i 'Zundert is een zegen' Tros gedenkt Audrey Hepburn jpijten Eredoctoraat Leuven voor Hella Haasse o.75L m 5,95 /o lëziedebuut van landbouwkundig ingenieur Jan Haest (72) RTL4 start met politie-trio 0.75L 4,r kSTEM GROTE GIDS D4 i»t van 9.00-17.00 uur Zaterdag EEN r'iil ®L B848 0152 Filmportret van actrice/Unicef-ambassadrice Bob Dylan geeft drie concerten in Nederland Concours haalt tekstschrijvers uit anonimiteit 'Het Bestaan' op bezoek bij Bureau Passage Jury's literaire prijzen bekend n? HAUT LESCOUREY BORDEAUX BLANC SEC VRIJDAG 20 JANUARI 1995 m DAO MESSIAS TINTO/BRANCO In onze magazijnen kunt u zich zelf overtuigen van het zeer aantrekkelijk assortiment houtsoorten r in diverse diktes en breedtes: k 3^ DSQGÜjkS Q60p6n(1 van 10.00-16.00 uur irgen op Zoom, Tel. 01640 - 54104 ANN01859 Mlisr fTRAAT-to-14 REJDA- 1 begin 19e Eeuwse sch herzien en van n korting van: D-14 in onze verslaggever jus Rooseboom |0ermond - Gedichten publi- jen in het tijdschrift De \trdappelwerelddat zal de .middelde dichter niet gauw (jen. Maar Jan Haest doet >t bewust, en hij is er trots De Aardappelwereld is serieus maandblad, met dl uitgebreid abonneebe- ind. [m Haest heeft iets met aardappels. Zijn vader had jn aardappelhandel. Hij is tboren in hetzelfde dorp Imdert als Vincent van jogh (De aardappeleters). En jn Haest is landbouwkundig ngenieur, gespecialiseerd in ^rasverbetering. de herfst van zijn leven heeft Jan Haest (Zundert, 1922) een aste dichtbundel gepubliceerd: irk tvormen, voorbeelden en iihchting. Na een leven als le ur in de scheikunde en de iantenteelt heeft hij een nieuw sl gevonden: het vormgeven in uiteenlopende gedachten in j breed assortiment van dich- ilijke keurslijven. [tijd al heeft hij een tic van taal i talen gehad. „Mijn dochter jideerde Spaans, en ik studeer- met haar mee. Toen zij met de :die ophield ging ik door." Hij •reft, al of niet in wedstrijdver- ind, gedichten vertaald uit het jans, Duits, Engels, Spaans, liaans en Russisch, jkdoe mee aan alle poëziewed- ajden en ik heb er veel gewon- a. Vorige week kreeg ik he it dat ik ben geselecteerd m een poëziebundel van V (voor de Boekenweek. De jury- porzitter was Ernst van Altena. it duizenden inzendingen zijn 50 gekozen. Alle geselecteer- ai dragen hun gedicht ook voor een videoband, die in de rstigingen van V D zal wor- «n vertoond." Jan Haest is er ij mee. Zijn aanvankelijke on- kerheid als dichter kan hij nu' fa varen. ireda ijn dichterschap is het sluitstuk Aardgewas (rondeel) In 't duister van de zwarte grond Gaan knollen zwellen aan stolonen Om trots hun vormen straks te tonen! Ovaal, peervormig of heel rond. Een aandacht steeds op tijd en stond Geeft de patatten dikke konen In 't duister van de zwarte grond Waar knollen zwellen aan stolonen Als moederplant wordt wel doorzond Gevrijwaard blijft van de demonen Dan zorgen mede planthormonen Voor knol, goedschillig of goudblond In 't duister van de zwarte grond. Jan Haest Jan Haest: „Je kunt over elk onderwerp een gedicht schrijven." van een leven dat begon in de natuur van West-Brabant. „Mijn vader had een boomkwekerij en een aardappelhandel in Zundert. Van moederskant waren mijn voorouders boerenmensen in België. Wij kwamen veel in Ant werpen, Kalmthout, Merksplas. En in Zundert kwamen altijd veel Belgen. Zundert is eigenlijk al half België. De lagere school in Zundert was indertijd nogal achterlijk, dus ging ik voor de hoogste klassen naar school in Breda. Een pater daar leerde mij een paar dingen af, ik zei bij voorbeeld dèèèrtien, en daar ben ik hem nog altijd dankbaar voor. Ik werd zonder examen toegela ten op het Onze Lieve Vrouwe Lyceum in Breda, waar ik gym nasium Beta heb gedaan. Daar durfde ik pas na een vol jaar, toen ik de beste van de klas bleek te zijn, mijn mond open te doen. Zes jaar lang ben ik dage lijks moederziel alleen van Zun dert naar Breda en terug ge fietst. Ik wou destijds wielrenner worden, maar dat was voor het mindere volk, zei mijn moeder. Na de oorlog ben ik in Wagenin- gen tropische landbouw gaan studeren en cultuurtechniek. Tropische landbouw trok mij aan vanwege het avontuur. Koeien en varkens vond ik naar saai, ik was geïnteresseerd in ontginnen en woestijnen be vloeien. Na mijn studie ben ik dan ook met mijn vrouw naar Noord-Afrika gelift en daar on derzoek gedaan naar de land bouw in aride gebieden." Roermond „Terug in Nederland kwam ik, na korte docentschappen in De venter en Raalte, uiteindelijk in Roermond terecht, waar ik vanaf 1951 leraar scheikunde was aan foto peter wijnands het Bisschoppelijk College. En ik ben altijd in Roermond gebleven. De wens om naar de tropen te gaan nam langzaam af. Ik ging in plaats daarvan fotograferen, schilderen en uiteindelijk ge dichten schrijven. Het schrijven van gedichten heeft alles te ma ken met mijn jeugd in Zundert." „Zundert is een zegen. Wij dron ken uit de beken, zo schoon was het water. We visten met onze handen. Altijd in de natuur, in de bossen met hun eekhoorns en uilen. Zo ben ik een natuurmens geworden. Ik heb daar in de bossen vaak Henriëtte Roland Holst ontmoet, een vreselijk def tige dame, waar wij erg tegen op keken. Belangrijker was de oude koster Hoppenbrouwers die ik kende toen ik een manneke was. Die koster had met Vincent van Gogh op school gezeten. Hij zei: 't Was een rotjong, met z'n rooie kop." Van Gogh „In Zundert zijn ze zich niet zo bewust van Van Gogh," zegt Haest. „Ze slapen een beetje.' In 1989 naderde het Van Gogh-jaar 1990, honderd jaar na de dood van de schilder. Toen ben ik gedichten over hem gaan schrij ven, in de stijl van de Tachtigers, en die gedichten zijn geplaatst in het tijdschrift Brabantia. Dat was mijn eerste echte publicatie. Van Gogh en Zundert hebben mij tot dichten aangezet. Of ik nooit heimwee naar Zundert heb gehad. Nee, want ik ben altijd mijn ouders blijven bezoeken, en ik heb mijn eigen kinderen al die plekken laten zien waar ik zelf ben opgegroeid. „Van Goghs beroemdste schilde rij, De Aardappeleters, inspi reerde mij tot het dichten over de aardappel." Jan Haest zegt het bloedserieus. „De aardappel is eeuwenlang het belangrijkste volksvoedsel geweest. Het is de bron van leven in Europa. Mijn familie had een aardappelhandel en internationaal exportbedrijf. Wij zijn aardappel-minded. Ik zei vroeger altijd: als ik trouw, dan is het met een vrouw die van aardappelen houdt. „Na die aardappelen dacht ik: ik ga overal gedichten over maken. In alle bestaande versvormen. Je kunt namelijk overal poëzie over schrijven. En die vormen die mij het beste lagen, daar ging ik er meer van maken." Typerend voor het dichterschap van Jan Haest is de exactheid waarmee hij de formele kanten van de poëzie bedrijft. Exactheid die rechtstreeks stamt van zijn aangeboren en universitair ont wikkelde beta-instelling. „In toenemende mate ben ik ook toelichtingen bij mijn gedichten gaan leveren. Verklaringen over namen en woorden die in het gedicht voorkomen, en ook bij zonderheden over de gebruikte versvorm. Zo ontstond het plan om een boekje uit te geven van gedichten plus toelichtingen. Uitgeverij De Vleermuis hier in Roermond had daar wel oren naar." Zo staan er in het boekje gedich ten die titels dragen als De Rode Bosmier, Patat, Fazant, Aardge was, De Aardappeleters, Nim rod, Najaar, Januari, Herfstta- bleau, Lente, Kartoffelheil. Men ziet: het gaat allemaal over wat leeft en groeit en ons altijd weer boeit. Als zelfopgelegd poëticaal dwangbuis heeft Jan Haest ge kozen voor achtereenvolgens de versvormen pantoen' (Japans), villanelle, Petrarca-sonnet, Sha- kespeare-sonnet, rondeel, kwin- tijn, sapfische strofe, stanza, spenceriaanse sicilienne, copla, limerick. Jan Haests bundel is een uitgele zen boekje voor fijnproevers en liefhebbers van formele delica tessen. Maar de dichter vindt niet alleen het plezier dat hij erin heeft belangrijk. „Ik schrijf ook om mensen te troosten. Zo heb ik een kankerpatiënt op de been gehouden. Als je mooie ge dichten schrijft dan is dat voor veel mensen een troost." Jan Haest: 'Dichtvormen, voorbeel den en toelichting. Een schrijfhulp voor dichters. Uitg. De Vleermuis. ISBN 90-71151-78-6. Prijs 24,50. htenschap is suf, duf en dul. klfs als het leuk zou kunnen, a brandend thema in de han- 'tr, van een wetenschapper ver- tiert bijna automatisch in ge ilde lava, is het vrijwel dage- jis bevestigde vooroordeel. fe ooit een criminologische Wie openslaat, vraagt zich af »e de sensatiejournalistiek de met Zwolsman, Nijvel en Dagobert Duck weet op te drijven. Ie literatuurliefhebber die per toeval een academische analyse van Hooit meer slapen' in handen krijgt, beseft niet dat het gaat over een tman die mooi en spannend is. bud verkeert in stof onder aanraking van de doctorandus. Neem 'Voorbeeld het proefschrift van G.J. de Vries over uitgever G.A. in Oorschot. Zelden was er een kleurrijker leugenaar in uitgevers- li Een vat vol sterke verhalen en luidruchtig geformuleerde flilieke meningen, maar tegelijkertijd stichter van een fonds van ttrnationale allure. Multatuli, Jacques de Kadt, Russische Biblio- |'el, Adwaita, Jacob Israël de Haan, Belle van Zuylen, Leopold, Hjhoff, Ter Braak en Du Perron, maar daarnaast ook Emmens, j'ulo, Kemp, Lodeizen, Van Nijlen, Lehmann, Vasalis, Kopland en With Herzberg. En dat alles zonder een cent achtergrond. Over U i man en zijn werk is een meeslepend boek te schrijven. is niet gebeurd. De anecdotes, verzinsels en feiten staan erin, Har worden grauw gekleurd door wetenschappelijke slagen om de "n en omslachtigheden. Wie na een zin als: „De formulering is Xloeld als waarschuwing voor de gevaren van een. eenvoudig msprofiel en er spreekt bovendien enig voorbehoud uit tegen het fbof in een 'geestelijk profiel',nog lol kan beleven aan Van Oorschots strapatsen als fietscolporteur van het linkse en betere boek, '<in dorknoper. En voor zulke lieden wordt literatuur niet 'Péreven. lubberhuizen, de andere gigant van de na-oorlogse Nederlandse Weverij, heeft een waardiger monument gekregen. Bedrijfsjourna- Wennekes laat de man op basis van gesprekken met tijdgenoten "orchief studie herleven. Maar dat is dan ook een biografie en geen Genschap. •kar zelfs wetenschappelijk aangepakte levensbeschrijvingen kun- '"I leesbaar zijn. E. W.A. Henssen heeft op zijn boek over de Phtsgeleerde en dichter Scheltema-Parreau een biografie van mr. Ries laten volgen. Een naam nog slechts bekend in kleine kring. v was thesaurier-generaal in de crisistijd, onderhandelde ondanks joodse achtergrond met Hitler-Duitsland en was Colijns stut en "overlaat. Een homosexueel schandaal knakte zijn carrière. Ten Rechte, zoals Henssen bewezen heeft. De angst van de goed-libera- "ininister Oud voor afwijkend gedrag heeft hem de kop en aanzien Kost. Pies was echter niet geknakt, aan zijn inzet heeft de ederlandse literatuur de dichter Hans Lodeizen te danken. ■Iaar zelfs verslagen van echte wetenschap kunnen spannend zijn. ¥gaat helaas om uitzonderingen, maar er blijkt gelukkig nog een ""'hol onderzoekers die gelezen wenst te worden. Marita Mathij- bekend geworden door haar 'Schoolmeester'-werk, heeft een Jek geschreven over editietechniek, het vak dat zich bezig houdt met f vraag hoe je oude handschriften, teksten van vroeger en literatuur I" in meer varianten is overgeleverd, nu aan de verschillende "legorieën potentiële lezers moet presenteren. Saaier kan niet, lijkt f en toch is het boek net een verhaal. t elke pagina illustreert ze haar uitleg met verhelderende details, nistoire en historische wetenswaardigheden. Binnen veertig fits op een willekeurige bladzijde bijvoorbeeld de postwet van 1854 ten verlaagd tarief instelde voor drukproeven en bijbehorende "iuscriptenzodat de auteur zijn tekst kon corrigeren op basis van origineel, de doodstraf zonder tijd voor gebed die Mark Twain P corrector toewenste en de gewoonte van Busken Huet om op W gezette drukproeven het schrijfwerk nog eens naar hartelust over "Mn. e 'Pnschap kan fun zijn, maar alleen als de onderzoeker ook nog 'Eer is. Audrey Hepburn in Ethiopië. Van onze verslaggever „We fantaseerden vaak over wat we na de oorlog allemaal zouden gaan eten," vertelt Audrey Hepburn over haar Arnhemse periode. „Als je maar genoeg kracht hebt, dan gaat het leven wel door. Dat heb ik ook in de vluchtelin genkampen gezien." De Tros gedenkt de actrice, die in januari 1993 overleed, van avond met een filmportret. Dat wordt gepresenteerd door Hep- burns film- en Unicef-collega Roger Moore.Bovendien heeft Ivo Niehe in zijn TV-Show een gesprek met Audrey's oudste zoon, Sean Ferrer. Films Het portret Audrey Hepburn Re membered bevat fragmenten uit populaire films als Roman Holiday, Sabrina, War And Peace en My Fair Lady, die haar de status van wereldster brach ten. Hepburn zelf komt aan het woord over haar carrière, haar werk voor Unicef (sinds 1986), haar gezin, huis en vriendschap pen. Acteurs met wie ze werkte en de drie mannen in haar leven (Mel Ferrer, Andrea Dotti en Rob Wolders) completeren het portret. Aanvankelijk wilde Audrey Hepburn (officieel Edda Ka thleen Hepburn van Heemstra) balletdanseres worden. Ze kreeg haar eerste lessen van Sonia Gaskell. Ze \yerkte ook als foto model, maar vond zichzelf ei genlijk te lelijk en mager. Haar echte filmdebuut maakte ze met een rolletje als stewardess in de film Nederlands in zeven lessen. Na haar verhuizing naar Enge land kwam het grotere werk: The Lavender Hill Mob met Alec Guiness. Hollywood lonkte; Ro man Holiday leverde vervolgens een Oscar op. Machteloos Rob Wolders zette Hepburn op het spoor van Unicef. „Dat heeft mijn leven totaal veranderd. Ik ben toen eindelijk iets zinnigs gaan doen, zonder dat ik af breuk wilde doen aan het filmen. Ik voel me minder machteloos, omdat ik heb gezien wat er aan de problemen wordt gedaan door organisaties, kerken, rege ringen en bovenal door de men sen zelf." Aan Unicef had Hepburn een dagtaak. Ze bezocht projecten, waarop ze zich degelijk voorbe reidde. De ambassadrice las zo veel mogelijk.over geschiedenis, cultuur en economie. Na afloop bracht ze verslag uit aan politici, vrijwilligers, zakenlieden en gaf soms vijftien interviews op een Kinderen waren de grote liefde van Audrey Hepburn. Ze bleef zich inzetten voor Unicef, het kinderfonds van de VN, ook toen ze ernstig ziek was. Zo was ze een jaar voor haar overlijden - ze leed aan darmkanker - in het hongerende Somalië. Daar over zei de actrice: „Wat me het meest heeft getroffen, was de stilte. Al die honderden kinderen die daar doodstil waren. Af en toe hoorde je alleen wat gehoest van een doodziek kind, een on- 1)4 Hella Haasse: uitstraling. foto fotopersburo dijkstra Leuven (anp) - De schrijfster Hella Haasse ontvangt een eredoctoraat van de Katholieke Universiteit Leuven (KUL) vooral wegens de uitstraling die zij de Nederlandse cultuur in de wereld heeft gegeven.. Zij krijgt het doctoraat uitgereikt op 2 februari (Maria Lichtmis), de patroonsdag van de KUL. Veel van Haasses werk is vertaald, met name in het Frans en het Duits, 's Avonds na de uitreiking is in de aula van de KUL een vertoning van Oeroeg, de verfilming door Hans Hylkema van de gelijknamige novelle van Haasse uit 1948. Hella Haasse ontving in 1988 al een eredoctoraat van de Rijksuniversiteit Utrecht. Van onze verslaggever Na eenlingen als Der Kommissar en koppels als Derrick/Klein in Duitse politieseries, is het tijd voor een trio: Blank Meier Jensen. Zo heet de nieuwe reeks dan ook die RTL4 vanaf zondag uitzendt. Gebruikmakend van hun intuï tie, scherpzinnigheid, fantasie en teamgeest lost dit trio de meest gecompliceerde zaken op. Deze spelen zich af in de contreien van Frankfurt, dat zich door de aanwezigheid van internationale (financiële) bedrijven niet alleen als grote handelsstad ontpopt, maar ook als centrum van crimi naliteit, drugs en prostitutie. Robert Blank (een rol van Joachim Kemmer) is de chef van een speciaal politieteam. Zijn er varingen hebben hem getekend. Keer op keer laat hij zien te beschikken over een hart van goud. Zijn assistent Jtirgen Meier (Dietmar Bar), een slimme en kritische aankomende detec tive, is een ware idealist. Hij heeft een zwak voor zijn vrien din Ursula én alles wat lekker smaakt. Er is een probleempje: Ursula doet journalistiek speur werk. Dat botst met Jürgens car rière. De dromerige, charmante Sybille Jensen (Anja Schiller) maakt het trio compleet. Door haar welge stelde oom Hubert, eigenaar van een kleine gerespecteerde bank, maakt zij kennis met de high society van Frankfurt. In de eerste aflevering speelt het advocatenkantoor Severin Kremp Co een belangrijke rol. foto epa heilspellend geluid in de zacht huilende wind." Bloedarmoede Aan het einde van de Tweede Wereldoorlog was ze doodziek. Audrey Hepburn had bloedar moede en astma. „Ik dacht dat dat normaal was. Achteraf be sefte ik hoe erg mijn moeder moet hebben geleden. Dat ze me verschrikkelijk graag een sinaas appel of zo had willen geven." „Het meest herinner ik me van de oorlog de altijd aanwezige angst voor alles en iedereen. On danks alles had ik het niet slecht. Goed, we aten koolraap en tulpebollen, maar dat kan je als kind niet schelen." „De veerkracht van kinderen heb ik ook in de vluchtelingen kampen gezien. Kinderen, die niets bezitten, geen kleren, geen speelgoed, niets, die kinderen rennen rond, giechelen met el kaar en spelen. Dat is de kracht van kinderen."» Van onze verslaggeefster Delft - Bob Dylan geeft in maart drie concerten in Nederland. Zaterdag 18 maart treedt hij op in de Evenementen hal in Groningen, zondag 19 maart in de Rodahal te Ker- krade en maandag 20 maart in het Utrechtse Muziekcen trum Vredenburg. Volgens Mojo Concerts, or ganisator van de concerten, doen de verhalen die uit de Verenigde Staten komen overwaaien en recente tv- optredens, zoals MTV Un plugged en Woodstock, ver moeden dat Dylan 'in top vorm' verkeert. De laatste maal dat Bob Dylan in Nederland optrad, was in februari 1993 toen hij één concert gaf in Eind hoven en twee in Utrecht. Alle drie de concerten wa ren toen uitverkocht. De voorverkoop voor de Dylan-concerten in maart begint zaterdag 28 januari op de gebruikelijke voorver koop-adressen. Het werft contracten voor aan nemersbedrijven. Financiële transacties lopen via de Dohlen- bank. Deze bank wordt onder steund door een Italiaanse firma die haar geld wit wast. Dat zint de aannemer Breit niet. Hij wil met een andere bank in zee. Het loopt niet goed met hem af. (RTL4, 22.45 uur) Leiden (anp) - Een kleine twin tig liedteksten en columns zijn geselecteerd voor het eerste Na tionaal Tekstschrijvers Con cours, dat op 21 februari in de Leidse Schouwburg gaat plaats vinden. Een jury koos de teksten uit meer dan 2000 inzendingen. Doel van het concours is het nog onbekende schrijftalent uit de anonimiteit te halen. Initiatief nemers zijn Conamus, de Vara en Steekprodukties. Professionele componisten, on der wie Martijn Breebaart en Bas Odijk, hebben de elf liedtek sten op muziek gezet. Lenette van Dongen, Thomas Acda, De Types, Marjolein Touw en Paul de Munnik zullen de nummers tijdens het concours uitvoeren. 'Geoefende sprekers' dragen de acht columns voor. Drs. P. ver zorgt een gastoptreden. Voor de beste liedtekst en de beste co lumn is een prijs van elk 1500 gulden weggelegd. Ikon-programmamaakster Inge Klijn portretteert zon dag in Het Bestaan een uniek werkgelegenheidsproject in Den Bosch. Het Bureau Passage helpt men sen die door psychische oorza ken in de wao terecht zijn geko men weer aan werk. En met succes: de afgelopen 2,5 jaar vonden 72 van de 229 cliënten een nieuwe baan. Klijn praat met bemiddelaars, werkgevers en cliënten. Ze is opgetogen over wat ze in Den Bosch aantrof. „Overspannen ra ken of anderszins in psychische problemen komen kan iedereen gebeuren. Daarom vind ik in dit initiatief wel een soort recht- vaardigheid zitten." Inge Klijn beseft na het maken van deze reportage hoe belang rijk werk voor mensen kan zijn. (Radio 5,13.08 uur) (Nederland 2, uur) 21.55 en 22.57 Den Haag (anp) - De namen van de juryleden voor de Prijs der Nederlandse Letteren 1995 en de Libris Literatuur Prijs 1996 zijn gisteren bekendgemaakt. De Nederlandse Taalunie benoemde E.H. Kossmann, Hugo Bousset, Herman De Coninck, Marita Mathijssen, Anton Korteweg en Monica van Paemel in de jury van de Prijs der Nederlandse Letteren. Ze zijn benaderd omdat ze schrijver of literatuurcriticus zijn. Aan de driejaarlijkse oeuvre-prijs is een bedrag van 30.000 gulden verbon den. Beurtelings reikt het Nederlandse en Belgische staatshoofd de onderscheiding uit. Dit jaar is dat koning Albert II. Van de vijf juryleden van de Libris-prijs heeft de voorzitter een maatschappelijke functie buiten de literatuur. De overige leden zijn literatuurwetenschapper, criticus, vertaler en/of schrijver. Voorzitter is J. van Kemenade, commissaris van de koningin in Noord-Holland. De overigen leden zijn W. van den Akker (hoogleraar moderne Nederlandse letterkunde), T. van Deel (letteren-docent en criticus) Inez van Dullemen (schrijfster) en Mare Reynebeau (criticus). De Libris-prijs bestaat uit 'een bedrag van 100.000 gulden dat is bestemd voor de schijver van het beste Nederlandstalige boek in de categorie, verhalend proza.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1995 | | pagina 19