'Verwijderingsbijdrage' moet hergebruik onderdelen bevorderen m Stereotiep schort wordt mode Goe< 4Vroe Vlaming vindt opnieuw het schrijfpapier uit Met de hand op de knip (1) Reisorganiï DE STEM SURPLUS 'Verwijderingsbijdrage' Plastic Certificaat Milieu-investeringen DE BUITENDIJK 't Is een ramp WIJZER DE STEM Geen maaltijd Groot-Brittannië VRIJDAG 20 JANUARI 1995 Door Orkun Akinci „Revolutionair aantekenin genpapier," noemt uitvinder Luc Vandebroek het. Zijn nieuwe '4 stripes structuur- blok' moet leerlingen in de toekomst beter aantekenin gen leren maken tijdens de les. Volgende week wordt het officieel in ons land geïntro duceerd tijdens de nationale onderwijstentoonstelling (NOT) in De Jaarbeurs in Utrecht. Vandebroek is al jaren inter naatsbegeleider van het Heilig Hartcollege in het Belgische Heusden-Zolder. „Ik werk op het moment dat de leraren naar huis zijn en de leerlingen blijven studeren. Elke dag zie ik er 170 werken. Dat is uitzonderlijk, want de docenten zien dat nooit. Ze vertellen hun leerlingen wel dat ze beter moeten studeren, maar ze weten niet wat er fout gaat." „Terwijl ik langs de banken liep, merkte ik dat de leerlingen slechte aantekeningen maakten. Ik had het daar best moeilijk mee. Tot mijn schaamte moest ik bekennen dat ik ze vaak ook niet kon ontcijferen. Er zat kop noch staart aan. Als iemand langzaam schrijft, is hij al blij als hij alles op papier heeft staan als de bel gaat. Als hij het één of twee dagen later moet gaan leren, weet hij niet meer wat er precies staat." Vandebroek zette een ingenieus denkproces in werking. Het re sultaat: het '4 stripes structuur- blok'. Het opmerkelijke doch vooral simpele verschil met ge woon papier wordt gevormd door de vier verticale strepen, van donker naar licht, die aan de linkerkant zijn aangebracht. Het is de goede bedoeling dat de leerling in de eerste balk het hoofdstuk noteert. Vervolgens kan hij zijn aantekeningen ver der onderverdelen in paragrafen. Op die manier zou hij overzich telijker te werk gaan, waardoor de onderliggende verbanden dui delijker worden. Het Antwerpse bedrijf Pandava heeft de produktie van de schrijfblokken (gerecycled pa pier, adviesprijs 6,75) op zich genomen. Na een bevredigende introductie in België, waar '4 stripes' al sinds maart vorig jaar op de markt is, besloot Pandava haar afzetgebied uit te breiden naar ons land. Inmiddels hebben vier scholen uit het voortgezet onderwijs met het nieuwe papier gewerkt. Uit een enquête op die vier scho len is gebleken dat de leraren heel tevreden zijn over het nieu we produkt. Op het aan het onderzoek meewerkende Orduy- nen College in Den Bosch bij voorbeeld zegt conrector J. Schaepkens: „Iedereen is er erg blij mee. De blokken worden veel gebruikt. Ik weet niet of dat komt omdat ze fijner zijn of slechts omdat ze voorhanden zijn. Ik kan me eigenlijk niet voorstellen dat leerlingen meer inzicht krijgen in de aantekenin gen." Helaas heeft Pandava de erva-, ringen van de leerlingen niet gepeild, terwijl het natuurlijk om hen draait. Vandebroek acht echter de rol van de docent ook heel belangrijk. „Een goede le raar moet gestructureerd lesge ven. Hij moet aangeven wanneer er iets nieuws begint. De leerling kan dan meer aandacht schen ken aan de manier waarop hij alles opschrijft." Als Vandebroek het zo stelt, zou zijn uitvinding meer aan leer krachten dan aan leerlingen be steed zijn. De eersten zouden namelijk meer structuur in de De Vlaamse uitvinder Luc Vandebroek zette een ingenieus denkproces in werking. Het resultaat: het '4 stripes structuurblok'foto j.k. caudron lessen moeten aanbrengen, waardoor het voor de scholier makkelijker zou zijn om juiste aantekeningen te maken. Strepen of geen strepen. De langzaam schrijvende scholier zal net zo veel moeite hebben met het verwerken van de stof als vroeger. Nog steeds zal hij blij zijn als hij alles op papier heeft als de bel gaat. Tijd om alles te structureren heeft hij niet. Vandebroek zegt dat hij het aan- tekeningenblok opnieuw heeft uitgevonden. Inderdaad op nieuw, want het was al uitge vonden. En zijn nieuwe variant voegt niets toe aan het al be staande aantekeningenpapier. Behalve die vier strepen dan. Oude auto levert heel wat op Door Martijn Hover Oude, versleten auto's wacht over het algemeen een droe vig lot. Ontdaan van bruik bare onderdelen belandt het karkas uiteindelijk in de 'sh redder', een gigantische ma chine die de carrosserie tot handzame metaalstripjes ver snippert. Neem het Opeltje dat op de brug staat bij autosloperij Bedo aan de Eindhovenseweg in Waalre. Bouwjaar '83. Ooit moet de eer ste eigenaar er trots de garage mee zijn uitgereden. Zo te zien is er niet al te lang geleden nog eens een nieuwe uitlaat onder gehangen, maar inmiddels heeft de motor het begeven. Wat rest is de sloop. En er valt wat te slopen aan een oude auto. Een probleem was echter dat niet alle te slopen onderdelen even gemakkelijk aan de man te brengen zijn. Portieren, motorkappen en ban den zijn nog wel te verhandelen, mits in redelijk goede staat. Maar wat moet je met de rub berstrips in de deuren, met de stoelen, met de koel- en accu vloeistof, met de motorolie? Tot voor kort werd die troep gewoon weggegooid. Met als gevolg een jaarlijkse afvalberg van 100 a 125 miljoen kilo. Om die reden is met ingang van 1 januari een zogenaamde 'ver wijderingsbijdrage' voor auto's ingevoerd, een bedrag van 250 gulden dat bij de aanschafprijs van een nieuwe auto moet wor den geteld. Dat geld komt weer ten goede aan de erkende slo persbedrijven. De geldstroom wordt beheerd door Autorecycling Nederland BV (ARN). Drs M.W. Schukking, manager controle en informatie bij het in Amsterdam gevestigde bedrijf, legt uit wat de bedoeling is. „Om te beginnen is in de pers hier en daar wat onzorgvuldig gesproken over 'statiegeld' op auto's. Dat is een verkeerde term," aldus Schukking. „Statie geld zit bijvoorbeeld op flessen, met de bedoeling dat ze na ge bruik worden teruggebracht. Daarom gaat het hier niet. De meeste auto's komen toch wel Een dergelijke stapel auto's wordt langzaam maar zeker een zeldzaam beeld. Steeds vaker belanden te slopen auto's geheel ontdaan van mogelijk nog opnieuw te gebruiken onderdelen in de 'shredder'. foto de stem/ben steffen terug." „De moeilijkheid was juist dat slopers veel spullen in sloop auto's lieten zitten omdat het voor hen niet rendabel was om die eruit te halen. Natuurlijk werd er altijd al veel 'herge bruikt' via de markt in tweede- hands-onderdelen, maar dat gold juist niet voor de meest milieu-onvriendelijke spullen. Denk maar aan motorolie, koel vloeistof of het zuur dat in ac cu's wordt gebruikt. Het is onze bedoeling om ook een traject van hergebruik voor dergelijke mate rialen te creëren. Wij zoeken naar bedrijven die de recycling van de via ons geleverde materi alen aankunnen." De bedoeling is dat op den duur 86 procent van het gewicht van de in een auto verwerkte materi alen door hergebruik 'buiten de afvalstroom' wordt gehouden. Als alles volgens plan verloopt, moet het in het jaar 2000 zover zijn. De slopersbedrijven krijgen een premie, die is gebaseerd op het gewicht van het gedemon teerde en herverwerkte materi aal (maximaal 250 gulden). Ze moeten administratief kunnen aantonen dat ze de geclaimde sloopwerkzaamheden ook daad werkelijk hebben verricht. De plannen moeten haalbaar zijn, want met enige goede wil is het goed mogelijk om veel meer van een sloopauto te 'recyclen' dan tot nu toe gebeurde, weet Schukking. „De motorolie kan "worden verwerkt tot stookolie. Oude banden kun je als brand stof gebruiken of als grondstof in de cementindustrie. Van het pur-schuim dat in de zitting en de rugleuning van de stoelen is verwerkt, kunnen blokken wor den geperst waarvan dan bij voorbeeld weer hoofdsteunen worden gemaakt. Binnenkort komt een afvaardiging van DSM hier praten over hergebruik van het plastic dat wordt gebruikt in dashboards en bumpers." Bij de pogingen om de auto in al zijn levensfasen wat milieu vriendelijker te maken, wordt uitgegaan van de 'ladder van Lansink', genoemd naar het CDA-Kamerlid, dat zich het hoofd heeft gebroken over auto recycling. „De eerste trap is de levensduurverlenging," aldus Schukking. „Op dat gebied is al veel bereikt: auto's gaan tegen woordig al een stuk langer mee dan vroeger. De tweede trap is het directe hergebruik van on derdelen. Dat gebeurde van oudsher al op tamelijk grote schaal. Nieuw is wel de derde trap: het hergebruik van materi alen als motorolie. Bij de vierde trap moet je denken aan energie terugwinning door bijvoorbeeld oude autobanden als brandstof in energiecentrales te gebrui ken." De bedrijven waarmee ARN sa menwerkt, moeten beschikken over een certificaat van de So- ciété Géneral du Surveillance, een Europese organisatie die normen voor de slopersbranche heeft opgesteld. Inmiddels zijn dat er 42. Autorecycling Neder land hoopt dat het er eind maart een stuk of honderd zullen zijn. Uiteindelijk is het de bedoeling dat het bedrijf gaat samenwer ken met drie- a vierhonderd van de in totaal 860 slopersbedrijven in ons land. „De rest deugt niet," weet Schukking. Een van de bedrijven die wel deugen, is het Waalrese Bedo. Weliswaar hangt in het kantoor tje van eigenaar M.J. van Bezel de traditionele kalender met even schaars geklede als fraai gevormde dames naast een kaartje met de verontrustende J. mededeling: 'Bij diefstal bellen we na de ambulance ook de politie'. De autoslopers zijn ech ter druk bezig hun imago te verbeteren, aldus Van Bezel: „We spreken niet meer van 'sloop', maar van 'demontage'. Mijn twee werknemers heten te genwoordig 'demonteurs'." Van Bezels bedrijf is inmiddels zo'n tien jaar oud. In die tijd heeft hij al heel wat milieu-in vesteringen moeten doen, vertelt hij. „We hebben onder meer een lekvrije vloer laten aanleggen. Milieutechnisch is ons bedrijf nu helemaal in orde," meldt hij trots. „Dat heeft toch een inves tering van anderhalf a twee ton gevergd. Wij zijn dan ook heel blij met deze nieuwe bron van inkomsten." Bedo was een van de tien bedrij ven die vorig jaar meededen aan een door ARN georganiseerde proef om te kijken of het herge- bruiksidee haalbaar was. Dat bleek al snel zo te zijn, aldus Van Bezel. Bij de proef ging het bij zijn bedrijf om in totaal 72 auto's in een periode van zes weken. „Het slopen gaat in één moeite door. We zijn per auto misschien een uurtje langer be zig, maar met de vergoeding van maximaal 250 gulden per auto die we van ARN krijgen, is dat zeker rendabel te maken." Eén flinke sneeuwbui en heel Nederland is ontregeld. Doden, gewonden, files, opstoppingen en slippartijen. En wie krijgt de schuld: de gemeente die niet snel genoeg strooit en veegt, het KNMI dat te laat waarschuwt en het zoab-asfalt dat te glad is. Zou het niet kunnen dat het aan de weggebruikers ligt, die altijd en overal door willen kunnen jakkeren, zonder zich te storen aan veranderde weersomstandigheden? In onze tijd en in ons land lijken mensen nog amper re kening te houden met de gril len van de natuur. We wonen in een landje waar de natuur zich over het algemeen tame lijk gematigd gedraagt en waar genoeg geld is om die paar excessen in toom te hou den. We denken alles onder controle te hebben. Dat gaat meestal goed, maar als er dan eens wat gebeurt is iedereen meteen in rep en roer. Ik denk dat ze zich in grote delen van Canada en Rusland buitengewoon vrolijk zouden maken als ze zouden horen hoe wij hier van slag raken door vijf centimeter sneeuw. Een lichte aardschok levert televisiebeelden op van ont redderde mensen die 's nachts uit hun bed gevallen zijn of die huilend een scheur in het stucwerk aanwijzen. 'Kijk, wat voor ramp ons is overko men'. Ik wil dat niet bagatelliseren, ze zullen best geschrokken zijn, maar je moet toch ook niet overdrijven. Het staat toch in geen verhouding tot echte aardbevingen die elders in de wereld voorkomen en waarbij honderden doden val len. Of neem de watersnood die vorig jaar de Limburgers teis terde. Natuurlijk, natuurlijk, het is geen pretje als de thee kopjes door de woonkamer dobberen. Of als je mooie tuintje tot een grote blubber- zooi verworden is. De schade zal best gigantisch zijn ge weest. Maar zijn er doden gevallen? Als ik me goed her inner was dat niet het geval. Ik vraag me zelfs af of er ergens een gewonde viel te bespeuren. Dat verhinderde r~T~ 1 Door Mariëtte Mulkens sommige bezitters van onder. I gelopen kelders niet om voorl het oog van de camera vrese-1 lijk dramatisch te doen. Bovendien was de hele toe-1 stand grotendeels het ge> van het negeren van allerlei natuurverschijnselen. Wje I langs een rivier woont weet I toch dat het waterpeil well eens wil dalen of stijgen Daarom gingen mensen vroe-1 ger ook op of achter een dijk wonen. Zeker bij een zo in smalle vaargeulen ingeklemde I rivier als de Maas wil het I waterpeil wel eens enorm stij. gen. Het meest typerend vond ik I in dat verband de beelden van een ondergelopen school. De camera liet ons mooie plaa zien van de modderige puin-1 hoop in een lokaal waar zeker I anderhalve meter water had gestaan. Erg, erg. Vervolgens 1 zwenkte die camera naar hel raam, waar ons een fraai uil- zicht werd getoond op de gro-1 te boosdoener. Ik viel zo on geveer van mijn stoel toen ik op ongeveer vijfentwintig me ter afstand de inmiddels weer j geslonken river zag. De f school stond gewoon midden in de uiterwaarden. Later be greep ik dat sommige ge meenten in het Limburgse I complete woonwijken vlak langs de oevers hebben laten bouwen. Dat was voor mij meteen aan leiding om die hele ramp niet 1 meer serieus te nemen. Ik kreeg later de indruk dat zelfs de initiatiefnemers van een hulpactie voor de waters noodslachtoffers er niet echt in geloofden. Waarom zouden ze hun actie anders de naam hebben gegeven "t Is een ramp'? Door Marijke Prins Januari is een maand om met de hand op de knip door te I brengen. Hoe zuinig je het ook probeert, de kosten stijgen rondom de jaarwisseling altijd de pan uit, niet alleen door het luxe eten, maar ook door de cadeautjes, de jaarabonneme en ander vervelende afrekeningen. Nou ja, u weet het wel I Daarom in de komende weken een paar recepten voor de huisvrouw of -man die zuinig wil leven, maar toch soms w gezelligs op tafel wil zetten. Voor vier personen Voorbereidingstijd: 30 minuten Oventijd: 1 uur en 15 minuten 1 groene kool 1 kleine slagersrookworst (200-240 gram) 50 gram rijst 2 eieren 1 eetlepel olijfolie 70 gram geraspte extra belegen kaas 1 bouillonblokje peper en nootmuskaat naar smaak 2 laurierbladeren Verhit de oven voor op 175 graden. Zet een grote pan met water I op en haal de bladeren van de kool los. Laat het hart aan één stuk. Laat de bladeren en het hart vijf minuten koken in de pan water en daarna goed uitlekken. Hak het hart vervolgens fijn. Zet de rijst op met 100 cc water en laat deze half gaar worden 1 (totdat het water is verdampt). Laat de rookworst wellen in heet water en trek het vel er vanaf. Hak de worst in kleine stukjes. Kluts in een ruime kom de eieren los en voeg de rest van de ingrediënten toe: de fijngehakte kool, worst, olie, kaas en de rijst. Maak het geheel op smaak met nootmuskaat (2 mestpun- ten) en zout (1/2 theelepel). Roer het geheel goed om. Vul de mooiste bladeren van de kool met ieder drie eetlepels mengsel en vouw ze dicht. Twee kleinere bladeren kunnen half over elkaar heen worden gelegd, zodat ook zij tesamen tot een J rolletje kunnen worden gemaakt. De overgebleven, buitenste bladeren worden tegen de binnenkant van een hoge vuurvaste schotel gedrapeerd. In de schaal wordt een halve liter kokend heet water gegoten waarin het bouillonblokje is opgelost. In dit I bad worden de gevulde rolletjes gerangschikt en de laurierbla- deren gelegd. Zet de schotel ruim een uur in de voorverwarmde i oven. Voor de grote eters kan er wat aardappelpuree bij worden j geserveerd. Door Jetty Ferwerda Dat het schort ooit nog eens mode zou worden. Onvoor stelbaar bij zo'n stereotiep uniform voor vrouwen die zich uitsluitend uitsloven ten behoeve van anderen. Dat kledingstuk blijkt dus meer in z'n mars te hebben. Ster ker, jongedames die niets van uitsloven willen weten, dra gen het met verve. Uit een soort provocatie, lijkt het. En dat laatste is helemaal niet zo vreemd. Verschillende soorten werkkleding, naast het schort ook de tuinbroek, jeans, t-shirt en overall, zijn gedurende de afgelopen eeuw gebruikt door vooral jongeren om het esta blishment te shockeren of te pro voceren. Het werd het uniform dat gelijkheid uitdrukte, betrok- Schortjurk uit de collectie van Laura Ashley. kenheid bij de onderdrukten en een afwijzing van bestaande normen en waarden. Want dit soort dagelijks kleedgedrag hóórde niet, alleen als je vuil werk deed in garage, keuken of op het land. Het t-shirt en de spijkerbroek zijn het beste voorbeeld, mede dankzij Marlon Brando en James Dean. Jongeren droegen het in de jaren zestig om zich af te zetten tegen hun ouders. Het schort lijkt nu de jonge, zelfbe wuste vrouw te symboliseren, die het aanrecht vooral niet als haar enige recht ziet. Maar werkkleding wordt in de modehistorie om meer redenen gekozen als element van een kleedstijl. Zo kiezen sommigen het tot hun dagelijkse uniform om trots hun afkomst te laten zien, in plaats van te imponeren met dure kleding. Vooral mensen die het gemaakt hebben en van betrekkelijk eenvoudige komaf zijn, hebben die neiging. Ex-pre sident Jimmy Carter van de Ver enigde Staten deed dat bijvoor beeld. Aan de andere kant wordt werk kleding gekozen omdat het zo functioneel en simpel is. En het kan toevallig ook gewoon mo dieus zijn. Want niet alleen de kleedstijl van de top (econo misch en sociaal) sijpelt als mo de door naar beneden, een stijl van de lagere sociale klasse kan ook richting upper class evolue ren. En dat is het geval met werkkleding. Al zijn die ontwik kelingen in deze tijd minder zichtbaar. Nu verwijzen stylisten en mode ontwerpers naar het verlangen van de mensen naar eenvoud. Naar de tijd dat alles nog ge woon was, zonder stress, zonder de huidige problemen van alle dag. Het platteland wordt geïde aliseerd, maar ook de nostal gische oma-stijl. Waarom? Het staat blijkbaar voor goed en eer lijk leven, voor normen en waar den, voor rust en wijsheid. Dat vertaalt zich natuurlijk ook in de mode, de spiegel van de tijd: simpele en sobere kleding, func tioneel, ingetogen. Het schort neemt een belangrijke plaats in, omdat dit zo'n beetje het enige vrouwelijke kledingstuk is. Laura Ashley en Xiloy, een nieuw Nederlands modemerk, brengen verschillende versies op de markt. In canvas, katoen, fleurige bloemen of vrolijke ruit jes. Zo'n schort wordt dan ge combineerd met een strak t- shirt, trui of hemd. Sommige ontwerpers hebben zich uitge leefd op de vorm, en wikkelen een schort om het lijf; anderen houden zich aan de basisvorm. Die heeft zich per slot van reke ning door de tijd heen bewezen. Een van de schortjurken uit de collectie van Xiloy. Door Marcel Linssen Vouwwagens, stacar; een heel toeristisch par tenten en campers. In de sche Brabanthallen vanaf vandaag vier lang de Camping, Carav Motorhomebeurs geho De tiende in successie beurs waar een groot en soortig assortiment aan peerbenodigdheden te zi De zes hallen van het Br; hallen-complex zijn de ko dagen tot de nok toe gevu allerlei kampeerspullen, gi klein. En net als tijdens d< Caravan-beurs in de Ra natuurlijk ook in Den Bo nodige nieuwtjes te bekijkt „De beurs is niet grote andere jaren," verduidelijl Door Kees den Exter 's Morgens om acht uu ontbijten in het hotel a voet van de Oostenrijks' piste en 's middags on uur thuis aan de biefstu brood. Als de Nederl Spoorwegen er écht vooi den gaan, dan had de stuk al een half uur eerc pan in gekund. En hadd de auto op Schiphol g keerd zelfs een uur eerdt Een vlugge vliegmogeli schept Transavia sinds het van dit winterseizoen. Op dag pendelt de vliegtuig schappij tussen Schiphol e zburg. Op minder dan ee autorijden van een keu Oostenrijkse ski-dorpen. Transavia verkoopt de r< tour-operators, als one van een compleet arrang maar ook als gewoon Tett sneeuw' waarbij de vakant ger het vanaf de luchthavi Salzburg helemaal zelf uit: In dat laatste geval kost t 395 gulden. Transavia noe: een scherpe prijs, die ber jvia een opmerkelijke kunst Aan boord wordt namelijl maaltijd verstrekt. De ri krijgt naast een kopje kof! soort snoeppakketje me candy-bar, een stukje o: koek, een blokje kaas e pakje sap. Die pakketjes een wip uitgedeeld. Daaro worden volstaan met dri cabine-personeel, Transavia in vergelijkbar stellen standaard vier vrouw in de cabine heeft zelfs op een vluchtje van 1 minuten naar Londen. Transavia enqueteert alle burg-gangers om antwoi krijgen op de vraag of Ned rijp is voor een systeem Amerika al sinds jaar en ingeburgerd: culinaire toe bellen achterwege laten een scherpe prijs op de komen. Wie er in de zomer var zeker van wil zijn dat 1 terecht kan op de val bestemming van zijn keur, moet er vroeg b: Diverse reisorganisatie hun volgende zomergic dit najaar uitbrengen vroeger dan tot nu bruikelijk is. Door Johan van Grinsven De ene zomervakantie no nauwelijks achter de rug (al de volgende boeken. D gaat het dit jaar op als 1 enkele reisorganisaties 1 willen hun zomerbn voortaan veel vroeger r gen dan in december of j zoals tot nu toe gebruikeli De Jong Intra Vakantif het het driest aan: er mc augustus of begin septei een zomervakantiegids reisbureaus liggen. Ook nements Reizen Groep voortaan eerder met e« voor de Europese zonl jningen. De meeste reisbe kijken echter de kat nog e de boom. De achtergrond voor niet te vinden in een vice aan vak den voor de gidsen ligt in het uu dan vooral in Groot Daar komen de ve veel vroeger in de vanaf eind augustus Keel wat Britse hun vakantie al t in Nederland de gidsen bij de Britse reisoi& zo in het najaar bestemmingen dat zijn. Vervolgens dez bet vakantiegangers vervroeging buiten :-Bri vakanti reist al. toeristen geboekt nieuwe drukker lig reisorganisaties al ziei jaar zij gaan P

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1995 | | pagina 24