Failliet Washington is onttakeld terrein
Ka
'Niet moeilijk doen' was het parool
Honderden slachtoffers
per week door landmijnen
-DE STEM-
DE STEM
Caranaval in
Cumberland
FLODDERS
f Ö"7H*U
'Trotse' Amerikaanse hoofdstad is een poel van menselijke en financiële nood
Zorg dat je hier
vanavond iveg
bent\ luidt hel
lallend advies van
de blijmoedige
zatlap.
„In bet donker is
niemand hier s)i
leven veilig.
Kogelsyou know.
Bullets, man!
Weet je hoe
ze klinken?
Kggggg. Piviiijj.
Onderzoek naar belevenissen Nederlandse dwangarbeiders in nazi-Berlijn
Kok heeft
Islamitische
vraagt zendtij
radio en tele1
DE STEM
MAANDAG 20 FEBRUARI 1995 J\7
ffiüJSTiÜM
Ontspannen lezend in de door
de leeszaal afgeschreven ro
man 'The Silver Net' van Mel-
vyn Bragg, die zich afspeelt in
Noord-Engeland, was ik ge
vorderd tot hoofdstuk 39, toen
onverhoeds het carnaval los
barstte.
De eerste zin van dat hoofd
stuk luidde: „The Carnaval
was on the first Saturday in
september." In Angelsaksisch
proza verbaas ik mij niet meer
over hetgeen de Engelsen en
Amerikanen verstaan onder
carnaval, dus ook niet dat het
dit keer losbarstte op de eerste
zaterdag van september.
Had het verhaal gespeeld in de
VS dan had deze zin niet meer
betekend dan dat er die dag
een circus zou arriveren of
anders dat de kermis zou be
ginnen.
The Silver Net speelt echter
ergens in Cumberland in de
dertiger jaren van onze eeuw
en ik werd een tikkeltje be
nieuwd naar het carnaval dat
ze daar zouden gaan vieren,
vijf maanden vóór Aswoens
dag.
Het stadje Thurston in het
verhaal was een middelgrote
provincieplaats in een agra
risch gebied in Noord-Enge-
land en ik vroeg me af wat ze
er daar van zouden maken,
van het feest der zotten.
Zouden ze een optocht organi
seren Zouden ze zich verkle
den, grimeren, al dan niet ge
maskerd over straat gaan
Kinderen in ieder geval wel,
las ik, want vanuit het raam
van haar boerderij zag de hel
din van het verhaal een groep
je kinderen dat zich verkleed
had joelend en juichend voor
bij hollen. Zij voelde daardoor
het verlangen in zich opkomen
om met haar man ook naar de
stad te gaan om iets van het
carnavalsgebeuren mee te be
leven.
Gearmd stadswaarts kuierend
hoorden ze onderweg de
hoempa's van de brassbands
en even later werden ze inge
haald door 'a gang of yong
men dressed as cowboys, sin-
ging: It's a long way tot Tippe-
rary'.
Het begon ergens op te lijken.
Een troep jongelui, verkleed
als bereden koeherders uit
Noord-Amerika, luid zingend
maar wat ze zongen zat me
niet lekker. Een soldatenlied
uit de Eerste Wereldoorlog.
Ik kon me wel een troep koi-
bois voorstellen bij ons in dun
noptocht, maar niet zingend
van: 'Turf in je ransel, turruf
in je ransel', want stro was
geen mode meer, als dat so
wieso nog bestond in 1934.
Was dat hun idee van: 'Edde
m'n mokkel nie gezien, 't is
kerneval Mijn nieuwsgierig
heid nam toe. Wat zou de
optocht zelf te zien geven
Gespannen las ik door en daar
had je waarachtig dun nop-
Door John O'Mill
tocht al. Het was 'a row of
lorries with staged displays'.
Wat moest ik me daar bij
voorstellen: 'staged displays'
Voorstelling gebouwd op plat
te wagens Praalwagens, dat
kon niet anders.
Melvyn Bragg vermeldde niet
of de wagens reden of voortge
trokken werden en beschreef
alleen de laatste wagen in de
stoet in detail; op die wagen
zongen en dansten The Morris
Dancers.
O jee Gekostumeerde volks
dansers uit de dertiger jaren.
Zou dat kunnen in Breda anno
1934? Allemaal driekusman
nen op beschilderde klompen.
Met enige moeite kon ik me
d'n Bart, de Nol en d'n Narry
nog wel voorstellen met een
pilske in de ene hand en een
rommelpot of stok met var
kensblaas in de andere, en dan
maar zingen: 'Asser gin bier
meer is, drinke we pèrde pis'.
Maar wie had dat gedacht van
die Britten daar boven in
Cumberland
FoutIk zat er helemaal
naast. De Morris Dancers, zei
Melvyn, waren 'fifty girls in
white dresses, with bells
round their ankles, making a
lovely sound'. Een lief gedruis
van zang en belletjes opstij
gend uit een vijftigtal volks
danseresjes.
Hier liet mijn fantasie me in
de steek. Een lief gedruis uit
de strot van d'n Bart, de Nol,
de Sjef, Gekke Gerrit en Gie-
leke d'n Naap, rond 1935
Was dat het hoogtepunt van
het carnavalsgebeuren daar
bij de muur van Hadrianus op
die eerste zaterdag van sep
tember? Langs z'n neus weg
voegde Melvyn Bragg er nog
aan toe dat later op de avond
de lol wat grover werd van
aard 'there was more coarse
merriment of adults'. In de
pubs waarschijnlijk en geen
Tipperary meer, maar: 'Two
German officers crossed the
Rhine, Parlez-vouz, to fuck
the women en drink the wine,
Parlez-vouz!'.
„Zonder Carnaval geen zalige
Vastenavond," las ik op het
buitenblad van Het Katho
lieke Nieuwsblad van
lI-02-'94.
Hoe zou die eerste poging tot
carnaval zich ontwikkeld heb
ben in het land van de rectors
en de vicars na die eerste
zaterdag van september 1934
Zouden ze nu wel een zalige
vastenavonden beleven
Washington (afp/rtr) - Elke
week worden over de hele we
reld 500 mensen gedood of ver
minkt door mijnen.- De meesten
van hen zijn burgers. Alleen al in
Afrika vallen jaarlijks 12.000
doden als gevolg van mijnen.
In dit werelddeel bevinden zich
naar schatting 20 miljoen mij
nen. Ze werden vaak gebruikt in
de onafhankelijkheids en bur
geroorlogen die in de jonge sta
ten woedden. Deze cijfers staan
in een rapport van het Ameri-
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem B.V.
Directie: drs. J.H.M. Brader en D.H. Ahles (adjunct).
Hoofdredactie: H. Coumans - hoofdredacteur.
C. Hamans en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
076-236911/Telefax 076-236405. Telefax redactie 076-236309.
Bezorgklachten en abonnementenadministratie:
Afdeling Lezerscontact 06-0226116 (gratis)
ma. t/m vrij. 8.00-17.00 uur, zat. 8.00-12.00 uur.
Kantoren:
Bergen op Zoom, Postbus 65, 4600 AB;
01640-36850, fax 01640-40731redactie 01640-37253.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550, fax 01608-17829.
Goes, Klokstraat 101100-28030, fax 01100-21928.
Hulst, Steenstraat 14, S 01140-13751, fax 01140-19698.
Oosterhout, Bredaseweg 108B,® 01620-54957, fax 01620-34782.
Roosendaal, Molenstraat 45,® 01650-37150, fax 01650-44929.
Terneuzen, Zuidlandstraat 32,® 01150-17920, fax 01150-96554.
Vlissingen, Scheldestraat 7-9, 01184-19910, fax 01184-11446.
Openingstijden: van 8.30-17.00 uur.
(Middagpauze van 12.30-13.30 uur m.u.v. Oosterhout)
Abonnementsprijzen (bij vooruitbetaling te voldoen):
per kwartaal 89.40, per half jaar 177.80 óf per jaar 345.75.
Voor abonnees met automatische incasso: per maand 29.80,
per kwartaal 86.90, per half jaar 172.80 óf per jaar 335.75.
Voor posttoezending geldt een toeslag.
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882 en bij Teuben,
Ginnekenweg 7, Breda.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881Fax 076-236405.
Geboorte- en overlijdensadvertenties
maandag t/m vrijdag tot 16.00 uur S 076-236881, fax 076-236405
zondag van 18.30 tot 20.30 uur 076-236242/236911
Alle advertentie-opdrachten worden uitgevoerd onder toepassing van de
Algemene Voorwaarden van Uitgeversmaatschappij De Stem B.V. als
mede de Regelen voor het Advertentiewezen.
Bankrelaties: Postgiro 1114111 - ABN/AMRO rek. 520538447. I
De Stem op band: Centrum voor gesproken lektuur S 08860-82345.
kaanse ministerie van Buiten
landse Zaken dat onlangs is ge
presenteerd.
Vorig jaar zijn er 80.000 mijnen
opgeruimd en meer dan twee
miljoen nieuwe gelegd, waarvan
de meeste in Bosnië. Dit zei een
lid van de Senaat op basis van
cijfers van de Verenigde Naties
die vorig jaar zijn gepubliceerd.
Volgens het rapport van het Sta
te Department liggen er op het
moment tussen 80 en 110 mil
joen landmijnen in 64 landen.
Door onze correspondent
Mare de Koninck
Washington - Er klopt iets
niet in het straatbeeld van
Anacostia. Het is de derde
wereld. Tot hutten vervallen
huizen. Hardboard voor de
ramen. Voortuinen als vuil
nisbelten. Tralies voor de
schaarse winkeltjes die nog
in bedrijf zijn. Autowrakken
langs de stoeprand. Een
dronkaard met z'n fles in een
bruine papieren zak.
Het is de Derde Wereld, maar de
horizon klopt niet. Het verge
zicht in het verlengde van de
straten is het Capitool. Of het is
Washington Monument, de fiere
obelisk. Of, als je goed kijkt
vanaf een braak stuk land in dit
heuvelachtige stadsdeel dat
Anacostia heet, het Witte Huis
daar in de groene prairie van
downtown.
'Zorg dat je hier vanavond weg
bent', luidt het lallend advies
van de blijmoedige zatlap. „In
het donker is niemand hier z'n
leven veilig. Kogels, you know.
Bullets, man! Weet je hoe ze
klinken? Kggggg. Pwiiijjjj."
Anacostia is de armste wijk van
de hoofdstad van de Westerse
wereld. Maar het is er intussen
niet veel aftandser of gevaarlij
ker dan in tal van andere buur
ten van Washington. De stad die
de trotse zetel zou moeten zijn
van de regering van de Verenig
de Staten bevindt zich in de
diepste crisis van haar bijna
tweehonderdjarig bestaan.
O, dit Florence van de nieuwe
wereld verheft zich nog altijd in
al haar majesteit vanaf The
Mali, waar de toeristen dringen
tussen de briljante regeringsge
bouwen, musea en munumenten.
En in het blanke district North
west staan aan weerszijde van
de lommerrijke lanen de narcis
tische villa's zich te spiegelen in
eikaars luister.
Maar vlakbij, al vanaf de Veer
tiende Straat oostwaarts, is
Washington een stedelijke oor
logszone. North-East en South-
East zijn bizarre collages van
verlaten terreinen, geïsoleerde
plukken gehavende woningen,
ontruimde fabrieken, een drank
winkel, een McDonalds en een
benzine-station als kleine oase's
van activiteit. Ineens een verras
send mooie straat die verraadt
dat ooit ook dit hele deel van
Washington allure had.
Op de hoeken staan schimmige
figuren bijeen. Ze waken over
het territorium van hun gang. Er
gaan dollarbiljetten en verdo
vende middelen in andere han
den over. In verdacht luxe auto's
daveren de dreunen van rap-mu-
sic voorbij.
Geen telefoon
Ook in de statistieken is de Ame
rikaanse hoofdstad een ontta
keld landschap. Driekwart van
de bewoners is zwart. En van
alle zwarte mannen tussen de 18
en 35 jaar zit 42(!) procent óf in
de gevangenis, óf is met proef
verlof of wacht op z'n rechtzaak.
Washington is een leeglopende
stad. De gemeente heeft, als hart
van een wassende agglomeratie
van 3 miljoen, nog maar 550.000
inwoners. In de jaren zestig wa
ren dat er nog 750.000.
Van de achtergeblevenen leeft
een volle 33 procent van de bij
stand ('welfare'). Zo'n 75.000 on
gehuwde moeders, veelal teena
gers, en hun kinderen krijgen
voedselbonnen van de overheid
om in leven te blijven.
In deze epoque van faxen en
modems en E-mail stijgt in de
hoofdstad van 's werelds rijkste
en machtigste natie snel het aan
tal huishoudens zonder telefoon
aansluiting: 27.000 nu, tegen
14.000 in 1988.
Na de exodus in de jaren zeven
tig en tachtig van de blanken is
nu de uittocht in volle gang van
de zwarte middenklasse. Ook zij
ontvluchten de armoede en de
misdadigheid en vestigen zich
over de stadsgrens in de fraaie
voorsteden in Maryland en Vir
ginia, waar het veiliger is' op
straat en waar op de scholen
warempel les wordt gegeven in
plaats van alleen maar pogingen
gedaan de leerlingen iets van
beschaving en discipline bij te
brengen.
Temidden van het verval regeert
in zijn stadhuis Washingtons
bufgemeester Marion Barry, be
lichaming bij uitstek van de pro
blemen om hem heen. Barry
haalde in 1990 het wereldnieuws
toen hij op een hotelkamer door
een verleidelijke dame, die van
de FBI (recherche) bleek te zijn,
werd overgehaald tot het inhale
ren van cocaïne. Dit alles onder
het oog van een verborgen came
ra.
„That bitch set me up (Die heks
heeft me verlinkt)," riep hij als
maar met de armen geboeid op
Gemaskerde leden van een
jeugdbende in Washington ver
schuilen zich voor een actie
met traangas van de politie .in
de hoofdstad van de Verenigde
Staten. foto afp
de rug. Er kwam een einde mee
aan zijn 12-jarig bewind over de
stad. Een bewind waarin deze
voormalige voorvechter van
zwarte burgerrechten zich meer
en meer was gaan gedragen als
een verwende keizer, die zijn rijk
liet verkommeren en zijn kolos
sale hofhouding inzette voor de
afwerking van zijn met vrouwen,
drank en drugs gevulde persoon
lijke agenda.
De stad was toen al 'the drugs
capital' en 'the murder capital'
van Amerika geworden en was
door Barry's opvolger, de zaken
vrouw Sharon Pratt Kelly, niet
meer te verlossen van haar ver
nietigende imago.
Mens en bedrijf bleven evacue
ren, artsen verlieten de zieken
huizen, scholen werden gesloten
wegens instortings- en brandge
vaar, wegdekken als maanland
schappen sloegen autobanden
aan flarden. Nieuwe politie
agenten werden zonder oplei
ding aan het werk gezet en al
gauw bij tientallen zélf gearres
teerd op grond van drugharfdel
en corruptie.
Onder Barry was het gemeente
lijk ambtenarencorps tot
50.000(1) gegroeid, terwijl de be
lastinginkomsten van de stad
wegsmolten als sneeuw voor
Washingtons verzengende zo
merzon. En vandaag woont liefst
65 procent van de mensen die in
Washington een baan hebben
(meestal als rijksambtenaar in
een van de federale ministeries)
in een aangrenzende deelstaat.
Dóar dus - en niet in de gemeen
te Washington - dragen zij hun
lokale inkomstenbelasting af aan
de plaatselijke overheid.
In november van het vorig jaar
heeft zich het politieke mirakel
voorgedaan dat Marion Barry,
na zijn verblijf in het gevang en
na een 'christelijke wederge
boorte', werd herkozen als bur
gemeester. Juist de miserabelen
in de stad zagen immers in hem
de belofte van hun eigen weder
opstanding...
Maar enkele weken geleden kon
ook Marion Barry niet meer om
de onverbiddelijke werkelijkheid
heen. Vanuit de boekhouding
van de gemeente kwam het feite
lijke failliet plotseling onder de
aandacht van het hele land en
van het Congres. Van alle reken
kundige trucs ontdaan bleek het
tekort op de gemeentelijke be
groting ineens 800 miljoen dollar
te zijn, op het totale budget van
3,4 miljard.
De burgemeester kondigde mas
sale ontslagen van ambtenaren
aan, gedwongen kortere werktij
den, navenante loonsverlaging
voor het overblijvende personeel
en sluiting van hele gemeentelij
ke diensten. De grote financie-
ringsbedrijven van Wall Street
waarschuwden investeerders dat
obligaties die de gemeente nog
uitgeeft om geld binnen te krij
gen, van het meest riskante al
looi zijn.
Washington DC ('District of Co
lumbia') heeft een door de Ame
rikaanse geschiedenis gedicteer
de status aparte in 's lands be
stuurlijke make-up. De stad
wordt niet alleen gedeeltelijk be
stuurd, maar ook goeddeels ge
subsidieerd door de nationale
overheid (het Congres). Grote
delen van het grondgebied im
mers worden door federale ge
bouwen en organisaties bezet en
de federale overheid betaalt nu
eenmaal geen (onroerend goed
en andere) belasting, dus ook
niet aan de gemeente Washing
ton.
Het merkwaardigste aan de sta
tus aparte is dat burgers van de
hoofdstad geen stemrecht heb
ben voor het Congres, doch wel
voor het kiezen van de president,
de gemeenteraad en de burge
meester. De vroege vaderen van
Amerika vonden dat de hoofd
stad toch al een te machtige
gemeenschap in het land van de
vrijbuiters dreigde té worden en
dus werd haar democratische in
vloed formeel beknot.
Nu Washington compleet insol
vabel is geworden en de jaarlijk
se gift van het Congres van 650
miljoen dollar tot bijna ander
half miljard zou moeten worden
verhoogd, is de Amerikaanse
hoofdstad het meest onwelkome
stuk grondgebied in het land
geworden.
Tal van Congresleden zouden
van hun financiële verantwoor
delijkheid voor de stad afwillen.
Er ligt een officieel voorstel om
Washington DC in te lijven bij
de staat Maryland, waar het ge
bied ook toe behoorde voordat
George Washington het tot resi
dentie bestempelde. Maar Ma-
ryland zegt: 'dank voor het aa
bod, maar nee dank u'.
Een ander wetsontwerp wil he
Washington tot één 'enterpris
zone' maken: een investering
walhalla waar geen enkel bedrijj
nog belasting hoeft te betalen
Weer een ander idee verlost
inwoners van Washington va
elke federale inkomstenbela
ting, zodat in plaats daarvan de
lokale belasting flink omhoo
kan. En een zoveelste g
is de invoering van een 'pendel!
belasting' voor de mensen die il
Washington hun geld verdiene
en het elders uitgeven.
Maar aan al die voorstellen zi(
ten grote bezwaren, mede orada
eigenlijk alleen 'zwart' Washing
ton ellende-gebied is en moeilijj
op basis van raciale normen he
belastingstelsel kan worden aan
gepast. Niemand weet dan oc
wat de echte oplossing mc
worden.
Voorlopig zal het Congres
om wel genoodzaakt zijn kolo
sale bedragen te blijven pomp
in de bodemloze poel van pro
blemen die Washington DC he
Problemen met namen als Anaf
costia, waar nu de gele schc
bus zijn kostelijke vracht afle
vert: hartveroverende zvva
kinderen die door het decor vi
stedelijke ontbinding hun Wt
naar huis en naar een ongewisj
toekomst vol levensgevaar zo
ken.
Zo'n 450 mensen, van wie vel
tientallen kinderen, vinden jaa
lijks een gewelddadige dood
Washington. De meesten
kogels. 'Bullets, man! Kgg
Pwiiijjjj'.
1 Wiegel
weerzien...
Door onze correspondent
Frans Wijnands
Berlijn - 'Nederlandse
dwangarbeiders in Berlijn'.
In nazi-Berlijn. Vijftig jaar
na de oorlog houdt een werk
groepje Nederlanders en
Duitsers in Berlijn zich met
dit thema bezig. Ongewild
symbolisch, maar vooral rea
listisch. „Nü kunnen we die
geschiedenis nog vastleggen."
„In de oorlogsjaren is zeker een
half miljoen Nederlanders in na-
zi-Duitsland te werk gesteld ge
weest. Gedwongen, opgepakt bij
razzia's, half en half vrijwillig,
'n enkeling naïef-gehoorzaam.
Zeker 30.000 van hen hebben in
of rond Berlijn gezeten. Bij par
ticulieren, maar ook in de con
centratiekampen Sachsenhausen
en Potsdam-Rehbrücke," zegt
drs. Dierericke Oudesluijs in
Berlijn, die zich bezig houdt met
een systematisch en wetenschap
pelijk verslag van de belevenis
sen van Nederlandse dwangar
beiders in de voormalige hoofd
stad van het Derde Rijk.
„De meesten van hen hebben bij
terugkeer in Nederland hun ver
haal niet of nauwelijks kwijt
gekund. Wie had er interesse
voor?; behalve misschien de al
lernaaste familie."
„Het was in Nederland, en zeker
in de hongerwinter, erg genoeg
geweest. Niemand die eigenlijk
wist of wilde weten, waar die
dwangarbeiders het over had
den. 'Doe maar gewoon dan doe
je al gek genoeg'. Begrip, laat
staan medelijden was er niet, en
dus deden veel teruggekeerde
dwangarbeiders er verder maar
het zwijgen toe onder het motto
'Vooral niet moeilijk doen'."
Oudesluijs kent Berlijn op haar
duimpje. Al sinds 1973. Toen
kapte ze met haar studie ge
schiedenis in Utrecht. Mede van
wege de geruchtmakende dui
zend gulden collegegeld, waar ze
met haar vader een stevige dis
cussie over kreeg. „Toen heb ik
er mijn studie aan gegeven. Wil
de lekker onafhankelijk zijn.
Met een rugzakkie om naar Ko
penhagen."
Daar ontmoette ze een jonge
Duitser met wie ze kort daarop
naar Berlijn ging. En er bleef
hangen. Al heeft ze vanaf dat
moment een soort dubbelleven
geleid: ze deed vrijwilligerswerk
in Berlijn, onder meer in het
Joodse Ziekenhuis, en wisselde
dat af met langere periodes van
werken en studeren (Duits) in
Nederland.
Eind zeventiger jaren gaf ze en
kele jaren geschiedenis aan de
Nazareth-mavo in Helmond en
richtte in Veldhoven de 'Vrou-
wenschool' op. „Een instelling
tussen moeder-mavo en huishou
den in. Nederlandse les en veel
geschiedenis. Maar ambitieuze
moeders die daarna wat meer
wilden in het beroepsleven, wer
den weggehoond als ze zich bij
het Arbeidsbureau meldden.
Schandelijk, zoals vrouwen
vooral in Zuid-Nederland wer
den gediscrimineerd," herinnert
ze zich.
Berlijn werd haar tweede tehuis.
En is dat tot nu toe gebleven.
Hoewel ze gelooft dat het er in
de toekomst voor buitenlanders
niet gemakkelijker op zal wor
den: „Er heerst toch echt wel
zo'n sfeertje van 'Duitsers
eerst'."
Ze doet in de Duitse hoofdstad
vertaal- en wetenschappelijk ad
ministratief werk, maar moest
'onlangs een verleidelijke baan
op de Maastrichtse Tolkenschool
afslaan, omdat haar Iraanse
vriend tot haar boosheid en ver
bazing in Nederland geen ver
blijfsvergunning kreeg.
Oudesluijs leerde jaren geleden
de Nederlandse kerkgemeente in
Berlijn kennen. Een sterk oecu
menisch gerichte gemeenschap,
sinds 1949 onder de bezielende
leiding van de uit Hoenderlo
afkomstige predikante Bé Ruijs.
Aanvankelijk bedoeld als tref
punt voor Nederlandse dwang
arbeiders die in en rond Berlijn
waren gebleven, heeft de ge
meente zich ontwikkeld tot een
levendig activiteiten-centrum,
onder coördinatie van de zake
lijk leidster, de uit Tilburg af
komstige Anita Simons.
Bé Ruijs heeft in al die jaren een
omvangrijke hoeveelheid materi
aal verzameld, ook over dwang
arbeiders. Samen met een aantal
vaste bezoekers van de kerkge
meente, onder wie theologisch
medewerker Jan Willem Menk-
veld, is Oudesluijs bezig met een
systematische ordening van dat
archief. Gedeeltelijk om het ma
teriaal wetenschappelijk te
rangschikken en een verant
woorde documentatie over de
Nederlandse dwangarbeiders sa
men te stellen.
„Die publikatie kan tegelijk zo
iets als een reünisten-boek zijn.
Hoe completer hoe beter natuur
lijk. Daarom vragen we Neder
landers, die in de oorlog als
dwangarbeider in en rond Ber
lijn hebben gewerkt, ons te hel
pen. Met hun ervaringen, foto's,
dagboeken en tips. Ook bijvoor
beeld over de samenwerking van
Nederlanders en Duitsers in hun
verzet tegen het Derde Rijk".
Een eerste publicatie verschijnt
in mei van dit jaar; wie wil
helpen moet dus enige haast ma
ken.
Een aantal voormalige dwangar
beiders is sindsdien wel eens
teruggekeerd naar hun vroegere
gedwongen werkplek. Door
gaans emotionele bezoeken.
Meestal in gezelschap van fami
lie of vrienden die als praatpaal
en steun konden dienen.
„Het is voor de meesten een
moeilijke stap om nog eens terug
te keren. Wij willen als kerkge
meente daar graag bij helpen.
Niet alleen om die plaatsen van
vroeger terug te vinden, maar
ook met morele en andere steun.
Mensen die willen komen, of die
ons met hun materiaal willen
helpen, kunnen mij schrijven of
bellen."
Drs. Diedericke Oudesluijs en
Jan Willem Menkveld voor de
Rijksdag in Berlijn.
Van onze Haagse redac
Den Haag - Het kal
I vraag hoeveel geld el
van knelpunten bij dl
I acht het 'buitengewo§
half miljard gulden 1
ierier adviseerde de c<J
Hermans 1,2 miljard
I te trekken voor vijf krl
I teneinde de milieu-bela
de spoorlijn te beperkeij
I Een jaar geleden werd
I voor toevoegingen aari
I schikbare budget van 7|
gulden om milieu-voorT
te treffen, al begrensq
half miljard.
I De ministers Zalm
I eiën), Jorritsma (VVD|
Waterstaat) en
(PvdA, Milieu) reager^
1 de voorzet van Kok
I ineenininterview.
Amsterdam (anp)
mitische Raad Nl
(IRN) wil zendtijd
en televisie.
De raad ziet zich als
genwoordiger van de
meerderheid van de
Nederland en vindt hd
onrechtvaardig, dat
landse Moslim Omroe
[met zijn 'marginale aail
le zendtijd in handen h^
De IRN mocht zijn
onlangs tijdens een hl
|van het Commissariaai
Media toelichten.
hoopvol gestemd," zeg
cretaris AbdurRahmanj
Vorig jaar diende de
een aanvraag in, maal
door bestuurlijke struj
'verlopen.
De IRN bestaat uit dd
organisaties van Turksl
[kaanse en Surinaamse
Twee daarvan, de Unie
rokkaanse Moslimora
en de Surinaamse Wor|
Mission, waren ook
woordigd in de Islamitj
Joep Stichting (IOS).
In 1993 verloor de
[zendtijd, nadat de on
interne verdeeldheid 0!
war was geworden,
.mocht de voor moslims!
zendtijd overnemen.
-
foto jan de wit
;Jlca juist nu een xru
wao-regels heeft late
loopafstand, en op we
Imogen met het lot v
pk nu. Staatssecretz
oesoten dat chronisc
sneller herkeurd moet
oe sinds een jaar toe
ooid uitpakken. Daar
'Oretaris.
'Hot is een begin. En ht
E1 de sfengere n
Cv!? °P' ^en Puur 1
IJJee het uitgangsp
otkomsten. Zo worde
LZWaar gehandicapte
P arbeidsgeschikt
J oktijk werk voor hei
UP: van een redelijk
fle ww.
Eeyen door de vrei
tiek doorgeschotei
'Vn;ar °°9 voor het dai
f °r 11 et daardoor stij
La?e. die de strem'
roers aanrichtte. To
v.Br in het bijzonder
FJ waren immers de e
Fonfronteerd.
'eaei°c9toe 9in9 de sta
POels maar de keurir
LJpeciale commis
■zestigen. Maar het
tófdi9per zit: nie
Pin hi9 ,sne"e eerste
L aan de Twee>
liet ;a?r°m met voors:
°Piappen van de 'ij
