Aj6
[et Spaanse binnenland is een lust voor oog, mond en oor
m
(tolEGEND B.v.
Gambas al Ajillo
Flamenquines
Rome/
Sorrento
torn.vtw
5pel
Vakantie/Recr.
Wester Schouwen
Maaskant Reizen
/\uto|EGEND b.v.
RU, DAT GEEFT
VEILIG GEVOEL.
^AN DOOREN ZN.
HATIE B.V.
Racion
Vliegenwerend
Versterker
1
tT 1995
1 nu nog
I dan voor-
I Prins 20-
175,-. Tel.
Jmes ten-
gebruikt,
17.
Te huur in
(Zld.) vakantiewoning I
met 2 of 3 slaaiX9enl
Bezet: van 24-6 tot 7s»
|p| Hir»h+ Ut: l3'0.
rustig gel., dicht bij bt»
zee, eigen tuin en terra» ?l
het Zuiden. 01100-15iQg p
10dgn per luxe touringcar I
hotels met HP inói
excursieprogramma
Vertrek: 16 en 30 maart
voor 875,-
Lid SGR/ANVR
Vraag onze gratis reisgids!
Tel. 04128-2115.
WgiaS
1 <»>S -retn^a
nieuw
Bi-
Km
Prijs
pider
1983
77.300
17.750.-
el opties
1987
190.000
22.500-
drs.
1992
117.000
31.500-
Irs.
1986
102.000
28.750.-
mina APV
1991
118.000
36.500-
,4i
1993
64.000
19.750.-
■ager SE 2.5
1988
68.000
22.500-
1.4 CL
1991
81.000
16.500.-
1.6 combi
1990
130.000
10.750.-
1985
120.000
4.250-
loupé
1984
76.700
14.750.-
VX Targa 1.6
1991
97.000
19.500.-
?.0 GSi cab
1987
113.000
19.750-
■3.0 CD-uitv.
1992
115.000
42.500.-
Rally
1988
145.000
10.500.-
SLi 2.0
1991
134.000
19.800.-
i Break
1987
117.000
7.250.-
drs. LPG
1989
190.000
12.750.-
.8 CL Variant
1991
116.000
23.500.-
5
1989
46.000
21.500.-
MOTOREN
famaha XV 1000 Virago jub.-uitv.
,1988
honda Goldwing Interstate
14.500.-
14.500.-
INRUILAUTO'S
GTD 1985 190.000 3.950.-
5-bak 1987 83.000 5.750.-
t financiering mogelijk,
t van N.A.P.
s tot zes maanden garantie.
llWB-gekeurd.
lor onderhoud, reparatie en schade.
bweg 23 Privé:
J Vlissingen dhr. R. Tiessens 01185-2056
01184-19326 dhr. G. Poppe 01184-11454
s uit zijn Weru Ramen en Deuren voorzien van
en kern en inbraakvertragend beslag. Naar
jnt u óók nog een extra veiligheidspakket
iellen met o.a. extra inbraakbeveiligd 9'as#
3n alarm-mel~ Htf H fl
n Weru-dealer
kert u graag!
RAMEN DEU"6*!
oom: Expeditieweg 10
M Rucphen
ion: 01654-3153
1654-3510
;nd:
ij.: 08.00-17.00 uur
0.00-15.00 uur en
ueel 's avonds op afspraak.
Flamenco: Het publiek, tussen 18 en 80, trekt de woorden uit haar mond, geeft commentaar:. 'olé', 'demasiado' (je overdrijft) en klapt op het ritme dat de stad beheerst. foto erik spaans
ssen tapas en flamenco
i is de poort van
Indalusië, het zuide
lijkste deel van Span-
Vanaf de luchtha-
n zoekt eenieder zijn
;g. De zonaanbidder
is welkom in Costa del
sols hoofdbadplaats .-
Ibrremolinos en ande
nederzettingen,
fiogal wat golfliefheb-
iers aan boord, wel
licht omdat de bags
ratis worden ver
boerd. Ze vertrekken
paar de 'groene droom-
pelden van Marbella
i aijnexis. De reizi-
stapt in een huur-
iuto en gaat door naar
iet binnenland. In dit
leval naar Jerez, stad
•au paarden, flamen-
sherry en zigeu-
ïers.
toor Mieke Bosman
re henze valt op de kust
weg rond de meest zuide-
rjp punt van Sparde bij
^igeciras waar de veer-
°^en naar Afrika^ ver
dekken. Het relsbloed
«gevaarlijk. Het idee
m te schepen, door te reizen,
jnndbaar te worden door sim-
7l de bordjes Afrika te vol-
Jïls aaijlokkelijk. Doel van de-
tocht zijn vooraleerst de tapas,
r de couscous moet wachten
een volgende reis.
het eind van de middag be-
ik volgens plan de eerste co-
paopdePlazadeArenalinJe-
L„ a Frontera, het centrale
knk VM Sherrystad, roman-
Fn <®zoomd met rijen lila Ja-
jffanda s.
Rdl voor een eerste kennisma-
Plaatselijke tapas en
,i.i2'"Precbten. Immers, de
ballTp 001 van senora
?jS0 mt cadiz heet tot de
ste bloei te zijn gekomen in
Restaurants als La Mesa
Een uitstalling van Tapas. Je drinkt er uiter
aard sherry bij. foto d. lindsev
trekt de woorden uit
haar mond, geeft com
mentaar: olé, demasiado
(je overdrijft) en klapt
op het ritme dat de stad
beheerst. Drie kwartier
duurt het, dan slaat de
vrouw resoluut de stola
om haar schouders,
recht haar rug, accep
teert applaus en ver
dwijnt. Zoetjes aan ver
dwijnt het publiek ook.
Overblijvers sluiten met
stoelen een kring en
wachten de gebeurtenis-,
sen af. Iemand pakt een'
gitaar, een ander klapt
in de handen of roffelt
de knokkels plat op het
tafelblad. Een vrouw
duwt het kind van haar
knie even opzij om in de
kring haar hart met vir
tuoos handen- en voe
tenwerk te luchten. Een
ander volgt. Een tot dan
toe onbeweeglijke
dronkaard stapt in de
cirkel en huilt zijn hart
uit. Iedereen klapt, pro
beert de cadans van Je
rez te vatten, betoverd
door de pure flamenco.
knoflookgarnalen
(4 tapa porties of 2 raciones)
250 gram grote garnalen
2 tenen knoflook, gesneden
zout
2-3 eetlepels olijfolie
Pel de garnalen, maar laat de staart intact. Verhit de olie in een
vuurvast schaaltje, doe de garnalen erin met de gesneden knof
look en wat zout. Laat dit alles gedurende 2-3 minuten gaar wor
den en serveer het kokendheet.
Hi dp cii jerveren sherry-azijn
Eispereohf maken sausen bij
ho NorififT? amonthlado en
koude
Nooit een betere gazpacho[
Uroefri a Tn. alusische soep, ge-
Wan.hler'Geraö«eerdmet
uJeut)e Olorosso op smaak
Andalusische soep ge
in hier. Gera"" -
i-L -■JUtje Oloros:
»ebracht, uiteraard.
"itanos
ferto'tf waarschuwt de
het achteloos neerge
legde fototoestel. Gitanos, mom
pelt hij. Diezelfde gitanos, de zi
geuners van Barrio Santiago en
Barrio San Miguel zullen later
alle beelden van mijn film vullen.
Even later met een taxi naar Cal-
le Santa Clara, een van de twee
zigeunerwijken in de stad.
Beide wijken beweren dat bij hen
de wieg van de flamenco stond.
Een Indisch/Groningse flamen
codanseres legt uit dat de Barrios
vroeger als Hoeksen en Kabel-
jauwsen streden om die eer. Dat
doen ze nog een beetje, tot het
moment dat ze samen een vuist
naar buiten maken: dan zijn ze
van Jerez! In de Pena de Flamen
co El Barbanzo, één uit het dozijn
flamenco-sociëteiten van Jerez
treedt 'La Sallago' op. Geen en
tree, drankjes kosten ruim een
gulden. Op het toneel treedt de
vijfenzeventigjarige Encarnacion
Marin aan. Ze kon mijn oma zijn.
Haar ogen meten en dwingen de
snaren van de gitarist voor ze uit
barst in een kreet uit het hart die
een half uur aanhoudt. Ze zingt
over fiestas, paarden en bede
vaarten, maar vooral over voor
bije en verloren liefdes. Een mu
zikaal gesublimeerde hartekreet.
Het publiek, tussen 18 en 80,
Ook rond middernacht
Valt'er nog een hapje te
halen in Jerez. Onder de arcades
'van de Plaza begint een typisch
tapasstraatje met diverse bars,
waarbij die van Juanito. Frito va-
riado, langostinos, gambas, queso
manchego... de Spaanse borrel
hapjes die te genieten zijn bij een
copita Fino of Olorosso. Tapas
eet je afhankelijk van de eetlust
als borrelhapje voor lunch of di
ner of als complete maaltijd; dan
heet het racion. De Spanjaarden
ontbijten licht, lunchen laat en
zwaar en laten zich 's avonds een
bordje volscheppen met smake
lijke hapjes. Veel vis, stukjes
Manchego-kaas, knoflookworst,
olijven, champihones, pimientos,
Spaanse Serrano-ham, gefrituur
de inktvisringen, tortillas en
brood besmeerd met sobrasada,
een pittige filet americain-va-
riant. Specialiteit van de stad
Rinones Al Jerez zijn niertjes in
sherrysaus. De barman serveert
daar een droge Olorosso bij,
vleesgerechten combineren pri
ma met dit donkerder en vollere
type sherry, meent hij.
Een Tapa-bar stalt de hapjes over
de hele lengte van de bar uit en
een in verse vis gespecialiseerde
Cerveceria Y Marisqueria Anto-
nia etaleert garnalen, inktvis,
zigeunerrolletjes
(6 tapa porties)
450 gram varkensfilet, heel dun gesneden
120 gram gerookte ham, flinterdun gesneden
2 eieren, losgeklopt
2 tenen knoflook uit de knijper
1 eetlepel versgehakte peterselie
olijfolie voor het bakken
wat broodkruim of paneermeel
Béchamelsaus (2 eetlepels boter, 3 eetlepels bloem,
2,5 dl ,melk, zout en peper)
Laat de boter smelten in een hapjespan, voeg bloem toe en roer
ongeveer een minuut. Roer de melk, zout en peper erin en laat het
geheel onder voortdurend roeren doorkoken tot een dikke gladde
saus is verkregen, die niet meer naar bloem smaakt.
Maak rolletjes van een plakje varkensfilet met een plakje ham.
Vastzetten met een houten prikker. Doop ieder rolletje in de
Béchamelsaus en zet de vleesrolletjes minstens een uur in de koel
kast totdat de Béchamel hard is geworden. Doop elk rolletje in
losgeklopt ei, haal het vervolgens door wat broodkruim en bak het
in hete olie (laagje van minstens 2 cm) goudbruin.
Bron: Ta^as from Spain, uitgave van Sherry Instituut yan Spanje (070-
3635882).
kreeft en mosselen in gekoelde
vitrines. Wat je ook kiest, je dr
inkt er lichte, droge, strogele ge
koelde Fino of Manzanilla bij.
Men zegt dat deze smakelijke
tapa-traditie is ontstaan uit de
gewoonte om de inhoud van het
glaasje droge sherry tegen de
vliegen te beschermen met een
plakje worst of kaas. Tapa bete
kent letterlijk deksel, feit is dat
er nergens in Andalusië zoveel
tapas gegeten worden als in het
Sherrygebied van Herez en om
streken.
In Spanje geen' sherry bestellen,
maar een copa de Jerez, Fino of
Olorosso. Sherry wordt hier ge
maakt. De krijtachtige grond van
Jerez en Sanluear, die in hete Zo
mermaanden aan de oppervlakte
kurkdroog wordt en het water in
de grond voor de wortels van de
wijnstokken bewaart, is de basis
van de Zuidspaanse wijnsoort.
Gevolgd door jaren geduld en ho
ge bodega's die de zilte wind vol
doende ruimte laat tussen vaten
en zoldering, dat ontdekte Pedro
Domecq bijna drie eeuwen gele
den en nog Zijn de Domecqs de
gangmakers van Herez.
Te gast in de bodega's een ont
moeting met de huidige pater fa-
milias. José Ignacio, wereldbe
kend als De Neus, is officieel met
pensioen, maar elke dag rond elf
uur komt hij op een antieke rode
motorfiets, keurig in het pak en
zonder helm, zijn lijfhond, een
Jack Russel Terriër in een mand
je achterop, de bodega's binnen
rijden en speelt dan anderhalf tot
twee uur de baas.
De Bodega's van Domecq zijn ka
thedralen waar miljoenen liters
sherry in Amerikaans eiken vaten
mooi liggen te worden. De deuren
en ramen blijven altijd open,
want juist de wind is mede-ver
antwoordelijk voor de vorming
van flor, een schimmellaag die
borg staat voor de typische
smaak van een droge La Ina.
De Bodega's van Domecq met va-
ten die gesigneerd zijn door
Franco, Koningin Victoria, Irene
van Nederland en Juan Carlos
herbergen ook vaten brandy. De
Spaanse brandy dankt zijn ont
staan aan een Hollandse koop
man die ooit vergat een partij
brandewijn af te halen. De wijn
bleef jaren staan en de overgroot
vader yan De Neus ontdekte op
een goede dag de bijzondere in
houd van de vergeten vaten. De
brandy was geboren en werd
Fundador gedoopt, 'Grondves
ter'. Terug naar de kust via een
van de vier mooie steden van An
dalusië: geen Sevilla, Granada of
Cordoba, maar Ronda. Vanwege
de witte-dorpenroute daar naar
toe: los Pueblos Blancos. Arcos
de la Frontera is het eerste doel.
Velden vol zonnebloemen, klap-
rozenrode bermen, brem en
bloeiende cactussen. Langs vel
den vol tarwe en weiden met stie
ren die sterk moeten worden voor
hun gevechten. Via de sinaasap
pelbomen van El Bosque tot het
steeds ruigere landschap naar
Ubrique. Door wolken met tot in
de verste versten wilde vlaktes,
met het schaap als enige metge
zel. Het doet denken aan Ierland
hier, met de stenen muurtjes die
het land omkaderen. Graffiti-
iemand spoot op een muurtje te
midden van nergens: 'Een land
schap is als een gedicht zonder
woorden'.
Aangekomen in het hooggelegen
oude centrum van Ronda vergeet
ik de sheny en bestel een karaf
Rioja op het terras van Don Mi-
quel, dat als een puist uitsteekt
boven de metersdiepe kloof die
oud en nieuw Ronda scheidt.
Na een dergelijk verblijf reist
men het beste rechtstreeks naar
het vliegveld, passeert de Costa
del Sol, want weet dat daar de
muzikant in de bar zijn gitaar op
de versterker aansluit om zijn
gasten te verblijden met een ech
te toeristen-flamenco: Amor en
olé.
Het hele jaar door zijn er overal in
Spanje festivals waar de sfeer van
'Tapas en Flamengo' geproefd kan
worden. In Sevilla bijvoorbeeld, de
Semana Santa (Heilige Week) van 9-
16 april en de Feria de Abril van 25-
30 april. In Acos de la Frontera (Ca
diz): Semana Santa van 13-16 april.
En in Jerez de la Frontera (Cédiz):
Feria del Caballo. Het Spaans Ver
keersbureau (020-3465900) in Am
sterdam heeft een overzicht van alle
nationale, regionale en lokale fees
ten en festivals.
Door Lout Donders
Vaak is 't maar een vies ding. Vooral bij andere
mensen. Meestal staat-ie wat verscholen achter
de toiletpot. In zo'n plastic houdertje waar-ie
dikwijls wat scheef in hangt en meestal niet uit
te krijgen is.
De toiletborstel, steevast ondergewaardeerd. Per jaar
gaan er in Nederland zo'n achthonderdduizend over
de toonbank. De HEMA vindt dat de toiletborstel uit
de anonimiteit moet worden gehaald en daagt jonge
ontwerpers uit om hem een facelift te geven: 'Maak
van een wc-borstel een hébbeding'. Straks wordt het
nog vechten wie deze keer de wc mag schoonmaken.
Al een paar jaar achter elkaar schrijft HEMA een
wedstrijd uit voor ontwerpers. De fluitketel Le La-
pin, de klok Gnomon en de Tientjestaart waren de af
gelopen jaren de tastbare produkten die uit die wed
strijd tevoorschijn kwamen. Dit jaar mag het jonge
aanstormende ontwerptalent van Nederland zich dus
op de wc-borstel storten.
Han van den Eijnden begeleidt voor HEMA de ont
werpwedstrijd. Hij zegt: „We zoeken voor onze jaar
lijkse wedstrijd een algemeen gebruiksvoorwerp en
er moet voor ontwerpers een uitdaging inzitten om er
iets moois van te maken." En zo kon het gebeuren dat
ze bij HEMA uitkwamen op de wc-borstel.
Van den Eijnden: ;',Nu hebben .de mensen daar niet
veel belangstelling voor, maar dat kan veranderen als
er een mooie, functionele, hygiënische borstel wordt
bedacht."
Uit onderzoek blijkt dat mensen over het algemeen
niet te spreken zijn over de bestaande wc-borstels.
Hij wordt vies, is moeilijk schoon te maken, verkleurt
door het gebruik van reinigingsmiddelen, de haren
slijten te snel en zijn niet stevig genoeg. En - niet te
vergeten - die
vermaledijde
houder die de
borstel vaak
blijft omklem
men alsof hij
hem er van wil
weerhouden zijn
hygiënische
werk te doen.
Kortom: hier ligt
een boeiende
uitdaging voor
jonge designers.
Bij HEMA heb
ben zich al vier
honderd aanko
mende ontwer
pers gemeld die
hun tanden er
stuk willen stuk
bijten. Figuur
lijk dan.
