'Sport bedrijven
is een vorm van kunst'
'In appel snijden
en kijken waar
het klokhuis zit'
DE STEM
Frans
Derks:
Bedrijf
runnen
anders dan
voetbalclub
leiden
jbe portofoons
en mobilofoons
tegen de laagste prijzen
Door Theo Vaessen
Breda - Voorafgaande aan het in
terview verkennen we het terrein
achter zijn kapitale huis aan de"
rand van Breda. Aan de idylli
sche tuin met zwembad en ten
nisbaan grenzen twee weilanden,
begraasd door twee ezels, twee
schapen, een bokje, een geitje en
Rosa, een-koe. Twee ganzen, twee
hangbuikzwijnen, tien kippen en
een haan completeren de veesta
pel. Dieren zijn z'n hele leven al
een passie. Twee boxers behoren
zelfs tot de inboedel.
Frans Derks' tred is nog kwiek. Zijn leef
tijd, 64 jaar, is niet van zijn gezicht af te
lezen. Hij voelt zich goed en heeft een
hoop geld, maar geeft veel weg aan goe
de doelen. Hij rijdt in snelle sportauto's
als hij daar zin in heeft en hij ruilt bin
nenkort zijn Lexus in voor het aller
nieuwste model.
„Ik blijf, tot het einde der dagen, de flie
refluiter van vroeger. De dag dat ik ga
hemelen of in de hel kom, wie zal het
zeggen, zal in het nieuws worden ver
meld dat de kortgebroekte en langge-
haarde arbiter is overleden. Van dat
imago kom ik toch nooit meer af. Daar
ben ik zelf schuld aan, want ik heb me
daar altijd op laten voorstaan."
Zijn haren zijn nu iets korter, maar de
spijkerbroek zit nog als gegoten om zijn
gelaarsde benen. Ook zijn gezicht heeft
nog steeds dé bruine teint van de zonne
bank. Hij heeft hij nog lang niet het ge
voel dat zijn tijd voorbij is.
Klokken
Derks heeft zich in de voorbije jaren om
ringd met fantastisch mooie spullen. Hij
kan er goed mee omgaan en heeft er veel
plezier in als je hem het allemaal gunt.
Zichtbaar trots is hij ook op zijn verza
meling klokken in zijn woonkamer. Als
die om 12 uur tegelijk aflopen, kun je je
eigen stem niet meer horen. Vooral een
carillonklok weet niet van ophouden.
Een zwarte vleugel en een grote open
haard geven de ruimte iets aristocra
tisch. Her en der staan schaakborden
met apart gevormde stukken. Onder de
piano ligt een zeventig jaar oude sousa
foon te blinken. Van de rijkelijk gevulde
boekenkasten - met kunst- en geschiede
nisboeken op een aparte plank - gaat een
overweldigde suggestie van belezenheid
uit. En overal staan bloemen.
Ondanks die stapels boeken zegt Derks
meer geleerd te hebben van de ervarin
gen van het leven zelf. Zijn doldrieste
benadering van problemen en mensen
lijkt hij echter te hebben ingeruild voor
een diepgaande zoektocht naar de ware
zin van het leven.
Op spanning
Zodra hij ontwaakt uit een acht uur du
rende slaap - 'zoveel heb ik nodig' - en
weer op spanning is, begint hij aan zijn
dagelijkse programma. Dat vangt aan
met een training van anderhalf uur in
een fitnessruimte in zijn huis. Hij is niet
van plan de aandacht voor zijn lichaam,
nog altijd zijn trots, te laten versloffen.
„Het broekje moet blijven passen," zegt
hij. „Een stukje ijdelheid."
Tegen de middag gaat hij aan de slag als
zakenman. Vaak tot vroeg in de morgen
van de volgende dag. Bovendien vindt hij
het gezellig met makkers te praten en te
discussiëren bij een goed glas wijn. „Ik
heb zeker twintig echte vrienden," be
weert hij. „En een speciaal lijntje met
Peter Post, de godfather van de Neder
landse wielersport. Ooit heeft iemand
eens tegen mij gezegd: het is moeilijk met
jou vriend te zijn. Dat is waar. Ik eis al
les, maar geef ook alles. Behalve als je op
mijn ziel trapt, dan ben ik boos. Vrien
den noem ik de mensen die meteen in het
vliegtuig stappen, als ik in Perth in Au
stralië in de goot lig, hen opbel en zeg: ik
heb je nodig."
Sinds zijn afscheid als directeur van een
schoonmaakbedrijf en driebv's is Derks
nu eigen baas. Adviseert banken en be
drijven of saneert ze. „Saneren gaat al
tijd gepaard met pijn. En dan komt mijn
kleine hart om de hoek kijken en probeer
ik een zo sociaal mogelijke oplossing te
vinden."
Een aantal jaren geleden redde hij NAC,
waar hij bestuurslid was, van een faillis
sement. „Ik heb toen mijn nek uitgesto
ken om het stadion intact te houden."
Rusteloos
Derks is meer dan alleen een gezicht. Hij
bezit een bepaalde rusteloze intelligen
tie, maar hij is in geen enkel opzicht een
intellectueel, al kaart hij tijdens een ge
sprek graag de meest diverse onderwer
pen aan. Van politiek tot sport, van Fos
ter Parents tot Amnesty International,
van muziek tot boeken.
Hij is evenmin een diplomaat, „Ik con
formeer me nooit aan het gezag. Ik roep
vaak conflicten op. Ik kan niet tegen een
gemeenschap waarin wordt gemanipu
leerd."
Hij beweert nog nooit in materieel op
zicht anderen te hebben geprovoceerd, al
kan hij zich goed voorstellen dat een
aantal mensen een hekel aan hem heeft.
„Ik gedraag me redelijk onafhankelijk,
ben geen allemans vriend en geef de in
druk dat het me allemaal makkelijk af
gaat. Dat wekt jaloezie op. Maar ik ben
een troubleshooter," geeft hij een schot
voor de boeg. „Dat word je niet door stu
die, al moet je wel een hoop parate ken
nis hebben. Troubleshooters zijn meestal
ook troublemakers."
Problemen pakt hij meteen bij de kern
aan. „Je kunt ze niet oplossen als je er
wakker van ligt. Mijn grootste probleem
is dat ik geen probleem heb."
Hij is een tegenstrijdige persoonlijkheid,
omdat hij vaak onverwachte dingen
doet. Zo kan hij midden in de nacht, er
gens op een autoweg, op de remmen van
zijn auto gaan staan, uitstappen en, met
de sport is weggeweest. „Brevok slokt
veel tijd op, ik fluit nog ongeveer 65
wedstrijden per jaar, geef lezingen, kort
om mijn affectie met de sport is nog
steeds groot."
Derks leeft intensief. „Ik ben in één et
maal 48 uur in de weer." Hij gaat zelden
'op vakantie. „Mijn hele leven is vakan
tie," zegt hij. „Als ik wakker word, ga ik
niet achter de beeldbuis zitten."
Hij handelt veel zaken telefonisch af. „Ik
kan van thuis uit goed delegeren. Van
daar dat ik mijn hele leven nooit hard
heb gewerkt, maar wel veel gedaan. Bo-
de speakers helemaal open, een dansje
maken op het macadam. „Dat doe ik al
leen als ik heel erg blij ben en ik de juis
te muziek hoor."
Geliefd
Het is alweer zeventien jaar geleden dat
hij afscheid nam als toparbiter en FIFA-
scheidsrechter. Vijftien jaar was hij een
outsider in het arbiterskorps en joeg de
arbiterscommissie tegen zich in het har
nas. Geliefd was hij wel bij de meeste
spelers, aangezien hij de kaarten meestal
op zak hield en in de geest van de wed
strijd floot.
In die tijd kende hij een korte nevencar
rière als columnist, quizleider bij de
KRO-tv en schrijver van twee boekjes.
Een met de titel 'Frans Derks weet het
beter' en een over spelregels. Ooit verge
leken met ex-toparbiter Leo Horn, zei
hij: 'Ik ben geen tweede Horn, ik ben de
eerste Derks'.
En dat is hij in alle voorbije jaren geble
ven. Nooit te beroerd om mensen te
shockeren, maar daarnaast altijd bereid
mensen met hun problemen te helpen.
„Ik zeg altijd: Heb tijd voor elkaar. Zit
niet de hele dag in je agenda te klooien."
Hij benadrukt dat hij eigenlijk nooit uit
vendien heb ik het geluk gehad dat ik in
mijn werk een grote individuele vrijheid
kreeg. Mijn eigengereidheid werd boven
dien getolereerd."
Hij refereert dan aan zijn jaarlijkse kor
te vakantie in het Zuidfranse St. Paul.
„Daar had ik ooit het genoegen op een
terrasje te kunnen praten met de schrij
ver en Nobelprijswinnaar James Bald
win over rassendiscriminatie en met de
acteur Yves-Montand jeu de boules te
spelen." Vanuit zijn perspectief louter
hoogtepunten, die de inhoud van zijn le
ven nog meer kleurden.
Ook zijn belangstelling voor hetgeen in
de wereld gebeurt, is groot. „Zo ben ik
erg teleurgesteld in de leiders van de
derde-wereldlanden. Zij verrijken zich
en wij maar geld geven. En in Nederland
word je puur op je tolerantie beoor
deeld."
Rebel
Waren zijn jaren als arbiter een open
boek, over zijn kinderjaren in Vaals,
waar hij werd geboren, praat hij zelden.
Hij was de nummer twee in een gezin van
vijf kinderep, allen jongens. Studeerde
af aan het gymnasium en vervolgens in
Zwitserland als ingenieur machinebouw.
Daarna werd hij een vrije jongen. Een
rebel die zich afzette tegen de gevestigde
orde. Om die reden was hij vaak het
doelwit van ongebreidelde achterklap.
Kreeg hij etiketten opgeplakt, die op al
lerlei manieren zijn mogelijkheden ver
stoorden om overtuigend over te komen.
„Ik ben een menselijk wezen met dezelf
de problemen en slechte kanten als ie
dereen." In wezen is hij verlegener dan
veel mensen denken. En hij kan char
mant overkomen, maar moet niets heb
ben van mensen die zijn charmes bela
chelijk maken.
Niettemin stelt hij zich vaak kwetsbaar
op. Dat vindt hij erg aantrekkelijk. Hij
neigt tot het naïeve, het geïmproviseer
de, het spontaan hartelijke. Hij karakte
riseert de roddels ten aanzien van zijn
persoon als haat, jaloezie en afgunst.
„De mensen mogen van me denken wat
ze willen. De massa valt namelijk om als
een dubbeltje. De ene keer is het kop, de
andere keer munt. Intermenselijk heb ik
meer zaken gedaan dan puur de markt te
volgen. Zaken doen is tachtig procent
gunnen en belangstelling hebben."
Tegen zijn vrouw Leentje zei hij vaak dat
hij er een hekel aan had een bekende Ne
derlander te zijn. Hij liet echter niets na
om dat beeld vorm te geven.
Hij ontkent echter voorzitter van Dor
drecht '90 te worden om aandacht te
trekken.- „Ik heb al genoeg aandacht. Zij
die me goed kennen, weten dat ik het
liefst in een slobbertrui piano speel, in
een hoekje naar muziek luister of met
een paar vrienden een goed glas drink.
Dan ben ik op z'n sterkst. En daarom doe
ik dat ook heel vaak."
Hij noemt zijn besluit voorzitter van een
betaald-voetbalorganisatie te worden
niet verstandelijk. „Als je verstandelijk
redeneert, houd je je centjes bij elkaar en
kijk je de kat uit de boom. Maar dan is
wel de spontaniteit weg en het avontuur,
de chaos en de turbulentie. Ik ben geen
rustig type. Ik gedij het beste 'in een
chaotische sfeer. Had ik me altijd ver
standig gedragen, dan had ik wellicht
carrière gemaakt in de voetbalwereld.
Maar ik ben geen man van compromis
sen."
Carrière
Hij was nooit een carrièrejager, hechtte
nooit aan status. „Ik ken mensen die zich
hun hele leven hebben uitgesloofd om de
top te bereiken. Zijn ze daar aangeland,
dan houdt de dynamiek op, gaan ze con
solideren eri zitten hun job uit. Die men
sen zijn gevaarlijk, omdat ze hun stoel
verdedigen en niet luisteren naar goede
adviezen. Ze houden wel naar boven toe
hun toko in orde. Op een dag trekken ze
ineens hun driedelig kostuum uit, laten
hun baard staan en. gaan met moeders
boodschappen doen in de supermarkt,
met in iedere hand een plastic tasje.
Daar begrijp ik niets van. Dat zal mij
niet gebeuren."
En dan terugblikkend: „Ik had heus car
rière kunnen maken. Zelfs in de politiek.
Piet Steenkamp, de oprichter van het
CDA, heeft me'ooit benaderd voor een
plaats in de Tweede Kamer. Hij zei: 'U
spreekt de jongeren aan. Zou u er voor
voelen om...' Ik hield hem voor dat ik
geen politicus ben. 'Maak me maar mi
nister van Economische Zaken,' zei ik
met een grap. En dat zou ik nog durven
ook met een goed ambtenarenapparaat
achter me.
Ik ben geen econoom, maar ik weet wel
hoe je moet rekenen. Of je nu de KLM
leidt, een schoonmaakbedrijf of een win
keltje, zijn de uitgaven groter zijn dan de
inkomsten, dan ga je altijd kapot. Winst
maken vind ik geen kunst, het haalbare
verwezenlijken wél."
Geen wonderen
Derks weet niet wat hem bij FC Dor
drecht te wachten staan. De club wordt
met degradatie bedreigd.
„Als je alles vantevoren zou kunnen in
vullen, zou het leven saai zijn. Kom ik in
een wespennest terecht, dan wil ik best
geprikt worden. Ik zal me overal laten
zien. Van de bussinessruimte tot de B-si-
de op de tribune. Sfeer proeven en repre
sentatief bezig zijn. Ik wil voorlopig voor
een jaar in de appel snijden en kijken
waar het klokhuis zit. De buitenkant ken
ik wel."
Het viel hem bij zijn eerste bestuursver
gadering van Dordrecht '90 op dat alles
en iedereen is gefixeerd op het eerste
team.
„Aan de onderbouw, jeugd en scouting is
geen enkele aandacht besteed. Onont
beerlijk voor een betaald- voetbalorga
nisatie. Den Braven - een aimabel mens,
die in zijn eigen bedrijf op handen wordt
gedragen - dacht dat je een voetbalclub
net zo kunt leiden als een bedrijf. Dat is
niet zo. In een bedrijf liggen de hiërar
chische verhoudingen anders en kun je
de fouten veel gemakkelijker lokalise
ren. Voetbal is creatiever, sport bedrij
ven is een vorm van kunst."
Derks hoopt bij de Dordtse club een zo
danige structuur neer te zetten, dat hij
op een eenvoudige manier aan de touw
tjes kan trekken. „Dan ben ik een uurtje
of zes per week kwijt aan de club,"
Hij ontkent niet dat elke voorzitter van
een voetbalclub een hobbyist is. „De
voorzitter wil het succes van het eerste
team ook op zichzelf afgestraald zien.
Terecht, hij is immers de exponent van
het beleid. Maar hij die de emoties van
het voetbal niet kent, valt uiteindelijk
door de mand."
Spor
ZATERDAG 4 FEBRUARI 1995
DEEL B
H■HHHB
Frans Derks, over het na
kende voorzitterschapbij
Dordrecht '90: „Kom ik in
een wespennest terecht, dan
wil ik best geprikt worden.
FOTO DE STEWJOHAN VAN GURE
,osstraat 14 Breda/Princenhage Tel. 076 21 28 81
PsPiSPlPISililijtPKMli
jij leeft al pakweg
djftig jaar volgens zijn
eigen spelregels. En
jat wil hij de rest van
jjn leven blijven doen.
jij is die hij is.
jeventien jaar geleden
janiMj afscheid als
lederlandse toparbi
ter. Daarna was hij ac
tief bij de Bredase vol-
leybalclub Brevok,
laarvan hij voorzitter
j.eri nog lang wil blij-
t®, als voorzitter van
je Vereniging Topvol-
jeybal en als bestuurs
lid technische zaken
lij NAC in een hecti
sche periode.
flans Derks, inmiddels
iljaar, keert met in-
yang van 1 juli terug in
je voetbalwereld, als
voorzitter van de ere
divisieclub Dordrecht
1.
Een blik in de ziel van
©man die bekent
veel vijanden te heb-
ta, maar zegt strikt
eerlijk te zijn.
W:''-
P - -
