liaise olifant met uitsterven bedrei
Saturnus en Jupiter beschermen de aarde
1
I
ulst weg
de Drie
lermens Kaukasus voedt discussie over afstamming mens
Èen reu^eiistorm blies
dfe dinosauriërs weg
'Wolvenogen' houden
herten van de straat
muziekarchief
ïoske gered
-Awards
Springsteen
11 tuur behoud
■rijksmusea'
ost krijgt de
'ieterse Prijs
Politiek heeft wetenschap
niet veel meer te bieden
1
deStem
WETENSCHAP
20.000 jaar otide
jacht-boemerang
werkt nog steeds
Boenen jaren
e schedel
van aap ontdekt
mum
VRIJDAG 3 MAART 1995
FOTO WJKSTRA
zal het komende seizoen niét
het televisieprogramma 'Wfe
producent IDTV een aanblt-
ïa te ontwikkeien,
teruggekeerde 'Wie van de
Naast het nieuwe program
die als acteur bekendheid
irie 'Medische Centrum West',
isical produceren.
erlandse muziekarchief van de
foske is definitief veilig gesteld-
idica heeft de privé-collectie nu
Verschillende subsidiënten, zoals
de Algemene Loterij Nederland,
er het beheer over een andere, nog
Noske overgenomen. Deze to nu in
mengebracht met Noske's vereame-
66 muziekuitgaven van voor 1810 ee
n 20e eeuw. De collecties werden eft
de collecties. Dat is niet bet gev*1
ie is uit veiligheidsoverwegingen •c*
gebracht, maar ligt daar achter «lot
„onze redactie wetenschappen
'2 nden/Tiblisi - Georgische archeologen heb-
jn de Kaukasus, het gebergte tussen de
harte Zee en de Kaspische Zee, de onder-
at aangetroffen van een mens die tussen
en 1,8 miljoen jaar oud geleefd moet
Rebben.
hat is even oud als de oudst bekende resten van de
-no erectus in Oost-Azië en Afrika. De onder-
-ters publiceerden hun bevindingen onlangs in
L Britse tijdschrift Nature.
[mo erectus wordt algemeen beschouwd als de
oorouder van de moderne mens (Homo sapiens).
jjjt fossiele skeletten hebben geleerden opgemaakt
ijl de erectus ongeveer even groot was als wij en
let als wij rechtop lief». Zijn herseninhoud bedroeg
Laveer tweederde van die van de moderne mens.
Bit bet zware kaakgewricht leiden onderzoekers af
dat erectus voor veel werkzaamheden zijn tanden
moet hebben gebruikt.
Dat wettigt de veronderstelling dat hij nog geen
volleerd gebruiker van werktuigen was. Wel staat
vast dat Homo erectus als eerste mensachtige de
geneugten van het kampvuur heeft ontdekt.
De vondst in Georgië kan een belangrijke bijdrage
leveren aan de discussie over de menselijke evolu
tie. Daarover bestaan momenteel drie hypothesen.
De meeste paleo-antropologen zijn ervan overtuigd
dat de moderne mens (Homo sapiens) zich in
Afrika heeft ontwikkeld uit Homo erectus en van
daaruit over de rest van de wereld is uitgezwermd.
Anderen menen dat precies het omgekeerde is
gebeurd. Homo erectus zou volgens hen vanuit
Afrika grote delën van de Oude Wereld hebben
gekoloniseerd, in Oost-Azië tot Homo sapiens zijn
geëvolueerd en van daaruit de omgekeerde route
hebben gevolgd, terug naar Afrika.
De vertegenwoordigers van die stroming voelen
zich gesterkt door recente nieuwe dateringen van
Homo erectus-fossielen uit Indonesië. Die geven
een ouderdom aan van om en nabij 1,8 miljoen
jaar, een half miljoen jaar ouder dan tot voor kort
werd gedacht.
De derde stroming veronderstelt dat moderne
mensen onafhankelijk van elkaar zijn geëvolueerd,
zowel in Afrika als in het oosten van Azië. Dit
wordt echter door de meeste onderzoekers onwaar
schijnlijk geacht, mede met het oog op het gene
tisch bewijsmateriaal. Dat lijkt erop te wijzen dat
alle mensen op aarde genetisch nauw verwant zijn
en afstammen van dezelfde voorouder.
De archeologen deden hun ontdekking in Dmanisi,
in het oosten van de republiek Georgië. Het was
tussen de achtste en de twaalfde eeuw een belang
rijk cultuurcentrum.
Bij opgravingen werden putten uit die tijd aange
troffen die gediend hebben als opslagplaats voor
graan. In de wanden van een van de patten werden
begin jaren tachtig de eerste botten gevöftften van
dieren uit het Iaat-PIioceen en het vroege Pleisto
ceen, ongeveer 1,8 miljoen jaar getedéü |rö?er
werden ook stenen werktuigen aangetroffen w&W
menselijke activiteit duidden. De vondst vöü efe
onderkaak dateert uit 1991.
Naar het zich laat aanzien klopt dé datérinjf van
de menselijke botfragmenten. Wat geleerden bp
het ogenblik vooral verbaast, is waartel Hottw
erectus nooit in Europa is opgedoken. Uit het
fossielenarchief blijkt dat hij zich verder oCeftCte
hele Oude Wereld heeft verspreid. «||a
Verondersteld wordt dat zijn afwezigheid in EUfte
pa mogelijk samenhing ,met het klimaat. ÊuJ
verkeerde in die tijd iS de greep van een Lté
Ook wordt wel gedacht dat de toenmalige n
niet was opgewassen tegeö de grote roofdieren
destijds het Europese vasteland onveilig maak
pringsteen heeft woensdaga-
I ay-awards, de hoogste «ïder-
^reld, gewonnen. Sheryi Crow
inger Tony Bennet mocht twee
ontvangst nemen voor Zijn
een man die aan aids lijdt.
Sheryi Crow kréég de prijs ah
beste debuterende artist. Haar
single All I Wanna do is bij d«
vrouwen de beste plaat van het
jaar. De oud-gedfënden Boiling
Stones waren ook van de partij.
De elpee Voodoo Lounge werd
gekozen tot het beste rockalbum.
rsmusea moeten Voor ooneerve-
|7 geld kunnen blijven krijgen
Iltuurbehoud. Ook moet et een
tomen dat dezelfde opzet krijgt
nds.
de Musea, een onderdeel van de
Jen advies aan staatssecretaris Nuis
[ft eerder gezegd dat het huidige
EOOO voor de rijksmusea wordt
bm achterstanden bij beheer en het
I zoveel mogelijk weg te werken.
|S eenderde van dë niet-rijksmusea
de gelden van het Deltaplan. Dat
ingevraagd kan volgens de Rijks
regeling, waarbij het rijk 40 procent
nt door provincies, gemeenten of
jraeht. Mogelijk levert het voor de
t bij elkaar te sprokkelen.
Ie schrijfster Arate Provoost (30)
rijs voor haar jeugdboek Vallen,
i overhandigde haar de onder-
In geldbedrag van 25.000 gulden
Amsterdam. Het was de achtste
laan een Nederlandstalig literair
■ar won Toon Teilegen met Bijna
waarvoor ze in. België twee prij
zen kreeg. Daarna schreef ze
Niet uitlachenDe wekker en
het mes, en Kauwgum voor de
held.
Vallen, bedoeld voor H-jarigen,
gaat over de 16-jarige Lucas die I
met zijn moeder vakantie viert ,1
in het huis van zijn overleden j
grootvader. Zijn opa blijkt een
oorlogsverleden te hebbes, iet*
wat Lucas niet wist. Naarmate
hij de waarheid achterhaalt,
raakt hij onder dé invloed van
neo-nazi Benoit.
De jury meent dat Provoost hei
lef heeft gehad veel ineens aan
de orde te stellen. Ze vindt het
knap dat zij een gecompliceerde,
moderne werkelijkheid voelbaar
en inzichtelijk heeft weten te
maken 'zonder gepreek, zonder
terechtwijzing, zonder moralis-
[poorLeahMakabenta (ips)
:ok - De olifant is eeu
wenlang het symbool van
Ihailand geweest. Tot 1917
Lierde de dikhuid zelfs de
[nationale vlag. Maar nu be-
t de vrees dat de olifan-
..II over twintig jaar zijn uit
gestorven in Thailand.
I Het is een combinatie van mis
bruik. verwaarlozing, Menselijke
[hebzucht en onvoldoende wetge-
zegt Soraida Salwaia, se-
rctaris-generaal van de stich-
g Vrienden van de Aziattoche
[Olifant (FAE).
[Ér zijn nu nog drieduizend tam
me en tweeduizend wilde Olifan-
u in Thailand. De snelle econo
mische ontwikkeling gaat ten
van Thailands bossen en
erooft daarmee de olifant van
natuurlijke leefomgeving,
sterven tijdens hun zoek-
icht naar voedsel, of ze worden
[gedood door ivoor-jagers.
■Er komen steeds vaker berichten
]over kuddes olifanten die, op hol
r de inkrimping van
[hun territorium, dorpen in de
provincies onder de
iroët lopen. Natuurbeschermers
|viezen dat de ontbossing zal iei-
tot een bikkelharde overte-
tussen mens en oli-
|Velen s
I De bedreigde dorpsbewoners
[kunnen geen goed meer doen in
de ogen van de lokale autoritei-
j ten en de olifantenliefhebbers.
I Eerst veroveren ze terrein op de
olifanten, en dan gaan ze klagen
dat de in het nauw gedreven
dieren hen terroriseren, zo luidt
de klacht, ook van Soraida.
„De wilde dieren hebben een
eigen plek, maar wij mensen ko-
I men hun woonomgeving binnen-
vallen. Ze hebben geen voedsel
I meer en hun leefgebied wordt
[vernietigd. Waar kunnen ze te
recht? De aarde wordt toch niet
alleen door mensen bewoond?"
[Maar ook de tamme olifanten
[maken zware tijden door. Die
werden tot voor kort vooral in-
gezet in de houtindustrie, waar
I ze de boomstammen moesten
't ,,4'. j'
doof vait al het getoeter en fffei
branden ze hun voetzolen aan
het hete asfalt.
Sommige mahouts kunnen htm
olifattt niet meer onderhouden
en verkopen hem aan illegale
houtkappers of zakenlui die hém
slachten voor zijn vlees en zijn
huid.
De beweging voor de bescher
ming van de olifanten in Thai
land tereeg vorig jaar veel publi
citeit 'tam het baby-olifanj$6
Honey- door een vrachtwagen
Werd aangereden na een toeris
tische voorstelling. Honey brak
daarbij haar heup ai haar rijg.
Dé ifispéühingen van doktofite
oift'Honey te redden Weiden Bet
hele land vter maanden lang in
de greep. Ze overleefde het on
geluk Uiteindelijk niet.
Soraida, die veel lof oogrttéfYan-
höar inspanningen voor
is de stuwende krapKt
achter het oilfenten-hesSpltlal
EituÖioven - Het uitsterven uön de dinosauriërs, 65
ttiSjoën jaar geleden, blijft raadselachtig. De meeste
geleerden zijn er inmiddels van overtuigd dat de reuzen-
rëptielen aan hun einde kwamen als gevolg van een
kosmische catastrofe: het neerstorten van een ruimterots-
blok van pakweg tien kilometer in doorsnee.
Onduidelijk was echter hoe zo'fl komeetinslag wereldwijde
pöesequenties kon hebben. De Amerikaanse klimatoloog Ema-
itufel denkt inmiddels te weten hoe dat komt.
Hij zegt dat het neerstorten van eën komeet of asteroide in een
ondiepe zee het water ter plaatse zGU kunnen verwarmen tot
öJBer dan 50 graden Celtos. Dardoot zou een orkaan ontstaan
Is' ongekende omvang, in het 'oog' van de storm zou de
lïtehtdruk binnen veertig uur dales tot 350 millibar (eenderde
van de normale atmosferische druk). Daardoor zouden winden
ijhtstaan toet snelheden van tot 300 meter per seconde, negentig
procent van de geluidssnelheid.
Bovendien zou zo'n gebied van extreem lage druk als een soort
'Stofzuiger' waterdamp en Stof de atmosfeer in zuigen. De stof-
«1 tlampdeehjes zouden door de 'hyperkanen' (Emanuels term
voor'Öe door hem beschreven super-orkanen) ver de stratosfeer
in Worden geblazen. De deeltjes zouden jarenlang in de bovenste
lagen van de atmosfeer kunnen rondzweven en de ozonlaag
ernstig aantasten, met alle gevolgen van dien voor het leven op
aarde.
De komeetinslag die vermoedelijk het einde van de dinosauriërs
hééft ingheluid, vond plaats in het huidige Mexicaanse schier
eiland Yucatan. Op de plek van de inslag bevond zich 65 miljoen
.jaar geléden inderdaad een ondiepe binnenzee.
HonQf,,
van FAÊ in de noordel i
rineié kampang. Ze zeg
meeste baby-olifantjes niét t
zijn, maar ifi de bossen zijn Weg
genomen van hun 'wilde' taoe-
Natuurbeschermers vrezen dat de ontbossing in Thailand zal leiden tot een bikkelharde overlevinqsstrijd tussen mens en olifant.
FOTO ANP
duwen, dragen en opstapelen.
Aan het begin van deze eeuw
waren er naar schatting 100.000
olifanten (twintig keer zoveel als
het huidige totale aantal olifan
ten in Thailand) dagelijks als
lastdieren in de weer.
Het recente verbod op de hout
kap en de opkomst van nieuwe
technologieën hebben daaraan
een einde gemaakt, maar er gaan
geruchten dat de olifanten nog
I II I I II I
steeds worden gebruikt bij ille
gale houtkapoperaties.
De Thaise media en dierenbe
schermers melden vele gevallen
van wrede mishandelingen bij de
illegale houtkap. „Ze krijgen
amfetaminen toegediend en
moeten dag en nacht werken,
totdat ze er letterlijk dood bij
neervallen," zegt Soraida.
„Wanneer ze ter aarde storten,
worden hun poten gebroken,
soms zelfs hun ruggegraat. Som
mige dode olifanten zijn in zo'n
toestand aangetroffen."
De 'mahouts' (olifantenberijders)
die hun dier liever in leven hou
den, staan echter voor het pro
bleem dat ze een flinke mond te
voeden hebben. Daarom gaan
veel mahouts met hun olifanten
naar de dorpen of de steden om
de toeristen of de Thai ermee te
vermaken. Het 'onder-de-buik-
van-een-olifant-door-lopen'
brengt volgens de Thaise overle
vering veel geluk.
Erg gezond voor de olifanten
zijn deze toeristische uitstapjes
niet, vooral in een stad als Bang
kok, waar passanten zich regel
matig kunnen vergapen aan oli
fanten die files proberen te om
zeilen. Daarbij ademen de dieren
een onnatuurlijke hoeveelheid
uitlaatgassen in, worden ze half
ders. Dé dorpelingen zoudeh.jao
moeders doden en de baby's ver
volgens voor 4000 dollar per
stuk verkopen. De FAS is erin
geslaagd de autoriteiten van
Bangkok eeu verbod te laén
uitvaardigen tegen de aamsteaig-
heid van olifantea in de stad.De
nstanders van dez'ë fnaétte-
_9eh Zfeggen dat de olifferrteo
zelf er hét slachtoffer van Zullen
zijn, omdat ze worden beröofd
van kost en Inwoning. Dé ïisaat-
regel is nog niet van firaCïït
geworden.
De FAE pleit voor dé opheffing
van het onderscheid tussen tam
me en wilde olifanten. Ze WH dat
beide categorieën onder
schermingswet van 1992
te vallen. Die wet verbi)
handel in wilde dieren. T» be
staat echter ook een Thaise wet
die het gebruik van olifhnten als
lastdieren goedkeurt. Onder
zoeksdirecteur Chawan Taiiln-
korn van Thailands staatsbosbe
heer vindt dat die wetten met
elkaar in tegenspraak zijn.
-■ -- -F- Ui». -j.
London - Een hert stapt in het duister vlak voor zonsopgang
de weg op. Plotseling komt ef luid brullend een paar honderd
kilo metaal de bocht om gescheurd. Het hert schrikt zich een
hoadje en wil zich uit tfe voeten maken, maar het is al te laat.
'.ajk. vv
Zip belager is vee! sneller dan
hij'van roofdieren gewend is; een
botsing is onvermijdelijk. Resul
taat: hert dood, auto total-loss.
Op de Britse wegen spelen zich
elke week tientallen van zulke
dramaatjes af. De herten hebben
nog Sitijd niet door dat auto's
levensgevaarlijk zijn. Daarom
hebben Britse natuurbescher
mers de oude natuurlijke vijan
den van het hert van stal ge
haald - zij het slechts in figurlij-
keZia.
Ldngs Wegen in het graafschap
Staffordshire zijn bij wijze van
experiment reflectoren geplaatst
die het licht van de koplampen
van naderende auto's het bos in
weerkaatsen. De gereflecteerde
lichtflitsen herinneren de herten
blijkbaar aan de ogen van roof-
dieten als de wolf en de lynx.
Daar schrikken ze zo van dat ze
de Weg vermijden.
Het merkwaardige is dat met
name wolven in Groot-Brittan-
ni? al eeuwen niet meer voorko
men. De laatste Britse wolf werd
driehonderd jaar geleden ge
dood. Er leeft dus op het hele
eiland niet een hert meer dat
ooit een wolf heeft meegemaakt.
Desondanks herinneren de her
ten gieh blijkbaar de roofdieren
die hen lang geleden bedreigden,
want het Britse departement
voor bosbouw heeft vastgesteld
dat het aantal nachtelijke aan
rijdingen van herten langs de
weg waar de proef wordt gehou
den, met negentig procent is te
ruggelopen.
Helaas is er een probleempje: de
harten zijn slim genoeg om te
wachten tot de dageraad, als de
'wolven' verdwijnen. Vervolgens
steken ze alsnog de weg over -
midden in (ft ochtendspits. Het
departement constateert nu weer
een 'verontrustende toename' in
het aantal hertenaanrijdingen
tussen zeven en negen uur 'si
ochtends.
Door Wlartijn Hover
Eindhoven - Sinds Huygens de telescoop uitvond staat de
sterrenkunde in Nederland hoog aangeschreven. Nederlandse
sterrenkundigen hebben belangrijke bijdragen geleverd aan
de ontwikkeling van de astronomie.
Londen (dpa) - Al op het
eind van de Oude steen
tijd ongeveer 20.300 jaar
geleden hadden de men
sen de beschikking over
zeer functionele boeme
rangs.
Dat blijkt uit proeven met
«en plastic kopie van een
acht jaar geleden in Polen
ontdekte boemerang van
ivoor van een mammoet.
Het oeroude wapen is prima
afgewerkt, meldt het Britse
wetenschappelijke blad Na-
toe in zijn jongste editie.
Het is de enige boemerang
m zijn soort die van mam
moet-ivoor is gemaakt. Het
wapen weegt ongeveer acht
ons en is 71 centimeter lang.
Qua formaat lijkt de boeme
rang op de werphouten die
anno 1995 nog wordea ge
bruikt in Queensland, een
provincie van Australië.
De boemerang van meer
dan 200 eeuwen oud is ver
sierd met lijnen en werd
waarschijnlijk gebruikt
voor de jacht op kleine die
ren. Omdat het originele
exemplaar te kostbaar Is
voor proeven, hebben des
kundigen een getrouwe ko-
Pie gemaakt.
Bij de proeven vloog de boe
merang tot 66 meter ver en
bereikte een snelheid van
al,4 meter per seconde (89
m Per uur). In vergelijking
®et houten boemerang*
beeft een werphout van
«oor door zijn grotere ge-
«toteen hogere slag-
Daarom lijkt het een ge
tocht wapen te zijn ee-
meesh Maar de oeiwte
boemerang keerde niet, eo-
de meeste hedendaagse
totollen, bij een mislukte
worp terug naar de werper.
Door Martijn Hover
Eindhoven - Het zonnestelsel
waarin wij leven is om meer
dan één reden uniek. In de
eerste plaats natuurlijk om
dat het - voor zover wij we
ten - de enige plek in het
heelal is waar leven is ont
staan.
Maar onze zon en de haar bege
leidende planeten blijken ook in
andere opzichten af te wijken
van andere sterren. Zo is de
aanwezigheid van de reuzenpla
neten Jupiter en Saturnus kos-
mologen een doom in het oog -
zowel vanuit theoretisch als van
uit praktisch oogpunt.
De massa van Jupiter bedraagt
317 maal die van de aard, Satur
nus is maar een fractie kleiner.
Beide planeten bestaan voor een
groot deel uit waterstof. En dat
zou eigenlijk niet moeten kun
nen.
Zonnestelsels ontstaan uit wol
ken van stof en waterstofgas die
onder de invloed van hun eigen
zwaartekracht tot een schijf
worden worden samengedrukt.
De zwaartekracht is het grootst
in het centrum van de schijf
waar zich een ster vormt als er
voldoende waterstof voorhanden
is.
Ook dit is een gevolg van de
zwaartekracht, die de waterstof
in het centrum samenperst tot
een temperatuur en druk zijn
bereikt waarbij kernfusiereac
ties (waarbij twee waterstofato
men zich samenvoegen tot één
heliumatoom) zichzelf in stand
kunnen houden. Sterren ontle
nen hun licht en warmte aan
dergelijke reacties.
Alle modellen die tot nu toe zijn
opgesteld om dergelijke proces
sen te beschrijven, geven echter
aas dat de rest van het water
stofgas in zo'n planetenstelsel-
in-wording al vrij snel na de
vorming van de centrale ster
verdwenen moet zijn. Er kan
nooit genoeg van over zijn om
o Jupiter, naast Saturnus een van de gasreuzenin ons zonnestelsel.
een planeet van het formaat van
Jupiter te vormen, laat staan
twee van dergelijke reuzen.
Dat lijkt ook door waarnemin
gen te worden bevestigd. Rond
'jöfige' sterren van tussen één en
miljoen jaar oud (onze zon is
met 5 miljard jaar van 'rru^tel
bare' leeftijd) zijn stofringen
aangetroffen die zich in de toe
komst tot planeten kunnen ver
dichten. Waterstof is in de omge
ving van dergelijke sterren in
derdaad erg zeldzaam.
Daar komt nog bij dat planeten
van het formaat-Jupiter in een
FOTO AP
baan rond nabije oudere sterren
indirect waarneembaar moeten
zijn door de invloed die hun
zwaartekracht op de betreffende
ster uitoefent. Ondanks verwoe
de pogingen heeft echter nog
niémand 'Jupiters' bij anttefe
sterren dan de zon kunnen via-
den.
Gezien de reusachtige afm#tn-
gën van het heelal lig het vdtfr
de hand dat toevallige factor®
een rol hebben gespeeld bij de
vorming va« de 'gasrettkig' üt
ons zonnestelsel. De vraag „is
dét toeval samenhang
blijkbaar al even toevallige
wezigheid van het leven op
de. Sommige wetenschappers
veronderstellen zelfs dat het ijè-
ven op aarde zijn bestaan hön
Jupiter en Saturnus te danlSSn
heeft. ■- V
Ze baseren hun theorieën qgjde
zogenaamde 'Oort-wolk*, e9n
verzameling kometen die zfch
normaal gesproken ophouden
voorbij de baan van Plttto, ffe
verst van de zon verwijderde
planeet. De zwaartekracht van
de réuzenplaheten, aldus déze
onderzoekers, heeft ervoor ge
zorgd dat veel van die koiïgai
al in een zeer vroeg stadium ais
het \Vare het zonnestelsel 'tofcg-
Mazen' zijn.
Was dat niet gebeurd, Mdt tïe
veronderstelling, dan zoude aST-
dë gemiddeld elke honderddui
zend jaar worden bestookt döor
een rampzalig bombardement
uit de ruimte, vergelijkbaar mM
de inslag diè 65 miljoen jaar'
geleden, volgens alweer eefi an
dere theorie, een eifide maakte
aan de dinosauriërs.
Voör zover bekend vinden derge
lijke catastrofale bezoeken uit de
ruimte hoogstens eens in de tig»
miljoen jaar plaats. Als zoiets
inderdaad elke honderdduizend
jaar zdti gebeuren, redeneren li
geleerden, dan zou dat beteke
nen dat het léven op aarde ziéfe
nooit ongestoord had kunnen
ontwikkelen.
Eeh niet onbelangijke conse
quentie van deze nieuwe gege
vens luidt, dat het leven in
heelal Minstens net zo zeldz®
ftioet zijn als planeten Van
afmélirtfen van Jupiter. En
betekent 'dat wij inderdaad (j
léen' zijni in het universum -
aitkana linnen een afstattdt Vpa
minimaal 100 lichtjaren.
rflen
Wet,
2e staan internationaal zeer
hqog aangeschreven: one larid
staat «p hët gebied van astrono
misch onderzoek op een zeer
eervolle derde plaats, na de VS
en GroOt-Brittaimië.
D6t Nederlandse sterrenktesdi-
gen zich ernstige zorgen maken
ovér het falende wetenschapsbe
leid van hun regering, behoeft
dan ooft geen betoog. Prof. Vin
cent feke, hoogleraar kosmologie
in Leiden en Amsterdam, noemt
de manier waarop de Haagse
politici met wetenschap ral on
derzoek omgaan 'grievend'.
„Waven ze maar eerlijk," ver
zucht hij. „Ik ben ook een burger
van dit land en ik heb er alle
begrip voor dat de dingen geld
kasten. Ik besef heel goed dat er
in dte maatschappij behoefte is
aan méér dan wetenschap. Als
Den Haag eerlijk zou zeggen dat
er geen geld is, kan ik dat accep
teren."
Ma«r zo gaat het niet, heeft Icite
gefterkt. „In Den Haag hebben
ze-pigamenteB bedacht dte erop
dat ons vak niét
■tensehap, en dfen met
kaivere weienschap, levert
niets op, redeneert men. Ze pro
beert dé politiek in feite de we
tenschap verdacht te maken, als
of wij ons alleen maar bezighou
den met het doelloos opmaken
van belastingcenten. Dezelfde
argumenten overigens waarmee
politici ook de kunst verdacht
temaken."
kortzichtige beleidsmakers
"'en niet waar ze mee bezig
vreest Icke: „In de eerste
plaats is wetenschap natuurlijk
niet vergelijkbaar met een nor
male handelstransactie. Je kunt
een wetenschapper niet een bud
getegeven en dan éisea dat hij
met de resultaten op de proppen
komt die je graag wilt zien. Zo
werkt de wetenschap niet. Vaak
ztjft, de praktische en teehnologi-
ite toepassingen van weten-
"ijk onderzoek dnvoor-
- „v»,'
overigens, niet wil #egg<
ai z® mé? lucratief kunnen zij:
aldus Icke. „Alle economische
ontwimeSngét van de afgetopéft
honderd jaar Zijn het gevolg vaft
die
weten-
gcvulg
techaologisdie vooruitgang
heleftaal gestoeld is op wet
schappelijk onderzoek. Niemand
kon vöbrspellen dat de elektrici
teit zo'n hoge vlucht zou nemen
toëti de éerste onderzoekers zich
over dat verschijnsel bogen. We-
tensahap werkt nu eenmaal niet
op korte termijn."
De universiteiten hebben het po
litieke spelletje te lang meege
speeld, meent Icke - tot hun
eigen rampspoed. „Al die 'effec
tiviteitsmodellen' waarmee
wordt geschermd. Die deugen
niét. Sterker nog: die kunnen
helemaal niet deugen. Door dat
spelletje mee te spelen hebben de
universiteiten zich in feite door
de politiek in de luren laten
leggen. En nu zitten ze met de
gebakken peren."
Sao Francisco (dpa) - Ameri
kaanse wetenschappers hebben
in het Andes-gebergte in Cen-
traal-tfcli een schedel van een
aap ontdekt die volgens hen
twintig miljoen jaar oud is.
Dé datdekking van het goedbe-
waarde fossiel kan volgens de
onderzoekers belangrijke infor
matie opleveren over de evolutie
van deze diersoort in Zuid-Ame-
rika. De wetenschappers duiden
het fossiel aan met de naam
'Chilebus carrascoensis', vrij
naar de ontdekkers en de vind
plaats.
De wetenschappers menen dat
uit de grootte van de oogholtes
af te leiden is dat de aap vooral
overdag actief was. Nadere be
studering van de tanden leert
dat het dier zich met vruchten en
bladeren in teven hield.
Tot hu tse zijn nauwelijks fos
sielen van aipen gevonden in
Zuid-Atfiérika, zodat het moei
lijk was &q evolutie van deze
dieren tè reconstrueren. De apen
in dit dSel van de wereld ver
schillen la belangrijke mate van
hun soortgenoten elders.
.ter
