KNP BT investeert zo'n 4
Jan Bax, ambassadeur vaii
Philips Lighting zet zinnen op Verre Oosten
Heineken bijna leider
Italiaanse biermarkt
Nederlandse ondernemers
hékelen Oost-Europabank
qESTEM
ECONOMIE
A7
4'%
9
Ipapier- en kantoormateriaal-concern komt met ambitieus toekomstplan
I Amsterdam (anp) - Het papier- en kantoormateriaal-concern
JkNPBT heeft een nieuw strategisch plan opgesteld. De komen-
I je2,5 jaar wil de onderneming 3,5 a 4 miljard gulden besteden
laan nieuwe machines, gebouwen, fabrieken en overnemingen.
Gij zult
investeren
Expediteur haalt Aziatische bedrijven naör West-Brabant
VTERDAG 18 MAART 1995
51,00
52,50
43,50
43,50
38,50 a
90,00
23,90
23,90
■112,00
111,50
1 0,30
■235,00
1235,00
53,50
54,00
1 58,50
59,00
1 16,10
16,00
Vi 48,00
48,80
1 3,00 a
1 18,60
16,60 b
1 47,00
47,20
1 41,30
40.80
1 43,00
42,80
1 28,30
1 64,50
65,50
1 10,00
10,20
1 9,10
9,40
f1470^00
69,50
69,00
56,80
56,90
51,20
52,00
65,00
65,30
10,00
10,00 d
5,50
47,20
47.40
1 26,40
26,30
1,20
1,20
53,70
54,00
41,80
42.00
81,00
81,00
35,50
35,50
47,80
48.80
275,00
38,20
37,00
81,00
82.80
51,80
52,20
73.50
71,50
99,00
99,10
5200,00
33,80
33,00
81,50
1780,00
550,00
56,50
56,70
300,00
300,00
603
88,40
61,00
100,00
40,00
40,50
20,60
20,60
30,00
30,00
4,70
4,70
39,10
RRDa
39,70
U,ou a
63,10
63,10
35,00
35,30
30,00
30,50
33,50
33,20
7,40
7,50
900,00
575,00
580,00
520,00
24,50
57,00
57,80
4,95
4,95
51,20
50,40
'«Mo
<ï.20
«00,00
«7.00
3000,00
64,70
500,00
30,50
51,80
9,50
'6,70
40,00
14,50
'6,00
116,50
Sekisui H. Yen
Southw. Bell
Suzuki Yen
Tandy Corp.
TDK
Texaco
Toshiba Corp.
Union Carbide
Union Pacific
Unisys
USX Marathons
US West
Westinghouse
Woolworth
Xerox Corp.
Wall Street
allied signal
amer.brands
amer.tel.tel
amoco corp
asarco inc.
bethl. steel
boeing co
can.pacific
chevron
chiquita
Chrysler
Citicorp
cons.edison
digitequipm.
dupom nemours
eastman kodak
exxon corp
ford motor
gen. electric
gen. motors
goodyear
hewlett-pack.
int bus.mach.
int. tel.tel.
klm airlines
mcdonnell
merck co.
mobil oil
omega financ.
'Philips
royal dutch
sears roebuck
sfe-south.pac.
texaco inc.
travelers
united techn.
westinghouse
whitman corp
woolworth
Goud
Goud onbewerkt 18,950-19550
bewerkt 21,150
Zilver
zilver onbewerkt 200-270
bewerkt 310
r.
II if hl
atiHM
-ZATERDAG 18 MAART 1995
ia
ia
ia
u*
'Ui
'6/03 17/03
38 3W
37% 3in
53 52%
61 Vi 6}
2«%
15% 15
14% 14 1
m 44 I
m ,a
m I
w,
2' zm
32% 31
56 57%"
52H S3
65'/. 65'/.
26 25%
54% 54%
«I 4114 11
35% 35%
113% 125%
83% 82%
39% 101
28% 23%
55% 55%
83% 43
88% 39%
25'/5 25V5
34H 34'/,
"6W 117#
50% 51'/,
22H 23
apr
57,50
366
apr
60,00
531
okt
55,00
792
1 jul
52,50
537
okt
52,50
398
jul
50,00
513
mrt
155,00
417
mrt
155,00
351
mrt
165,00
367
mrt
175,00
332
mrt
180,00
572
mrt
185,00
434
okt
17,00
1132
mrt
395,00
1261
apr
390,00
380
apr
395,00
614
apr
400,00
715
apr
405,00
834
apr
410,00
436
apr
420,00
623
mei
395,00
587
okt
4 f 0,00
400
okt
440,00
560
mrt
390,00
345
mrt
395,00
1705
mrt
400,00
999
mrt
405,00
808
mrt
410,00
2623
mrt
415,00
1707
mrt
420,00
394
apr
380,00
418
apr
390,00
1039
apr
395,00
713
apr
400,00
749
apr
410,00
389
apr
80,00
355
apr
80,00
330
apr
47,50
549
jul
47,50
414
jul
47,50
510
aug
98,00
3572
mei
85,00
3741
aug
85,00
512
mrt
52,50
386
mrt
55,00
970
apr
50,00
700
mrt
200,00
519
apr
200,00
370
mrt
200,00
715
apr
200,00
640
0,80
0,80
3,90 b
4,00 b
3,00 a
2,80
1,30
1,60
2,30
2,30
1,60
1,40
1,00
0,90
0,80 a
0,10
9,40
9,00
20,00 a
19,00
25,00 a
24,00
29,70
29,00
0,50
0,60
0,70
0,10
8,80
8,50 a
6,00
5,10
3,80
3,30
2,10
2,00
1,20
1,20 a
0,40
0,40
5,40
5,80 a
8,00 a
8,00
2,50 a
1,80
0,30
0,10
1,70
0,60
6,50 a
5,60
11,50 a
10,60
16,50 a
15,60
21,10
20,60
26,50 a
25,60
1,50
1,30 b
3,70
3.40
5,50
5,40
8,40
8,40
16,00
16,00
0,30
0,30
12,00
12,50
0,40 a
0,30
1.70
1,50
1,90
2,10
0,90
1,40
1,80 a
1,50
3,00
3,20
0,70
0,90
2,00
1,60
0,30 a
0,30
0,10
0,10
2,50
3,00
2,50
1,00
4,00
3,20 b
Groothandel in diverse roerende goedei
groepen.
76041 Tand. Lease, De Toom 8, 4851
Ulvenhout. Bemiddeling bij het verstrekki
van vermogen t.b.v. het bekostigen
tandheelkundige hulp. Ontwikkeling en
doen laten fabriceren en tussenhandel
tandheelkundige produkten.
18224 Parho B.V., Gentsestraat 21,4565
Kapellebrug. Beheer- en beleggingsmai
schappij.
18225 V.O.F. „Flikweert-Wisse", Stroodoi
33, 4541 CC Sluiskil. Groot- en kleinhanc
in tuindecoraties en sierbeton.
18226 De Koperen Pot, Hulsterweg 1<
4584 LH Kuitaart. Kamerverhuurbedrijf.
18227 E. Depre, Smidweg 6a, 4505
Zuidzande. Verhuur van gereedschappen-
18228 V.O.F. Smit-Pols, Madame Cur'
straat 46, 4532 JZ Terneuzen. Internal
naai binnenscheepvaartbedrijf met nl
M.S. „Najade".
76042 „D'Out Hoff" Tuinmaterialen, Molei
straat 21, 4851 SG Ulvenhout. Detailhand
(gesloten huis) in tuinmaterialen in de ruin
ste zin des woords. oU
76043 Zuid-Nederlands Vlechtbedrijf &v
Beethovenlaan 41, 4904 MG Oosterno
NB. Het verrichten van (beton)vlecntwe
ken. unP
76044 Evers-Hendrikx Etten-Leur V.U-
Hoevenseweg 45a, 4877 LA Etten-Leur. u
oefening van onderhouds- en reparatie
drijf, zulks in de ruimste zin (M.N. m
agrarische sector). M
76045 Stille Wille B.V., Generaal Aliens
2,4761 CN Zevenbergen, lm- en export va
en de groothandel in o.a.: hout, trop
fruit, slakken e.d., produktinnovatie, n
delsadvisering en deelname in andere
7GM Fomosa Wilhelminastraat, Wijl*
nastraat 16, 4818 SAG Breda. Dotailnanai
in brood, banket, chocolade en
wante artikelen in de ruimste zin
WOOrds. «ctriÉ
76047 „Dune", Adriaan van Bergenw*
114, 4811 SR Breda. Het organiseren v
congressen, bedrijfsfeesten en anoer
1 Brussel,
bal. Psy-
logische
I! Beetho-
JNetwerk
(rmsyste-
Con-
|Prinsen-
kwali-
Ib.v. de
[jsbergse-
xploitatie
Jider ver-
snken).
■Leeuwe-
iord. Pal-
asséveld
fgen van
letten van
14823 HR
Is) in da-
Ideke 98,
pop van
Jedrijf en
auto-
[4761 XR
Irgingbe-
|sage en
nathera-
j Brande-
jtoefening
|urant/ca-
I 40, 4824
[ispeciaal-
B.V. i.o.,
tten-Leur.
een ge-
3 van een
Jfe exploi-
fzaak.
|1 Februa-
[jMontage,
vice, Bis-
[Bemidde-
1 garantie-
ichnische
pst Rand-
en distri-
verband-
4881 CP
4814 AA
roerende
op 't ge
il. Deelne-
i Joker",
Fijnaart
lijksoortige evenementen.
76048 G.N.L. Golden Network Life, h»i j
straat 34, 4813 AC Breda Dflfhuis
middels netwerkmerketing (gesloten
van huis-, personen- en autobeve
produkten, home entertainment, per»
ke verzorglngs- en ontwikkelingsp
ten. Tevens advisering en sales pro
op dit gebied. ..niSllZT
76049 „Cobouw", Limburgstraat Ift
Etten-leur. Het verzorgen van syste'
den en -plafonds, alsmede het de
aanverwante werkzaamheden m
ste zin des woords. „.,raStl
76050 „Juffertje in 't Groen G"?8"-™ jkb,.
4841 BD Prinsenbeek. Bloemsrerscn
drijf, alsmede detailhandel m bloe
planten (winkel). «„„straal5-
76051 Midame Oosterhout, Arensv
4901 JJ Oosterhout NB. Detailh«nde
damesmode, (t.w.
crChris Paulussen
j aantrekken van de econo-
'l nieuwe energiezuinige en
jeuvriendelijke produkten
'"jen agressie marktbenade-
Im het Verre Oosten moe
ide komende jaren zorgen
een versnelde groei van
Philips Lighting,
(,r Boonstra, die de leiding van
t lichtdivisie per 1 april over-
aan de Brit John Why-
ujr, houdt een 'winstgevende
r;,j' van tussen de 8 en 10 pro-
C voor mogelijk,
ju een omzet van 8,3 miljard
"er 1994 is Philips Lighting vol-
L zijn topman Cor Boonstra
'tereldleider op het gebied van
Sichting. De wereldleider is
„Kr dan 30 procent groter dan
'e nummers twee en drie, Osram
„General Electric. De lichtdivi-
jivan Philips - met zeventig fa-
jjelien verspreid over de hele
Ldd - heeft daarmee volgens
joonstra de grenzen van haar
jiei nog niet bereikt.
Pps besloot in de zeventiger
jaren dat het leider wilde zijn in
verlichting en dat het een wereld
speler wilde worden. Sindsdien is
het hard gegaan.
In 1980 haalde de lichtdivisie een
ómzet van 3,9 miljard. Daarvan
kwam 64% uit Europa, 28 pro
cent uit Noord-, Midden- en
Zuid-Amerika en 8 procent uit de
rest van de wereld. De verdeling
van de omzet van 8,3 vorig jaar
was: Europa 50 procent, de Ame-
rika's 36 procent en de rest van
de wereld 14 procent. De groei is
te danken aan uitbreiding van
bestaande activiteiten en overna
mes en samenwerkingsverban
den.
In Europa en het Verre Oosten is
Philips marktleider. In Amerika
bezet het met Siemens-dochter
Osram/Sylvania de tweede
plaats. Of het Eindhovense con
cern de ambitie heeft om ook
daar de eerste plaats te verwer
ven? Boonstra: „Als manager
moet je realistisch zijn met je
doelstellingen. Natuurlijk willen
wij wel de kloof verkleinen."
In Oost-Europa heeft Philips
door overnames een sterke posi
tie in Polen, terwijl een begin is
gemaakt met het opbouwen van
behoorlijke marktaandelen in
Tsjechië, Slowakije en Hongarije.
De groei in Rusland gaat minder
snel dan verwacht. Philips be
perkt zich daar tot marketing en
en verkoop zolang het geen goede
produktiemogelijkheid heeft ge
vonden.
Voortvarender worden de zaken
aangepakt in het Verre Oosten.
De lichtdivisie heeft inmiddels
vier joint-ventures in China en
daar moeten er voor de eeuwwis
seling nog vijf a zeven bij komen.
Er zijn plannen voor enorme in
vesteringen in glasfabrieken in
China, India en Indonesië. Phi
lips Lighting beperkt zich niet tot
uitbreiding van de produktie in
Azië. Het is ook bezig om er ken
niscentra op te zetten.
Boonstra wilde geen streefcijfers
noemen voor de groei in het Verre
Oosten. Daarvoor zija et te veel
onzekerheden in met name Chi
na, waar Philips vanweze de poli
tieke situatie rekening hóudt met
een goed, een slecht en een ram
pen-scenario.
De expansie in het Verre Oostéh
mag volgens Boonstra niet tën
koste gaan van de activiteiten el
ders en de groei moet winstge
vend zijn. Fenomenen als concur
rentie - met name van producen
ten van laagwaardige kwaliteit -
en prijserosie - vorig jaar tussen
de 3 en 4 procent - zijft volgens
de topman van Licht geen reden
om te klagen. „We moetërf leven
met de marktontwikkelingen en
kritisch zijn op onze -eigen kost
prijs."
Met een bedrijfsresultaat vftn
938 miljoen was Licht in 1994 de
«MÉMÉÉ
tnaakt.'Übk op het gebied vah re-
cychn^'"wordt vooruitgang ge
boekt. tfet glas van fluorescefitig-
yIampeft Wbiidt bijna Volledig gV-
meest winstgevende divisie van recycled. Emd dit jaar verwacht-
Philips na Componenten en Half- Philips een1 doorbraak" ffiet het'
geleiders. Met de groei van de hergebruik van kwik en fosfor-
poeders, wrtma de reeyc!ing-kr-
iit" Soert lafhpen gesió-
omzet moet ook de winst stijgen,
maar vergroting van de marge -
vorig jaar ruim 11 procent- is
niet de eerste doelstelling.
Omvang is volgens Boonstra niét
het enige dat nodig is voor leider
schap in verlichting. Philips
Lighting steekt zo'n 4 procent
van zijn omzet in onderzoek en
ontwikkeling van nieuwe licht-
systernen, die het milieu minder
belasten, zuiniger met energie
omspringen en bijvoorbeeld door
miniaturisering nieuwe moge
lijkheden bieden voor design.
Steeds belangrijker wordt daar
bij de rol van de elektronica.
Zo heeft Philips in vijftien jaar
het kwikgehalte van fluorescen
tielampen met 95 proeent vef-i
minderd.
Het concern claimt nu dat het de
meest milieuvriendelijke lampeft
ten voor c
ten is.
De nieuwstê innovatie is dé TL5
die Philips Volgende maand op de
HanndVer Messe ihtrotluceêrt als
opvolget Vattdé huidige TL-latnp
op de professionele markt. De
nieuwe latiip is zuiniger én niet
een doorsnfdeVan 16 mm dunner
dan de huidige TL-lattïp, die ln
feite nög dateert van de jarén
dertig. Dat biedt meer mogelijk
heden bij de vormgeving van ar
maturen en het levert een aan
zienlijke bhsparihg vah materia-
lenj i j,H
Philips twijfelt et niet aah dat de
TL5 de niéuwe wereldstandaard
wordt. Concurrent Ösram heeft
"zich al achter de nieuwe lamp ge
schaard. Volgens Boónstra 'uit
welbegrepen eigenbelang'.
rt-M n .li n,
jlijk verkoopt het concern
I voor zo'n laf 1,5 miljard gulden
I na activiteiten.
I Je lijstjes van aan te kopen en te
open bedrijven liggen al
Haar, zo zei bestuursvoorzitter
van Oordt bij de presentatie
I van het jaarverslag.
De komende zes tot negen maan-
den verwacht hij de aankondi-
_en. „We denken dat de toe-
I lamst het aan kan," zei hij over
iet ambitieuze programma. Af
gelopen jaar investeerde KNP BT
zo'n 460 miljoen gulden (zonder
«rekening van werkkapitaal).
ihrend
Desinvesteringen leverden 206
>en gulden op, waarvan on-
I geveer 100 miljoen uit de verkoop
van een 46-procentsbelang in
iantoorinrichter Ahrend.
I De drie kernactiviteiten van
I KNP BT blijven distributie (gra-
i papier, grafische en infor-
1 eatiesystemen), verpakking en
papier. Maar de reikwijdte van
k van deze sectoren wordt be-
irkt.
Strategie
De eerste daad is al gesteld. Deze
week legde KNP BT Gelderse Pa
piergroep in de etalage. Het ma
ken van zeer specifieke papier
soorten past niet meer in de stra
tegie van de onderneming.
I Ook kondigde KNP BT aan zijn
belang van veertig procent in
lee, fabrikant van golfkarton,
tevemiimen tot 50 procent. Ver
koper is de Nederlandse Partici
patie Maatschappij (NPM).
Assi Doman vergroot eveneens
zijn deelneming in Empee van 40
tot 50 procent, ook ten koste van
NPM. De twee fabrieken van
Empee worden verdeeld. De fa
briek in Etten Leur wordt eigen
dom van KNP BT, de vestiging in
Eindhoven gaat naar Assi.
Tong
Meer transacties wilde Van
Oordt niet noemen. „We laten
Piet het achterste van onze tong
zien, want we zitten in een con
currerende omgeving." Wel gaf
uij bijvoorbeeld aan aan, -dat in
de distributie van grafische en
informatiesystemen de kern ver
kleind zal worden. Een deel van
het geld wordt ook besteed aan
'upgrading van het bestaande
machines' aldus de bestuurder.
De aangekondigde investeringen
worden grofweg betaald uit de
verdiensten. „Voor de financie
ring is de groei van het rende
ment in de komende jaren van
belang," zei de financiële man
binnen het concern, R. Bonnier.
Moeilijke jaar
KNP BT mikt erop, binnen twee
tot drie jaar op een operationele
winst van meer dan 15 procent-
van het geïnvesteerd vermogen te
zitten. In 1994 was dat percenta
ge 13,5 procent en in het moeilij
ke jaar 1993 3,5 procent. In 1994
loste de onderneming voor f 880
miljoen af.
De anderhalf miljard gulden die
KNP BT ontvangt uit desinveste
ringen worden per saldo gebruikt
voor aflossing van kredieten. Het
concern wil immers haar een sol-
vabiliteitsratio (eigen 'vermogen
in verhouding tot het balansto
taal) van meer dan 40 procent.
Vorig jaar verbeterde die van
29,3 procent tot 36,3 procent.
Kandidaat
KNP BT heeft voor het 70-pro-
centsbelang in Gelderse Papier
(hiervan is 30 procent in optie
rechten) een lijstje van potentiële
gegadigden. „We zijn nog niet in
gesprek," aldus Bonnier. Het kan
naar een Europese, maar ook
goed naar een buiten-Europese
kandidaat gaan.
Voor 1995 verwacht het concern
„een behoorlijke groei van de
omzet, bedrijfsresultaat en netto
winst."
Vorig jaar boekte KNP BT, twee
jaar geleden ontstaan uit KNP,
Bührmann-Tetterode en VRG,
een winst van 325 miljoen gulden
tegen een verlies van 343 miljoen
in 1993.
De omzet steeg van 11,13 miljard
tot 13,19 miljard gulden. De
winstgroei kwam tot stand door
dat de afzetprijzen de fors stij
gende grondstofprijzen redelijk
konden bijhouden. Bovendien is
er efficiënter gewerkt.
Van onze correspondent
Rome - Kort na het samenwerkingsakkoord tussen Bols en
Campari heeft een andere Nederlandse drankengigant zijn
«ag geslagen in Italië. Met de overname van het Italiaanse
filiaal van het Belgische concern Interbrew is Heineken
«ier bijna marktleider geworden.
be Nederlandse multinational
'smet deze laatste operatie een
bierfabriek in het Noorditali-
aanse Bergamo rijker gewor
den, zodat Heineken in Italië
nu over zes produktiecentra
beschikt, alsmede de licenties
roor de produktie, verkoop en
import van merken als Stella
Artois en Von Wunster.
'n totaal is het marktaandeel
van Heineken, dat in Italië ook
ne merken Amstel, Buckler en
Dreher exploiteert, nu gestegen
tot 30 procent.
Daarmee steken de Nederlan
ders het aloude Italiaanse merk
reroni naar de kroon, dat een
aandeel van 31 procent heeft
en voor een kwart in handen is
"an het Franse voedingscon-
eern BSN-Danone.
e rest van de Italiaanse markt
wordt grotendeels verdeeld on-
roH j6 an^ere concerns: Mo-
dat volledig in handen is
T® de Canadese reus Labatt,
A-oretti, dat voor de helft Itali
ans is en voor de helft van het
Deense Tuborg-Carlsberg, en
Forst dat alleen in Noordoost
Italië wordt gedronken en als
enige merk volledig Italiaans
is.
De belangstelling van de bui
tenlandse brouwers voor de
Italiaanse markt hangt samen
met de potentiële groeimoge
lijkheden, die Italië als enige
Westeuropese land biedt.
De bierconsumptie in Italië ligt
laag: 26,2 liter per persoon in
1994, tegen een EG-gemiddel-
de van 80 liter en 131 liter in
Duitsland. In Italië wordt be
duidend minder bier gedron
ken dan in andere 'wijnlanden'
als Frankrijk (39,2 liter) en
Spanje (67).
De enige uitzondering daarop
is Sardinië, waar per persoon
jaarlijks 60 liter door het keel
gat wordt gejaagd. Het eiland
heeft vanouds een eigen bier-
produktie (net als het Duits
sprekende Zuid-Tirol) en is nu
vrijwel een Heineken-monopo-
lie.
JE WEL I üeé
heeft* 'geprobeerd
een Onwillige
peuter een fruifhapje op te
dringen, weet Wat er van
komt: een kleurig tafelkleed.
In 9e economie is dat ver-
Schijnsel ook bekend, .maar
dan, komt et altijd een paard
aah td pas. Je kunt het paard
Wel aan de teugèl Tiaar het wa
ter leiden, maar nieh dwingen
te drinkèn, luidt de geijkte me
tafoor. Ofwel: een onderne
mer gaat niet tegen hetlg en
medg investeren, ooft af bulkt
hij van het geld.
Toch is er deze week eéh de
batje in die richting ap gang
gekomen èn de aanstichter is
nota bene iemand dié beter
had kunnen wèteh, dé voor
malige VVD-minister, van
economische ?akën Rudolf de
Korte. t
De Ondernemers rrjeéteti
meer gaan investeren, bét-oog
de hij. De bedrijven staari er
financieel stefk voor, de WifP
sten zijli goed en wordéfi al
leen maar beter. Nu wordt het
"tijd voor werk.
Hoe het bedrijfsleven blöeif,
blijkt niet allëdfi uit de riknté
Winstcijfers die nu dagelijks
loskomen. Oök de befeker/m-
gen van het Centraal Planbu
reau wijzen op goede rende
menten en nog betere vooruit-
Zichten.
Eèfi goéde graadmeter ia de
Zogenaamde arbeidsinko
mensquote (ak)),-die de verde
ling aangeeft van het in de on-
•dernemingen gevormde inko
men. In het begin van de jaren
negentig liep dat getal op. tot
S6,6 in 1993,- ten teken dat de
marge van de bedrijven in de
vorm van winst, rente (en be
lastingafdrachten) afnam.
Door de eind 1992 centraal af
gesproken loonmatiging is die
trend eclftèr radicaal omgebo
gen. De aiq daalde m 1994 tet
83,8 en loopt dit en volgend
jaar verder tefüg. Het gftieien-
de aandeel van de Tactor kapi
taal' iri de koek is grotendeels
winst. Dat is'het gevolg van de
Sterkef vermogenspositie van
de bedrijven: zij heb beft be
trekkelijk weinig schuld eh be
hoeven duk weiftigrétite fe be
talen.
De Korte heeft dus gelijk in
zijn diagnose maar zijft reme
die doet denken aan dé hanen
die bij het ochtendgloren om
het hardst kr&aien orh de zon
tevoffrsehijn te roepên.
Ondernemers investeren niet
omdat iefrtarid in Den Haag
dat nodig vindt, maar - bij-,
voorbeeld - omdat ze de ver
wachting hebben dat ze hun
geld binnen afzienbare tijd
weer terugverdienen. Ze be
palen zelf de tijd en de plaats.
Dus eventueel later, en zo no
dig in een ver buitenland.
Oud-VVD-voorzitter Kam-
minga, nu voorman van het
midden- en kleinbedrijf, was
èr als de kippen bij om de door
de Korte aangezwengelde dis
cussie een draai te geven ten
gunste van zijn achterban: hij
wil dat de grote ondernemin
gen een groter eigen risico ne
men bij het afstoten van ar
beidskrachten en eist in het
voorbijgaan een groter deel
van de in het vooruitzicht ge-
Stelde lastenverlichting op
voor het midden- en kleinbe
drijf. Het mkb is immers de
grote banenmachine?
Zo is een schot voor de boeg
van de grote ondernemers in
een paar dagen tijd weer ge
woon politiek geworden.
Want nu gaat het inmiddels
over de beloofde lastenver
lichting.
Gaat die wel door en zo ja, in
welke vorm? Het eerder ge
noemde Centraal Planbureau
heeft al voorgerekend dat het
lukraak doorsluizen van ne
gen miljard lastenverlichting
naar de bedrijven weliswaar
het Winstpeil van de bedrijven
verder ophoogt, maar niet
aanwijsbaar tot extra investe
ringen en werkgelegenheid
leidt.
Wei trekt zo'n manoeuvre de
inkomensverdeling verder uit
het lood, ten koste van de
mensen met de laagste inko
mens. En dat is, gegeven de re
cente politieke verschuivin
gen, geen waarschijnlijke op
tie.
Zo gaat de overvloed aan slap
pe was zich langzamerhand te
gen de'ondernemers keren. Is
net niet de overheid die in het
vooruitzicht gestelde douceur
tjes intrekt, dan zal vroeg of
iaat het geduld van de werkers
in de bedrijven op raken. Dan
gaan er andere hanen kraaien.
'Te weiilig aandacht voor kleinere projecten'
Amsterdam/Londen (anp) - De Oost-Europabank toonde ziel
deze Week in haar nopjes over de groei van het aantal projectei
in het afgelopen jaar. Nederlandse ondernemingen zijn echte
minder gelukkig.
Jon Bax: vijf maanden per jaar buiten Europa op zoek naar nieuwe bedrijven en bijbehorende goederenst
lESTËNI/BENSTEFFEIt'
Van onze verslaggever Willem Reijn
Roosendaal - Ze noemen hem wel eens
'de reizende ambassadeur van Roosend
aal'. Waar ministeries, provincies, ge
meenten en kamers van koophandel
complete handelsmissies moeten opzet
ten, weet Jan Bax in zijn eentje als on
dernemer bedrijven uit het Verre Oosten
near Roosendaal te lokken.
pan of China bezoekt. Ook zit Bax nog eens
een keer oï drie, vier per jaar in de Verenigde
Staten. Zijn vrouw rekende uit dat hij in 1994
vijf maanden thuis was. Dat wil zeggen: niet
buiten Europa. „Want de korte trips binnen
Europa rekent ze niet ifiee."
Door de veranderihgën in de logistieke pro
cessen is hij yanzelf de reizende ambassadeur
van RoosendSal gëWotfien. Een titel waar hij
zelf een beetté verrast door is. „Zeggen ze dat
over me? Gon, wat leuk."
Aziatische b'edrijven zoeken steeds vaker een
bruggehodfd op het Europees continent. Van
af dat centrale punt moet heel Europa worden
bevoorraad. Omdat ejk land zo zijn eigen pro-
duktspecificatieg nodig heeft, is het voordelig
voersbedrijf aan de A58 op te trekken onder om dö produktbri ln bulk naar dat brugge-
het fraaie motto Asia goes west with Bax B V. hoofd te vervoeren.
Bax doet dat niet door met subsidies te strooi
en, maar door een aantrekkelijke partnership
met zijn eigen bedrijf aan te bieden. En daar
om gaat de spade de grond in om een bedrijf
sverzamelgebouw op het terrein van zijn ver-
Zij stellen dat de ontwikkelings
bank in Londén'te Weinig oog
heeft voor dé kleinere projecten
dië juist heel goed aan dë opbouw
van Oost-Europa zoudën kunnen
bijdragefl.
De grootste grief betreft dé hoog
te van de leningen van de Euro
pese Bank voor Wederiépbóüw en
Ontwikkeling (EBRÓ), zoals de
instelling officieel heet. Kleine
kredieten teïütrekt Üe bank niet.
Datbeëteftipelen Nederlandse
ondernemingen als een iftaftco, zo
bleekonlgngs op een bijeenkomst
van de K& Aer van Koophandel in
Ariuttèrdain over zakendoen in
Rusland.
Nederlandse' onderne'hiöigen be-
treüren dat zij geéii kleine lenin
gen kunnen krijgen. Want hét
Ihiddén- enkleinbedrijf Vormt
Hij is als zelfstandig agent begonnen met
werken vanaf zijn slaapkamer. Tien jaar te
rug kon hij een pand betrekken. En sindsdien
breidt hij nog steeds uit. De omzet over 1994
steeg weer met vijftien procent en beliep een
slordige vijftien miljoen gulden. Achttien
mensen heeft hij inmiddels in dienst.
Jan Bax heeft een lange relatie met het Verre
Oosten. Als internationaal expediteur haalt
hij per jaar zo'n 3500 containers uit het ge
bied. Hij begon met een paar containers
speeldgoed voor de winkelketen Bart Smit uit
de drie China's: China, Hongkong en Taiwan.
„En vervolgens kwam het sneeuwbal-effect."
Hij leerde de zeden van de oosterse landen.
„Je moet je contacten onderhouden. Gewoon
als je in de buurt bent, even binnen lopen om
gedag te zeggen. Dat wordt erg op prijs ge
steld. Je moet je agenda's niet volproppen,
maar de tijd nemen."
Bovendien is neen zeggen tegen een Chinees
zeer onbehoorlijk. Dus is Bax een meester ge
worden in het vinden van ontwijkende smoe
zen. Zoals toen hij was uitgenodigd om bij ie
mand thuis een hapje te komen eten. „Het
bleek een flat in Sjanghai te zijn, waar de
honden hun behoeften gewoon in huis deden.
Je kunt dan niet weg. Uieindelijk heb ik her
maar op gegooid dat ik in het vliegtuig al had
gegeten en nu last had van mijn darmen."
Dat onderhoud aan relaties is tijdrovend.
Hongkong en Taiwan doet hij negen keer per
jaar aan, vaak als stop-over als hij Korea, Ja-
Daar wordtfop. bestelling het produkt gereed
gemaakt voör het betrokken land. Dat kan
gaan om het aanbrengen van de juiste ver
pakking, hét bijsluiten van de correcte hand
leiding efffiet monteren van de goede stekker.
Bij computers moet de distributeur bijvoor
beeld de gevraagde software op de harde-
schijf zetten. Of reparaties plegen.
Ook moet de vervoerder zelf pe's assemble
ren. Waarmee een deef vffn de produktie ver
schuift van de fabriek naar de vervoerder, een
proces dat wel wordt aangeduid als indistri-
butie, een samentrekkihg van de woorden in
dustrie en distributie.
Jan Bax doet dat soort werk al voor een aan
tal opdrachtgevers. De Aziatische exporteurs
willen na verloop vén tijd definitief voet op
de Europese markt zetten. Dan is het tijd om
eigen mëfisén te stureti. Maar het is te vroeg
om zelf éèn prestigieus Europees hoofdkan
toor met spiègelgevels op te trekken.
Daar heeft Jan Bax Wfet op gevonden. Met het
bouwen Van één gezamenlijk kantoor voor
deze bedrijven kan hij hen voor een redelijke
prijs een uitvalsbasis bieden. „Op deze wijze
verlagen We voor hen de drempel om hier de
markt te betreden."
Omdat Bax hun expediteur is, zitten de be
drijven meteen bij hun eigen goederen. Bene
den kunnen zij toc^Zalen inrichten om de
klanten te interesseréft. Nu is Roosendaal niet
de naam van een yfereldstad, die bij de ge
middelde Chinéés" (fen lampje doet branden.
i. 1
Bax wéét de plagts niettèlfiUa toch op de kaait
te krijgen.
„Je kunt góed- uitieggen-dat de locatie tüssèft
de wereldhavens Vah Antwerpen en R^tteT-
dam gunstig gelegen is. Dat is ook echt eeti
voordeel:, Wij makeiy'Vnr» beide havens Sir
bruikbijdeexpedftiè." - 4/
De eerste bedrijven'hebbën, zich al aazlge^
diend. Shiftn Pu isfëen Taïwaftees handelsbe
drijf in auto-accessoifèS efi Shampoo, evéin-
eens uit Taiwdn, doet in cómputers, Beide
hebben een kantoortje bij Bax gehuurd en
hebben inmiddels -vijf mensen aan- het werk.
Met vier andere Taiwanese-bedrijven is BaSt eefa eCohomie. ÉövertÖién ts via
in bespreking. t kleine bedrijfjes-vaalt SheTlér'en
Het is het fceginjvaafen stfoom van tfedrijven eenvoudiger eén Bijdrage té' leve-
uit exotiScbë lan'défi als Indoneëlë, ThailatkK Vefs San de overgang k®fi een
en Japan. -? - *v •plab-ecoffiunie naar eén Vrfje-
„Dat laStste, is éfa éetièlijk groot bedrijf, dat" i markteconomie,
hier een'shdwrdöfe Ml hebben van tidndui- 4 Het probleem Zit, bij de'köSfên
zend vieri^Hte itiettï ;Vftn de EBRD. If et icóntrbïferen
De ChiheZéirJiebbéftTiêt niét altijd èvén'mak- van bedrijven v/aftaSTi lenirigen
kelijk in hun,aieüwé'wóondmgeving. „Ghine-; Zijn' va-strekt, is eën tfjdroVlade
zen levöh niet in het stfaiftien huisje-boom- en kostbare klus.
pje-beestje. Die léven fneer in een 'gemeen- Bij kleine kredieten bestaat al
schap. Je nrföet ze dus helpen de weg naar.an- gadvü het gevaar dat de kosten
dere Chinezen tf 'virfdéii." j voor de bank gTOter zijn dan de
Bax gaat vér ill Zijit'dienStVerlenihg aan de" Opbrengst,
bedrijven. De laatste paar jaar brengt hij ad- Algemeen directeur Hein. Aber-
viezen aan Aziatischebedrijven die zich son 'vah handelsonderneming
oriënteren in Oöst-Euröpa. „Het is toch de
verwachting dat dïè landen rond het jaaV
2000 lid zijn vah de Europese Ünie. Taiwane
se bedrijven zieken in Rusland, Polen en
Hongarije bijvöorb'ëeld nieuwe afzetmark-
terr." j
De efiectuëring vah dé GATT-dkkoorden zal
de wereldhandel bevorderen en dat is göed
voor de vervoerssector. En dus voor Bax. Een
goede verhouding met de exporteurs ih het
Verre Oostefi is déaroitl eert-waardevol bezit
voor de expediteur.
Het bedrijfsverzamelgebouw vergt eeh inves
tering van 2,5 miljoen gulden. Bax is geen fi
lantropische instelling - en dan gaat het niet
om de hUur. „Als een bedrijf zich hier vestigt,
is het wel de bedoeling dat wij voor dat be
drijf de logistiek verzorgen." Én als het be
drijf erin slaagt om zich een jjösitie te verwer
ven op de Euïnpesè »6fkt, is er ook voor Bax
meer werk sSrr de.-wihkel.
en kleinbedrijf enorm veel werl
verschaft'.
De permanente vertegenwoordi
ger van Nederland bij de EBRD
JohSn Hilbers, erkent het pro
bléem. Toch verstrekt de banl
ook leningen voor minder groti
projecten in vooral kleine landen
maar daarmee is de Oost-Euro
pabank erg voorzichtig. „W,
moeten oppassen de kleine pro
jecten hiet te gaan subsidiërei
met de opbrengst van grote pro
jecten."
Bëgemanh Rusland in Breda
ddfchteronderneming van het me
thaL, elektro- en machinebouw
conglomeraat Begemann, stelt bi
tfioiide van directeur G.D. Wynia
„Dé EBRD is heel interessant
maar voor ons erg moeilijk." Be
geïhann werkt momenteel aan d<
juist ëen zeéf weZShlijk'deel vanentwikkeling van tankwagen
jM,D--aiaJOÈ. ...ff y0ór de bevoorrading van bezine
stations, wat bij elkaar 1 miljoei
dollar gaat kosten. „Als ik van
ddag een half miljoen kan krij
gén, kunnen we morgen aan di
slag/' meent Wynia.
De EÈRD wijst op de mogelijk
heid Via plaatselijke banken le
hingen af te sluiten. Nederland»
ondernemingen menen dat ooi
dat erg moeilijk is wegens deuit
zonderlijk hoge rentetarieven. Bi
de beoordeling van de rente dien
"de onderneming echter wel te be
denken dat de inflatie in de regii
meespeelt, aldus de Oost-Euro
pabank.
Voor het bedrijf Marko in Veen
dam waren de hoge aanloopkos
ten aanleiding om af te haken
7,De Oost-Europabank vraagt eei
uitgebreid ondernemingsplan
Voor een kleine zelfstandige on
dedfietfung zijn de kosten dii
daarmee zijn gemoeid, niet op ti
brengén," verklaart algemeen di
Conssov in StapiWrst zegt de
bank wel te kumïen begrijpen,
maar Hij is het hiet eèfls meThaar
standpunt.
-Öfe" onderneming, die tien mede
werkers telt en vorig jaSr een om
zet vtó 5 milj&eft gulden- haalde,
le\W handelswaar als kartifrie-
tjêS, zeep eri nögellalf aas Russi
sche eeipensbohstéinkeltjés. Ab- recteür Wijlhuizen. Marko lever
hrSÓn had per winfc&tje eéh let
hing Van 10.000 doliaf willen af
sluiten, fnaaf kon daardoof bij dè
EBRD niet terecht. Hij had het
aantal winkeltjes graag fors zien
Uitgebreid.
AberSófi sfelt dat de Oost-Ëuro-
pabafik doör alleen grotere kre
dieten te verstrekken 'de rftdeilij
ke dingëh laat liggen'. Hij - vindt
daf jammer omdat 'Het midden-
schoolnieubelen aan Rusland er
is mömehteel bezig met de bouv
Van eeh paar fabriekjes ter plaat
se.
Ook hiervoor heeft Hilbers be
grip. „Kleine projecten vormei
inderdaad een probleem, maai
we kunnen niet zeggen: het be
lang êrvan is gering dus we kij
ten niet goed. Daarom vragen wi
altijd een Ondernemingsplan."
