DE STEM Tessema loopt voor zichzelf Finale van de American football-competitie, retrospectie voor de beeldbuis •798000 op! ECTE OFFERTE: Jacobs Breda Electronics disco geluid en verlichting Ethiopische topatleet en asielzoeker ziet Nederland als zijn vaderland i I x A mplete Centraal Beheer zo gemakkelijk als het n en u ontvangt dit sleutel- of eer Kijktelefoon. offerte rechtstreeks op RTL4 Text pagina 200. r Huiseigenarenverzekering, bel dan 055-798000. ur en op zaterdag van 09.30 tot 16.30 uur. i 3 geheel vraagt. INDE OFFERTE offerte, waaruit blijkt hoeveel eheer Huiseigenarenverzekering. ik ontvang het gratis sleutel-étui r I _werk: man vrouw I eenstaande Samenwonend I of het bedrag Riet I D Houtskelet Hout XX),- nee ja, f 150.000,-+/ mars: 1 O ja nee eerdergenoemd adres) zonder postzegel naar: aal Beheer 55, 7300 VB Apeldoorn importeur/groothandel/dealer van geluid en communicatie systemen tegen de laagste prijzen Liesbosstraat 14 Breda/Princenhage Tel. 076 21 28 81 Sport ZATERDAG 28 JANUARI 1995 DEEL B Door Tim Overdiek New York - Er zijn Ameri kanen, die de Super Bowl een verlichtende werking toedichten. Zij beschouwen de finale van de American football-competitie als een uitgekiende - mogelijkheid om hun eigen leven te over denken. Voor hen vormt sport- de weerspiegeling van het dagelijks bestaan, met ruimte voor zowel per soonlijke successen als fla grante mislukkingen. Retrospectie voor de beeldbuis dus, met de San Francisco 49'ers ditmaal als positieve inspiratie. Naar verwachting zal de viervou dig NFL-kampioen zondagavond in de 29e editie van de Super Bowl opponent Chargers uit San Diego aan een nietsontziende le vensles onderwerpen. Welbeschouwd is de confrontatie tussen de beide Californische teams in het Joe Robbie Stadium van Miami in feite niet meer dan een jaarlijk terugkerende legiti matie voor een avond ongehoord - veel eten en nog meer drinken, waarbij het zaak is om rond de duurbetaalde commercials ge bouwde football-wedstrijd glad jes aan je voorbij te laten gaan. Huiselijk geweld Dat 'de dag van de grote finale' per traditie gepaard gaat met het hoogste aantal aangiftes van hui selijk geweld in het jaar, zegt wellicht meer over de daadwer kelijke zelfbeheersing van de doorsnee sportliefhebber. Wie zich allang niets meer aan trekt van de hysterische drukte, die de Super Bowl met zich mee kan brengen, is de man die zon dag hoe dan ook een hoofdrol zal vervullen in de met 75.000 toe schouwers gevulde sportarena in zuidelijk Florida. Steve Young, quarterback van de 49'ers, kan zich in een klap ontdoen van de schaduw, die al meer dan acht jaar de glans aan zijn klinkende prestaties ontnam. Verliest Youngs team zondag echter - hetgeen voor volstrekt ondenkbaar wordt gehouden - dan stellen alle formidabele sta tistieken waarop hij zich kan be roepen niets meer voor. Dan is de 34-jarige leidsman, onlangs voor de vierde achtereenvolgende keer uitgeroepen tot de beste quarter back van de NFL, definitief ver oordeeld tot het imago dat hem sinds zijn komst in 1987 naar San Francisco achtervolgde. Het eeuwige beeld van Steve Young als een hele goede quar terback, maar toch niet zo goed als Joe Montana. Laatstgenoemde is zijn grote leermeester en voorbeeld, een le vende legende in de Bay-area, en niet in het minst vanwegé de vier Super Bowls die hij zijn fans schonk in de'jaren '8(L Joe Mon tana was lange tijd de lijfelijke hindernis, die de beloftevolle Young als diens 'vervanger in nood' op last van hogerhand niet mocht overwinnen. Te vergelij ken met de situatie waarin Marco van Basten in zijn beste dagen plotseling Jürgen Klinsmann als stand-in op de bank bij AC Milan tegenover zich zou vinden. Obstakel Toen Montana uiteindelijk in het voorjaar van 1993 naar Kansas City Chiefs vertrok, werd Young geconfronteerd met een geestelijk obstakel, omdat de fans hun gro te idool maar niet wilden of kon den vergeten. Loyaliteit is een ei- Miami - In de Super Bowl XXIX staat een held. Mark Seay (27), 'wide receiver' van de San Diego Chargers. Hij speelt tegen de 49-ers met één nier en een kogel op 7,6 centi meter van zijn hart. Het zijn overblijfselen van een vuurgevecht op 31 okto ber 1988 in Long Beach, Cali- fornië waarin hij het leven van het dochtertje van zijn zus redde. Op Halloween, op een kinderparty, lag het huis opeens in de vuurlinie van politie en gangsters. „Wij lagen achter de banken, toen ik mijn nichtje door de kamer zag lopen. Intuïtief dook ik naar haar en haalde haar uit de vuurlinie." Daar bij werd hij zelf diverse keren geraakt. Seay lag een maand in het ziekenhuis. genschap waarmee Young tegen wil en dank groot werd. Nimmer verweerde hij zich in de publici teit tegen de kleine, doch gevoeli ge speldeprikjes, die de bedreigde Montana uitdeelde vanaf het mo ment dat de plotse concurrent voet zette op 49'ers-bodem. Young had toen net gedesillusio neerd zijn contract afgekocht bij Tampa Bay Bucaneers, waar hij twee seizoenen had gespeeld, maar slechts vier van de 32 wed strijden winnend had afgesloten. Zijn talenten waren er slecht be nut. Hij leek aanvankelijk het le vende bewijs van de aloude my the dat linkshandige spelers niet tot hun recht komen in de NFL. Maar in San Francisco zou hij het tegendeel aantonen, al bleef zijn optreden in de eerste vier seizoe nen beperkt tot tien basisoptre dens en 25 invalbeurten. Slechts wanneer Montana geblesseerd was, mocht Young zijn kunsten vertonen. Dat deed hij met verve, en logischerwijs groeide Young uiteindelijk in 1991 uit tot de ab solute top^peler, die hij in feite als jaren was, maar pas werkelijk werd toen Montana dat gehele seizoen met een gekwetste elle boog was uitgeschakeld. Makke lijk was het echter niet. Elke stap, elke beweging, de kleinste beslissing werd immers op een weegschaal gelegd. Hoe zou Montana dat hebben gedaan? Was Montana niet sneller in het zoeken naar openingen, was hij niet zuiverder met zijn passes? Ploeggenoten, die goed bevriend waren met Montana gooiden doelbewust olie op het vuur. Re ceiver Jerry Rice klaagde open lijk dat hij te weinig werd aange speeld, en dat het onder Montana veel soepeler verliep. Young liet zich, geruggesteund door hoofdcoach Walsh, door niets of niemand van de wijs brengen. Ook niet toen Montana na een lange revalidatie in de cember '92 zijn rentree maakte en door media plus supporters ont haald werd op een massaal vreugdefeest. Young, dat seizoen uitgeroepen tot 'most valuable player' bleef er stoïcijns onder. „Prachtig voor Joey," sprak hij. De clubleiding evenwel raakte- ervan doordrongen dat na een lange periode van succesvol ba lanceren met twee karakters dan toch een onoplosbaar probleem opdoemde. Het was Montana die in het voor jaar van 1993 noodgedwongen het veld ruimde, zij het met opge heven hoofd. Pas nadat de ver drongen held van de clubleiding zwart op wit de garantie had ge kregen de voorkeur te genieten boven Young, ging hij in op de miljoenen-aanbieding uit Kan sas. Een knap geregisseerd ver trek door de voordeur, al waren zijn fans ontroostbaar. Als eerste man bij de 49'ers ont wikkelde Young zich, zoals hij het zelf eens omschreef, tot 'een ervaren dirigent die het orkest kan leiden zonder zelf alle.instru- menten te willen .bespelen'. Feil loos stuurt hij de receivers naar de uiterste hoeken van het veld, en dankzij een onpeilbare actie radius verzorgt hij bij tijd en wij le onovertroffen soli door in zijn eentje laverend op weg te gaan naar de 'end zone', waar middels 'touch down' vier punten kunnen worden geïncasseerd. „Een nachtmerrie voor elke ver dediging," sprak LA Rams-t'rai- ner George Dyer eens vol bewon dering. En Atlanta Falcons-ver- dediger Tim Green: „Als je tegen Young moet spelen, dan word je De San Francisco 49'ers (rood shirt) binden zondag de strijd aan met de San Diego Chargers. met een misselijk gevoel wakker. Want wat er ook gebeurt, wat je als verdediger ook probeert en afspreekt, Steve weet je altijd wel te misleiden." Young bevindt zich momenteel aan de top van een curieuze car rière, die hij als talentvol college speler niet voor mogelijk had ge houden. Hij speelde zelfs serieus met de gedachten er de brui aan te geven, toen hij aan de Brigham Young University in zijn geboor testad Salt Lake City (Utah) dreigde te worden omgevormd tot verdediger. „Wat mij betreft stop je meteen met football," rea geerde zijn vader laconiek op de geuite twijfels, „maar dan kom je er thuis niet meer in." Vet contract Dat vooruitzicht behoefde geen nadere uitleg. Met volle ovérgave stortte rechtenstudent Young zich op de sport, en mede dankzij zijn zakelijk ingestelde vader sleepte hij na zijn afstuderen in maart 1984 een vet contract in de wacht als quarterback bij de Los Angeles Express. Voor vier jaar zou hij zes miljoen dollar, ruim tien miljoen gulden toucheren, en daarna uitgesmeerd over 44 jaar een uitkering van in totaal 40 miljoen dollar ontvangen. Het maakte Young op slag de rijkste teamspeler van de wereld. Maar de 'droomverbintenis voor het leven' ging niet door aange zien Express-eigenaar William Oldenburg in financiële proble men kwam. Bovendien was de nieuwe competitie, de United States Football League, als te genhanger van de NFL een kort leven besehoren. Na twee seizoe nen werd de USFL weer opge doekt en verdween Young voor twee rampjaren naar Tampa. Het geduld wat hij - door deze sportieve tegenslag alsmede door de lijdzaam afwachtende positie bij de 49'ers leerde opbrengen, maakte van Steve Young een van de meest vriendelijke footballers van de Verenigde Staten. Toen hij afgelopen september voor- het eerst de rechtstreekse confronta tie aanging met Joe Montana, en zijn team met 24-17 door de Chiefs werd verslagen, kwam op nieuw geen onvertogen woord over zijn lippen. „Vandaag heeft de meester zijn leerling weer wat geleerd," sprak hij vol respect. Zondag kan Steve Young met het winnen van de Super Bowl voor het eerst in zijn leven op gelijke voet komen staan met zijn grote voorbeeld en rivaal. Getaneh Tessema hoort op 8 februari van de Zwolse rechtbank hoe zijn kansen liggen om in Nederland te mogen blij ven. De 27-jarige asiel zoeker uit Ethiopië woont al tweeëneenhalf jaar in Nederland en hoopt dat hij in ons land een menswaardig be staan kan opbouwen. De lange-afstandsloper, die uitkomt voor Achil les uit Etten-Leur, is een maatje te groot voor de Nederlandse atletiekve- detten en behoort in het internationale circuit tot de subtop. Als asielzoeker verhuis de hij in Nederland al een keer of drie, vier. Momenteel deelt hij in Sittard een woning met vier lotgenoten. Door Eddy van der Beek atschappij uit Apeldoorn m mm mm mm 'hb mm Sittard - De Sittardse nieuw bouwwijk Lahrhof hult zich die dag in loodzwaar grijs. Bewolkt, waterkoud weer. Een smal, nieu werwets trappenhuis leidt naar de ballustrade, waaraan de wo ning van Getaneh Tessema ligt. De Karolingenstraat. Een landgenoot van de atleet opent de deur, de begroeting is hartelijk. „Kom d'rin," klinkt het verrassend uit de mond van Tessema die in de hal verschijnt. Getaneh Tessema is een beschei den mens. Uitermate vriendelijk. Zijn leven in Ethiopië was be paald niet gemakkelijk, maar ook de onzekerheid over zijn Verblijf in Nederland heeft van hem geen doemdenker gemaakt. Natuurlijk, zijn gezicht betrekt soms als minder frivole onder werpen worden aangesneden. Zijn manier van lachen blijft echter aanstekelijk. Zijn ogen turen vastberaden de wereid in. Zijn Sittardse kennis Paul Hage- doren, ex-steepleloper en inmid dels een goede vriend van Tesse ma, schuift halverwege het ge sprek bij: „Getaneh is een man van daden, niet alleen woorden. Hij is inderdaad bescheiden, maar je kunt ook vreselijk met hem lachen. Ja, hij heeft best hu mor. Soms bij het cynische af. Hij weet verdomd goed wat hij wil. In vrijheid leven en zo hard mogelijk lopen. Iets presteren. Ik hoop dat hij hier in Nederland die kans krijgt." Tessema knikt. Hij verstaat het allemaal prima. Spreekt zelf ook zeer behoorlijk Nederlands, al heeft hij begrijpelijkerwijze nog moeite met bepaalde formulerin gen. Drie keer per week gaat hij naar school om Nederlands te studeren. „In Smilde praten ze heel anders dan in Sittard, dat heb ik wel gemerkt," glimlacht Tessema. Voor de rest traint hij. Gemid deld zo'n 150 kilometer per week. Op de hei nabij Brunssum, op de baan van de Sittardse atle tiekvereniging Unitas. Naast het lopen van wedstrijden, wat hij doet als lid van Achilles uit Et ten-Leur. Tessema gaat niet vaak uit. „Veel Nederlanders zit ten graag lekker thuis, gezellig, ik ook," zegt hij. De televisie helpt een handje. Een jaar of acht geleden vocht Getaneh Tessema nog als soldaat in Ethiopië, waar toentertijd het totalitaire regiem-Mengistu met harde, marxistische hand re geerde. Namens dat regime streed hij tegen democratisch ge zinde groeperingen, die het nu in het Afrikaanse land voor het zeggen hebben. Tessema: „Als zeventienjarige werd ik uit de schoolbanken ge haald, ik moest verplicht een mi litaire opleiding volgen. Het was een moeilijke tijd voor mij, ver loren jaren. Ik wilde eigenlijk helemaal geen soldaat zijn, maar ik werd gedwongen. Op een ge geven moment kreeg ik een uit nodiging voor een wedstrijd in Eindhoven, in een eerder sta dium had ik mijn paspoort moe ten inleveren bij mijn coach. Dat was toen normaal. Na die wed strijd in Eindhoven ben ik in Ne derland gebleven. Het is voor mij onmogelijk om terug te keren naar Ethiopië, ik ben daar niet meer welkom. Dat is duidelijk." Contact Al in zijn prille jeugd kreeg Tes sema met tegenslag te maken. Toen de atleet twee jaar oud was, gingen zijn ouders uit elkaar. De jonge Getaneh groeide op bij zijn tante, de familie viel uiteen. Hij heeft twee zussen en twee broers. Met één broer heeft Getaneh Tessema nog contact. Per brief. Mist hij zijn land Ethiopië, zijn stad Addis Abeba en zijn fami lie? „Het klinkt misschien raar, maar ik mis niks," klinkt het. „Ik heb mijn ouders nauwelijks gekend, heb ook nu helemaal geen con tact meer met hen. Ik ben opge groeid in een dictatuur. Tot din gen gedwongen, die ik helemaal niet wilde. Wat heb ik daar nou te missen? Ik voel me thuis in Nederland. Hier heb ik inmid dels al een aardige kennissen kring opgebouwd. Hier wil ik le ven. In Ethiopië heb ik niets te zoeken. Ondanks een betere re gering dan vroeger is het daar al lemaal erg chaotisch." Getaneh Tessema is nog heel wat van plan. Hij droomt van deelna me aan de Olympische marathon van Sydney 2000. De ranke loper heeft voor de tien kilometer een persoonlijk record van 28 minu ten 57 seconden staan. Zijn snel ste chrono op de vijf kilometer luidt 13 minuten en 38 seconden. Vorig jaar tijdens de marathon van Eindhoven bepaalde hij zijn persoonlijke record op de langste loopafstand op 2.14.58. Als asiel zoeker zonder paspoort kan hij niet aan buitenlandse wedstrij den deelnemen. Een treurig ge geven. Oyer de begeleiding van zijn ac tiviteiten is Getaneh Tessema te vreden. De in atletiekkringen bekende Ed Sligchers behartigt zijn zakelijke belangen en geeft trainingsadviezen. Voor medi sche hulp kan Tessema een be roep doen op een Sittardse huis arts, die de atleet bij ingewikkel de kwetsuren doorstuurt naar een sportarts. Tessema kan, voor zover nodig, ook de hulp inroe pen van fysiotherapeut Tim Valster, die inmiddels een goede kennis van hem is geworden. Af en toe heeft Tessema ook con tact met zijn landgenoot Haile Gebreselassie, de wereldrecord houder op de vijf kilometer. Ge breselassie verblijft regelmatig in Nederland en bewoont dan een door atletenadviseur Jos Hermens gehuurd rijtjeshuis in Uden. Tessema: „Hij is een ken nis van me en toch ook een voor beeld. We maken weieens een praatje, meer niet. Of hij mij ad viezen geeft? Ach, niet echt. Trouwens, ik kom er zelf wel uit. Ik loop voor mijzelf." Ingeburgerd Getaneh Tessema is inmiddels aardig ingeburgerd in Neder land. Dat is duidelijk. Natuurlijk moest hij in het begin wennen aan de gure wind, de regen. En vond hij het opvallend dat je overal zomaar water uit de kraan kon tappen. Hij haalde zijn rijbewijs, leerde Nederlands, at boerekool en erwtensoep. Een Nederlands persbureau wist het afgelopen weekeinde zelfs te melden dat Tessema voor Sinter klaas had gespeeld. Sinterklaas? Tessema schatert van het lachen. „Ik Sinterklaas? Ach nee, dat kan toch niet, haha. Een zwarte Sinterklaas, haha. Het was een misverstand. Ik heb gewoon met kennisen pakjesavond gevierd. Carnaval? Nee, daar doe ik niet aan mee. Toen ik dat voor het eerst zag, dacht ik echt dat die mensen gek waren geworden." Waarop de Sittardse vriend Paul Hagedoren inhaakt. „Hij heeft met mij wèl vrijgezellenavond gevierd. Vlak voor mijn trouwen zijn we op stap geweest. Trou wens, die Getaneh is hartstikke handig. In mijn nieuwe huis Getaneh Tessema: „Het is voor mij onmogelijk om terug te keren naar Ethiopië, ik ben daar niet meer welkom. Dat is duidelijk. FOTO DO VISSER heeft hij heel wat geschilderd en aangesloten. Als ik wilde pauze ren, wilde hij' gewoon doorgaan. Ik zei het al, hij is een man van daden." Tessema: „Ik handig? Dat weet ik niet." Afloop Onwetend is Getaneh Tessema ook over de afloop van de recht bankzitting in Zwolle op 8 fe bruari, wanneer over zijn toe komst in Nederland wordt geoordeeld. Hij heeft geen idee hoe zijn kansen liggen. „Ik kan alleen maar hopen dat ik hier mag blijven," is het enige dat hij zegt. Tessema's advocaat Kees Peper licht desgevraagd een tipje van de sluier op, maar weet niet of hij optimistisch of pessimistisch moet zijn. „Toen de politieke situatie in Ethiopië nog volstrekt onduide lijk was, waren in Nederland verblijvende Ethiopiërs niet uit- zetbaar," aldus Peper, die deel uitmaakt van het Arnhems Ad- vokatenkollektief Sloetstraat. „Nu de situatie in Ethiopië enigszins is genormaliseerd, is er een ander uitgangspunt ont staan. In het geval van Tessema gaan we uit van drie hoofdpun ten: de asielaanvraag, de alge mene situatie in Ethiopië en zijn status als topsporter." „Een Nederlands belang zal moeten worden gediend en het is de vraag of de rechter Tessema als een aanwinst voor de Neder landse sportwereld beschouwt. Mensen uit die Nederlandse sportwereld zullen die vraag meteen met ja beantwoorden. Daarom is ook het NOC-NSF in geschakeld. Ik kan met geen mo gelijkheid zeggen hoé de kansen van Tessema liggen. Wat ik wel weet, is dat de zitting op 8 fe bruari geen definitieve uitspraak zal opleveren. Die zitting zal nog best een vervolg krijgen."

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1995 | | pagina 11