unPHi
Toerisme bedreigt Alpen-milieu
Lot zwarte kinderen Zuid-Afrika nog treurig
Enu
Tot zo!
Franse kandidaten
onthullen vermogen
DE STEM
SURPLUS
E*
Balladur en Le Pen zijn het rijkst
n als achterin alle
stuurbekrachtiging,
it al een lantra v.a. f 359,-
FINANCIERING, GEBASEERD OP DE
3AI LANTRA LSI GL VAN F 27.950,..
IT GEDAAN I.S.M. HYUNDAI
ClERING (ABFIN BV TE SASSEN
DE EFFECTIEVE JAARRENTE IS 14,1%.
EN AANBETALING/INRUIL VAN
).- IS DE KREDIETSOM F 18.000,.
EN SLOTTERMIJN VAN F 11.000...
TIJD 36 MND. FIN. VERG. F 5.B9B.0B.
BIJ VERKOOP OP AFBETALING
148.08. ELKE KREDIETAANVRAAG
DT GETOETST BIJ HET BKR TE TIEL.
de achterportieren,
int-injectiemotor die
:et.
ed om te weten dat,
Dok de Lantra 3 jaar
e carrosserie garan-
Lantra l.5i GL met
een complete Lantra
den behoort ook een
;sregeling, waarbij u al
knd* van een Lantra
n de dichtstbijzijnde
illes vertellen, maar
rp aansnijdt, raden we
is op uw gemak een
IGEN MEERPRIJS. PRIJZEN INCL.
RIJKLAAR MAKEN EN VERWIJDE-
IS EEN PRODUKT VAN HYUNDAI
WERELDMERK
VRIJDAG 31 MAART 1995
Door Carolyn Henson (ap)
Geneve - Hoog in de Alpen
vliegen helikopters heen
en weer over eens geïso
leerde gebieden om skiërs
af te zetten die per se een
tocht door verse sneeuw
willen maken. Bij het lan
den vliegt de sneeuw alle
kanten uit en het geluid is
oorverdovend. Gemzen en
andere met uitsterven be
dreigde dieren rennen in
paniek weg om dekking te
zoeken.
Nieuwe, gevaarlijke high-tech
sporten als heli-skiën richten
enorme schade aan in dat kleine
deel van de Alpen waar nog
wilde dieren leven. Ze leiden
bovendien tot een toename van
het aantal toeristen, waardoor
ook het landschap in gevaar
wordt gebracht.
„Een dier gebruikt vijf maal zo
veel energie wanneer het op de
vlucht slaat," zegt Ulf Toedter,
directeur van de Internationale
Commissie voor de Bescherming
van Alpine Regio's. „Wanneer
het dag en nacht koud is en er
anderhalve meter sneeuw ligt,
kan extra energiegebruik leven
of dood betekenen."
De Alpen waren lange tijd een
bijna ondoordringbare barrière
voor reizigers en een bron van
legendes en bijgeloof. Nu komen
er jaarlijks meer dan 100 miljoen
skiers, wandelaars en bergbe
klimmers, die het 200.000 vier
kante kilometer grote gebied
hebben getransformeerd in een
immense speeltuin.
De problemen stapelen zich on
dertussen op.Bossen worden
door de luchtvervuiling aange
tast of ze worden omgehakt om
plaats te maken voor meer en
meer skipistes. In ooit ongerepte
dalen zijn wegen, spoorwegen en
elektriciteitspalen aangelegd.
Unieke wilde dieren en planten
worden bedreigd of zijn al ver
dwenen door vervuiling en be
bouwing.
De regeringen van de zeven Al
penlanden - Frankrijk, Italië,
Zwitserland, Oostenrijk, Liech
tenstein, Duitsland en Slovenië -
zijn het erover eens dat de Alpen
enorm achteruitgaan.
De aanleg van skipistes op steeds grotere hoogten vormt een enorme aanslag op het Alpen-milieu.
Om het tij te keren hebben de
landen een akkoord getekend
dat begin maart van kracht is
geworden. Doel van het unieke
akkoord is het beschermen van
de natuur en cultuur van de
regio. „Het belang van het ak
koord is dat de landen voor het
eerst gaan samenwerken," zegt
Toedter. „Tot dusverre trok de
onderlinge concurrentie tussen
de landen de milieustandaarden
naar beneden."
„Als heli-skiën aan de ene kant
van de berg is toegestaan, voelen
de dorpen aan de andere kant
zich gedwongen hetzelfde te bie
den om een gelijk aantal toeris
ten te houden."
Voor het traditionele skiën is in
de Alpen zo'n 40.000 kilometer
aan skipistes aangelegd en het
aantal golfbanen zal naar ver
wachting aan het eind van 1995
verdubbelen tot 300. Milieu-ac
tivisten zeggen dat de skidorpen
teveel water gebruiken voor het
aanleggen van kunstmatige
sneeuw, wanneer de rivieren hun
laagste waterstand hebben.
Milieu-activisten noemen het
akkoord een eerste stap, maar
zeggen dat er ondanks de vele
doelstellingen in het document
bijna geen bindende regels in
staan.
De volgende stap behelst een
serie meer gedetailleerde maat
regelen of protocollen om de
moeilijke problemen ten aanzien
van bossen en energie aan te
pakken. Gepoogd zal worden
door middel van regels te voor
komen dat er nog meer uit beton
opgetrokken skidorpen zoals Val
D'Isere en La Plagne in Frank
rijk worden gebouwd, die buiten
het seizoen leeg staan. Ook moe
ten de problemen in het Europe
se wegtransport worden aange
pakt.
Zwitserland en Oostenrijk heb
ben zich de woede van de andere
Europese landen op de hals ge
haald door het aantal vrachtwa
gens op de Alpenwegen te beper
ken. In 1994 heeft Zwitserland
na een referendum bepaald dat
alle vrachtwagens binnen 10 jaar
alleen nog op treinen door het
Zwitserse deel van de Alpen ver
voerd mogen worden.
Elk jaar wordt 105 miljoen ton
goederen per vrachtwagen over
de Alpen vervoerd en die hoe
veelheid zal naar verwachting in
de komende 15 jaar verdubbe
len. Alleen al het verkeer over de
St. Gotthard Pas, de belangrijk
ste noord-zuidverbinding door
Zwitserland, spuwt meer dan
100 ton vervuiling in de atmos
feer op een druk weekeinde, ver
klaart de milieubeweging Green
peace.
De organisatie zegt dat grote
hoeveelheden ozon en stikstof
uit de uitlaatgassen de bossen
aantasten. Het zijn juist deze
bossen die de Alpen moeten be
schermen tegen erosie en lawi
nes. Ook de dieren die in de
bossen wonen, zijn in gevaar,
omdat zij hun natuurlijke leef
milieu dreigen te verliezen.
„Vervuiling lijkt de bomen te
verzwakken waardoor zij gevoe
lig worden voor aanvallen van
parasieten," aldus John Innes,
onderzoeker van het Zwiterse
Federale Instituut voor Boson-
derzoek. „In sommige gebieden
zijn hele bergen met bomen weg
gewaaid."
Door de vervuiling zijn honder
den dier- en plantesoorten ver
dwenen. „Amfibiën, zoals kik
kers en padden, sterven overal in
de Alpen en we weten niet waar
om," zegt Jim Thorsell van de
World Conservation Union. „Het
is zeker een signaal dat er ergens
in het systeem een duidelijke
stress zit."
Experts denken dat padden en
kikkers in een gebied doorgaans
de eerste levende wezens zijn die
door water- en luchtvervuiling
getroffen worden, omdat hun
huid zo doorlaatbaar is. De ge
volgen van vervuiling komen in
de Alpen harder aan dan elders.
„Planten groeien langzamer op
grote hoogtes en de bodem is
zeer dun en erodeert snel. Ver
storingen zijn moeilijk te her
stellen," aldus Thorsell.
Sommige natuurbeschermers
hebben voorgesteld om meer re
servaten voor de bedreigde die
ren op te zetten, maar er is
weinig ruimte voor die plannen.
Door spoorlijnen en snelwegen
zijn de Alpen al in stukken ver
deeld die te klein zijn om een
echte natuurlijke omgeving voor
veel diersoorten te vormen. Bij
het oversteken van wegen en
spoorrails komen jaarlijks veel
dieren om.
Dertig jaar geleden waren er nog
31 ongerepte gebieden van meer
dan 1.500 vierkante kilometer;
nu zijn dat er nog slechts der
tien. „We zijn op het punt aan
gekomen waar we nooit meer
een groot zelfvoorzienend na
tuurreservaat in de Alpen zullen
hebben," aldus Thorsell.
Er is wel enige vooruitgang ge
boekt, maar milieu-activisten
zeggen dat er veel meer gedaan
moet worden. Alp Action, een
stichting in Geneve, probeert het
zogenaamde 'zachte toerisme'
naar de Alpen te halen. De stich
ting heeft al bijdragen van be
drijven uit onder andere de VS
gekregen voor het aanleggen van
paden door de bergen die alleen
lopend te bereiken zijn. Op die
manier wordt de toerist gedwon
gen de auto en andere gemotori
seerd vervoer te laten staan.
Diersoorten die zijn uitgeroeid
door de opkomst van het toeris
me in de regio,worden langzaam
weer teruggeplaatst in de Alpen.
Het gaat daarbij om de berggeit,
de gems en de lynx.
Voorzichtige pogingen om jonge
lammegieren uit te zetten zullen
er misschien toe leiden dat het
beest aan het eind van deze
eeuw weer in het wild boven de
bergtoppen vliegt.
Door Paisley Dodds (ap)
Johannesburg - Zoals zoveel
zwarte jongeren spijbelde
Jackson Molefe vaak van
school om actie te kunnen
voeren tegen de apartheid.
Het Afrikaans Nationaal
Congres (ANC), waar hij als
kind zo graag bij wilde ho
ren, regeert inmiddels het
land. De afschaffing van de
apartheid heeft tot nu toe
echter weinig verbetering ge
bracht in het leven van de
jongen.
De 17-jarige Molefe woont met
andere jongeren zonder vaste
woon- of verblijfplaats in een
leegstaand kantoorgebouw in
een van de meer vervallen buur
ten van Johannesburg. Ze slapen
onder muffe dekens en in het
pand hangt een penetrante uri-
negeur.
„Ik heb hier niet om gevraagd,"
zegt Molefe, die op straat kwam
te staan toen zijn ouders vier
jaar geleden door politiek ge
weld om het leven kwamen.
„Hoe is het mogelijk dat je je
ergens zo voor inzet en met zo
weinig achterblijft?"
Er zijn maar weinig mensen die
een antwoord hebben op de
vraag hoe de miljoenen kinderen
die het in het Zuid-Afrika van
na de apartheid zwaar hebben,
geholpen kunnen worden. De
kwellingen die hen treffen, lopen
uiteen van mishandeling en sek
sueel misbruik tot honger, dak
loosheid en verlating.
P°litie. schat dat er in 1994
u.OOO misdrijven werden ge-
P'eegd tegen kinderen; in het
laar daarvoor waren dat er nog
ruim drieduizend minder.
De nieuwe regering, die aan de
rJ I kwam na de eerste multi-
ccrkiezmgen van april
g jaar, beschikt niet over
nn/aÏÏ e gegevens over
noodlijdende kinderen en al he
imaal met over voldoende geld
en deskundigheid om hen te hel-
„We verkeren nog in het stadium
nat we proberen erachter te ko
men wat de behoeften van kin-
«eren ,n dit land zijn," zegt
I er van Welzijn Abe Willi-
fr,men moet niet ver-
1 ieder» J regering probeert
iedereen van dienst te ziin
j sommige van de problemen
Kinderen spelen tussen het vuil in 'MacDonalds Farm': een van de armoedigste gedeeltes van het zwarte woonoord Soweto nabij
Johannesburg. F0T0 ANP
waar kinderen mee worden ge
confronteerd, zijn universeel.
Bijvoorbeeld seksueel misbruik,
waarvan kinderen van alle ras
sen en uit alle lagen van de
bevolking slachtoffer worden.
Eén geval, dat van een 4-jarig
blank meisje dat werd aange
troffen onder de blauwe plekken
en met een geslachtsziekte, leid
de ertoe dat welzijnsorganisaties
een pleidooi hielden voor de in
voering van castratie als straf
voor kinderverkrachters.
Andere problemen komen echter
duidelijk voort uit de apartheid.
Onder dit politieke systeem
trokken de opeenvolgende blan
ke regeringen zich niets aan van
de noden van de zwarte meer
derheid. Het resultaat is dat tal
loze verarmde zwarten niet in
staat zijn voor hun kinderen te
zorgen.
Zo gaf de regering ten tijde van
de apartheid bijvoorbeeld veel
meer geld uit aan het onderwijs
en de zorg voor blanke kinderen
dan aan dat voor hun zwarte
leeftijdsgenootjes.
Molefe is wel op zoek geweest
naar werk en heeft hiervoor zelfs
aangeklopt bij het ANC, dat ooit
de scholierenstakingen steunde
die mede debet zijn aan zijn
gebrekkige opleiding. Zonder di
ploma maakt hij echter weinig
kans op een baan, in aanmerking
genomen dat het werkloosheids
percentage in Zuid-Afrika boven
de 25 ligt.
„De strijd tegen apartheid heeft
een onuitwisbaar stempel ge
drukt op kinderen in Zuid-Afri
ka," zegt Aubrey Matlole, een
zwarte lerares. „Wat zal er ge
beuren met de duizenden kinde
ren die hebben gevochten voor
de bevrijding, maar die nog al
tijd niet kunnen ontsnappen uit
hun situatie?"
De regering van president
Nelson Mandela heeft zich tot nu
toe vooral gericht op het vinden
van algemene oplossingen voor
allerhande maatschappelijke
kwalen, in de hoop op die ma
nier verbetering te brengen in de
levensomstandigheden van mil
joenen Individuele zwarten.
Zo is bijvoorbeeld de gezond
heidszorg voor kinderen en
zwangere vrouwen gratis gewor
den en wordt er voedsel uitge
deeld aan zwarte schoolkinde
ren. Mandela heeft uit eigen zak
een bedrag van 150.000 rand
(zo'n 70.000 gulden) gestort in
een speciaal fonds voor zwerf
kinderen en de regering wil de
detinering van kinderen onder
de 18 verbieden. In 1994 zaten
meer dan 12.000 kinderen, vrij
wel uitsluitend zwarten, in de
gevangenis. Sommigen moesten
cellen delen met volwassen me
degevangenen.
De hulp aan kinderen wordt be
moeilijkt door het ontbreken van
informatie. In een eind vorig jaar
verschenen rapport van Unicef,
het VN-kinderfonds, ontbraken
cijfers over bijvoorbeeld het
aantal zwarte kinderen dat on
derwijs volgde en onder dokters
behandeling stond. Cijfers hier
over waren simpelweg niet voor
handen.
„De grootste moeilijkheid in
Zuid-Afrika is de gebrekkige in
formatie," zegt Unicef-woord
voerder Ian MacLeod. „We heb
ben zo'n beetje een globaal idee
waar de achterstandsgebieden
zich bevinden, maar wat we no
dig hebben zijn harde cijfers, die
er gewoon niet zijn."
Naar schatting van het ministe
rie van Welzijn leven meer dan
15.000 kinderen op straat, van
wie sommigen als gevolg van het
politieke geweld wees zijn ge
worden of door hun armlastige
ouders zijn achtergelaten. De
meesten zijn echter het harde
bestaan in de townships ont
vlucht.
Gaarkeukens en kerken delen
voedsel uit aan ontheemde kin
deren. Goedwillende artsen ge
ven soms gratis medische hulp.
Maatschappelijk werkers probe
ren te doen wat ze kunnen, maar
zijn daartoe niet altijd goed in
de gelegenheid. De tien kinder
tehuizen van de overheid en de
twaalf geregistreerde particulie
re kindertehuizen die het land
telt, zitten overvol.
Edouard Balladur: geschat
vermogen zeven miljoen gul- Lionel Jospin: twee auto's,
den. foto ap foto
door Jan van Etten (anp)
Parijs - Premier Edouard Balladur is met een geschal
vermogen van ruim 21 miljoen frank (7 miljoen gulden) de
rijkste presidentskandidaat in Frankrijk, onder het voor
behoud dat de extreem-rechtse Jean-Marie Le Pen de
zaak niet bedriegt. Die schatting is gebaseerd op de
vermogensbelasting die de premier het afgelopen jaar
heeft betaald. Alle belangrijke presidentskandidaten in
Frankrijk hebben inmiddels inzage gegeven in hun per
soonlijk fortuin, ook al zijn zij daar niet toe verplicht.
De aanzet tot de moeizame
publikatie van het persoonlijk
vermogen van de kandidaten
is gekomen van de tegen ex-
treem-rechts aanleunende
burggraaf Philippe de Villiers,
kandidaat 'tegen de corruptie'.
Hij vindt dat de Fransen het
recht hebben te weten wat
voor vlees zij in de kuip heb
ben. Zelf gaf hij op een flatje
in Parijs te bezitten en een
voor 80.000 gulden gekocht
landhuis ('geen kasteel') in de
Vendée, dat hij voor een mil
joen gulden heeft opgeknapt.
Nu zou dat 600.000 gulden
waard zijn.
Dat leverde hem in een televi
sieprogramma onmiddellijk de
vraag op: „Denkt U dat ie
mand die méér aan zijn huis
verspijkert dan het uiteinde
lijk waard is, de juiste man is
om de teugels van Frankrijk
de komende jaren in handen te
nemen?".
Het doortrapte initiatief van
De Villiers heeft niettemin een
sneeuwbaleffect gehad. Door
trapt, want hij wist heel goed
dat iedereen Balladur op zijn
huid zat wegens zijn onduide
lijke inkomen uit het bedrijf
GSI. Daarvan was Balladur
tot 1986 directeur en van 1988
tot 1993, toen hij ook kamerlid
was, adviseur voor 35.000 gul
den in de maand.
Tandenknarsend
„Geen exhibitionisme," liet
Balladur aanvankelijk weten,
maar uiteindelijk maakte hij
tandenknarsend toch zijn ver
mogen bekend: een apparte
ment in Parijs, een huis in
Deauville aan zee, een chalet
van ruim een miljoen gulden
in Chamonix in de Alpen, nog
wat landbouwgrond en een
aandelenpakket van 1,5 mil
joen gulden.
Vanaf dat moment was het
hek van de dam. Iedereen wil
de toen ook weten hoe zwaar
Balladurs tegenstrever, Jac
ques Chirac woog. Om nog
wat olie op het vuur te gooien,
brulde Le Pen dat hij zijn
vermogen bekend zou maken
als Chirac dat deed. Dat is
uiteindelijk gebeurd.
Chirac heeft ook een flat in
Parijs en een buitenhuis in de
Corrèze in Centraal-Frank-
rijk. Daar bezit hij ook een
bijzonder fraai ogend kasteel,
in 1969 gekocht voor 70.000
gulden, wat landerijen in de
Parijse regio en een aandelen
pakket van ruim een miljoen
gulden. Net als bij Balladur is
de schatting van Chiracs ver
mogen gebaseerd op zijn in
1994 betaalde vermogensbe
lasting: 4300 gulden.
Toen moest Le Pen wel. Be
kend was dat hij een enorme
villa bezit in Saint-Cloud met
uitzicht op Parijs, die vroeger
toebehoorde aan de familie
Lambert. Le Pen heeft die'
geërfd, omdat hij de laatste,
volstrekt alcoholische telg van
het geslacht heeft verzorgd.
Dat gold eveneens een al even
zeer omstreden erfenis van 6
miljoen gulden, waarvan 's
lands belastingen volgens de
extreem-rechtse leider bijna
alles hebben 'ingepikt'.
Le Pen zegt ongeveer 1,5 mil
joen gulden aan eigen midde
len te hebben, 'net genoeg om
niet te hoeven leven onder de
druk van allerlei politieke en
andere chantage'. Daarnaast
heeft hij nog een huis in Bre-
tagne.
Vermogensbelasting betaalt
Le Pen niet. Wel heeft hij
daarvoor geregeld de belas
tingdienst achter zich aan. Zo
wel Le Pen als Chirac lijken
hun bezittingen wat laag in te
schatten.
Cabriolet
Bijna onderaan de ladder van
het persoonlijk bezit staat de
socialistische kandidaat Lio
nel Jospin. Die bezit slechts
twee auto's. In 1992 heeft hij
een jongensdroom gerealiseerd
met de aankoop van een ca
briolet. Daarnaast heeft hij
nog een grote auto, op afbeta
ling. Beide zijn uiteraard van
Frans fabrikaat.
Alleen de extreem-linkse Ar-
lette Laguiller is nog armer
dan Jospin. Zij heeft alleen
maar een kleine Franse auto.
Arlette is bankemployé en
voor de vierde keer presi
dentskandidaat. Eens in de ze
ven jaar neemt zij voor haar
campagne drie maanden onbe
taald verlof op. Zij hoopt dit
maal drie procent van de
stemmen te krijgen.
Philippe de Villiers: een
flatje plus een landhuis van
600.000 gulden. foto ap
Jean-Marie Le Pen: een
grote villa, een huis en een
miljoenenvermogen, fotoap
