De kardinaal mag er niet in 't Hoen kraait niet meer Voor Sudan is Pax Christi vijandig en de katholieke kerk een lastpost Verspreiding bijbels enl bijbelgedeelten gedaalj DE STEM GIDS 'Heiligen van alle tijden' is een prachtig naslagwerk I Populaire pater stopt na achttien tropenjaren in Limburg c VRIJDAG 10 MAART 1995 Verzorging van oorlogsgewonden in van electriciteit en medicijnen verstoken 'kliniek' in Juba FOTO'S DE STEM/PAUL DE SCHIPPER Door de oorlog opgejaagde leden van de zuidelijke herdersstam Mundari met een 'maaltje rat'. Connection" presenteerde de or ganisatie een rapport, waarin de groeiende militaire samenwer king tussen Frankrijk en Sudan aan de kaak werd gesteld. Een van de opzienbarende slachtof fers van die stiekeme koehandel tussen Parijs en Khartoum was de lang gezochte internationale terrorist Carlos. Aanvankelijk gastvrij ontvangen in Sudan, werd hij geboeid op het vliegtuig naar Parijs gezet. Ook openbaarde Pax Christi eind 1994 wapenleveranties van Zuid-Afrika aan Sudan. Zuid- Afrika verklaarde vervolgens zich voortaan te zullen houden aan het internationale wapen embargo tegen Sudan. Voor Sudan is er derhalve geen enkele reden om voor Pax Chri sti de rode loper uit te leggen. Datzelfde geldt voor Amnesty International. Deze mensenrech tenorganisatie heeft Sudan on derwerp gemaakt van de eerste grote campagne van dit jaar met als gevolg dat affiches met lij dende Sudanese kinderen nu de etalages sieren van grote Neder landse boekhandels. Volgens Amnesty heeft het NIF de Sudanese samenleving totaal vernield. De organisatie maakt melding van 150 politieke gevangenen. De universiteiten en het ambte narenkorps zijn 'gezuiverd' van respectievelijk kritische intelli gentsia en christelijke ambtena ren. Wie nog maar 'gedachtenmis- drijven' begaat of de oppositie steunt, verdwijnt in spookhui zen, vrouwen worden massaal gediscrimineerd en verkracht, kinderen zijn het doelwit van een levendige slavenhandel. De met elkaar en met het rege ringsleger vechtende rebellen in het zuiden zijn minstens zo erg. De bevestigde berichten over moordpartijen zijn schier einde loos. Evenals verhalen over plunderingen, martelingen en executies. En de 'warlords' schromen niet om kinderen van beneden de tien jaar te ronselen voor hun legertjes. Sudan wil niet alleen de bemoei zuchtige westerse vredesbewe gingen buiten de deur houden, de westerse kerken zijn sinds kort in verhevigde mate doel van een door de overheid georgani seerde campagne. Dat gebeurt krachtens een nieu we Sudanese 'wet op de ver scheidenheid'. Door deze wet is Door Paul de Schipper Dertig minuten precies had kardinaal Godfried Danneels van Mechelen- Brussel om Sudan binnen te komen. De Sudanese ambassade in Brussel gaf de voorzitter van Pax Christi Internationaal 'een beleefdheidsvisum'. Een half uur later kwam er bericht uit Khartoum: „Bezoek niet toegestaan wegens vijandige houding Pax Christi tegenover Su dan." Gevraagd om een verklaring kwam er tot nu toe geen reactie uit het 'Iran aan de Nijl'. Geen wonder, de fundamentalis tisch georiënteerde regering in Khartoum wil eigenlijk zo wei nig mogelijk invloed van wester se kerken. En christelijke pot tenkijkers zoals Danneels, die komen zeuren over mensenrech ten, zijn sowieso persona non grata. Pax Christi bevindt zich in goed gezelschap, ook Gaspar Biro de speciale VN-rapporteur voor de mensenrechten is de toegang tot Sudan ontzegd. Een Pax Christi-delegatie onder leiding van Danneels bezocht de oorlogszones in zuid- en noord- Sudan in 1993. Danneels ont snapte toen ternauwernood aan een bombardement door vlieg tuigen van het Sudanese rege ringsleger. Naar aanleiding van dat bezoek publiceerde Pax Christi Interna tional het rapport „Sudan, een schreeuw om vrede. Het rapport wees op de wijdver breide schending van mensen rechten in het land, zowel door het regime van het Nationaal Islamitisch Front(NIF) als door, de rebellerende bevrijdingsbe weging SPLA. Verbruid In oktober 1994 verbruidde Pax Christi International het hele maal bij de machthebbers in Su dan. Onder de titel „The French Mig-straaljager laadt wapens onder de vleugels op de landingsbaan bij de Zuidsudanese hoofdstad Juba. De landingsbaan is betaald uit ontwikkelingshulp van de EG de katholieke kerk gedegradeerd tot doorsnee vrijwilligersorgani satie. De fundamentalistische re geerders ontkennen daarmee de christelijk-religieuze achter grond van het werk, dat de katholieke kerk in het land doet. Bovendien negeert de wet de aanwezigheid van miljoenen christelijke Sudanezen. De Sudanese bisschoppenconfe rentie weigert de wet te erken nen en heeft begin februari fel geprotesteerd bij Sudanese rege ring. „We zijn ons ervan bewust dat de regering van Sudan de islam steunt als de officiële religie van het land, maar wij als christenen vragen een gelijkwaardige posi tie en we verwachten behandeld te worden zoals de moslims wor den behandeld," aldus de bis schoppen in een brief aan het staatshoofd Omar el Bashir. De bisschoppen zoeken de weg van de dialoog met de islam. Ze willen met het Sudanese regime een soort werkafspraak maken over de manier waarop de katholieke kerk in Sudan kan- functioneren. Door al deze ontwikkelingen heeft Sudan zich meer dan ooit internationaal geïsoleerd. Buurlanden die eerder noch tot vrienden konden worden gere kend, hebben zich van het land afgekeerd. De jonge republiek Eritrea, een buur die Sudan tot nu toe steunde, wil niets meer met Khartoum te maken hebben. Voor Etiopië geldt hetzelfde. In het zuiden heeft de NIF door bombardementen op Ugandees grondgebied de regering van Museveni van zich vervreemd. Het NIF gaat koppig door op de ingeslagen weg. De recente be- noeming van de de hardliner Ali Osman Mohammed als minister van Buitenlandse Zaken is een zoveelste signaal aan de buiten wereld. t Khartoum blijft ook troepen stu ren naar de oorlog in het zuiden. Die oorlog, soms wat simpel aangeduid als een oorlog tussen christenen en Arabieren, is to taal onoverzichtelijk geworden sinds van de SPLA afgescheiden rebellenlegers met elkaar slaags raakten. Verschroeid Het zuiden is een verschroeid, van mijnen vergeven gebied met geplunderde dorpen en beleger de steden en met miljoenen men sen op drift. Levend van blade ren, zwerven ze door de bush, want wegen zijn er nauwelijks. De enige vorm van beschaving die er nog bestaat, is een geha vende structuur van de katho lieke kerk. Die wordt overeind gehouden door de New Sudan Council of Churches onder lei ding van bisschop Paride Taban. De bisschop opereert vanuit Nairobi in Kenya in een smalle strook SPLA-gebied in het zuid oosten van het land. Hij wordt daarbij geholpen door enkele volhardende Zuidnederlandse leken en priesters, die vanwege de schuivende fronten al her haaldelijk hebben moeten vluch ten. Uitzicht op een oplossing voor Sudan, lijkt er nauwelijks. Vredesinitiatieven zijn al her- haaldeijk gestrand. „Khartoum krijgt wapens, de warlords krijgen wapens en het westen kijkt toe," aldus een hulpverlener. „Het gevaar is aanwezig," aldus Lilian van Weel van Amnesty International, „dat de wereld leert leven met de jammerklacht zoals die uit Sudan opstijgt. Wij willen die lijdzaamheid doorbre ken." Door Jan Bouwmans De Walburganacht is de nacht van 25 februari. Het is de nacht, waarin de hek sen zich verzamelen in het Duitse Harzgebergte om daar rond te spoken op de Blocksberg. Op 25 febrauri is het in de katholieke kerk de feestdag van de heilige Walburga, die geleefd heeft van 710 tot 779. Wat mag de heilige Walburga dan wel niet met de Walbur ganacht en heksen te ma ken hebben? Buiten de naam om niets. Het rondspoken van heksen op de Blocksberg in de Walbur ganacht gaat terug op een Oudgermaans bijgeloof. Het neemt niet weg dat de heilige Walburga ook niet voor de poes moet zijn geweest. Ze was een nichtje van de heilige Bonifatius - van die bron in het Friese Dokkum die nog niet zo lang geleden voor pel grimsdoeleinden in oude glo rie is hersteld. Ze werd gebo ren in Engeland, maar heeft, net als haar oom, haar leven doorgebracht in Duitsland; de langste tijd in het dubbelk looster van Heidenheim. Walburga deed grootse din gen. De duivel wakkert op zee een storm aan, maar die gaat na een gebed van de heilige weer liggen. Zij geneest een dochter van een kasteelheer, nadat ze over de ophaalbrug is geschreden zonder door de honden te zijn aangevallen. Ze staat niet alleen te boek als beschermheilige voor boeren, landslieden, vee en het gedijen van veldgewassen, maar ze be schermt ook tegen hondebeten en hondsdolheid. En ze is de patrones van de Belgische stad Oudenaarde. De boeren hebben altijd al ruime keuze gehad als het om beschermheiligen gaat. Ze moeten de heilige Amalberga van Gent delen met de zeelie den, want deze heilige maagd uit de achtste eeuw beschermt tegen schipbreuk, hagel en koorts. Voorwaar een verras sende combinatie. Maar wie kent niet de heilige Antonius. Die is Praktisch nietfe! treffen. Als hij preekte i„ I open lucht en het ging nen, bleven zijn toehoorfci mooi droog. Dankzij Anto J kan een zuigeling van de onschuld van zijn ai,I der, die is aangeklaagd gens echtbreuk. Hij laat s jongen uit de dood opsta. zodat die de onschuld vanil vader kan bevestigen aan II dood van zijn zoon. Maarev,,| goed redt hij een schip inn#J op zee. Behalve patroon V11| een aantal steden in V* 1 ropa is de heilige AntonjJ van Padua beschermhefcl van gelieven, echtelieden! vrouwen, kinderen, reizifci mijnwerkers, paarden 't.| ezels, schuts tegen onvruchj baarheid, koorts, pest, nen, schipbreuken en rampen. Maar zijn roem heeft hij te danken"1»! hulp bij het terugvinden v verloren voorwerpen. Over alle mogelijke beker.,, en minder bekende heiligen"! een prachtig boek verschenj bij Gooi en Sticht. 'Heiliger'! van alle tijden' heet het. Het! een naslagwerk, dus alleopgj nomen heiligen zijn op alfabe-| tische volgorde Het boek bevat alle die vermeld staan in i mene Roomse heiligenkalen-| der van 1969, aangevuld n wat bekende heiligen uit oi®| streken. Van elke heilige woJ den naast de kerkelijke feesj dag en de historische lever feiten ook de legenden vi meld die over hem/haar i waard zijn gebleven. Maarooil het bijgeloof dat eventueel oi zijn persoon heeft gehanga de plaatsen waar de heilij bijzonder wordt vereerd, vul welke kwalen en andere zaktJ hij/zij als bijzondere bil schermheilige geldt en tensloil te de afbeeldingen in de kuiï| van de loop der eeuwen. 1 van zijn er 82 in kleur en )'l| in zwartwit in het boek c nomen. Het is kortom '«si prachtig verzorgde uitgaul begrijpelijk maar helaas nidf goedkoop. 'Heiligen van alle tijden, tevennl Legenden Iconografie'. Uitjrl verij Gooi en Sticht, 89,-. Haarlem (anp) - De 115 bijbelgenootschappen in de werd hebben in 1994 23 miljoen minder bijbels en bijbelgedeeil verspreid dan het jaar ervoor. De verspreiding van compit| bijbels en nieuwe testamenten steeg licht, terwijl het i verspreide bijbelgedeelten sterk daalde. Dat blijkt uit gegevens van de Wereldbond van Bijbelgenotf schappen (UBS), waartoe ook het Nederlandse Bijbelge»! schap in Haarlem behoort. Het totale aantal bijbels en bij belgedeelten dat zijn weg vond naar het publiek, daalde van 631 naar 608 miljoen. De bijbelge nootschappen verspreidden vo rig jaar 18,5 miljoen complete bijbels. Dat is een half miljoen meer dan in 1993. Het aantal verspreide nieuwe testamenten steeg van 13,4 naar 13,5 miljoen. In Europa en het Midden-Oosten is de verspreiding van bijbels en bijbelgedeelten met 8 procent gedaald van 14 tot 12,8 miljoen. In Afrika bedroeg de daling ruim 11 procent. De stijging van 22 procent in de regio Azië/Pacific is vooral te danken aan de pro- duktie van een drukpers in de Chinese stad Nanjing, waar bin nenkort 2,25 miljoen bijbelsd jaar gedrukt kunnen worden. I Vooral in Albanië, Cyprus fflif voormalig Joegoslavië nam 'j aantal bezitters van een bijr toe. In Albanië komt dat oiri er een full-time medewerksj aangesteld bij het nationale ïl belgenootschap. Het u"1™ nootschap op Cyprus de op verzoek van de Grieks-li thodoxe Kerk duizenden nie<| testamenten op scholen. In tenminste 2092 van de S| schatting 6000 talen en dialed die de wereld rijk is, was inl'l een bijbelboek beschikbaar, ij hele bijbel is inmiddels besdt baar in 341, het nieuwe i"1 ment in 822 talen en c' Ex-legeraalmoezenier Rogier 't Hoen uit Weert werd begin van dit jaar middelpunt van een fel kerkelijk conflict. De po pulaire priester, die in Weert en omgeving op handen wordt gedragen, werd slachtoffer van een klacht van een pastoor over zijn onorthodoxe aanpak. Er kwam een ac tiegroep die vijfduizend handtekeningen ophaal de. De pater zelf zweeg. Maar nadat hij voor zich zelf de beslissing had ge nomen ermee te kappen, maakte hij van zijn hart niet langer een moord kuil. Door Liesbeth Bukkems en Ber Crouzen Nederweert - Hij maakt grappen en grollen, lacht uitbundig, maakt een opgeluchte indruk, nu de kogel door de kerk is. Maar opeens zegt hij: „Mijn hart bloedt. Het doet ontzettend veel pijn de mensen hier los te laten. Maar het kan niet anders. Ik ben op. 't Hoen kraait niet meer. De achttien Limburgse tropenjaren zijn me niet in de kouwe kleren gaan zitten." Maar dat is natuurlijk niet de echte reden waarom de capucijn Rogier 't Hoen (66) abrupt stopt 'Nee, niet ik, het bisdom laat de mensen in de steek' met zijn pastoraal werk in Lim burg. De échte reden is dat er geen uitzicht is op verandering. De komst van bisschop Frans Wiertz heeft niet geleid tot meer ruimte voor paters als 't Hoen. Analyserend zegt de pater: „Wiertz lijkt een gevangene in de handen van zijn staf. Hij heeft die staf van Gijsen overge nomen en die bepaalt nu nog' steeds het beleid." Het bewijs ligt op tafel. V FOTO PETER WIJNANDS Vicaris Van der Meer schrijft eind januari in een brief aan een echtpaar dat door 't Hoen is getrouwd: „Pater 't Hoen weet veel mensen echt aan te spreken. Hij heeft hart voor hun noden. Hij begrijpt hun situaties. Maar hij gaat wel te veel zijn eigen weg. Het komt te vaak voor dat hij in feite de mensen iets voorspiegelt. Hij doet alsof zij de genade van de sacramenten der Kerk ontvangen, dat zij zich weer een keer thuis kunnen voe len in de Kerk." Als een echte groot-inquisiteur vonnist Van der Meer: „Wat in feite echt gebeurt, is dat zij wel een of andere aansprekende rite hebben meegemaakt, maar niet een sacrament van de Kerk. Zij hebben niet de weg naar de Kerk gevonden, maar de weg naar hartelijkheid en het begrip van een toevallige persoon. Boven dien is het een illusie te menen dat pater 't Hoen op zo'n voor treffelijke wijze de mensen weet aan te spreken. En hen op die manier weer bij de Kerk heeft gebracht. Want door zijn feite lijk spreken over de Kerk jaagt hij hen er weer even hard uit. Hij pleegt geen liturgie van de Kerk, maar een liturgie van 't Hoen." Het blijft even stil in de woonka mer. „Nu valt het masker af", zegt de ex-legeraalmoezenier. „Ik heb een gesprek gehad met Van der Meer. Dat was hartelijk en vriendelijk. Ik had er een goed gevoel over. Maar daarna schrijft hij zo'n brief. Daarmee trapt hij mij recht in het hart", zegt 't Hoen gekwetst. „Ik weet best dat ik me soms wat onparlementair uitdruk, maar hier wordt mijn zorg aan de mensen finaal onderuit ge haald. Niet alleen mijn integri teit wordt met voeten getreden, maar ook die van de talloze mensen waarvoor ik pastoraat bedrijf." Hij vervolgt: „Zouden de mensen zo dom zijn dat ik hen slechts illusies voorspiegel? Horen har telijkheid, begrip voor noden, voor situaties van mensen niet tot de kerk? Hangen de sacra menten zo maar los in de lucht 'zonder persoonlijke creativiteit en inventiviteit? Met nadruk zegt hij: „Natuurlijk ben ik niet afgeweken van de wezenlijke elementen die in ie der van mijn vieringen duidelijk aanwezig waren en als zodanig ook werden herkend." Het stoort hem dat zelfs een man als deken W. van der Valk van Weert, sprekend over de vijfdui zend handtekeningen, gering schattend tegen hem opmerkte: „Ach wat, de mensen hebben er toch geen verstand van. Ze zijn niet onderlegd." Het tegendeel is het geval, meent 't Hoen. „Ik heb in totaal zo'n veertienduizend reacties gekre gen. Dat is opmerkelijk. Limbur gers zoeken liever geen conflic ten. Maar uit al die reacties blijkt dat ze zich nu willen ont worstelen aan een kerkelijke be voogding. Ik had gedacht alleen te staan in mijn strijd. Maar kennelijk herkennen veel men sen in mij een bevrijding, waar de kerk in feite voor is bedoeld. Limburgers zijn mondig gewor den en daar ben ik trots op. De mensen nemen het niet meer dat de kerk plaatsvervangend voor hen denkt." Rogier 't Hoen is opgelucht. Met smaak vertelt hij ervaringen uit zijn leven. „Het preken zit mij in het bloed. Ik vind het heerlijk een groep te boeien, de aandacht gespannen te houden, in te spe len op de reacties van de toe hoorders. Ik heb het vak geleerd tijdens de jaren dat ik volksmis sies preekte. Vooral in de volkse parochies van de grote steden. Daar heb ik het echte leven ontmoet." Zoetsappig Toen dat werk afliep werd hij aalmoezenier in het leger. Jaren lang moest hij jonge mensen zien te boeien. „Daar kun je niet met zoetsappige verhaaltjes aanko men. Daar moest je rechtuit spreken in de taal van de jonge ren." In Limburg werkte hij vanuit de militaire opleiding KMS in Weert. Zijn basis lag bij de ge zinnen van de beroepsmilitairen. Maar al snel werd de basis ver breed door zijn diensten in het campingcomplex de IJzeren Man in Weert. Daar wist hij een dui zendkoppig publiek te boeien. Ineens grijnst hij. „Tijdens een kerstviering in de open lucht, toen het acht graden vroor, zag ik dat heel wat mensen een heupflesje cognac bij zich had den. Ik had een kerststal ge maakt en daarin een pop als kindje Jezus, voor een echte ba by was het te koud. Toen zei ik: 'het is goed dat u een flesje meegenomen hebt, maar als u het kindje ziet bewegen moet u toch gaan oppassen.' Zoiets be denk ik ter plekke." Jarenlang kon hij ongestoord zijn gang gaan, tot in het midden van de jaren tachtig een groep jonge priesters vanuit Rolduc benoemd werd in het dekenaat Weert. Toen begonnen de con flicten. Een sympathisant karakteriseer de de situatie: „Eigenlijk is 't Hoen nog een man van het twee de Vaticaans concilie, een man van openheid en nieuwe ideeën. Een gevaar voor de kerk Gijsen." De pater maakt de® lyse af: „Het beleid in hel» dom Roermond is er onder Cl sen stelselmatig op weest die concilie-mensen te A leren en uit te stellen. Tja, ze nu ook bij mij gelukt." Was er geen andere heid? 't Hoen: „Ik heb nogeen ges| gehad met deken Van der Het was een sympathiek1 sprek. Hij dacht erover mi] werkplek aan te bieden. M rochie of zoiets. Hij moester met de bisschop over sf" Maar ik zie niets in zo'n sing. Dan moet ik mij g»1 den aan de voorgeschreven n van de Kerk. Voor mij een»* gelijke opgave. Dat druist m gen mijn manier van Maar vooral tegen het van mensen die zich ro aanpak herkennen." „Ik heb serieus overwogei wille van de mensen zo'n te aanvaarden. Maar dan i mijn spontaniteit en creati j kwijt en word ik puur tenaar, zonder innerlijkej te. Dat kan ik niet meer. Hij laat dus de mensen steek? 't Hoen veert op: „Nee, iklaijl mensen niet in de stee bisdom laat de mensen 1 steek, door mij de rui 1 weigeren op mijn manier ken." t OËSTEM NEDERLAND 1 Ó7ÓTi5«t^ „q 00 Koekeloere ?,15 Binnenkort bij de NC Siting voor docenten (tot 09.2 l;h07(n) Nieuws uit de (»t,a20) A Afl 1 n40 Vasten. Afl. 1 ,00 (TT) Schooltv-Weekjo 1U0 Tekst tv ,624 Nieuws voor dov slechthorenden ,631 (TT) Ja natuurlijk: B en planten, tuinmagazine ,701 Willem Wever, vrat kinderen beantwoord l730 Cartoon Club, met i Panter, Popeye, Woody Woodp paffy Duck ,757 Boggle, spelletje ,8 29 A Different World, co ,8 57 Prettig weekend, uitg ,928 Stedentrip, reportage ropese steden: Istanbul 2031 Lieve Martine, vragen kers behandeld 2) 22 Brandpunt, actualiteit 2158 NYPD Blue, politieseril 2248 Sporen: Choice and I 2-delige documentaire. Deel 1 23.51 Journaal 23.56 Nieuws voor dov slechthorenden ""NEDERLAND 2 07.00 Journaal 07.06 Lingo, spelletje 07.29 Ontbijt tv met 07.30 i journaal 08.28 Journaal 08.33 Boggle, spelletje 09.00 Journaal 09.05 (PP): PvdA (19 08 Kook tv Via Ria, discussie Frans voor beginner Pronto, Italiaans voo 09.29 10.19 10.47 ners 11.16 11.41 12.08 letje 13.00 13.08 13.38 14.28 (VARA) (TT) Lingo, sp (AKN) Natuur in eige (VOO) Lucky Lotto li Journaal (TT) Oppassen!!!, Sonja, talkshow (TT) Bureau Kruislaaij serie 15.20 (TT) Jules unlimited, ne 16.00 (TT) Journaal 16.07 Peppi en Kokki, kindd 16.25 The Teenage Hero tekenfilm 16.49 Bassie en Adriaan ei vol verrassingen, jeugdserie 17.22 Keeping Up Appeara medy 17.58 (TT) 2 Vandaac actualiteiten, 18.00 Journa Sportjournaal en 18.47 Hoo uit het nieuws 18.55 De dierenspoedklinir 19.30 (TT) Onderweg naar i SUSKE EN WISKE: lêmbik LAHIBIKt Hu mar te tien, hy is lussen de verduenen f- BOES ONTDEK DE VERS

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1995 | | pagina 20