Chrysler Stratus: een
goedkope managers-auto
Cursus in vrekkighei
Zuinig zijn is heel anders dan gierig, het is juist een goe
Overeenkomst Air Miles
met touroperators
AUTONIEUWS
Opgelost
Automerken maken kinderzitjes
Klassieke
tweewielers
in Eindhoven
Miljoen
Saabs 900
Motor Expo
in Arnhem
Honda
Aerodeck
on Huilen
OESTEM SURPLUS
Halveren
Cursus
Losse thee
ONDER DE KURK
De platte wc-rol
Goedkope postzegels
Tandpasta niet op
Oud nieuw brood
Ziekencontract
Door Rien van der Steen
Hij is ontegenzeglijk Ameri-
kaans.Ziet er in elk geval zo uit.
Voor op vijf gulden na vijftig
mille staat daar een imposant
geneusde automobiel die ruim is,
goed gemotoriseerd en dik uitge
rust.
Want twee airbags, airconditio
ning, radio/cassette-installatie
met automatische antenne, elek
trisch bedienbare ramen, centra
le vergrendeling, in hoogte ver
stelbare bestuurdersstoel, een
verstelbaar stuur en verlichte
make-up spiegeltjes zitten er
voor die prijs allemaal in en aan.
De koper moet het dan wel doen
met een handgeschakelde ver
snellingsbak.
Een automaat zit in de 'dikke'
Chrysler Stratus: de 2.5 V6. Daar
zitten bovendien ook abs en an
dere aantrekkelijke accessoires
in.
Maar die auto kost dan ook bijna
negentienduizend gulden meer
dan de Stratus 2.0.
De prijzen zijn overigens exclu
sief de verwijderingsbijdrage
van 250 gulden.
De Stratus dus. Opvolger van de
Chrysler Saratoga. De auto heeft
met de 2.0i 16V dezelfde motor
als de Chrysler Neon.
Die motor heeft 131 pk in huis.
En hij draait in de Stratus op
merkelijk rustiger dan in de Ne
on, waar de motor ietwat ner
veus overkomt. Bovendien wil
die motor in fileverkeer nogal
bokken. In de Stratus zijn die
problemen volkomen uit de we
reld. De motor is rustig, vol
doende soepel én hij heeft geen
enkele neiging tot hakkel-ge-
drag.
De zescilinder heeft eveneens
vier kleppen per cilinder en 161
pk. Die gedraagt zich uiteraard
wat rustiger, maar weinig vlot
ter.
De ruim 1300 kilo zware voor
wielaandrijver accelereert in
zespits uitvoering maar een frac
tie sneller dan de tweeliter. De
automaat in de V6 blijkt veel
vermogen op te slokken.
De stoelen in de Stratus zijn
nogal kort en de railverstelling is
matig.
De auto is ontworpen volgens
hetzelfde cab-forward principe
als de Chrysler Vision, die ook
kampt met te geringe beenruim
te voor de fors geproportioneer--
de voorinzitters. Terwijl de
bouwwijze juist bedoeld is om de
passagiers een riant onderkomen
te bieden.
Achterin is dat prima gelukt en
niet te lange personen hoeven
voorin trouwens ook niet te kla
gen.
De Stratus heeft alle eigen
schappen in zich om een ge
vraagde management-auto te
worden denken ze bij Chrysler.
Want een vrij grote auto met zo
veel uitrusting voor een op zich
zelf gunstige prijs is fiscaal aan
trekkelijk. De bijtelling is im
mers relatief laag.
Chrysler, de kleinste van de
De Chrysler Stratus heeft een eigen, geprononceerde neus. Er zijn twee uitvoeringen: luxe en zeer
luxe en de eerste kost vijftig mille.
Amerikaanse Grote Drie (GM en
Ford zijn de andere) heeft in en
kele jaren tijd een compleet pro
gramma opgebouwd. Met de
vanouds populaire ruimte-auto
Voyager, de middenklasser Ne
on, de Stratus in het hogere mid
densegment, de Jeep-serie die nu
standaard een airbag heeft en
waarvan de Cherokee voortaan
ook met een 2.5 liter turbodiesel
motor verkrijgbaar is, de grote
Vision en later dit jaar de limou
sine New Yorker.
Chrysler beweert voor de ont
wikkeling van de Stratus goed
naar de Europese omstandighe
den te hebben gekeken en in een
vroeg stadium met de auto's te
hebben rondgereden in Zwitser
land en o.a. Duitsland. De Ame
rikaanse variant van de Stratus
is in de VS als Dodge Cirrus te
koop.
Autofabrikanten maken zich de laatste paar jaar steeds drukker
over de veiligheid. Voor een deel heeft dat natuurlijk te maken met
de verkoop. Als één fabrikant de markt bestormt met een model
waarin alle verworvenheden op het gebied van veiligheid voor de
inzittenden verwerkt zijn wordt de andere vanzelf gedwongen het
zelfde te doen.
'n dat licht is het interessant te zien hoe een aantal constructeurs
zich inspant om kinderen een veilige zit in de auto te bieden. Volvo
deed dat al langer, Mercedes-Benz volgde en sinds een paar jaar
®aakt ook Renault zich daar druk over.
Europa telt ongeveer vijftig miljoen kinderen die jonger zijn dan 12
jaar. In het verkeer raken elk jaar 80.000 kinderen gewond en onder
den vallen duizend doden. Renault is bezig geweest met de ontwik-
Keling van kinderzitjes speciaal voor haar eigen modellen. Voor elk
jnodel zijn aparte 'kinderbeveiligingsmiddelen' leverbaar, voor alle
(eeftijden en voor elk gewicht. Voor de kleinsten, kinderen tot vier
jaar of lichter dan 18 kilogram heeft Renault in samenwerking met
volvo de Argonaute ontworpen: een stoeltje dat tegen de rijrichting
jjan de auto in wordt geplaatst.
«ontale botsingen, waarvan in ca. 60 van alle ongelukken spra-
Ke is, komen harder aan dan aanrijdingen van achteren. Als het kind
achterstevoren zit beweegt het hoofd ten opzichte van de borstkas
mogelijk. Dat is belangrijk voor de nek. Bovendien wordt de
terugslag verdeeld over de hele romp. Kinderbeveiliging in de auto
"joet in de ogen van de Franse constructeur zo goed mogelijk afge
remd zijn op de kenmerken van de auto. Renault heeft in totaal vier
.^uhillende kinderzitjes in de aanbieding. De Argonaute kost
'83. Een stoeltje voor baby's kost 193,28.
In het Eindhovense Beursge
bouw is morgen en zondag een
reeks zeldzame motorfietsen,
scooters en bromfietsen te zien.
Op de eerste 'Moto Classique'
worden ongeveer 350 tweewie
lers van voor 1975 bij elkaar ge
bracht. Temidden van kraampjes
met kleding, accessoires en on
derdelen kunnen knutselaars en
liefhebbers zich te goed doen aan
o.a. een Harley-Davidson uit
1914, een Zündapp Sahara en
een Casal 80cm' van ex-wereld
kampioen Hans Spaan. Verder
zijn er stands van motorclubs uit
Nederland, België en Engeland.
De beurs is op beide dagen open
van tien tot zes uur. Volwasse
nen betalen een entreeprijs van
vijftien gulden.
Bij Saab is de miljoenste auto
van het type 900 van de band ge
rold. De 900 is de tot nu toe
kleinste Saab in een palet dat
met de 900 en de 9000 uit slechts
twee modellen in een aantal ver
sies bestaat.
Bij Saab leven al lange tijd plan
nen een kleiner model te lance
ren: de 90.
De Saab 900 dateert uit 1978.
Aanvankelijk als drie- en vijf-
deurs, enkele jaren later als vier-
deurs. In 1986 kwam er een ca
briolet. Van de eerste generatie
900's werden er gedurende vijf
tien jaar meer dan 900.000 ge
produceerd.
Twee jaar geleden werd het hui
dige model 900 onder regie van
General Motors, dat inmiddels
een meerderheidsbelang had in
de Zweedse autobouwer, geïnt
roduceerd.
In de Rijnhal te Arnhem wordt
morgen en zondag voor de vijfde
keer de Motor Expo gehouden.
Nieuwe en gebruikte motorfiet
sen, exclusieve auto's, fietsen en
zelfs luchtballonnen, hi-fi appa
ratuur, kleding en zweefvliegtui
gen staan er tentoongesteld en/of
worden te koop aangeboden.
De organisatie verwacht duizen
den bezoekers, die tegen betaling
van tien gulden (kinderen van 7
t/m 11 jaar vijf gulden) naar bin
nen mogen.
Er zijn verkiezingen van de
mooiste auto's en motoren en za
terdagavond treden de dochters
van Gert en Hermien op.
De Motor Expo is zaterdag 25
maart open van elf tot tien en
zondag 26 maart van tien tot vijf
uur.
De nieuwe Honda Aerodeck
Estate staat in de showroom. De
in de VS geproduceerde station
car kost op een tientje na 55 mil
le.
Een airbag, centrale vergrende
ling, elektrisch bediende ruiten
en spiegels, automatische anten
ne en abs op het remsysteem zijn
standaard in de nieuwe Honda.
De auto is overduidelijk geba
seerd op de Amerikaanse Ac
cord. De Aerodeck Estate wordt
geleverd met een tweeliter motor
met 136 pk.
De bagageruimte meet 436 liter
en kan door de achterbank in
twee delen neer te klappen uit
gebreid worden tot 739 liter.
het
ter
rde
lier Gewoon zo laten, zeiden de
ien plaatselijke deskundigen. Ik
kon dit bevoegd gezag moei-
t in lijk tegenspreken. Sindsdien is
i ik het huilen,
te Vorig jaar ook. En toen zijn er
ge- voor het eerst eindelijk vele
ven trosjes druiven aan gegroeid.
n?t Nota bene. Het kan gelegen
tad hebben aan de zomersnoei die
eze ik, eerlijk gezegd, nooit eerder
rod had toegepast. Mogelijk is ook
die mooie, warme en langduri-
van ge zomer de oorzaak. Hoe het
oed ook zij, ik had druiven,
ror- Of liever gezegd, druifjes. Veel
hte groter dan bosbessen waren ze
itel- niet. Je kon wel wat sap eruit
ipul zuigen, maar echt eetbaar kon
unt je ze niet noemen. Te gering in
sel. aantal ook om er wijn van te
rde maken. Toch heb ik, trots en
ers, niet geheel bevrijd van pronk-
ter- zucht, alles zo lang mogelijk
aan de struik laten zitten,
ting Ergens in oktober vond de
ide- oogst plaats. Er kwam een
ge- heel bord aan te pas om ze
sing naar binnen te vervoeren,
een Daar zijn ze weken later uitge-
oep, droogd in de vuilnisbak gewor-
aan pen. Toch jammer. En eigen-
r te lijk om te huilen.
je fantasie de vrije loop Iaat, kom je
ve recepten. Bij mij gaat dat op twee
i ongeregeld in de koelkast en ga be-
1, óf ik stel me een doel en kijk welke
i bij passen.
aan tafel die mager wilde eten, niet I
lts, terwijl ook een belangrijk gegeven I
lalf uur op tafel moest staan. Roerbak- II
lenkend over het niet al te uitgebreide I
narkt waar ik snel tussendoor mijn
kwam ik uit op geroerbakte biefstuk
>li.
de marinade van zoute ketjap, sherry
die naar mijn idee wel iets leuks moest
nen
d:
c ofbieflapjes
i (schoon gewicht)
bonen
VRIJDAG 24 MAART 1995
in
en
je
en
or-
hij
ik
ve
te
al-
ui-
de
ok
le-
:n-
dc
is
)at
iux
iet
iet
or-
ïge
are
)us
ten
;ns
>an
op
de
>oe
f in
on-
Officieel heet de cursus 'Je geld
of je leven' maar een betere ti
tel zou zijn 'Ik word vrek'. Nee,
dat is geen scheldwoord. Echte
vrekken, zoals Rob van Eeden
en Hanneke van Veen, zijn
trots op hun zuinige levensstijl.
Een voorproefje op een vrekkig
maar vrolijk bestaan.
Door Hans van Alebeek
U heeft deze krant gekocht of al ja
ren een abonnement? Dom, dom. Een
echte vrek zou zoiets nooit doen. Die
gaat naar de bieb of leeszaal en bla
dert daar voor niks door de wereldel
lende.
Wat ook kan is tijdens een treinritje alle
rondsligerende en achtergelaten kranten
verzamelen: goed voor weken leesple
zier.
Echt waar, er zijn mensen die zo leven.
Hanneke van Veen bij voorbeeld. Samen
met haar man Rob van Eeden leeft ze al
ten jaar of vier als overtuigde vrek. „Die
naam hebben we expres gekozen," zegt
Van Veen in haar Haagse portiekwoning.
„Vrek is eigenlijk een geuzennaam. Een
eerherstel voor al die mensen die zuinig
leven. Want zuinig zijn, en dat is iets heel
anders dan gierig, is juist een hele goede
eigenschap."
Jarenlang leefden Hanneke en Rob als u
en ik. Uit eten, volop cadeautjes kopen,
lekker luxe leven en - bijna - nergens
naar kijken. En aan het eind van het sa
laris was de maand altijd weer op. „Dat
ging me tegenstaan," vertelt Hanneke
van Veen.
Het roer ging om. Eerst voorzichtig,
daarna drastisch. De auto is de deur uit,
gevolgd door de tv, de kachel slaat dage
lijks een paar keer af en kleding wordt
vaak versteld of tweedehands gekocht.
En verder: niet zo vaak vlees op tafel,
losse thee in een thee-ei ('scheelt op een
leven duizend gulden in vergelijking met
zakjes'J'en voor het bezoek koffie uit een
eenpersoons-filter op het kopje. De sui
kerzakjes zijn her en der bijeengesprok
keld. Enzovoort, enzovoort.
„Het is voor ons een sport geworden om
het met steeds minder te doen," zegt
Hanneke van Veen lachend. Maar dat
kan toch niet leuk zijn? „Jawel hoor, het
leven wordt juist veel rijker. We doen
meer dingen zelf en omdat we niet zo af
hankelijk zijn van geld kunnen we veel
vrijer leven.' Een voorbeeld. Ik had een
hele zware baan en ik durfde die op te
zeggen omdat ik wist dat ik het geld kon
missen. Door die enorme vrijheid heb ik
nu veel leukere dingen te doen: het
schrijven van boekjes, de vrekkenkrant
en sinds kort de vrekkencursussen in het
land.
De eerste Vrekkenkrant ('Het vakblad
voor de spaarzame kant van Nederland')
verscheen in april 1992. Inmiddels telt
het krantje 3600 abonnee's die enthou
siast meedenken over (nóg) zuiniger le
ven.
Bij voorbeeld met tips voor een kerstdi
ner voor slechts 1,25 per persoon (toma
tensoep, eieren in kerriesaus met rijst en
stoof peertjes), ideetjes voor een vrekken-
bruiloft (maak zelf de trouwkaarten),
goedkoop doorspoelen van de wc (ge
bruik het afwaswater) en goedkoop le
ven (word bloeddonor: altijd gratis me
dische keuring en koffie).
Om vrekkig te leven, hoef je maar een
paar eenvoudige regels in de praktijk te
brengen. De belangrijkste twee zijn: 1)
het halveringsprincipe en 2) het alles-is-
er-al-principe.
Hanneke van Veen: „Het halveringsprin
cipe kun je toepassen bij bij voorbeeld
wasmiddel, shampoo, afwasmiddel en
zo. Het komt erop neer dat je probeert
om het met de helft van de normale hoe
veelheid te proberen. Als dat lukt neem
je weer de helft, net zo lang tot het niet
meer werkt."
„Het andere principe houdt in dat je ei
genlijk niets hoeft te kopen, sinmpelweg
omdat het er al is of iemand anders het al
heeft. Dan is het gewoon een kwestie van
overal vertellen dat je een fiets of rugzak
zoekt en dan blijkt heel vaak dat iemand
er nog wel eentje over heeft. Probeer het
maar eens, het werkt."
Volgens Hanneke van Veen is er geen al
gemeen profiel van De Vrek te geven.
„Dat varieert enorm, van heel rijk tot
mensen die moeten rondkomen van een
minimuminkomen. Sommigen doen het
voor het milieu en anderen voor de
sport."
Omdat ze uit brieven en telefoontjes ge
merkt hebben dat veel mensen zich af
vragen hoe een vrek leeft, besloten zij
cursussen te gaan geven. 'Je geld of je le
ven' heet deze dagcursus en inmiddels
zijn er vier bijeenkomsten geweest. „Per
keer kunnen we 25 mensen hebben," zegt
ze. „Meer niet want we willen het per
soonlijk houden." Goedkoop is het niet
75,-) maar Van Veen brengt daar te
genin dat cursusmateriaal, lunch en ko-
fie/thee bij de prijs zijn inbegrepen. En
nog belangrijker: het is snel terugver
diend.
Hanneke van Veen: „Voor een vrek is het
heel belangrijk om een doel voor ogen te
hebben. In de cursussen benadrukken we
ook dat je goed moet weten wat je met
het bespaarde geld gaat doen. Rob en ik
willen bij voorbeeld eerder met werken
stoppen. Sommigen sparen voor een huis
of een grote reis. Maar we hebben bij
voorbeeld ook iemand op de cursus ge
had die reed in een dure auto van
150.000 gulden. Dat kan een vrek alle
maal."
De cursus 'Je geld of je leven' wordt op 8
april in Tilburg gegeven. Meer informatie
over De Vrekkenkrant of aanmelden voor de
cursus kan bij: Stichting zuinigheid met vlijt,
Buys Ballotstraat 27B, 2563 Den Haag. Tel:
070 -3616826 (na 18.00 uur vrekkentarief).
Andere cursusdata: 13 mei in Deventer, 17
juni in Antwerpen, 15 juli Den Haag.
schilde gember, grof geraspt
■.etjap (type tamari)
ry
\ardige olie
?aat, doe je drie dingen snel achter el-
tten, een andere pan met 2 liter water
e biefstuk in dunne repen snijden et
en geraspte gember (goed doorroeren)
es en broccoli schoongemaakt en fl
Wanneer het water aan de kook is ëe'
s 5 minuten geblancheerd, dan wordt
je meegekookt.
rijd het in dunne ringen. Verhit de olie
ri vijf minuten op hoog vuur totdat n®
ïtgeschroeid. Haal het vlees dan uit de
n bak in het overgebleven vet de uinn-
e beurt aan de groente (de ui mag n)
1 roerhakkend op temperatuur is ge®)'
;erug in de pan gedaan. Als het gere.
aar. Eventueel serveren met sambal e
ie is geschild, over de lengte in vier®
stukken is gesneden.
Door Hein Sluijter
kauwen. Hun antwoord was
duidelijk. Ze hadden geen
kauwgom, maar als ik wat geld
zou geven, wilden ze wel wat
halen bij de pomp.
Telkenjare nadien herhaalde
zich deze vertoning. Kauwen,
zouden ze. Koste wat kost!
Waarom snoei ik, ellendeling,
dat ding toch vrijwel nooit op
tijd? Nu is dat voorjaarsritueel
over.
Niet alleen omdat de kinderen
groter en verstandiger zijn ge
worden, maar ook omdat ik
een paar jaar geleden in Duits
land van producenten zelf een
advies kreeg, waar ik wel oren
naar had. Dat was bij Schloss
Rheinartshausen in de Rhein-
gau waar ik in april tot mijn
verbazing een hele wijngaard
heb zien huilen.
Met een flinke ruk
aan de wc-rol
heb je al snel
30centimeter
papier in de
hand. Het
papier-
verbruik
daalt
echter
fors als
men vóór
het ophangen
nieuwe rollen
stevig plet door
erop te gaan staan.
Trekken aan zo'n
platte rol levert
nooit meer
dan twee
velletjes
op.
ILLUSTRATIE MARC BOLSIUS/AD VAN HEST
pe eeuwige panty
Ladder in een panty? Knip de panty bij het kruis
door en bewaar de goede helft. Bij een volgende
keer de procedure herhalen en je kunt weer
over straat in deze
'van-twee-één' panty.
i„Vrek is eigenlijk een geuzennaam. Een eerherstel voor al die mensen die zuinig leven."
kopen met zeker ti
procent korting? Dat kan,
maar ga dan niet
naar het
postkantoor
maar naar
een
postzegelhandel.
Bij zo'n handel
zijn oude
partijen vaak
aanmerkelijk
goedkoper als je
'in het groot'
inkoopt.
Een toefje tandpasta doet
net zo veel als een
dikke streep over de
hele borstel
(halveringsprincipe
Maar ook dan raakt de
tube ooit leeg.
Als het zover is:
knip de kop eraf en
zie wat er nog allemaal in
de tube zit.
Genoeg voor een week.
Gooi nooit oud brood weg. Droog de sneetjes
en kontjes in de zon tot ze keihard zijn.
Deze 'planken' zijn o.a. bruikbaar als
paneermeel, wentelteefje en in de vrekkentaart.
VRIJDAG 24 MAART 1995 E3
Stel je bent ziek. Geen griep
of zo, want griep is onze na
tionale excuusziekte, nee, echt
ziek, laten we zeggen influen
za. Een week lang spierpijn,
hoofdpijn, watten in de kop,
koorts, beroerd.
Werken kan dan niet, hoeft
ook niet. Van het huishoude
lijk corvee ben je vrijgesteld
en familie of vrienden, of wat
tegenwoordig modieus het
'netwerk' heet, springen zon
der morren voor je in.
Daar heb je min of meer recht
op. Want je bent ziek. Dit al
les is zo vanzelfsprekend dat
niemand daar echt stil bij
staat.
Maar zo vanzelfsprekend is
dat allemaal niet.
Op het moment dat iemand
ziek wordt sluit hij zonder het
te weten een contract af met
zijn omgeving. Daarin staan
zijn rechten maar ook zijn
plichten.
Die zijn spiegelbeeldig: de een
zijn recht is de ander zijn
plicht en omgekeerd.
De zieke mag rekenen op
zorg, begrip en medeleven
terwijl familie of vrienden mo
reel verplicht zijn om die te le
veren.
De patiënt kan niets, hoeft
niets en is dus vrijgesteld van
zijn dagelijkse verplichtingen.
Maar voor wat hoort wat!
In ruil daarvoor moet de pa
tiënt zijn uiterste best doen
om beter te worden, nauw
keurig de doktersvoorschrif
ten volgen en zich laten betut
telen door zijn bezorgde naas
ten (zou je niet eens wat rus
ten en hou nou eens op met
roken!) Een zieke mag zijn
ziekte beslist niet leuk vinden
en als hij stiekem vindt van
wel dan mag hij dat niet hard
op zeggen. Doet hij dat toch
dan laten zijn hulptroepen
hem onmiddellijk in de steek.
De Amerikaanse socioloog
Talcott Parsons noemde dit
veertig jaar geleden de 'zieke-
rol'.
Een ingewikkelde rol, want
het contract tussen zieke en
naasten staat vol kleine letter
tjes en is tamelijk dubbelzin
nig. Aan de ene kant heeft de
zieke recht op zorg en ontslag
van de verantwoordelijkheden
des levens, aan de andere kant
waken de naasten er bewust
of onbewust over dat van hen
geen misbruik wordt gemaakt.
'Ziek vieren' mag niet.
Want 'de zieken bezoeken'
kan dan wel christenplicht
zijn, maar de bijbel zegt ook
dat wie niet werkt niet zal
eten.
De zieke zal dus zijn omge
ving moeten overtuigen van
de ernst van zijn ziekte en hoe
meer hij van zijn omgeving
eist, hoe krachtiger zijn argu
menten moeten zijn.
Dat is de reden waarom immi
granten uit arme gebieden,
waar de zieke geheel tot last
van de familie komt, hun
kleinste klachten met zoveel
drama en misbaar presente
ren.
Een heel logische strategie.
Maar ook de autochtone zieke
moet zijn ziekte en dus zijn
uitzonderingspositie legitime
ren. Het doorslaggevende ar
gument is wat de dokter er
van zegt.
Pas als de dokter de diagnose
'ziek' stelt, pas dan is de zieke
echt ziek. De dokter verleent
zogezegd een ziektevergun
ning.
Ziek of niet ziek, pluis of niet
pluis? - daarover beslist de
diagnose.
Dat gaat het gemakkelijkste
als er iets objectiefs te zien, te
horen, te voelen of te meten
is. Dat zijn de zogeheten ob
jectieve symptomen. Boven
dien moeten die symptomen
ook passen in een bestaande
diagnose.
Dit is de oorzaak dat nieuwe
ziekten, na voor de eerste
maal beschreven te zijn, in
eens overal worden waarge
nomen - aids is daar een spre
kend voorbeeld van.
Die diagnoses staan voor het
merendeel vast al zijn er wel
enkele nationale verschillen:
in Duitsland kun je lijden aan
lage bloeddruk, een ziekte die
in Nederland niet bestaat; wij
lijden vooral aan griep, Fran
sen aan de lever en Amerika
nen aan bacteriële smetvrees.
Maar goed.
Het wordt pas moeilijk als de
ziekteverschijnselen niet
waarneembaar zijn.
Een beroemde definitie van
de Wereld Gezondheids Or
ganisatie luidt dat gezondheid
'een toestand is van volledig
lichamelijk, geestelijk en
maatschappelijk welbevinden'
is. Een veel gesmade definitie,
want zo gezien is iedereen die
een blauwtje loopt of op één
kruisje na de voetbalpool aan
zijn neus voorbij ziet gaan per
definitie ernstig ziek.
Een beetje flauw natuurlijk,
maar zoveel is zeker: als de
reguliere dokter geen tastbare
aanwijzingen van ziekte vindt
dan komt hij diagnostisch al
gauw in de problemen.
Want wat 'als de dokter niks
kan vinden'?
Dan rest hem nog één ont
snappingsstrategie.
Die van de diagnose 'per exlu-
sionem', ook wel bekend als
gelegenheidsdiagnose dan wel
verlegenheidsdiagnose.
Het 'spastisch colon' is daar
een mooi voorbeeld van en
het feit dat sommige dokters
daar wel in geloven en ande
ren weer niet geeft al aan dat
de dokter hier een grijs gebied
betreedt.
Maar veel belangrijker nog is
dat dokters het steeds minder
met hun patiënten eens zijn
wat nu ziek is en wat gezond.
Vroeger legden patiënten zich
als makke schapen neer bij
het oordeel van hun behande
lende arts, want die had er im
mers voor doorgeleerd. Maar
daar komt steeds meer de
klad in.
Patiënten zijn in deze bewuste
tijden geëmancipeerd van pas
sieve lijders tot mondige klan
ten, en als ze vinden dat ze
ziek zijn dan zijn ze dat ook.
Dus als de dokter niets tast
baars kan vinden en boven
dien bij die subjectieve, niet
meetbare, niet te controleren
verschijnselen een diagnose
kan verzinnen dan wordt het
al gauw oorlog tussen arts en
patiënt.
Daar zijn lachwekkende voor
beelden van te geven.
In Amerika daagde een me
vrouw de dokter voor het ge
recht omdat ze door een CT-
scan beroofd zou zijn van haar
helderziende vermogens.
Ze kreeg een miljoen dollar
smartegeld.
Maar.
Serieuzer en dramatischer zijn
de gevallen waar - hoe je het
ook bekijkt - echt wordt gele
den maar waar de reguliere
geneeskunde geen diagnose
op kan plakken.
Zo voeren patiënten die lijden
aan het chronische moeheids-
syndrooom al jaar en dag een
felle campagne om hun ziekte
medisch erkend te krijgen.
Hetzelfde geldt voor lijders
aan whip-lash en vrouwen die
zouden lijden aan siliconen-
vergiftiging.
Dit rijtje is gemakkelijk met
tien niet-medisch erkende
syndromen, kwalen en ziekten
uit te breiden, en in al die ge
vallen treden de kleine letter
tjes van het ziekencontract in
werking.
Erkenning van ziekte is niet
alleen van persoonlijk belang.
Met de diagnose wordt ook
het recht op zorg van de fami
lie en vrienden gelegitimeerd,
het recht om niet te werken
en de toegang tot allerlei uit
keringen.
Aan de andere kant kan de
dokter niet anders dan de re
gels van zijn vak toepassen.
Zolang er een kloof bestaat
tussen wat de dokter vindt en
de patiënt voelt, zal die oorlog
alleen maar escaleren.
Zeker nu de patiënt mondiger
is geworden, de zorgverzeke
raars pinniger en de uitkeren
de instanties alsmaar kriti
scher.
Wat ziek is en wat niet zal
steeds vaker door de rechter
worden beslist.
I
Den Haag (anp) - Het Air-Milesspaarsysteem heeft het aanbod
voor de Nederlandse spaarders uitgebreid met een exclusief
aanbod van speciale reizen naar populaire vakantiebestemmin
gen.
Met Holland International en Arke is daartoe een overeenkomst geslo
ten. Het gaat om zeker tienduizenden reizen per jaar. Dit heeft de Air
Miles-organisatie LMN bekendgemaakt.
Het betreft een exclusief aanbod aan reizen die nergens anders wor
den aangeboden. Momenteel kunnen de spaarders al vliegen met alle
lijndienst vluchten van de KLM. De speciale reizen kunnen binnenkort
ook worden geboekt bij de reisbureaus. LMN voert hierover afronden
de besprekingen met de VRA, de overkoepelende organisatie van reis
bureaus.
Het Air Miles-spaarsysteem telt momenteel 1,3 miljoen deelnemers.
Er zijn nu al 20 bedrijven waar Air Miles kunnen worden gespaard. De
drankketen Gall&Gall doet vanaf 1 mei mee.
