Bank Barings is 'bodemloze put'
no KORT
4 Lire-psy chose' leidt tot chaos in Italië
'Modelfabriek Ypenburg sluiten is dom'
Fokker kijkt al niet meer
verder dan de dag van morgen
INFORMATIE
Fokker Woensdrecht:
75 banen op de tocht
DE STEM
ECONOMIE
partij vleessalade
3 verkoop genomen
kjes daarin. Het is
luis nog vleessalade
di verzoekt u de
noemde code terug
an aankoop, waarbij
wordt vergoed.
emak.
Britse regering kondigt onderzoek aan naar controlemethoden bij banken
KOP MUNT
Condoom
ECONOMIE KORT
Aardbeien
bakje 250 gr.
Aanbieding
geldt
alleen
dinsdagen
woensdag.
EBRUARI 1995 A4
DINSDAG 28 FEBRUARI 1995 A5
vermoord
fkomst zijn gistermorgen
uveciennes, een stad niet
politie vermoedde dat de
affia, gaf later op de dag
e dat hij zijn vader, stief-
chtpaar had neergescho-
daad zijn gekomen, „om-
r zijn vader. Die was en-
zou zijn vader hem zien
e separatisten
n vijf vermoedelijke aan-
'satie ETA opgepakt. Het
en de 35 en 45 jaar. Sinds
n totaal 17 ETA-leden en
jke vangst geldt Rosario
aar geslagen ETA-com-
zich
ghoudendheid zijn twee
et een verklaring in de
oor de mensenrechten en
in de Volksrepubliek,
an, die al vier jaar gevan-
volksvertegenwoordiging
Wang Dan werd gearres-
ntendemonstraties op het
inese communistische re-
ote om een einde aan de
reden tegen corruptie en
den werd vrijgelaten na
tra-revolutionaire misda-
n horen.
rtelingen
e monnik die zegt dertig
gemarteld door de Chine-
e bevrijding van Tibet. De
et eerst tot de pers in het
ese gevangenschap,
elingen in Chinese gevan-
vangenen. Zo kreeg hij een
geperst, werd aan zijn be-
gens met een stok met uit-
eef de schendingen van de
t als onvoorstelbaar,
het onafhankelijke Tibet
n de Chinese bezetters in
kking op en decimeerden
e geestelijk leider of Dalai
dia ontkomen.
opgepakt
disehe activist van Neder-
tie vermoedt dat de 45-ja-
gen op Turkse doelen in
est in een gevangenis van
'j een leidinggevende rol
"beiderspartij (PKK). De-
onafhankelijkheid van de
od de organisatie in 1993
en gewelddadige demon-
t nutteloos
ne van de Amerikaanse re-
blijkt nauwelijks resultaat
negen jaar 45 miljoen dol-
weinig rokers van de siga-
rnamelijk televisiespots en
'eld in bedrijven. Niet alle
en mee. Onderzoekers van
vast dat in gemeentes met
sterker daalde dan in ge-
lowaakse tv
owaakse televisie gaat zijn
n gerezen tegen de promi-
warte Amerikaanse atleet
intro domineert' is in het
il Hatapka, parlementslid
de Tsjechoslowaakse natio-
ren tijdens een zitting van
tsjmedia.
fout Tsjetsjenië
(e uitlating heeft de Russi-
veldtocht tegen Tsjetsjenië
Moskou bestempeld,
tandelingen 'was een grote
minister-president gisteren
lie. „Wij dachten dat wij de
laren. Onze vrome wensen
lig aan zware schendingen
Dat heeft de mensenrech-
gemeld na een tiendaags
en burgers aan, plunderen
ers en beroven individuele
?f de organisatie dat 'Russi-
n op de Russische militaire
en en mishandeld.'
lag Koerdistan
teren om het leven geko-
obom in Zakhc, in Iraaks
liepen verwondingen op,
Dat heeft de Amerikaanse
ld. Hij is gestationeerd op
de Westerse geallieerde
n het noorden van Irak te-
'dad beschermt.
riE)
yaii onze correspondent
Aart Heering
Rome - Is er nog hoop voor
de lire- Dat vragen steeds
meer Italianen zich af na we
ken van monetaire chaos,
waarin de lire per dag, en
soms zelfs per uur, halve en
hele procenten verliest aan de
Duitse mark.
Echt groot is onder Italiaanse
spaarders het vertrouwen in hun
nationale munt nooit geweest.
Tenslotte ligt het begin van de
jaren '80, waarin de inflatie tus
sen de 16 en 20 procent lag, nog
vers in het geheugen. Maar wat
er nu gebeurt is voldoende om op
de valutamarkten een lire-psy-
chose te veroorzaken met duivel
se effecten.
Het wantrouwen in de eigen
munt zet steeds meer grote en
kleine investeerders ertoe om uit
de lire te vluchten en daardoor
hun eigen sombere verwachtin
gen te realiseren. En dat geeft
weer aanleiding voor een
doemscenario van verdere geld
ontwaarding, inflatie, kapitaal-
vlucht en uiteindelijk het staats
bankroet. De koersmeldingen
van lire tegen mark zijn langza
merhand het oorlogsbulletin ge
worden van een dramatisch ver
lopende strijd om de Italiaanse
munt, waarbij in de afgelopen
dagen alle verdedigingslinies on
der de voet zijn gelopen.
Tot 1992 maakte de lire nog deel
uit van het Europese munstelsel
en werd de koers min of meer
kunstmatig op maximaal 765 li
re tegen een mark gehouden.
Maar in september besloot de
regering-Amato om de verdedi
ging van de lire, die de valutare
serves van de centrale bank toen
al had uitgeput, te staken en de
lire terug te trekken uit het stel
sel. Daarmee zette een gestage
neergang in, die de mark/lire-
koers in mei vorig jaar, bij het
aantreden van de regering-Ber-
lusconi, op circa 950 bracht.
Daarna zorgden de voortduren
de politieke onzekerheid en de
zorg over het begrotingstekort
voor een stroomversnelling. Kort
voor de jaarwisseling, na de val
van het kabinet-Berlusconi,
werd voor een mark al 1050 lire
betaald. Vrijdag bij het sluiten
van de Europese geldmarkten
deed de mark al 1115 lire. Giste
ren stortte de lire in rap tempo
nog verder in naar 1160. Ingrij
pen van de centrale bank zorgde
voor een tijdelijke daling, maar
bij het sluiten van de handel
werd al weer 1150 gemeten.
Voor een deel is dat te wijten
aan twee factoren die ook op
andere valuta drukken: de rela
tieve sterkte van de mark en de
krach van de Britse Baring
Bank. Maar dat de hoofdoorzaak
in Italië zelf ligt, blijkt wel uit
het feit dat de lire niet alleen ten
opzichte van de mark is ver
zwakt, maar gisteren ook op de
andere Europese munten en de
dollar vier tot vijf procent ver
loor.
Naast de politieke situatie en de
onzekere toekomst van de om
buigingsmaatregelen van de re-
gering-Dini heeft zich nu ook
een derde oorzaak aangediend
voor de neergang van de lire: een
paniekreactie van het beursvolk.
„De stijging van de mark heeft
een kettingreactie in werking ge
zet waarbij ook de kleine beleg
gers betrokken zijn. Iedereen wil
lires omwisselen in marken," al
dus voorzitter Paolucci van de
valutahandelaren.
Volgens Paolucci kan de mark
verder stijgen tot 1200 lire en
hoger, met rampzalige gevolgen
voor de Italiaanse economie. Tot
vorig jaar had de lage lire nog
vooral een zegenrijke invloed op
de export, maar omgekeerd
wordt de import juist steeds
duurder, zodat ook de inflatie
begint toe te nemen.
Londen (rtr/krf) - Het verlies voor de Britse bank Barings,
ontstaan door verkeerd uitgepakte transacties door een
28-jarige medewerker van de bank in Singapore, zal zeker
groter uitvallen dan de 500 miljoen pond 1,3 miljard) die
gistermorgem nog werd genoemd.
Dit hebben de bewindvoerders
m de bank, het internationale
accountantskantoor Ernst and
Young, gistermiddag laten we
ten.
De accountants zijn aangesteld
om de scherven bij elkaar te
rapen. Dat gebeurde, nadat zon
dag tijdens spoedoverleg was ge
bleken dat geen van de grote
internationale banken bereid
was de deftige bank Barings, die
koningin Elizabeth tot haar cliè-
ntele mag rekenen, over te ne
men. De banken stelden zich
terughoudend op, omdat de juis
te omvang van het verlies nog
lang niet vast te stellen is.
Onderzoek
De Britse minister van Financiën
Clarke verklaarde gisteren dat
het verlies inmiddels is opgelo
pen tot 600 miljoen pond 1,56
miljard). In het Britse parlement
zei Clarke dat de ontstane pro
blemen 'uniek' zijn en alleen
gelden voor Barings. Hij kondig
de een diepgaand onderzoek aan
naar de controlemethoden die de
banken hanteren. De Britse cen
trale bank zal middelen ter be
schikking stellen om ervoor te
zorgen dat Barings 'normaal'
kan funtioneren. De tegoeden
blijven voorlopig wel bevroren,
aldus Clarke.
De president van de Britse cen
trale bank, George, sprak van
een bodemloze put. Hij liet we
ten dat de jeugdige handelaar
van Barings ongeoorloofde
transacties heeft gepleegd van
maar liefst 27 miljard dollar,
waarvan een groot deel dus wel
goed is uitgepakt. De pogingen
in het weekeinde om de bank te
redden waren bijna gelukt, aldus
George.
Door de schok die het debacle in
de financiële wereld veroorzaak
te, daalden overal ter wereld de
aandelenkoersen, met als gevolg
dat daardoor het verlies voor de
bank, die in 1762 werd opge
richt, alleen maar groter wordt.
Bovendien staan vele posities die
de handelaar aanging, nog open
en kan pas op termijn worden
bepaald hoe groot het verlies
werkelijk is. Dat het groter is
dan de bezittingen van de bank,
staat nu al vast.
De bewuste handelaar, de
28-jarige Nick Leeson, is sinds
enkele dagen spoorloos; hij zou
naar Maleisië zijn gevlucht.
Leeson was goed voor een jaar
salaris van 650.000. Volgens
Ernst and Young kon hij zijn'
gang gaan door gebrek aan toe
zicht van de bank.
Dalingen
De verliezen deden zich voor in
de derivatenhandel, een ondoor
zichtige handel in veranderingen
in wisselkoersen, rentestanden,
grondstoffenprij zen en aande
lenkoersen. Er kunnen enorme
winsten mee worden gemaakt,
maar ook enorme verliezen door
worden geleden.
De financiële markten waren
gisteren danig onder de indruk
van de gang van zaken rond de
eerbiedwaardige bank. In het
Verre Oosten deden zich forse
dalingen van de aandelenkoer
sen voor. Later op de dag in
Europa was dat aanvankelijk
ook het geval, maar gaande de
handel ebde de gevolgen van de
schok weg. In Londen had het
pond sterling het echt zwaar te
verduren.
Een vakbondsman sprak gistermorgen het personeel van Fokker-Ypenburg moed in, nadat topman Van Schaik had meegedeeld dat
de fabriek moet sluiten. foto anp
Van onze verslaggever
Woensdrecht - Bij Fokker
Aircraft Services op Woensd
recht zullen de komende twee
jaar naar verwachting 50 tot
75 arbeidsplaatsen via na
tuurlijk verloop verdwijnen.
Dat zegt J. van Loon, voorzitter
van de ondernemingsraad van
FAS, dat onderhoud aan vlieg
tuigen pleegt. Bij het bedrijf
werken negenhonderd mensen.
FAS valt onder de groep service/
marketing/sales, waar totaal 275
arbeidsplaatsen worden ge
schrapt. Maar de pijn is nog niet
verdeeld over de afzonderlijke
activiteiten.
Twee leden van de Raad van
Bestuur, Dijkhuyzen en Kroon,
lichten woensdag het personeel
in op Woensdrecht, waar Fokker
met FAS en Elmo totaal 1300
werknemers in dienst heeft. De
bedrijven zijn in verband met
carnaval vrijwel gesloten. De
werknemers zullen in elk geval
de consequenties van de (voorge
stelde) verslechtering van de ar
beidsvoorwaarden moeten dra
gen.
OR-voorzitter R. Smakman van
Fokker-dochter Elmo, dat kabel
bomen voor vliegtuigen produ
ceert, verwacht dat de gifbeker
van de nieuwe reorganisatieron
de aan zijn bedrijf voorbij zal
gaan. Elmo mag binnenkort
gaan werken voor een 'midlife-
update' van de F-16 straaljagers
van Defensie. Deze modernise
ring betekent een flinke op
dracht voor het bedrijf, waar
momenteel 400 mensen werken.
Volgens Smakman zijn de per
spectieven voor Elmo zelfs heel
behoorlijk. Bij de vorige reorga
nisatie van Fokker kreeg Elmo
e® grote mate van zelstandig-
heid. Dat betekent met name dat
bet bedrijf meer mogelijkheden
om werk voor derden te gaan
verrichten. „We hebben nu een
eigen marketingmanager aange
trokken, die heel actief de markt
afstruint," zegt Smakman.
Zijn collega Van Loon verwacht
bij FAS geen gedwongen ontsla
gen. „Met een natuurlijk verloop
van twee jaar en een eventueel
extra gebruik van de 55-plus-re-
geling kunnen er zonder ontslag
vijftig tot vijfenzeventig banen
verdwijnen."
Door Rinze Brandsma
Rijswijk - „Fokker Ypenburg geldt als
modelfabriek, met de modernste compo
siet-technologie in Europa. Moet je die
maar gewoon dichtgooien? Dat zou dom
zijn, kortzichtig. Het leidt tot een domi
no-effect. Over een paar jaar gaan dan
meer Fokker-vestigingen dicht. Papend-
recht? Woensdrecht daarna? Wat blijft
over van Fokker?"
R. Odding en H. Kloosterman, voorzitter en
vice-voorzitter van de ondernemingsraad
van Fokker Ypenburg, omschrijven de stem
ming onder de werknemers van de met
sluiting bedreigde Fokker-vestiging als een
mengeling van onbegrip en een onverwoest
baar geloof in nieuwe kansen. Geen berus
ting. „De motivatie van de mensen was tot
afgelopen zaterdag nog gigantisch: er werd
probleemloos overgewerkt als dat moest."
De spandoeken 'Ypenburg mag niet weg' en
'Behoud 650 werknemers' fladderen ver
waaid in een sloot, luttele uren nadat B. van
Schaik, voorzitter van de raad van bestuur
van Fokker, zelf op Ypenburg de sluiting op
termijn aankondigde. Binnen de kortste ke
ren was het personeel de fabriekspoort weer
uit, om thuis het slechte nieuws te vertellen.
Ook vandaag zullen de meesten niet op het
werk verschijnen. Op advies van de onderne
mingsraad (OR) wordt twee dagen genomen
voor rust en overleg.
Morgenochtend zal de OR de medewerkers
informeren over plannen tot voortbestaan:
„We willen duidelijk maken dat overbrengen
van het werk naar andere vestigingsplaatsen
geen oplossing voor Fokker op de langere
termijn is."
Integendeel: volgens Odding en Kloosterman
zal door sluiting van Ypenburg, beoogd voor
medio 1996, de hoogwaardige technologie
van metaallijmen en composietbouw binnen
een aantal jaren helemaal uit Nederland
doen verdwijnen. „Nu nog heeft de overheid
wat over Fokker te zeggen, na investeringen
van honderden miljoenen. Over twee jaar
vervalt haar vetorecht. Onze grote angst is
dat dan de Fokker-produktie overgeheveld
wordt naar lage-lonenlanden als India en
China. De technologie zal dan uit Nederland
verdwijnen. En daarmee het zelfscheppend
karakter van Fokker. Zul je Den Haag
horen; heel Nederland valt dan over Fokker
heen."
Odding en Kloosterman blijven onvermoei
baar wijzen op de sterke punten van 'Ypen
burg'. De sluiting is, zeggen zij, een paniek
reactie van de Fokker-directie onder druk
van het Duitse DASA. „Wij geloven Van
Schaik niet als die zegt dat het geen offer
aan DASA is."
De Fokker-mensen van Ypenburg geloven in
een florerende produktie, als zij de kans
krijgen tot diversificatie: naast het fabrice
ren van stukken vliegtuigromp en vliegtui-
ginterieurs ook andere markten aanboren.
„Wij maken al hoogwaardige zeiljachten, we
onderzoeken de produktie van onderstellen
voor treinen en bussen. Er is veel meer uit te
halen als we de boer op kunnen."
Door onze redacteur
Willem Reijn
Amsterdam - Fokker staat
voor het jaar van de waar
heid. Nog een verlies van
450 miljoen gulden en de
trotse Nederlandse vlieg
tuigbouwer, die vorig jaar
nog zijn 75-jarig bestaan
vierde, is failliet. Een fors
verlies staat voor dit jaar
wel vast, maar volgend jaar
moet het bedrijf zwarte cij
fers schrijven. Sanering van
de kosten is dus onvermijde
lijk, zegt Fokker-topman
Ben van Schaik.
Het plan dat hij daarvoor giste
ren presenteerde, blinkt niet uit
in helderheid als het gaat om de
exacte uitwerking. De grote lij
nen van de reorganisatie gaan
echter verder dan het schrap
pen van 1760 arbeidsplaatsen
en het wegstrepen van tien pro
cent van de kosten van de ar
beidsvoorwaarden. Van Schaik
komt met een nieuwe structuur,
die het bedrijf minder kwets
baar moet maken voor verande
rende marktomstandigheden.
De twee hoofdlijnen: 1. Fokker
wordt een compactere organi
satie en gaat terug in aantal
vestigingen; 2. er komt een
scheiding tussen het ontwikke
len, bouwen en verkopen van
vliegtuigen enerzijds en de toe
levering anderzijds. Het eerste
bedrijf herbergt de kernactivi-
teit in Fokker Aircraft, de
tweede krijgt de naam Fokker
Aerostructures.
De compactere organisatie be
tekent dat de vestiging Ypen
burg en het reeds gehalveerde
hoofdkantoor in Amsterdam
dicht gaan. Dat kost veel geld,
alleen al voor Ypenburg moet
totaal 170 miljoen worden uit
getrokken. De doelmatigheid
zal echter zijn gediend met
mindere spreiding van de acti
viteiten.
De scheiding van de twee
hoofdactiviteiten is wezenlijk.
Fokker produceert zelf onder
delen voor zijn toestellen tegen
prijzen die internationaal vaak
niet concurrerend zijn. Die ac
tiviteiten komen nu onder Fok
ker Aerostructures, dat een ei
gen winstverantwoordelijkheid
krijgt.
De scheiding betekent voor de
toeleveranciers uit eigen huis,
dat zij kunnen worden gepas
seerd als ze niet optimaal pres
teren. Maar ook dat zij hun
schaal kunnen vergroten door
hun produkten elders op de
markt aan te bieden. En schaal
vergroting kan kostenverlagin
gen opleveren, wat Fokker ten
goede komt.
De eerste ervaring deed Fokker
op bij dochter Elmo in Woensd
recht. En, zo zegt Van Schaik,
die ervaring is bemoedigend.
De operatie is echter niet zon-
der gevaar. Fokker kan bedrij
ven uit de Aerostructures-clus-
ter makkelijker afstoten en zou
werk uitbesteden naar bedrij
ven in lagelonenlanden. De
structuur van de Fokker-orga
nisatie zal echter wel effectie
ver worden.
De strijd wordt echter gestre
den op de andere voorstellen
van de Fokker-top. Het aantal
van 1760 te schrappen arbeids
plaatsen is vooral financieel-
boekhoudkundig bepaald. De
onderbouwing kan de werkne
mersvertegenwoordigers niet
overtuigen.
Bovendien vinden zij dat Fok
ker-topman Ben van Schaik
ook wat positiefs te melden
moet hebben. Bijvoorbeeld dat
de bestaande toeleveranciers
daadwerkelijk hun prijzen wil
len verlagen. „Als een werkne
mer nu geld inlevert en de toe
leveranciers doen dat niet, dan
krijgt ie over een jaar alleen
maar minder geld als ie de ww
in kan," zegt Ger van den Heu
vel van de Industriebond CNV.
Het voorstel om terug te gaan
naar de veertigurige werkweek
stuit op fel verzet. „Principieel,
want wij hebben als beleid om
het werk te verdelen onder
meer in plaats van minder men
sen," zegt FNV'er Peter van
Bers.
De centrale ondernemingsraad
heeft uitgerekend dat het plan
aan 250 mensen hun baan kost.
„Je hebt vijf procent ingeleverd
voor atv. Die uren moet je weer
gaan werken zonder vergoeding
met als beloning dat je collega
eruit wordt geschopt," zegt
COR-voorzitter George Mel-
chers. „Voor dat plan geef ik
geen dubbeltje."
Wat de vakbonden ook missen
in het verhaal van Van Schaik
is een visie op langere termijn:
met welk perspectief gaat Fok
ker deze nieuwe zware sanering
in? Mario Lander van de Unie
BHLP: „Vorig jaar is die lange
termijnstrategie aangekondigd.
We hebben ook nu weer niets
daarover gehoord.
Of Fokker een toekomst heeft
als zelfstandige vliegtuigbou
wer, is het centrale thema
waaraan de cor en de bonden
de plannen van Van Schaik wil
len toetsen. Dat van de 1200
banen in de ontwikkelingsafde
ling (engineering) er 475 ver
dwijnen is niet bemoedigend.
Maar de bonden weten dat hun
achterbannen met argusogen
naar de witte dure boorden van
deze afdeling kijken, die voor
heen steeds buiten schot is ge
houden door topman en techno
craat Van Duinen.
Fokker heeft de eerste strepen
op papier gezet voor het nieuwe
toestel, dat onder de .codenaam
FA-X wordt ontwikkeld om be
gin 21e eeuw op de markt te
komen. Of Fokker van Dasa de
ruimte krijgt om verder te gaan
met dit project, zal pas duide
lijk worden als Fokker over een
jaar nog daadwerkelijk bestaat.
Beroepsmatig moet topman Van
Schaik daar optimistisch over
zijn. „Het langverwachte her
stel van de vliegtuigmarkt is
nabij. De economie groeit, de
passagiersaantallen groeien, de
luchtvaartmaatschappijen zien
hun winsten herstellen en het
einde aan het overschot van
onverkochte vliegtuigen is in
zicht," zegt hij. „De vervanging
van oude vliegtuigen kan niet
veel langer worden uitgesteld.
Fokker gaat met een marktaan
deel van vijftig procent profite
ren van het herstel."
Maar voordat het zover is, moet
Van Schaik zijn werknemers
overtuigen van de harde ingre
pen. Want de tot nog toe zeer
flexibele vakbonden zien niet
hoe het moet. Van Bers: „Wij
zijn niet in staat dit verhaal
door de achterbannen te lood
sen."
Een verrassende wen
ding. Het persbe
richt komt uit Leer
dam. En de kop is veelbelo
vend: Pil uit ziekenfonds
draagt bij aan veilig vrijen.
Ja, roept u maar! Nou is de
kop een persiflage op wat wij
van de krant wel eens nood
gedwongen moeten doen: de
strekking van een complex
verhaal in de kop comprime
ren tot een stuk of vijfentwin
tig letters en leestekens. Maar
het principe is fijn verwerkt:
uitnodigen tot lezen. Dat
deed ik dus.
'De pil uit het ziekenfonds zal
wellicht een grote bijdrage
kunnen leveren aan de bevor
dering van het veilig vrijge
drag in Nederland,' iuidt de
eerste welklinkende zin. De
cursivering is van mijn hand:
ik tel al drie relativeringen die
tot de kop niet zijn doorge
drongen. Nou, daar kunnen
zelfs wij nog van leren.
Ik behandel deze post terecht
op de economische pagina.
Want onze medicijnman Jan
Paalman zou zijn tenen en
alle andere relevante delen
krommen als ie dit persbe
richt las.
De brief komt namelijk van
LRC Nederland NV, wat
staat voor London Rubber
Corporation, de fabrikant van
Durex. De een zijn geboorte
is de ander zijn brood, of
zoiets. De pil uit het zieken
fonds is een nationaal rampje
voor Akzo, dat met de regis
tratie van gecontroleerd on
rendabele eisprongen de win
sten jarenlang op peil heeft
weten te houden.
Nu was LRC al heel gelukkig
met de verspreiding van Aids,
want de pil helpt tegen veel,
maar niet tegen rondsluipen
de kruisziektes. In het kader
van produktdifferentiatie en
niche-marketing kwam de
condoomhoek van de drogis
terij vol te staan met vrolijk
gekleurde rubbers, naar wens
leverbaar in aardbeien- of va-
nillesmaak.
En natuurlijk beginnend met
de King Size-maat om het ego
van de consument te ontzien.
Want het ego is vaak groter
dan het rubber. De Britten
wijzen het Europese stan
daard-condoom af. omdat die
slechts geschikt is voor een
lengte van zeventien centime
ter. Te klein, oordelen de
Britten.
Terug naar LRC. Het veilige
vrijgedrag kan alleen worden
bewerkstelligd als condooms
in het lage BTW-tarief ko
men, stelt het bedrijf. Omdat
condooms net als brood en
bananen horen bij de eerste
Door Willem Reijn
levensbehoefte.
'Doordat de pil straks zelf
betaald moet worden, zullen
mensen en met name jonge
ren eerder een bewustere
keuze gaan maken tussen pil
en condoom. Men zal zich
echter realiseren dat het con
doom niet alleen een goed
koop en betrouwbaar alterna
tief is voor zwangerschapspre
ventie maar in tegenstelling
tot de pil ook bescherming
niedt tegen sexueel over
draagbare aandoeningen en
het HIV-virus dat aids kan
veroorzaken.'
Dat is raar: als het al goed
koop is, waarom dan die lage
re btw? Eigenlijk alleen om
dat de pil ook in die tarief
groep zit. 'Alhoewel Durex
het condoom nog liever hele
maal vrijgesteld ziet van btw.
Volgens Durex gaat het niet
aan dat de overheid con
dooms extra belast met hoge
btw en tegelijkertijd zegt het
gebruik te willen bevorderen.'
Durex heeft nu een open brief
aan alle leden van de Tweede
Kamer gestuurd om hen te
overtuigen van de onredelijk
heid. Want de pil uit het zie
kenfonds draagt niet alleen
bij aan veilig vrijen, maar ook
aan de omzet van LRC Nè-
derland. Er ligt nog een groot
stuk van de markt braak.
Met een gemiddeld condoom
gebruik per Nederlander van
1,7 per jaar, loopt Nederland
ver achter Spanje (3,8), Enge
land (2,7), Italië (2,5) en
Duitsland (2,0) aan. De eco
nomische vraag: hoe groot is
de prijselasticiteit van de
vraag naar condooms? Doet
de Fransman het zeven keer
meer dan de Nederlander om
dat die al voor drie dubbeltjes
een zwaar gesubsidieerd Eu
ro-standaardcondoom ont
vangt, waar de Nederland per
beurt twee gulden betaalt?
Of zou de pil uit het zieken
fonds slechts de omgekeerde
prijselasticiteit van de vraag
naar armlastige kinderen be
wijzen? Deze marktbewer
king van het rubberbedrijf
lijkt me in eik geval weinig
vruchtbaar.
KLM gaat vertragingen te lijf
Amstelveen - De KLM gaat proberen nog voor het drukke
zomerseizoen te bereiken dat het aantal vluchten dat precies op
tijd vliegt met 15 procent is verhoogd. De actie zal zich
concentreren op de grondafhandeling, de technische dienst en de
catering. KLM scoort wat betreft de punctualiteit van de
vluchten een stuk slechter dan andere luchtvaartmaatschappij
en. Volgens KLM zijn de vertragingen vorig jaar vooral veroor
zaakt door de toename van het aantal vluchten en het aantal
passagiers en door technische problemen met de Fokker
100-toestellen. Voor het terugdringen van de vertragingen is een
lijst met 70 projecten opgesteld.
'34 uur werken bij arbeidsvoorziening'
Den Haag - De AbvaKabo eist van het Centraal Bestuur voor de
Arbeidsvoorziening invoering van een vierdaagse werkweek van
34 uur. In ruil daarvoor wil de bond drie jaar lang afzien van
loonsverhogingen. Alleen zo kan worden voorkomen dat grote
aantallen werknemers van de arbeidsbureaus en de centra voor
vakopleiding hun baan kwijtraken, aldus de FNV-bond voor de
collectieve sector. Nu geldt een vijfdaagse werkweek van 38 uur.
Door overheidsbezuinigingen dreigen bij de arbeidsbureaus veel
banen te verdwijnen. Om de arbeidstijdverkorting te financie
ren, is de bond bereid drie jaar lang af te zien van loonsverho
gingen als de loonruimte de 3,5 procent niet overstijgt.
Lagere omzet consumentenelektronica
Eindhoven - De omzet in de consumentenelektronica is het vorig
jaar in Nederland met twee procent teruggelopen tot 5,4
miljard. In 1993 namen de verkopen ook al met twee procent af.
Voor dit jaar verwacht het onderzoeksbureau GFK dat de markt
weer zal aantrekken. Het WK-voetbal had wel een positieve
invloed op de verkoop van televisietoestellen en videorecorders,
samen dertig procent van de markt, maar dat kon de teruggang
niet voorkomen. Er werden 4 procent meer televisies verkocht,
maar door prijsdalingen bleef daar slechts 2 procent omzetstij
ging van over. De verkoopstijging van videorecorders met 5
procent werd door prijserosie zelfs geheel teniet gedaan.
(ADVERTENTIE)
De 3 principes van Edah: Prettig winkelen. Compleet assortiment. Scherpe prijzen.
