OPPENEER
KREDITANK
Aang«
Is een hond intelligent of
een biologische machine?
Nog maar enkele Parijse
couturiers eigen baas
DE NIEUWE MANIER VAN TANKEN
VOOR DE BEDRIJVIGSTE BEDRIJVEN
DE PLUSPUNTEN:
WATERSCHAP
HET VRIJE
VAN SLUIS
Modehuizen houden met reeks bijprodukten het hoofd boven water
AXEL
TERNEUZEN
SLUISKIL
HULST
24-Uurs service Zonder contanten
Bedieningsgemak Kostenbesparend
Kwaliteit
INFORMATIE: S 01157-1423 FAX 01157-2194
„JJSïTSSSS:
'o
f 34.50 P-Pv
be
es
n e u
DE STEM
Schwarzeneggers
DE STEM
VRIJDAG 20 JANUARI 1995
X 66
Een hond, zegt de Amerikaanse psycholoog Stanley Coren, heeft wel degelijk notie van taal en
iedere hondeeigenaar zal dat beamen. foto anp
Door Jan Koesen
Kan een hond denken? Of is
hij maar een biologische ma
chine, zonder ziel, zonder
hersenen, zonder besef? Er
zijn viervoetige Einsteins en
debielen. Maar hoe meet je
dat IQ en wat is de waarde
van dat cijfer? Een psycho
loog en hondentrainer duikt
in de schedel van de grootste
fan van de mens.
Honden zijn intelligent. De Ein
steins onder de honden zijn de
working sheepdog, de poedel, de
Duitse herder, de golden retrie
ver, de dobermann, de sheltie en
de labrador. Onderaan de hitpa
rade van honderd rassen staan
de beagle, de pekingees, de
bLoedhond, de barzoi, de chow-
chow, de Engelse bulldog, de
basenji en de Afghaanse wind
hond. Ho ho, niet gelijk de krant
bellen, want dat zeggen wij niet,
maar de Amerikaanse psycho
loog Stanley Coren in zijn boek
'De intelligentie van honden.'
Wat is trouwens intelligentie? En
hoe meet je dat? En je hebt
natuurlijk geniale beagles en de
biele dobermanns, geeft de psy
choloog grif toe. Voorts: je hebt
praktische intelligentie, instinc
tieve intelligentie, je hebt hon
den zoals de retriever die met
wiskundige precisie de vluchtlijn
van een bal of frisbee kunnen
volgen, maar die maar armetie
rig als bewaker zijn.
Er zijn honden die sociaal leer
gierig zijn, andere die een taak
snel door hebben of die vlot een
probleem kunnen oplossen; je
hebt honden met een lange ter
mijngeheugen en een korte ter
mijngeheugen. Kortom: het IQ
en zeker het meten daarvan is
een moeras vol twijfels, gegok en
natte vingers.
Programmeren
Maar goed, een hond is intelli
gent. Hij is niet, zoals de 17de
eeuwse Franse wijsgeer en wis
kundige René Descartes beweer
de, slechts een biolgische machi
ne, een zak voor reflexen,- auto
matische reacties en genetische
manipulatie. En als een hond
dan toch .iets leerde, was dat
gewoon het gevolg van program
meren als van een computer.
Om de theorie van Descartes te
bewijzen, spijkerden volgelingen
van hem zelfs later de poten van
honden vast aan de vloer, 'want
een dier voelt toch niets. Een
hond is immers een dier, zoals
een oester, en een oester kan
toch ook niet denken.' Einde
logica.
Descartes kreeg destijds de steun
van de katholieke kerk die zich
absoluut niet kon vinden in het
idee dat alle koeien, schapen,
varkens, vliegen en spinnen op
de Dag des Oordeel aanwezig
zouden zijn.
Nee, in dat koppie van het popu
lairste huisdier draait echt iets.
En dat vonden Darwin, Thomas
van Aquino en Aristoteles ook.
Het verschil in denkkracht tus
sen mens en dier is volgens deze
wijzen slechts een kwestie van
kwantiteit en kwaliteit, het eni
ge wezenlijke verschil heeft 'be
trekking op de mate en niet op
de soort van intelligentie'.
Coren doorspekt zijn boek met
citaten: 'Wij zijn absoluut alleen
op deze planeet en te midden
van alle leven dat ons
omringt,heeft niet één soort, be
halve de hond, een bondgenoot
schap met ons gesloten'. 'Dieren
zijn geen gelijken of onderge
schikten, maar andere volkeren'.
'Honden zijn geen mensen in
bontjassen'. 'Ook al maak je de
stomste opmerking tegen een
hond, hij kan je aankijken alsof
hij denkt: „Mijn God, je hebt
gelijk. Daar zou ik nooit op zijn
gekomen.'"
Koning Saur
Coren, psycholoog en honden
trainer, onderzocht 133 hon
derassen en sprak met 208 keur
meesters, 63 dierartsen en tallo-'i
ze trainers en hondeliefhebbers'.
Hij vermeldt eerst briljante hon
den als de acteurs Lassie en Rin
Tin Tin en komt dan met sterke
verhalen, zoals de hond Saur die
niet eens zo'n slechte koning van
het oeroude Ijsland was.
De heilige Patrick zat als slaaf
op een schip toen Ierse wolfs
honden tot muiterij kwamen en
het schip aan wal roeiden. Slim
me Hans, een paard kon rekenen
(d.w.z. hij had geen notie van
optellen en aftrekken, maar kon
feilloos de gezichten van mensen
interpreteren als hij het juiste
aantal hoefslagen gaf).
Coren heeft een aantal testen in
zijn boek opgenomen waarmee
de leek het IQ van zijn hond kan
meten. Zoals eerder gezegd zijn
er talloze vormen van intelligen
tie. En een intelligente hond
leert vaak trager dan een dom
me, omdat hij geen zin heeft in
de klussen hem door zijn baas
opgedragen en omdat hij allerlei
trucs heeft bedacht om aan cor-
vée te ontsnappen.
Notie van taal
Een hond, zegt Coren, heeft wel
degelijk notie van taal en iedere
hondeeigenaar zal dat beamen.
Honden beheersen een mini
woordenboek en zijn uitermate
gevoelig voor klank, gebaar en
houding, allemaal zaken die met
taal direct te maken hebben. Er
zijn ook diverse soorten blafs
voor verschillende situaties, van
blijdschap tot alarm. Staart,
oren, mond, ogen, het zijn zaken
waarmee de hond spreekt tot de
mens en andere dieren.
Een collie kan zonder training
vee hoeden omdat hij dat leuk
vindt, een retriever is zeer ver
nuftig in het apporteren, een
herder is uitermate geschikt als
politiehond, de terrier is een ei
genwijs stuk vreten maar tege
lijk zeer moedig en vasthoudend.
Uitblinkers wat betreft leerver
mogen, probleemoplossend ver
mogen én geheugen zijn de do
bermann, de Duitse herder, de
elkhound, de poedel, de puli en
de sheltie.
Honden die niet snel leren maar
prima een probleem oplossen
zijn terriers, de husky, de Alaska
Malamut, de chihuahua, het
schippertje, de schnauzer en de
samojeed. Een chihuahua is een
prachtige waakhond want hij is
uiterst alert en slaat fel aan bij
het minste en geringste onraad,
maar fysiek is het een onder
deurtje en dus niet echt geschikt
om huis en haard te beschermen.
Coren kwam na uitputtende ge
sprekken met deskundigen tot de
nauwelijks verbazing wekkende
conclusie dat er wel degelijk van
ras tot ras een verschil in intelli
gentie bestaat, maar dat er ook
binnen een ras vele verschillen
kunnen zijn. Precies als bij de
mens. Het gaat niet zozeer om de
intelligentie, als wel om de be
reidheid van de hond om voor de
mens te werken. Een terrier is
een soloartiest, een herder wil
graag de mens behagen en wie
kan met zekerheid zeggen welke
eigenschap het beste is?
Handicap
In de jaren vijftig kwamen psy
chologen tot een leerzame con
clusie: een hoge intelligentie was
bij veel beroepen een handicap,
met name wanneer het werk mo
notoon was en het eindprodukt
niet in zicht, zoals bij de lopende
band. Een intelligentie moet ge
prikkeld worden en uitgedaagd
en hetzelfde geldt voor een hond.
Een zeer intelligente hond asso
cieert snel en dit komt de mens
wel eens niet goed uit. Een koel
kast gaat open gaat en telkens
krijgt de hond dan een koekje.
Dan zal die hond niet van de
koelkast weg te slaan zijn. Slim
me honden kunnen deuren open
maken (en zelden dicht) en we
ten feilloos koekjes te vinden en
te jatten. Een slimme hond die
aan de muur krabt waardoor
sierpleister loslaat, kan tot de
correcte conclusie komen dat hij,
als hij maar lang genoeg door
gaat, zo een gat in de muur kan
maken waarachter de vrijheid
lonkt. Heel slim, maar met zo'n
intelligentie is de baas niet erg
gelukkig.
Even stom
De intelligentie van een hond
neemt af na het vierde of vijfde
jaar. De hersenen van een twaalf
jaar oude labrador wegen 25
procent minder dan toen hij vier
was. Een jonge hond stuurt in
formatie van ogen en oren met
een snelheid van 360 kilometer
per uur naar de hersenen. Als hij
hoogbejaard is, is dit slechts een
sukkelgangetje van 80.
De hond niet intelligent? Ha ha!
De hond is het huisdier met de
grootste mensenkennis. En het
laatste citaat: „Ik heb honden
gekend, met name puppy's, die
wat hun geestelijke reacties be
treft bijna even stom waren als
mensen."
(De Intelligentie van honden.
Stanley Coren. Uitgeverij Ba
lans. Uitgeverij Kritak)
Parijs (afp) - Van de Parijse
modehuizen, die vanaf zon
dag weer hun zomercollec
ties presenteren, zijn er nog
maar enkele onafhankelijk.
Verschillende couturiers heb
ben de laatste jaren moeten
sluiten, zoals vorig jaar Per
Spook en Philippe Venet. Ande
ren maken inmiddels deel uit
van grote industriële en finan
ciële conglomeraten en hebben
daardoor meer overlevingskan
sen.
Pierre Cardin, die zijn mode
huis in 1953 oprichtte, is nog
wel zijn eigen baas. Dat geldt
onder andere ook voor Torren
te, gesticht in 1961, en voor
Emmanuel Ungaro, die dit jaar
zijn dertigjarig bestaan viert.
De meeste modehuizen kunnen
slechts blijven bestaan door
hun bijprodukten zoals par-
fumiijnen en accessoires.
In de meeste gevallen zijn die
produkten goed voor 85 procent
van dé omzet, de haute couture
levert de resterende 15 procent.
Bij Ungaro is het precies omge
keerd. „Wij beschouwen de
couture niet als een reclame-in
vestering, maar als het element
dat de rest van het huis laat
leven," aldus directeur Carlo
Valerio.
„De haute couture is niet meer
van deze tijd," erkent Sagar.
„Het is een vrijheid die ik zeer
duur betaal." Zijn bedrijf heeft
geen parfumlijn om de kas te
spekken. Ondanks hun moeiza-
van oliemaatschappij Elf Aqui-
tane. Tot het LVMH-imperium
horen Christian Dior, Hubert
de Givenchy en Christian Lac-
roix, Sanofi heeft in 1993 Yves
Saint-Laurent overgenomen en
bezit 49 procent in Nina Ricci,
Zeer duur
Het eveneens onafhankelijke
huis Lecoanet Hemant houdt
met moeite het hoofd boven
water. Didier Lecoanet en He-
mant Sagar stichtten het in
1983. Hun collectie haute cou
ture kost twee a drie miljoen
francs (700.000- 1 miljoen gul
den), terwijl dat bij de meest
gerenommeerde vijf tot tien
keer zoveel is.
me financiële bestaan wil het
tweetal 'geen verkopers van
kleding' worden en geven zij er
de voorkeur aan 'stoffen sculp
turen' te maken. Daar hebben
Lecoanet en Sagar een sobere
levensstijl voor over: ze gaan
gewoon met de metro.
Twee concerns bezitten de
meeste modehuizen, Louis
Vuitton Moët Hennessy
(LVMH) en Sanofi, een dochter
evenals de Spaanse groep Puig
(Paco Rabanne) en het Japanse
Seibu (Jean-Louis Scherrer).
Chanel
En dan is er nog Chanel, dat
sinds drie generaties in handen
is van de Zwitserse familie
Wertheimer.
Hoewel de cijfers
angstvallig geheim worden ge
houden, wordt Chanel als het
meest rendabele modehuis be
schouwd met een geschatte om"
zet drie miljard gulden, drie
keer zoveel als Yves Saint-Lau
rent.
Als de presentaties van de zo
mercollecties volgende week
beginnen zal Pierre Cardin
daarin ontbreken. Hij heeft be
sloten zijn 150 modellen pas in
februari in besloten kring aan
zijn klanten te tonen. De coutu
rier wil daarmee voorkomen
dat een confectiefabrikant zijn
ontwerpen de dag na de presen
tatie al heeft gekopiëerd.
„Aan de vooravond van het jaar
2000 moeten de couturiers een
oplossing vinden om zich te
weer te stellen tegen de plunde
raars," aldus Cardin. Hij zou
graag willen dat de haute cou
ture zijn kenmerken van kwali
teit en discretie terugkrijgt.
Sinds twee jaar brengt hij nog
maar één collectie per jaar,
waarin zowel zomer- als win
termode zit.
Nieuwendijk
(garage Vervaet)
Lange Reksestraat
(garage Vervaet)
Mercuriusstraat
(afslag de Rijke
Transport)
Aziëweg
(gar. HAKO)
(ADVERTENTIES)
Luchtiqe chocolade-
mousdemetjI^ojTL
jazz behind the dikes - jazz behind the dikes - jazz behind the dikes
café-restaurant-hotel
de Molenhoek
te Hoek, Zeeuwsch-Vlaanderen
tel. 01154-1549
DELTA-QUARTET
Frank Stagnita - (piano)
Karei Reys - (fluit/alt-sax/clar.)
Will Nieland - (bass)
Aad Versteeg - (drums)
Zondagmiddag, 22 januari 1995
Van 15.00 tot 18.00 uur
New Year's
SPECIAL 'SURPRISE' GUEST
King of jazz
Wim Koopmans (vocal
Toegang gratis
seuip egt pujgaq zze[ - se>up egt pujgeq zzej - setup sgt pujqaq zzef
Het dagelijks bestuur van het waterschap Het
Vrije van Sluis maakt bekend dat de algemene
vergadering van bovengenoemd waterschap op
8 december 1994 heeft gewijzigd:
a. de Omslagverordening waterschap Het Vrije
van Sluis 1994.
De wijziging betreft de aanpassing van het
tarief van de heffingen alsmede een kleine
aanpassing van artikel 5 van bedoelde veror
dening.
Dit (1 e) wijzigingsbesluit is goedgekeurd
door Gedeputeerde Staten van Zeeland bij
besluit van 6 januari 1995, onder no. 946306,
Dir. AB/FBT.
Het tijdstip van ingang van de heffing con
form dit besluit is vastgesteld op 1 januari
1995.
b. de Heffingsverordening verontreiniging op
pervlaktewateren 1986.
De wijziging betreft de vaststelling van het
tarief van de verontreinigingsheffing voor
1995.
Dit (12e) wijzigingsbesluit is goedgekeurd
door Gedeputeerde Staten van Zeeland bij
besluit van 9 januari 1995, onder no.
9466118, Dir. AB/FBT.
Het tijdstip van ingang van de heffing con
form dit besluit is vastgesteld op 1 januari
1995.
De aangepaste verordeningen liggen vanaf he
den voor de tijd van drie maanden ter inzage:
- elke werkdag van 09.00 tot 12.00 en van
13.30 tot 16.00 uur in het kantoor van het
waterschap (bureau Algemene, Juridische en
Interne Zaken), Brouwerijstraat 18 te Oost
burg.
Voor een ieder is tegen betaling van kosten een
exemplaar van de wijzigingsbesluiten of van de
(gewijzigde) verordeningen verkrijgbaar bij het
bureau Algemene, Juridische en Interne Zaken
van het waterschap.
Oostburg, 20 januari 1995.
Het dagelijks bestuur
voornoemd,
ir. C.J. Almekinders,
dijkgraaf
drs. A.J. Mouton,
secretaris
OPENBARE
RAADSVERGADERING
De burgemeester van Terneuzen brengt ter
algemene kennis, dat op donderdag 26 januari
I995 om 19.30 uur in het stadhuis van Terneuzen
een openbare vergadering van de raad der ge
meente zal worden gehouden.
VRIJSTELLING/
BOUWAANVRAGEN
ARTIKEL 1 9-WRO
WOONWAGENCENTRA
SLUISKIL EN ZAAMSIAG
De burgemeester van Terneuzen geeft ervan
kennis, dat van de Gemeente Terneuzen is ontvan
gen:
- het verzoek vrijstelling te verlenen ingevolge arti
kel 19 van de Wet op de Ruimtelijke Ordening?
voor het realiseren van een woonwagencentrum
in Sluiskil aan de Frans Naereboutstraat te
genover de Dwarsstraat en in Zaamslag aan de
Veerstraat naast garage Verschelling;
- de bouwaanvragen voor het bouwen van in totaal
24 berging-sanitairgebouwtjes op de aan te leg
gen woonwagencentra in Sluiskil en Zaamslag.
Het voornemen bestaat om zowel de vrijstelling
als de bouwvergunningen te verlenen.
Alvorens hiertoe over te gaan wordt eenieder in de
gelegenheid gesteld met ingang van maandag 23
januari 1995 gedurende twee weken bij de afdeling
Bouwen en Wonen van de sector Stadsontwikkeling
en -beheer, Herengracht 7 te Terneuzen van de ver
zoeken kennis te nemen en eventuele mondelinge
dan wel schriftelijke bedenkingen c.q. zienswijzen
kenbaar te maken bij het college van burgemees
ter en wethouders, Postbus 35,4530 AA Terneuzen.
Mondelinge zienswijzen c.q. bedenkingen kunnen
kenbaar gemaakt worden bij de afdeling Bouwen
en Wonen van de sector Stadsontwikkeling en
-beheer, Herengracht 7 te Terneuzen, waarvan ver
slag wordt opgemaakt.
Terneuzen, 20 januari 1995.
De burgemeester voornoemd,
drs. R.C.E. Barbé.
Het ontwerp-verzoek ligt met ingang van 23 januari
1995 gedurende twee weken voor een ieder ter
inzage in het gebouw van de sector Stadsontwikke
ling en -beheer, sectie Milieu, Herengracht 7 te
Terneuzen elke werkdag van 09.00 tot 12,00 uur en
van 13.30 tot 16.30 uur.
Gedurende bovengenoemde termijn kunnen be
denkingen schriftelijk bij het college van burge
meester en wethouders kenbaar worden gemaakt.
Tevens kunnen mondeling bedenkingen worden ge
uit tijdens een openbare zitting op maandag
30 januari 1995 om 10.00 uur in kamer 4.06 van
het Stadhuis.
WET GELUIDHINDER
Burgemeester en wethouders van Terneuzen
brengen ter openbare kennis dat zij voornemens
zijn het college van Gedeputeerde Staten van Zee
land te verzoeken een hogere grenswaarde vast te
stellen voor de bouw van 8 twee-onder-één-kap
woningen en een vrijstaande woning aan Axelse-
straat te Terneuzen op het voormalige terrein
van de Watermaatschappij Zuid-West Neder
land.
Het voornemen houdt verband
met het feit, dat uit akoes
tisch onderzoek is geble
ken dat de geluid-
belasting van de ge-
veis van de wonin
gen als gevolg van
het verkeer in de
Axelsestraat ho
ger zal zijn dan
de voorkeurs
grenswaarde.
WET AAILIEUBEHEER
Burgemeester en wethouders van Terneuzen
delen, overeenkomstig het bepaalde in artikel 3.19,
lid 2, onder b van de Algemene wet bestuursrecht
mede, dat op 22 november 1994 bij hen een aan
vraag is ingekomen van Tire Again Terneuzen B.V.
om een vergunning ingevolge de Wet milieubeheer
voor het oprichten en in werking hebben van een
bedrijf voor montage en demontage van banden op
het perceel plaatselijk bekend Mr. F.J. Haarman-
weg I4B, kadastraal bekend gemeente Terneuzen,
sectie E, nummers 2657 en 2675.
Zij zijn voornemens de vergunning ingevolge de
Wet milieubeheer te verlenen, onder het stellen
van voorschriften ter bescherming van het milieu.
De aanvraag, de ontwerp-beschikking en andere
terzake zijnde stukken liggen met ingang van heden
voor een ieder ter inzage in het gebouw van de
sector Stadsontwikkeling en -beheer (sectie Milieu),
Herengracht 7 te Terneuzen en wel tot 21 februari
1995 elke werkdag van 09.00 tot 12.00 uur en van
13.30 tot 16.30 uur en elke donderdag van 19.00
tot 22.00 uur.
Degenen die de stukken wensen in te zien op
donderdag van 19.00 tot 22.00 uur worden ver
zocht daarvan vooraf mededeling te doen (tel. 01150-
75458).
Desgewenst kan tijdens de kantooruren een monde
linge toelichting op de stukken worden verkregen.
Tot 21 februari 1995 kunnen gemotiveerde beden
kingen schriftelijk bij het college van burgemeester
en wethouders worden ingediend.
Degene die een bedenking indient kan verzoeken
zijn persoonlijke gegevens niet bekend te maken.
Indien daarom wordt verzocht (tel. 01150-75457),
wordt tot 21 februari 1995 voorts gelegenheid ge
geven om mondeling bedenkingen in te brengen en
over de aanvraag van gedachten te wisselen met
het bestuursorgaan, de aanvrager en eventuele overige
aanwezigen.
De aandacht wordt er tenslotte op gevestigd, dat
alleen degenen die bedenkingen hebben ingebracht
op de bovenomschreven wijze en de belangheb
benden. die aantonen dat zij daartoe redelijkerwijs
niet in staat zijn geweest, naar aanleiding van de
beschikking beroep kunnen instellen bij de af
deling Bestuursrechtspraak van de Raad
6 fj van State.
h
<L>
<V :'i:
QO
Postbus 35, 4530 AA Terneuzen
Terneuzen, 20 januari 1995.
Burgemeester en wethouders
van Terneuzen,
secretaris, burgemeester,
Th.J. de Brauwer. drs. R.C.E. Barbé.
Door Jos Straathof
Gabon heeft toeristen wat na
tuurschoon betreft veel te bie
den. Toch zullen die voorlopig
niet in drommen naar het
Westafrikaanse land trekken
Want het binnenland is uiterst
ontoegankelijk, ondanks d<
aanwezigheid van de Trans-
gabonais, de spoorlijn dwari
door het land. Voor de Euro
peanen die in het oerwouc
werken ligt le coup de lune, d(
manesteek oftewel de tropen
kolder, altijd op de loer.
De gids zit op zijn hurken. Hi
waarschuwt ons hetzelfde t(
doen en absoluut geen geluid
maken. Zelfs het fototoestel maj
niet gebruikt worden. Hij knijp
in zijn neus, maakt een miau
wend geluid en roffelt met zij]
handen op de borst. Maar de an
tiloop die hij zo wil roepen, trap
et niet in. Wel antwoordt even la
ter onzichtbaar in het groen ee
groep chimpansees met veel ka
baal. „We maken te veel lawaai,
zegt gids Jean-Claude berustenc
We zitten in het oerwoud, in he
reservaat van Lopé. Ruii
200.000 hectare groot, gelegen i
het hart van Gabon. Dit West
afrikaanse land, acht keer z
groot als Nederland, is voor 8
procent bedekt met regenwoue
In het reservaat van Lopé ligge
grote vlakten savanne-gebied, al
gewisseld door plukjes oerwouc
Die ene antiloop mag het late
afweten, we zien die dag ander
antilopen, olifanten, buffel
apen en prachtige vogelsoorten.
's Avonds in het hotel, aan
rand van het reservaat in h
dorpje Lopé, blijken we niet i
enige gasten. Het Vreemdelii
geiüegioen is gearriveerd. Op h
terras zitten tien Schwarzenei
gers. „Die zijn hier om de olifai
ten vast te houden totdat wij ec
foto gemaakt hebben," fluiste
iemand vol ontzag. Maar dit g
deelte van het Vreemdelingen!
gioen, uit Libreville overgek
men voor een voetbalwedstri
tegen FC Lopé, schaakt, leest i
voert een rustige tafelconvers
tie.
Het hotel ligt aan de oever van
Van onze verslaggever
Slechts één Chinees restal
rant en geen McDonald's. Pi
vijftig meter verharde w|
tien kuilen. De barkeeper
het vijf-sterrenhotel kent
verschil tussen Black en R|
Label, maar hangt zijn scho
nen aan een touw om zijn hij
als hij naar huis gaat. Een 1
te visarend wiekt naar zij
slaapplek in het licht van
'Opkomende volle maan. Gail
bia, nog geen zes uur vliegt
van Nederland, is een nieuf
komer op de Nederlandse
kantiemarkt.
Het kleinste land van Afrika|
weelderig groen in zomer en i
jaar, maar wordt steeds geler
de zandstormen uit de Sahara!
de droge winter. De rivier klej
naar de hemel en de getijdeb
sen rondom, de zee is zilvergj
en negentig procent van de
zichten is pik- tot roetzwart, j
door dat alles heen vlammen|
gewaden en de tulbanden van
Gambiaansen: oranjegeel, maif
Mauw, hibiscusrood.
He kleine republiek Gambia
800.000 officiële inwoners, na
een ongeteld aantal 'gasten'
de omringende landen. De mé
ten wonen aan de westkust, w:
het kan wemelen van de men
op straat. Maar nog geen vij:
kilometer het land in is de rus
compleet en geniet de rondj
zende toerist van vredige dor;
®et mooie, vrolijke mensen. I
contact tussen toerist en Gan
aan is nog wonderlijk sponti
Alleen te opzichtig fotografe
kan de idylle verstoren. Nee|
protesteren niet om geld te 1
gen, ze willen gewoon niet.
kinderen wel, hun prijs is
balpen.
Aan de dwaas lijkende vorm
"et land ligt enige logica 1
grondslag. De rivier de Garr
js, als enige in Afrika, tot die
Ret land bevaarbaar voor gl
schepen. Vanwege haar sto
gisch belang en handelsbel
Rebben de Britten er een sta
omheen gebouwd dat zich stl
estelde in een ex-Franse ofj
ortugese omgeving. Het heel
'meel ook naar de rivier: Re
ic of The Gambia. De ri'
""mondend in een enorme d'
toeristisch gezien van B
«aarde voor Gambia. Zij ml
