nommeerde gastdirigenten. „Zelf
heb ik na de middelbare school
eerst medicijnen gestudeerd. Ik
speelde orgel en piano en was ook
jongenssopraan geweest. Ik ben
overgeschakeld naar muziekwe
tenschap. Pas na mijn kandidaats
ben ik naar het conservatorium
gegaan. Ik ben afgestudeerd in
twee hoofdvakken: koordirectie
en orkestdirectie. Bij de oude
muziek was ik nog lang niet be
land. Ik deed Brahms, Mendels
sohn, Poulenc. Wat ik in die tijd
vooral haatte was het werken met
symfonie-orkesten. Die vonden
één repetitie genoeg!"
„In de oude muziek is alles veel
beter geregeld. Oude muziek is
eigenlijk allemaal kamermuziek.
foto nederlandse bachvereniging
Je krijgt nooit met routineuze ge
zelschappen te maken. Want ie
dereen moet altijd op z'n tenen
lopen. Dat hebben we gemeen
met de nieuwe muziek. Dat
maakt het werken in de sector
oude muziek aantrekkelijk. Nog
afgezien van de muziek natuur
lijk."
Jos van Veldhoven dirigeert de
Matthaus Passion van Johann Se
bastian Bach op zaterdag 8 april
in de Sint Baafskerk te Aarden
burg (14.00 uur) en op 9 april in
de Grote Kerk van Breda (14.00
uur). Solisten Rufus Muller (evan
gelist), Harry van de Kamp (Chris
tus), Anne Grimm (sopraan), Xe-
nia Meijer (alt), Otto Bouwknegt
(tenor), Tom Sol (bas).
Door Anja van den Akker
Er zijn mensen die beweren
dat ze nooit dromen. Regel
rechte nonsens, want ieder
mens droomt. Gemiddeld
vier a vijf keer per nacht.
Dat is een van de misver
standen die in het nieuwe
RTL5-programma Droom
land vanavond worden
rechtgezet.
Droomdeskundige Wolf van den
Hoek beantwoordt samen met
presentatrice Inge Ipenburg
(vooral bekend als Martine Haf
kamp uit 'Goede Tijden Slechte
Tijden') negen weken lang alle
vragen op het gebied van dro
men.
Hoe komt het dat we dromen,
wat betekenen ze, waar komen
nachtmerries vandaan en hoe
kunnen we dromen beter ont
houden? Geen louter technische
benadering vanuit Freudiaanse
of andere invalshoek, ook geen
vrijblijvende babbel over onze
nachtelijke belevenissen.
„We bewandelen de gulden mid
denweg. Het wordt geen weten
schappelijk programma. We
willen de mensen animeren", al
dus Van den Hoek, van huis uit
arbeids- en organisatiedeskun
dige, maar al tien jaar intensief
bezig met dromen. Droomland
gaat ervan uit dat dromen een
verrijking van je leven kunnen
betekenen, mits je ermee om
weet te gaan.
Inge Ipenburg kan in dit pro
gramma haar eigen nieuwsgie
righeid én interesse in mensen
kwijt. „Dat was voor mij abso
lute voorwaarde om dit pro
gramma te presenteren"stelt de
actrice die zich bewust niet te
veel in haar onderwerp heeft
verdiept. „Laat dé kennis bij
Wolf liggen en mij de onwetende
nieuwsgierige zijn", geeft ze de
rolverdeling tussen beiden aan.
„Ik ben er voor de mensen, Wolf
voor de vragen.
Niet te diep graven is het motto
van Droomland. „De droom als
therapie, daar doen we in dit
Wolf van den Hoek en Inge Ipenburg foto hennv miltenburg
programma niet aan", legt Wolf
van den Hoek uit. „Maar we ma
ken de mensen er wel van be
wust. We tippen alles een beetje
aan. De voorspellende droom
bijvoorbeeld, daar hebben veel
mensen iets mee. We melden dat
er databanken bestaan, waar je
je dromen in kunt zetten en kunt
zien welke dromen er zoal uitge
komen zijn."
Stofzuiger
Kinderen dromen meer dan vol
wassenen en mannen dromen
anders dan vrouwen. Veel van
onze dromen zijn een verwer
king van de dagelijkse beslom
meringen. Van den Hoek: „De
zogeheten dagresten. Het zijn
vaak luchtige dingen. Ik noem
ze altijd: de stofzuiger van de
geest. Daarnaast kennen we he
le diepe dromen, waaronder ook
jeugdtrauma's en dergelijke.
Dagresten kunnen zich koppe
len aan die diepere dromen.
Dromen kunnen een aanwijzing
betekenen. Soms vormen ze een
keerpunt in iemands leven."
Inge Ipenburg droomt zelf door
gaans 'dagresten'. „Heel stan
daard dus. Ik heb de afgelopen
weken in mijn slaap dus onge
veer alle tv-programma's van
Nederland gepresenteerd."
Van den Hoek herinnert zich een
nachtmerrie van alweer enige
tijd terug. „Ik weet nog goed dat
ik kauwgom at. Al mijn tanden
bleven eraan vastzitten. Een
ware nachtmerrie. Doodsbang
werd ik wakker. Ik was in die
tijd erg met kronen bezig. De
angstdroom, je tanden verliezen,
komt vaak voor. Vooral in be
paalde omstandigheden. Bij
voorbeeld bij vrouwen in de
overgang."
Andere veelvoorkomende
droomthema's zijn achtervol
gingen en vlieg- en val-ervarin-
gen. Die laatste groep duidt
meestal op compensatie, een te
ken van ambitie, de drang naar
vrijheid.
Zimvol
Bij de selectie van de onderwer
pen voor Droomland hebben de
makers gekeken naar de herken
baarheid van het verhaal. „Het
moet ook zinvol zijn en appetij
telijk om te horen", meldt Van
den Hoek.
„Wat ik hier zo boeiend aan
vind, is dat we niet naar een
goeroe hoeven voor een ant
woord. Die goeroe zijn we zelf.
Men zegt wel: een onverklaarde
droom is als een ongeopende
brief aan onszelf. De droom is
een middel tot bewustwording
en groei", aldus Van den Hoek.
Wolf van den Hoek beaamt dat
voorzichtigheid is geboden bij
het 'duiden' van dromen. „Als je
heel vaak hetzelfde droomt, zo
genaamde herhalingsdromen,
kun je je afvragen of dat geen
signaal vormt van een bepaald
probleem waarmee je worstelt."
Inge Ipenburg heeft de laatste
weken zoveel nieuwe dingen op
gestoken, dat ze niet zou kunnen
zeggen welke haar het meest
zijn bijgebleven. „Er is een we
reld voor me opengegaan."
In de eerste aflevering is van
avond Ursul de Geer te gast.
'Droomland', RTL5, 22.20 uur
Door Koos Tuitjer
Afrika wordt leeggeroofd. Die roofzucht raakt óók de ar
cheologische bodemschatten. Evenmin zijn de voorwerpen
die de identiteit van de huidige bewoners van het zwarte
werelddeel raken, nog heilig. Het wordt tijd om de handel
in deze cultuurgoederen een halt toe te roepen. De Neder
landse Afrika-specialist Harry Leijten van het Koninklijk
Insituut voor de Tropen heeft een handboek voor een inter
nationale actie samengesteld, dat deze week werd overhan
digd aan de ambassadeur van Ghana in ons land.
Geregeld bij nationale wet of
internationale conventie is er
weinig. En wat wel geregeld is,
biedt volop uitwegen naar alle
uithoeken van de aarde. In Am
sterdam lopen Afrikaanse han
delaren met plastic zakken in
een bepaald circuit de cafés af.
De inhoud - valse spullen maar
ook waardevolle cultuurschat
ten - levert de verkoper genoeg
op om zijn retourticket naar
Europa te financieren en met
extra geld terug te keren naar
huis.
Ook de douane is het spoor
bijster. Dankzij een buitenge
woon betrokken Nederlandse
douaneman werd eind vorig
jaar alarm geslagen. In de ha
ven Rotterdam viel zijn aan
dacht op een container met
Afrikaanse kunst. De douanier
wilde niet geloven dat dit spul
zomaar Europa binnen kon ko
men. Harry Leijten van het Ko
ninklijk Instituut voor de Tro
pen in Amsterdam werd ontbo
den. Hij ploos de inhoud van de
container na en was verbijs
terd.
Leijten: „Mijn oog viel onder
meer op een aantal lage zetels,
waarvan de zittingen een zwar
te patina vertoonde. Mij was
duidelijk dat deze voorwerpen
ontvreemd moesten zijn uit een
mausoleum.
In zo'n zetel huist de ziel van
een overleden dorpshoofd. De
ze zetels worden op heilige
plaatsen bewaard. Daar wor
den regelmatig kippen op ge
slacht. Want de zielen van de
gestorvenen behoeven ook
voedsel. Het bloed kleurt de
zittingen steeds dieper. Hoe
dikker de laag geronnen bloed,
hoe ouder de zetel ook. Ik was
echt geschokt dat dit alles aan
gevoerd was om in Europa ver
patst te worden."
„De uit Ghana afkomstige par
tij is uiteindelijk met medewer
king van de importeur, dat wil
ik er bij zeggen, overgedragen
aan de ambassadeur in Den
Haag. Aan hem is de beslissing
overgelaten over wat terug zou
moeten en wat verhandeld mag
worden. Zijn keuzes heeft hij
gisteren bekendgemaakt."
Harry Leijten: „Het hele ver
haal is dat in er in dit soort
kwesties niets geregeld is, wat
tot verplichte teruggave zou
kunnen leiden. Want er is om te
beginnen vanuit Ghana geen
aangifte van diefstal gedaan.
Maar daar is dan ook nauwe
lijks iets geregistreerd. Dat
maakt het praten al heel erg
moeilijk. En de Nederlandse
wetgever verhindert vervol
gens niemand om in Ghanese
cultuurschatten te handelen."
De Amsterdamse Afrika-ken-
ner wil niet op de rechtersstoel
gaan zitten. Maar hij wil juris
ten oproepen om met sluitende
wetgeving te komen. Zijn appèl
richt zich om te beginnen tot de
Nederlandse wetgever. Maar
waar zijn gisteren verschenen
zwartboek (met bijdragen van
derden uit binnen- en buiten
land, onder wie Jan Pronk) in
het Engels verscheen, met bo
vendien een summary in het
Frans, is zijn appel op het ge
hele westen gericht.
Want niet alleen Nederland
weigerde het genoemde Unes-
co-verdrag te ratificeren. Het
complete westen liet dat na te
doen, met uitzondering van on
der meer Griekenland en Italië, i
Maar deze twee staten eisenj
zelf ook de teruggave van vroe
ger ontvreemde cultuurschat
ten.
Maar Harry Leijten heeft nog
andere pijlen op zijn boog. Ook
bijzonder onconventionele.
„Ik zou het toejuichen wanneer
het Westen overspoeld zou
worden door namaakspullen.
Zo'n situatie brengt kopers in
verwarring en dat is nu net de
bedoeling. De mensen kijken
dan wel uit om nog iets te ko
pen."
Oosterhout - De Bussel. 'Was-
wax' door het Shusaku Dormu
Danstheater. Concept en regie:
Shusaku Takeuchi. Choreogra
fie: Takeuchi i.s.m. de dansers.
Gezien op donderdag 6 april in
Festival Cultureel Gekleurd.
Ook op 28 april in Etten-Leur.
Door Marjan Mes
Figuren uit andere werelden en
verschillende tijden bewegen
zich door het fascinerende dans
theaterstuk Waswax van het
Shusaku Dormu Danstheater.
Zoals altijd bij deze groep van de
Japanse choreograaf Shusaku
Takeuchi volgen raadselachtig en
intrigerende beelden elkaar op.
Scènes die de kijker vanwege hun
beeldende kracht bijblijven.
Alleen het decor al, een creatie
van het collectief Patchwork, is
een prachtige vondst.
Het bestaat uit onder elkaar han
gende witte luchtbedden die
eerst associaties oproepen met
sierlijke klassieke zuilen, maar
die als ze na de pauze zijn omge
keerd bloedrood zijn geworden
en dan doen denken aan een on
neembare wand met stootkussens
waartegen de dansers zich agres
sief en met machteloos geweld
afzetten.
Bij een keihard versterkte, dreu
nende hartslag schieten de dan
sers van alle kanten over het po
dium en maken kronkelende,
grillige en schichtige bewegin
gen, manipuleren elkaar en sto
ten elkaar onverschillig en laco
niek af.
Het heeft ook iets van een mecha
nisch collectief dat zich echter
weinig aan elkaar gelegen laat
liggen. Het blijven stuk voor stuk
zelfstandige individuen die el
kaar soms even treffen maar dan
weer hun eigen weg gaan.
Een geheimzinnige vrouw in het
wit, dan weer in het zwart ver
schijnt regelmatig en verheft
haar stem via de microfoon. La
ter krijst zij, met witgekalkt li
chaam wanhopig naar de groep
die met repetetief-agressief ge
weld zijn gang gaat. Het zijn
mensen van deze tijd, die soms
plaats maken voor raadselachti
ge, verstilde beelden in het half
donker van archaïsch aandoende
figuren.
Een naakte vrouw beweegt zich
diagonaal door de duistere ruim
te. Halfnaakte mannen dragen
verlichte varkensblazen als lam
pions boven hun schouder. Vuur
druppelt uit mannenhanden in
schalen.
Ook zijn er vage landschappelij
ke filmbeelden en terugkerend
het groteske beeld van een tafel
waaraan een paar vergeefs pro
beert contact te krijgen. Het was
uit de titel, symbool van vorm
verandering bij verwarming, is
niet letterlijk aanwezig. Wel
worden lichamen ingesmeerd
met wit scheerschuim en met de
klei van de Butoh-dans waarmee
de dansers op het laatst als pas
geborenen verschijnen. De dan
sers stralen kracht uit en bewe
gen met grote vanzelfsprekend
heid.
Dat het dansstuk geen dramati
sche ontwikkeling laat zien, heeft
wellicht te maken met het feit dat
de dansers zelf de choreografie
meebepaalden.
VERVOLG VAN GROTE GIDS-VP
De muziek is van Ludwig Min-
kus, een Oostenrijkse Rus die
zich naar de tsaristische mode
van die tijd op zijn Frans Léon
noemde. Een groot vakman, die
zoals de muziekhandboeken
schrijven, de pech had dat hij
continu vergeleken werd met het
superieure talent van zijn tijdge
noot en directe collega Tsjai-
kowski. Zijn werk heeft daardoor
buiten de reservaten van de klas
siek academische school nauwe
lijks bekendheid verworven.
Ten onrechte. La Bayadere, een
wonder van exotiek, fysieke ver
mogens en virtuoze choreografie,
is ook muzikaal interessant. Toen
het voor het eerst in 1961 in het
Westen opgevoerd werd, een klei
ne eeuw na het ontstaan, stonden
ballet- én muziekcritici paf.
Het American Ballet, The Royal
Ballet in Londen en het Ballet
van de Parijse Opera wisten niet
hoe snel ze het werk op hun re
pertoire moesten nemen. De vier
de akte, Het Rijk der Schimmen,
heeft zich zelfstandig een plek
weten te veroveren in de harten
van verder van het vuur verwij
derde en zodoende minder ver
wende liefhebbers. Het totale
stuk valt zaterdag te zien in Ber
gen op Zoom en wie van ballet
houdt, mag zich die gelegenheid
niet laten ontgaan.
