DE STEM Brabant TV wil in '96 van start De kunst wordt even afgekeken bij succesvolle Overijsselse TY Oost Jaar van de waarheid voor publieke omroep Drie schrijvers dingen niet mee naar Libris Literatuur Prijs '95 De koe Meibloem Tops en de eerste boterberg in Europa pE STEM 'Rondom Tien' over whiplash Gilby Clarke stapt uit Guns N' Roses „Ik ben vaker in Paraguay geweest dan in mijn geboorteplaats Wassenaar" Boudewijn Büch, programmamaker Gids Brabant TV, Omroep Brabant wil het gaan maken. Het voorbeeld is TV Oost in Hengelo. Een Overijssels journaal is er elke doordeweekse avond. En er zijn sport programma's en de 'proatshow' van de Twentse grappenmaker Harm oet Riessen. Winst maken is er nog niet bij. Maar TV Oost ziet de toekomst rooskleurig in, ook voor regionale televi sie in Brabant. Door Annemieke Besseling 'In Almelo is altijd wat te doen. Dan springt het stoplicht op rood en dan weer op groen'. Directeur/hoofdredacteur Henny Everts kan wel lachen om die grap van cabaretier Herman Finkers. Net als Finkers is hij van Overijsselse bodem. En hij heeft het druk met Almelo. Net als met Deventer, Zwolle, En schede èn Hengelo waar de stu dio is van zijn TV Oost. „Oh, er is zoveel. Er is zat te doen. We kunnen elke dag nog wel een uur meer televisie maken." Everts is heel stellig: het moet ook zeker in Brabant lukken met regionale televisie. Ook al is het voor TV Oost als pionier- alles behalve gemakkelijk geweest. „Brabant is zo mooi voor televi sie. Zo groot, zo veel bedrijven", zegt hij. „Natuurlijk zullen er niet meteen gigantische kijkcij fers zijn. En de adverteerders zullen de televisie niet direct gaan omhelzen. Maar het kan. Regionale televisie is geen vreemd verschijnsel meer." Omroep Brabant wil de regiona le televisie in Brabant gaan ma ken, peril januari 1996. Naast de radioprogramma's die de om roep al jaren maakt vanuit Bre da, Tilburg, Eindhoven en Den Bosch. Reclame-inkomsten moe ten de kosten van 4,7 miljoen gulden per jaar gaan dekken. En de inwoners van Brabant moeten mee gaan betalen, het kabelta rief gaat per maand 53 cent omhoog. Dat komt dan bovenop het tientje dat de Brabanders nu al als extra kijk- en luistergeld voor de regionale radio betalen. De provinciale politiek geeft schoorvoetend toestemming voor de kabeltarief-verhoging, voor drie jaar. De komst van Brabant TV is daarmee nog niet rond. De gemeenten moeten nog beslissen of ze de kosten willen doorbere kenen. De PNEM, de grootste kabelexploitant in Brabant èn net als uitgeversconcern VNU commerciële televisie-partner, begint een campagne om ge meenten over de streep te trek ken. Vertrouwen Douwe van Dam, directeur/ De studio van Radio Omroep Brabant in Breda. hoofdredacteur Omroep Bra bant, heeft vertrouwen dat het lukt. „Maar ik denk dat de ge- meenten het een vrij moeilijke afweging zullen vinden. Aan de ene kant is er de lastenverzwa ring voor de burgers. Maar aan de andere kant is er ook het belang van regionale televisie, van goede informatie van de burgers. Ze zullen dat belang zien." Deze week is Van Dam in Hen gelo om bij TV Oost de kunst af te kijken. De regionale televisie in Brabant zal zo'n beetje van hetzelfde laken een pak zijn als in Overijssel. Veel meer kan in ieder geval niet voor het budget, stellen Van Dam en Everts. TV Oost maakt nu elke werkdag een programma van twee uur, van zes tot acht uur 's avonds. Het gaat dezelfde avond twee keer in de herhaling. Program maleider Jan Kikkert: „Voor mensen die eerder op de avond niet konden kijken, of Goede Tijden Slechte Tijden of zoiets wilden zien. Daar kunnen we niet mee concurreren." Omroep Brabant zal, aldus Van Dam, 'niet al te woest' beginnen. Het plan is een uur per dag. Met twee herhalingen dezelfde avond, en één de volgende och tend. Geen spelletjes Spelletjes, quizen en meer van dat soort vermaak-fratsen. Om roep Brabant is het niet van plan, TV Oost doet er niet aan. Wel zijn er nieuws en achter gronden, over van alles in en uit de provincie. Het korte kinder programma Kroost bijt telkens om even voor zes het spits af. Daarna vertelt de presentatrice in studio B welke onderwerpen in het Overijsselse journaal na het NOS-journaal aan bod ko men. Een TV Oost-journaal heeft zo'n twaalf onderwerpen. Elke dag is er ook een lange reportage van acht minuten. Het laatste nieuwsonderwerp voor het wee- roverzicht met thermometertjes op een kaart van Overijssel, is bij voorkeur leuk en luchtig. Om de kijkers te laten weten dat het niet alleen kommer en kwel is in de provincie. laten zien van FC Twente, NOS- Studio Sport heeft de uitzend rechten. Kikkert: „Maar er is nog meer dan genoeg. Regionaal amateurvoetbal vinden de men sen prachtig. Stevo tegen SC Enschede is goud." Avontuur Het tweede uur elke dag is er pas sinds vorig jaar. Een tijd zelfs was de kous al af met maar twee uur in de week, een uur op dinsdagavond en het uur op vrij dagavond dat de voorzichtige start was voor TV Oost in sep tember 1992. Directeur/hoofdre dacteur Everts: „Iedereen ver klaarde ons voor gek. Regionale televisie was er nog niet, het was echt een heel avontuur." De start was niet best. Er was nog een wetswijziging nodig om op de kabel te mogen èn er was amper geld. De kabeltarief-ver hoging voor TV Oost komt pas dit jaar. Als ook in Drenthe en Groningen regionale televisie begint, Friesland heeft het sinds vorig jaar. Het tweede uur verschilt per dag. 'Altijd maar draaien' is het FOTO DE STEM/JOHAN VAN GURP muziekprogramma op donder dag, met artiesten van eigen bo dem en opgenomen met publiek in De Bonte Wever in Slagharen. En er zijn: documentaires, pro gramma's die vooruit blikken op het aanbod in theater en bio scoop, Vice-Versa voor buiten landers en binnenlanders, Bonus over gezondheid, Intercity Oost voor en door brugklassers, Pro fiel met portretten van opvallend gewone mensen. Èn er is Harm's Loca Faratana, daarin gaat de Twentse grappenmaker Harm oet Riessen (lees: uit Rijssen) op stap door de provincie met zijn' 'proatshow'. Scoren als een gek doet volgens programmaleider Kikkert Fil marchief, een programma met oude zwart-wit opnamen. Zelf presenteert hij ('we moeten hier allemaal duizendpoten zijn want het is geen low budgetmaar no budget') het sportprogramma, op maandag en vrijdag. Nee, TV Oost mag geen wedstrijdverslag TV Oost heeft het alleen met reclame-inkomsten moeten doen. „Het is hangen en wurgen ge weest. Adverteerders zeggen al- Door Carla Joosten Er lijkt schot te komen in het denken over de toekomst van de publieke omroep. Ja renlang hebben politici en omroepbonzen om de hete brei heen gedraaid, maar dat is er anno 1995 niet meer bij. De keiharde wer kelijkheid, verpersoonlijkt in de commerciële combina tie Endemol/Veronica en mogelijk RTL/VNU, noopt tot ingrijpende maatregelen. Een beetje bijsturen en een beetje samenwerken is niet meer voldoende om de pu blieke omroep levend te houden. Het tijdperk van alle gezindten hun eigen omroep, met alles erop en eraan, lijkt ten einde. Dat einde is al vaak voorspeld. Maar zelfs de wereldwijde op komst van commerciële radio en televisie leidde nauwelijks tot veranderingen in het Neder landse omroepbestel, al was er aan gespreksstof geen gebrek. Zo pleitte een commissie onder leiding van oud-minister Van Doorn in 1981 voor de oprich ting van een commerciële tele visiezender gelieerd aan het be staande omroepbestel. Als wij het zelf niet doen, zal straks een buitenlandse zender de markt afromen, luidde de boodschap. De concurrentie kwam inderdaad en wel uit het nietige Luxemburg. Hilversum haalde het roemruchte McKin- Debat over de vernieuwing van Hilversum gaat nu toch beginnen sey in huis om de organisatie door te lichten, maar zelfs dat bracht geen reorganisatie te weeg. Die moet er dan nu komen. In het regeerakkoord van PvdA, WD en D66 werden de eerste knopen doorgehakt. De tienja rige zendvergunning die de om roepen in het vooruitzicht was gesteld, werd gehalveerd. De omroepen kunnen vijf jaar vooruit, maar intussen bezint de politiek zich over 'taak en omvang' en de 'financierings structuur' van de omroep. Waar die vage aankondigingen toe leiden, is niet te zeggen. „Het vertrekpunt is bekend, het eindpunt niet", zei staatssecre taris Aad Nuis (Cultuur) begin december in de Tweede Kamer. Nuis sprak toen nog heel ont spannen. De samenwerking tussen het commerciële Ende mol/Veronica en de Hilversum- se omroepen was de redding van het publieke bestel, luidde het in die dagen. Maar het liep anders; Veronica/Endemol koos nog geen twee weken later als nog voor samenwerking met RTL/VNU en liet Hilversum in de steek. Volgens het commer ciële kamp werd er door de publieke omroepen teveel ge treuzeld. Vlak voor de kerstvakantie Staatssecretaris Aad Nuis: „Het vertrekpunt is bekend, het eindpunt niet.foto anp kondigde Nuis versnelling aan van de in het regeerakkoord afgesproken omroepdiscussie. Niet in de herfst, maar al in de eerste maanden van 1995 komt hij met een plan van aanpak. Maar eerst zullen er conferen ties worden gehouden. PvdA- Kamerlid Jeltje van Nieuwen- hoven gaf vorige week een voorzet voor de discussie. Ze hamerde als vanouds op meer samenwerking in Hilversum, maar opperde nu dat via finan ciële beloningen af te dwingen. Samenwerking was het devies van voormalig PvdA-minister Hedy d'Ancona. De program ma's moesten beter op elkaar worden afgestemd, zodat de kijker een aantrekkelijker aan bod kreeg. Gebouwen en ande re faciliteiten moesten met el kaar worden gedeeld om geld te sparen. Samenwerking was ook de voorwaarde die D'Ancona verbond aan de toekenning van zendvergunningen. Gisteren, maandag, heeft haar opvolger Nuis de aanvragen voor die vergunningen ontvangen en zo zal blijken hoe de omroepen die samenwerking gestalte willen geven. Van Nieuwenhoven is kennelijk argwanend. Dat is begrijpelijk want de Haagse donderpreken richting de Hilversumse omroe pen - D'Ancona sprak over 'nikserigheid' - hebben nog nooit geholpen. Daarom komt Van Nieuwenhoven nu met de politiek van de geldbuidel: wie braaf is en samenwerkt wordt financieel bevoordeeld. Dat zou kunnen via de verdeling van de kijkgelden. Het PvdA-Kamerlid zou het liefst radicalere maatregelen nemen. Vorig jaar februari rep te ze al over het 'toewerken naar één publieke omroep'. Maar omroepverenigingen la ten zich niet zomaar opheffen. Het zijn zelfstandige organisa ties. En dat is voor de huidige regeringspartij WD nu juist een reden om het omroepbestel niet publiek te noemen. „In feite gaat het om private vere nigingen met een bestuur en eigen leden, die baas op eigen buis willen zijn", zegt VVD- Kamerlid Dick Dees. De WD wil naar een nationale omroep a la de BBC. Die moet zich beperken tot informatie, cultuur, sport, 'nationale evene menten en Nederlandstalig amusement. Eén televisiezen der is daarvoor voldoende. Daar denkt Van Nieuwenhoven anders over. Zij wil vooralsnog de drie netten behouden onder het motto 'wat je het publieke domein nu afneemt, krijg je nooit meer terug'. Regerings partner D66 is voor de vorming van één met publieke middelen gefinancierdetelevisiezender •zonder reclame. Tevens willen de democraten uitbesteding van programma's aan de om roepverenigingen die dan zon der overheidsfinanciering op de twee overige netten uitzenden. Het zijn ^doemscenario's voor de Hilversumse omroepen. Echt in het nauw zijn ze door de poli tiek nog nooit gebracht. Den Haag eiste samenwerking èn een marktaandeel van vijftig procent: Hilversum moest de helft van de kijkers weten te trekken. Maar die strijd om de kijkers - en dus om de reclame - tastte het karakter van de publieke omroep aan en riep de vraag af of daar nog kijkgeld voor moest worden betaald. Dat besef lijkt ook in Hilver sum door te dringen. Zo duiken er steeds meer kleinschaliger programma's op, die zowaar identiteit van de omroep ade men en die zich onderscheiden van het commerciële aanbod. Of dat de paarse regeringspar tijen mild zal stemmen, is twij felachtig. Die zullen, nu de po litieke eensgezindheid groter lijkt dan ooit, .eindelijk daden willen stellen. Alle scenario's zullen de komende tijd de revue passeren. Mogelijk zal ook de kijker ook zijn visie ten beste kunnen ge ven. Dan zal ook blijken hoe stevig de band is tussen de omroepen en hun achterban. Of de leden alleen geïnteresseerd zijn in het programmablad of dat ze ook nog verwantschap voelen met hun omroep. Volgens VPRO-directeur Hans van Beers zal de meest publieke omroep van Hilversum - drang naar commercie is de VPRO vreemd - het voortouw in het debat gaan nemen. Zelf pleit de VPRO voor 'reclamevrije tv- en radiostations zonder de brood nodige boodschappen of slim me sponsoring'. Dat -vergt in elk geval in Hilversum zelf een cultuuromslag, want daar ging het de afgelopen maanden al leen maar om de markt en de reclamegulden. DINSDAG 17 JANUARI 1995 DEEL D lemaal ja op de vraag of ze interesse hebben mee te doen. Maar het verhaal wordt anders als het er echt op aankomt, ze moeten gaan betalen. Ik heb sla peloze nachten gehad, getwij feld." „We wisten dat als we meer kijkers wilden trekken, we ook aan ontspannende elementen zouden moeten doen", verklaart Everts het sinds vorig jaar extra tweede uur met sport, muziek en streekhumor. Het sloeg aan, ook bij jongeren. De kijkcijfers zijn verdriedubbeld. Everts: „We stonden zelf verbaasd. We trek ken nu meer adverteerders, dat was het plan." Commercial TV Oost trekt dagelijks gemid deld 100.000 kijkers, een bereik van dertien procent. Per week kijkt 42 procent. De best beke ken zender in Overijssel, RTL 4, trekt het dubbele aantal. Lande lijke adverteerders zijn er, zoals Grolsch, Arke en Wehkamp. 'Grote regionalen' zijn meubel zaken, verzekeraars en de bus maatschappij. Een restaurant en een sauna doen als 'kleine regio nalen' mee met een commercial. Die kost zo'n 30 gulden per seconde en gaat de deur uit onder het motto 'U wilt het wel van de daken schreeuwen, waar om niet op tv'. Kassa is TV Oost nog niet. Ter wijl een uur TV Oost 'maar' 12.500 gulden kost, veel minder dan de 80.000 gulden voor een uur Hilversumse tv. Een half miljoen verlies was er telkens de afgelopen jgtren. De hoop en ver wachting is dit jaar quitte te spelen, in 1996 moet TV Oost boven nul komen. Everts vindt het allemaal 'best knap voor een startende onderneming'. „Ik ben al blij dat we er nog zijn." Edities De hele provincie krijgt hetzelf de programma, hoewel Overijs sel ook niet Mein is uitgevallen. Verschillende edities maken is te duur. Eén programma maken is niet gemakkelijk, wel interes sant, vindt Everts. Omroep Brabant is vooralsnog hetzelfde van plan, aldus Van Dam. Verschillende edities ma ken, zoals Omroep Brabant Ra dio doet, is op termijn de bedoe ling. „Het ligt eraan hoe we de financiering rond krijgen en aan technische ontwikkelingen. Je zou als tussenvorm bijvoorbeeld op maandag de regio Tilburg in een reportage aan bod kunnen laten komen en op dinsdag de regio Den Bosch." Een dikke winstmaker zal Bra bant TV vooralsnog niet zijn, gelet op de ervaringen van TV Oost. Den Haag (anp) - Drie auteurs willen niet meedingen naar de Libris Literatuur Prijs. Willem Jan Otten (Ons man keert niets), Wim de Bie (Meneer Foppe in zijn blootje) en Toon Teilegen (Twee oude vrouwtjes) zien er om verschil lende redenen van af, zegt Umtul Kiekens, secretaris van de Stichting Libris Literatuur Prijs. De onderscheiding bestaat uit een bedrag van 100.000 gulden. Kiekens durft niet te zeggen dat de schrijvers niet willen meedoen vanwege de commo tie rondom de AKO Literatuur Prijs 1994. De uitreiking van die prijs tijdens een recht streekse televisieuitzending van Sonja verliep chaotisch. De auteurs Durlacher en Mat sier dachten dat ze de prijs ex aequo hadden gewonnen. Dat was niet het geval, omdat er volgens het reglement maar één winnaar kon zijn. Kritiek was er ook op de manier waarop het publiek tijdens de uitzending cijfers uitdeelde aan de zes genomineerde schrijvers. Otten vindt het volgens Kie kens „na eerdere ervaringen niet leuk genomineerd te zijn". Zijn roman De wijde blik was in 1993 een. van de zes nominaties van de AKO Literatuur Prijs. Toon Telle- gen wil nooit aan dit soort dingen meédoen. „Hij houdt niet van publiciteit", zegt Kie kens. De Libris Literatuur Prijs is in feite de opvolger van de AKO- prijs. Het bestuur van de Stichting AKO Literatuur Prijs trad twee jaar geleden ai uit onvrede over de koers die het Audax-concern wilde va ren. Daags daarna richtte het bestuur de Stichting Libris Literatuur Prijs op. Dat bete kende niet het einde van de AKO Literatuur Prijs: een nieuw bestuur stond garant voor de uitreiking bij Sonja. Ook de AKO-prijs bestaat uit 100.000 gulden. Voor de Libris Literatuur Prijs zijn 188 titels ingezon den. Dat zijn er 19 meer dan vorig jaar, toen Frida Vogels met 'De harde kern' de prijs won. De jury maakt in februa ri een eerste selectie van mini maal 18 en maximaal 30 titels bekend. De lijst van zes geno mineerde boeken volgt op 3 april. Wie de prijs wint, blijkt op 16 mei na afloop van een diner in het Amstel Hotel in Amsterdam. Feite en Halbe Klijnstra in de stal bij Meibloem Tops. fotoanp Van onze rtv-redactie Feite Klijnstra was 28 jaar, net een week getrouwd, toen hij in 1946 met zijn vrouw en negentien koeien naar het Friese Kubaard trok. Het zandboertje is ambitieus en in voor wat nieuws. Dus is hij een van de eerste die een melkmachine aanschaft. Klijnstra's bedrijf speelt een Een paar deuken in de auto, maar verder lijkt er weinig aan de hand. 'De bestuurder kwam met de schrik vrij', heet het officieel. Maar in werkelijkheid lopen nogal wat mensen een zo geheten whiplash op bij een ver keersongeluk. Over dit ver schijnsel, waarover steeds meer bekend wordt, praat Violet Fal- kenburg vanavond in Rondom Tien. Slachtoffers als Peter van de Bunt vertellen in Rondom Tien wat hen is overkomen. Een on geluk, eerst alleen wat blauwe plekken, maar al snel helse pij nen in de nek. Van de Bunt belandde in het ziekenhuis, kréég een nekkraag en kon na éen -week weer naar huis. De pijnen in hoofd en nek hielden aan, evenals rugklachten, tinte lingen, slaapstoornissen en grote concentratieproblemen. Hij kon zijn werk niet meer aan en ook zijn relatie liep stuk. Omdat de oorzaken vaak niet aantoonbaar zijn op röntgenfo to's of een scan, ondervinden patiënten bij sommige verzeke ringsmaatschappijen nogal wat weerstand. Nederland 1,21.56 uur Clarke zei dat hij en zanger NEDERLAND 1 Axl 07 00 Tekst tv 0900 Beestenboerderij. Afl. 1 (to 09.10) 09.30 (TT) Landen in Europa II (to 09.50) 70.00 Ik Mik Loreland 10.20 Sybe Satelit 5 (tot 10.40) 11'oo (TT) Bio-Bits onderbouw. Afl 11,25 Tekst tv 70 24 Nieuws voor doven er slechthorenden 16.32 Tee Vee Studio. Gast: Rot Fruithof 17.02 Sporen: Oud worden, reporta ge-serie (3) 17.37 De Ren Stimpy Show, ani matieserie 18.05 Boggle, spelletje 18.32 Thunderbirds, poppenserie 18.59 (TT) Yoy, reportage-serie: Kib boets 19,30 Backstage, magazine over we reld van glitter en glamour 20.00 (TT) Journaal 20.24 (TT) Weeroverzicht 20.29 Zo vader, zo zoon, spelletje 20.54 Blik op de weg, verkeersma gazine 21.22 Televizier, actualiteitenrubriek 21.56 Rondom Tien: de pijnlijke na sleep van whiplash 22.38 (TT) Langs heilige huisjes serie: Italië-Rome 23.18 Orde op zaken, magazine ove beurs en financiën 23.45 Journaal 23.50 Nieuws voor doven er slechthorenden NEDERLAND 2 07.00 Journaal 07.06 Lingo 07.30 Journaal 07.33 Ontbijt TV 08.28 Journaal 08.33 Boggle 09.00 Journaal 09.05 PP: Uitzending SP 09.08 Kook TV 09.29 Afscheid van een vriend portret Piet Admiraal, anesthesioloog en pleitbezorger van euthanasie 10.20 Exotisch koken met kruiden Afl. 1 10.50 Overgewicht te lijf. Afl. 1 11.23 Rondom Tien: Kleine mensen 12.05 Hollands welvaren, impressie: van Nederlandse gemeenten: Harlinger 12.31 Dinges, spelletje 13.00 Journaal 13.07 Lingo, spelletje 13.34 Kassa!, consumentenmagazine 14.04 (TT) De wereld van Boude wijn Büch 1440 Marco Polo, multi-culturee magazine 15.05 Lola da musica 15,31 Dierenmanieren 16.00 (TT) Journaal 16.05 Nature on Track, natuurdocu mentaire 16.35 Classic Cartoons SUSKE EN WISKE: DE AV rol in De lotgevallen van koe Meibloem Tops. Deze aflevering uit de reeks Ajo de oorlog belicht de enorm stij gende zuivelproduktie. Acht jaar na de oorlog heeft Nederland een heuse boterberg. „Iedereen denkt dat die ontstaan is door het Europese boterbeleid, maar wij hadden hem al veel eerder", herinnert oud-topamb tenaar Heringa zich precies. „Wij waren door de EG van het probleem af", concludeert Sicco Mansholt, destijds minister van landbouw. „De grote fout is na tuurlijk geweest dat het Neder landse beleid van modernisering en schaalvergroting door Europa is overgenomen en daar dus bin nen korte tijd een boterberg ont stond." En Feite Klijnstra, die doet zijn bedrijf in 1981 over aan zijn zoon Halbe. Nederland 3, 20.25 uur Los Angeles (ap) - Gitarist Gilby Clarke stapt uit de hardrock band Guns N' Roses en zal zich volledig op zijn solocarrière richten. HAMBONE HLOPT HST DAT ÉI E-E-N PU VooR MAN NE!1/ 15 BOES ONTDEK DE VERSCHILU Rose het niets eens konden wor den over de komende cd van Guns N' Roses. „Het is niet muziek die ik graag speel", aldus de gitarist. Clarke kwam drie jaar geleden bij Guns N' Roses en maakte vorig jaar juli zijn eerste solo-cd, 'Pawnshop Guit ars'. „Ik heb hele goede vrienden in de band, dus er zijn geen scheve ogen. Het laatste ban jaar heb ik rondgetoerd om nujn eigen cd te promoten en dat is wat ik graag doe", zei Clarke.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1995 | | pagina 18