Dit weekend grote expositie
in De Bussel in Oosterhout
Chinese inkt
Proef
Het Toonkunst
koor Breda, het
Dordts Kamerorkest
en een aantal solis
ten voeren morgen
in de Grote Kerk
van Breda de Jo
hannes Passion van
Bach uit.
Jaap van Zweden
en het Mozarteum
Orkest Salzburg
spelen op morgen
in het Turfschip in
Breda een program
ma met werken van
Mozart.
Het RO Theater
geeft morgenavond
een try-out in De
Kring in Roosendaal
van de klassieke tra
gedie Hecabe van
Euripides.
Pleuni Touw
speelt in Litte Voice,
rauwe tragi-kome-
die van Jim Cart-
wright, een opzich
tige, manzieke
volksvrouw. Het
stuk is morgen te
zien in De Nobelaer
in Etten-Leur.
Morgenavond
speelt de Ameri
kaan Dick Dale in
Noorderligt in Til
burg. Dale was be
gin jaren zestig de
uitvinder, grondleg
ger en koning van
de surfmuziek.
Zaterdagavond
staan de The Jay-
hawks in Noorder-
'igt. Die groep geldt
ais de beste coun
try rockband van dit
moment.
BZN staat al meer
dan 25 jaar aan het
Nederlandse pop
firmament. Mor
genavond speelt de
groep in Den Dul-
laert in Hulst.
DONDERDAG 23 MAART 1995 DEEL I
'Een ei inspireert'
Door Mieke van den Heijkant
In de Bussel in Oosterhout is zaterdag
en zondag een internationale tentoon
stelling van versierde eieren. De naam
van die tentoonstelling is natuurlijk:
Het Ei.
Maar, „Hét Ei, bestaat eigenlijk niet," zeg
gen Suzan Dijkman en Ruud de Vos, twee
eierfanaten die aan de tentoonstelling mee
doen. „Wel struisvogeleieren, kippeëieren,
ganzeëieren, en henneëitjes. Bolvormig,
langwerpig en ovaal. Met een gladde schaal
of een ruwe. Licht, of met een donker ge
kleurde huid. Ook bestaan er eieren van
keramiek, van porselein, van gips, glas,
hout of geslepen uit dinosaurusbeen
deren."
Al die soorten eieren zijn de inspiratie
bron van de ruim vijftig tentoonstel
lingsdeelnemers uit Nederland, maar
ook uit België, Frankrijk, Duitsland,
de Oekraine en Madagaskar. Zij bren
gen allerlei eier-kunstwerkjes mee.
Op, rondom en in de dunne en a-symmetri
sche eierschalen maakten zij hoogwaardige
kunststukjes waarbij de meest uiteenlo
pende technieken werden toegepast. Er
wordt gewerkt met aquarel- of olieverf,
origami, graveer- en ets-technieken, boet-
seerklei en keramiek.
Waarom maken al die kunstenaars hun
technieken ondergeschikt aan die razend
moeilijke eigenschappen van het ei?
„Een ei inspireert, omdat het iets natuur
lijks is," zeggem Suzan en Ruud. „En een ei
heeft een prachtige vorm." Daarover zijn
ze het roerend eens. De kunstwerkjes die ze
ter illustratie op tafel brengen, konden
echter qua stijl en qua uitstraling niet meer
verschillen. „Maar dat is juist het uitda
gende en kenmerkende van eieren versie
ren," vinden ze.
Suzan Dijkman uit Standdaarbuiten ver
siert eieren met tafereeltjes van klei. De
Oudenboschenaar Ruud de Vos bewerkt
zelf gegoten eieren met keramische potlo
den, waarmee hij jugendstilachtige tafere
len tekent.
„Ik kies ook altijd bewust voor een voor
stelling die past binnen die natuurlijke
vorm van het ei. Het moet een eenheid vor
men." vertelt Ruud.
„Laatst kwam een varkensboer naar me
toe, die graag varkens op een ei verbeeld
wilde zien. Dan moet ik wel iets aan de
vorm van zo'n varken forceren om het
plaatje aan mijn eisen te laten voldoen."
Ruud de Vos bereidt zijn werk in fasen
voor. „Ik ben een planmatig mens," vindt
hij zelf. „Eerst ontwerpen en dan zo exact
mogelijk uitvoeren."
sieraden.
De techniek die hij toepast is, zelfs in de ei-
erwereld waar men al veel gewend is,
uniek. Keramische potloden worden nor
maal gesproken eigenlijk alleen maar ge
bruikt om keramieken werkstukken te sig
neren. Ruud geeft ze een nieuwe dimensie
door er een volwaardige voorstellingen
mee op de eierwand te tekenen.
Het heeft even geduurd, voordat hij met
deze techniek een mooi resultaat kreeg.
Ook het draaien van de houten grondvor
men, het afgieten van de gipsen mallen en
het preparen van de keramieken eieren was
iets dat Ruud echt moest leren. „De eerste
Voor Suzan is dat heel anders. „Ik weet van
te voren globaal wat ik wil maken, en daar
trek ik dan een periode voor uit. Maar het
uiteindelijke resultaat groeit onder mijn
handen. Muisjes spelen een grote rol in de
voorstellingen op en in mijn eieren. Niet
voor niets sta ik hier in de buurt bekend als
het Muizenvrouwtje."
Met de klei tovert Suzan niet alleen mui
zen, maar ook sprookjesfiguren en pasge
boren baby's in de eieren. Die worden dan
met schaal en al in de oven gebakken. Su
zan heeft zelf alle mogelijkheden van deze
techniek moeten ontdekken. „Nee, ik heb
geen opleiding gehad. Ik doe dat gefrum-
mel gewoon van nature." Binnenkort komt
er bij uitgeverij Cantecleer een boekje uit
van haar hand.
Ruud de Vos is van origine ontwerper van
keer dat ik werk' voor een tentoonstelling
instuurde, kreeg ik het prompt weer te
rug," vertelt hij. „Volgens de organisatie
was de tekentechniek heel aardig, maar het
'bakgaatje' onder in het ei was niet esthe
tisch verantwoord."
Zo streng is dus de selectie voor Eier-expo-
sities.
„En dat is helemaal niet gek," vindt Suzan
Dijkman. „De werkstukken die je op goede
tentoonstellingen ziet, zijn allang het bra
derie-niveau ontstegen.
Bij ons zie je nooit werk iri series. Ieder
werkstuk is uniek. Eikaars werk kopiëren
is uit den boze."
Suzan en Ruud beperken zich tot twee ex
posities per jaar. „Je bent er het hele jaar
mee bezig. Maak je meer, dan forceer je je
zelf," vinden ze.
Omdat alle werkstukken
op de tentoonstellingen uniek
zijn, vormen ze ook een geliefd object
voor verzamelaars.
„Die verzamelaars zijn zo mogelijk nog
gekker van eieren, dan wij," vertelt Ruud
de Vos. „Die staan zaterdag al om 11.00
uur te dringen' gniffelt Suzan. „Als de deu
ren open gaan, vliegen ze door de zaal. Ze
proberen overal wat op zij te laten zetten:
'Dat vind ik leuk, die vind ik mooi, ik kom
straks nog even terug,' roepen ze in het
voorbijgaan. En ze komen ook terug. Som
migen van die verzamelaars gaat geen prijs
te hoog om een bepaald ei maar te bemach
tigen."
„De laatste keer kwam een man op
het laatst van de tentoonstelling
naar me toe," vertelt Ruud. „'Ik wil
het grootse ei dat u heeft, het kan me
niets schelen wat het kost,' riep hij.
Een rare man, was dat."
„Oh, is die bij jou ook geweest, rea
geert Suzan. „Dat was geen echte verzame
laar. Die zag er handel in. Mijneer zei ik: U
mag niet eens een ei van me kopen."
Officieel gaat het dit weekend wel om een
verkooptentoonstelling. Maar voor de eie-
renmakers is dat niet echt belangrijk. „Ach
je verdiént er wel wat aan," zegt Ruud.
„Maar je mag eigenlijk blij zijn, dat je uit
de kosten komt. Want als je al die uren en
het materiaal moet gaan rekenen, dan zou
den onze werkstukken echt onbetaalbaar
zijn."
„Daar maak je ze ook niet voor," vindt Su
zan. „Onder mijn eieren zit geen prijsje,
maar een stickertje, waarop staat: 'Met
liefde gemaakt'. En zo is het precies."
De tentoonstelling Het ei in De Bussel, To
renplein 12, in Oosterhout, vervangt de ten
toonstelling die de laatste acht jaar in Gilze Rij
en werd gehouden. Openingstijden: zaterdag
25 maart, 11.00 tot 18.00 uur. Zondag 26
maart, 10.00 tot 17.00 uur.
De eerste keer was twintig jaar geleden in Griekenland.
Jong, verliefd, zon, terras en hoppa, kalamarakia op mijn
bord. Inktvis, voor de gein besteld want in Holland had je
dat nooit. Het smaakte naar niets, vond ik, en inkt zag ik al
helemaal niet. Maar mijn meisje vond me een held dat ik
zo'n rare vis durfde eten. En dat was mooi meegenomen.
Vervolgens terug in Nederland. In een Italiaans restaurant stond
'calamari' op de kaart. Op zoek naar wat verloren Griekse mo
menten, smaakte die vis me beter. Hij was gefrituurd, ik proefde
zowaar iets vissigs, en die beet natuurlijk, heel apart.
Ik heb het sindsdien leren eten en ben een groot liefhebber gewor
den van de Loligo vulgaris, de pijlinktvis. Ik bedoel specifiek die
inktvis, want ze zwemmen in vijf soorten rond, van de gewone
inktvis tot de octopus.
De pijlinktvis echter, wordt in Azië en in de landen rond de Mid
dellandse Zee gegeten en komt ook in onze zee voor. De vis is te
genwoordig vers te koop hier, niet duur en zeer smakelijk op eigen
kachel te bereiden. Het schoonmaken vergt nog flink wat gedoe,
maar je meisje vindt je een hele held dat je zoiets aandurft.
Het geheim van de inktvis is dat naarmate je smaak zich ontwik
kelt, je de vis verfijnder gaat vinden, mits vers, of kundig diepge
vroren, en mits goed bereid. Inktvis is de enige vis die je al dente,
met enige beet, kunt eten. Al kun je ook alle beet sudderen uit
langdurig gestoofde vis.
Maar dé grote blunder met inktvis is er een fietsband-inktvis van
maken, een mormel zo taai en volstrekt smakeloos, een belediging
voor de vis zelf. Een andere inktvismoord die je nogal eens tegen-
7 komt, is de oliebol-inktvis, zo vet in dik beslag gedompeld en ver-
1 volgens gefrituurd, dat je kleffe happen beslag zit te happen en
van de vis helegaar niets proeft. Sommige bevroren supermarkt-
pakken lijden aan die kwaal.
Het ideale evenwicht vond ik afgelopen zondag in Terneuzen. In
het Chinese restaurant Kota Radja op de Markt zat ik achter een
royaal bord 'licht gefrituurde inktvis met paprika' 24,00) een
inktvisje te eten dat al het goede in zich droeg. De stukjes vis in
een ijsdun en kruidig korstje toverbeslag waren inderdaad licht
jes gefrituurd, dat proefde je, en ze waren roomzacht.
De chef daar is trouwens toch goed van wok, want mijn lief kreeg
een Tjap Tjoy 21,00) geserveerd die onmiddellijk in haar per
soonlijke Tjap Tjoy-top tien werd opgenomen. En als het om Tjap
Tjoy gaat, weet ze niet weinig, dat lief. Top Tien-werk, zei ze, om
dat ze in één gerecht twee kipervaringen opdeed. Een krokant ge
bakken, maar toch niet droog stuk filet bovenop de groenten, en
mals gekookt kippevlees er door gemengd.
Hoe smakelijk ook, voor mij haalde die vogel kip het niet bij mijn
Terneuzense inktvis. Ik ga daar nog- eens heen. Voor een ander
Chinees visje.
C.M.
Restaurant Kota Radja is dagelijks geopend van 12.00 tot 22.00 uur.
Ruud de Vos: „Ik ben een planmatig mens.
MM
j
