'Aan
tafel in
Nederland'
Campin
Rijl
Nieuwste ontwikkelingen recreatiewereld op SplasMndoor
De zom
Hele we
EET wijzer
Actie in twaalf provincies om streekgerechten te promoten
Recept uit Haïti
DE STEM
SURPLUS
Mensen thuis
Worstebrood
Imago
Doof van lawaai
rubriek
onder de kurk
Ruiken
DE STEM
VRIJDAG 13 JANUARI 1995
Van onze verslaggever
De nieuwste ontwikkelingen op het
gebied van zwembaden, recreatie
ruimten, fitnesscentra en sportac
commodaties zijn van dinsdag 17
tot en met donderdag 19 januari te
zien in Ahoy' Rotterdam Dan wordt
daar voor de tweede keer de gecom
bineerde beurs Splash/In-
door Recrea Tech gehouden.
Volgens de organisatie is het een ideale
gelegenheid om binnen een dag hele
maal op de hoogte te raken van allerlei
nieuwe systemen, installaties, toestellen
en andere voorzieningen op het gebied
van recreatie en sport. Zowel ontwer
pen en bouwwijzen als inrichting en
beheer zijn er aan de orde.
Sinds de twee beurzen vorig jaar samen
in zee gingen, blijkt de aantrekkings
kracht sterk te zijn gegroeid. Gesproken
wordt van een record aantal bezoekers
in 1994, 7089 om precies te zijn.
En niet alleen degenen die een uitnodi
ging hebben ontvangen, wandelen er op
de veertienduizend vierkante meter
rond. Ook particuliere gasten waren er
vorig jaar genoeg. Naar verwachting zal
hun aantal dit jaar wel weer groter zijn.
Zij betalen wel 25 gulden entreegeld.
Het bedrijfsleven lijkt deze tentoonstel
lingen aardig te benutten om noviteiten
onder de aandacht te brengen. Een
greep uit de nieuwtjes van dit jaar: een
rolstoeldraaimolen die tevens geschikt
is voor valide personen, een vandaalbe-
stendige en geluidarme basketbal
staander, een computerprogramma
waarmee een op eigen ideeën berus
tende speelcombinatie valt te ontwer
pen, een dakpan met geïntegreerde zon
necellen in combinatie met een zonne
boiler en een elektrische boot voor vier
tot vijf personen die acht uur kan varen
en bovendien onzinkbaar is.
Volgens P. Niemantsverdriet, hoofd van
de Ahoy' beurzen, is de expositie niet
alleen groeiende als gevolg van Neder
landse belangstelling. Ook internatio
naal wordt er aan de weg getimmerd
met als gevolg dat in de buurlanden al
een behoorlijke bekendheid is ontstaan.
En omdat de huidige benaming van de
beurs in die landen op zijn zachtst
gezegd overkomt als een hele mond vol,
wordt naar een betere naam gezocht,
die krachtiger is en meer aanspreekt.
Twee studieochtenden moeten het drie
daagse evenement compleet maken. Op'
18 januari gaat het over energiebespa
ring in zwembaden en een dag later
over veiligheid bij alles wat met vrije
tijd te maken heeft.
Drie dagen open van 10 tot 17 uur
Door Hein Sluijter
Culinair Nederland: het be
staat. Als we tenminste een
enthousiaste Nico de Rooij
mogen geloven. Hij is alge
meen secretaris van het
World Trade Center in Am
sterdam. Tien maanden lang
heeft hij gewerkt aan een
opmerkelijk nationaal, culi
nair festijn. „Onze keuken
mag er écht zijn," zegt hij
nadrukkelijk. En die uit
spraak is meteen de leuze
geworden van de landelijke
campagne die hij in beweging
heeft gezet en waarvan hij de
initiatiefnemer is. 'Tafelen in
Nederland' heet die gebeurte
nis.
Heel Nederland en liefst ook
zoveel mogelijk naties rondom
ons moeten het merken. De fees
telijke start beleven we maandag
16 januari 1995 tijdens de offi
ciële opening van de Horecava
'95 in de Amsterdamse RAI. De
bijbehorende ceremonie wordt
verricht door de staatssecretaris
van economische zaken, me
vrouw A. van Dok-van Weele.
De grondslag van de actie berust
op het bestaan van de twaalf
provincies. Elke maand zal er dit
jaar in steeds een andere provin
cie een culinair licht schijnen.
Noord-Holland is deze maand al
begonnen, Limburg is in mei aan
de beurt, Brabant in juni, Zee
land in juli en Gelderland in
oktober. Centraal staan de
streekgerechten, waarvan er in
Nederland kennelijk veel meer
zijn dan menigeen vermoed had.
Er is in ieder geval een mooi en
aantrekkelijk kookboek 28,50)
uitgebracht waarin elke provin
cie schittert met twee driegan
genmenu's. De coördinatie van
die keuzemenu's en de uiteinde
lijke receptuur is van Albert
Tielemans, chef-kok en manager
van het World Trade Center en
nu de culinaire hoofdmotor ach
ter het breed opgezette totale
evenement. De fraaie foto's zijn
van Arnold Meine Jansen.
Met dat kookboek kunnen de
ruim tweehonderd deelnemende
restaurants en zestig instellingen
zoals bejaardenoorden, zieken
huizen en kazernes die allemaal
ook van de partij zijn, aan de
slag. Maar ook mensen thuis
kunnen ermee uit de voeten. De
recepten zijn duidelijk. Elk ge-,
recht is in full color gefotogra
feerd. Iedereen kan er het resul
taat in vinden van maandenlang
overleggen met chef-koks in de
provincies. Uiteindelijk zijn er
72 streekgerechten goed bevon
den om in het boek te mogen.
„Maar we hebben nog wel," zegt
De Rooij, „niet minder dan 650
recepten in de computer zitten."
Behalve menu's vind je er ook
thema-pagina's in zoals over
champignons, over soepen of
Veersemeersoep met garnalen (Zeeland)
Begijnenrijst met kersen op brandewijn (Brabant, Breda)
over de echte Nederlandse raas
donders (kapucijners). Streek-
drankjes komen aan bod en het
heet dat er wijnadviezen worden
gebracht, maar die zijn helaas
onduidelijk omdat niet is aange
geven welke wijn bij welk ge
recht past. Wel worden terecht
Nederlandse wijnen ten tonele
gevoerd, maar alleen die uit
Zuid-Limburg. Terwijl er bij
voorbeeld in Brabant heel wat
wijngaarden zijn, waaronder een
commerciële, het wijndomein De
Linie in Made. Allerlei Neder
landse bieren kom je natuurlijk
ook tegen. Evenals een verras
sende verzameling van koek en
gebak. De Rooij: „Ja, we hebben
in Nederland écht patisserie.
Het verder zeer bruikbare en
prachtig gedrukte kookboek is
nu nog uitgevoerd als een kalen
der. Volgens De Rooij is het de
bedoeling, dat het volgende
maand de gedaante aanneemt
van een paperback zonder "calen
darium.
Ondersteunend moet ook een
speciaal magazine (ƒ5,95) wer
ken. Ook hierin kun je een culi
naire ontdekkingsreis maken.
Waarbij je meteen wat toeris
tische informatie krijgt toege
schoven. Eén achtergrond van
De Rooij zal daar niet vreemd
aan zijn. Hij was ooit directeur
van het Nederlands Bureau voor
Toerisme.
Het magazin zal te koop zijn bij
de ANWB- en de VW-kantoren.
Binnenkort ook in de boekhan
del.
Nederland aan tafel is de opvol
ger van L'Europe a Table, een
soortgelijke actie waarin steeds
elke maand een ander EG-land
culinair in de schijnwerpers
werd gezet. In drie jaar tijd
deden daar vijfhonderd restau
rants aan mee. De menu's waren
ook hier ontsproten uit de geest
van Tielemans. Naar verwach
ting zal de nieuwe streekgerech-
ten-promotie eveneens een tijds
bestek van zo'n drie jaar omvat
ten.
De Rooij: „We halen vaak de
neus op voor eigen Nederlandse
gerechten. Maar dat blijkt, als je
het kookboek en het magazine
hebt doorgenomen, geheel onte
recht te zijn."
Het logo van 'Tafelen in Nederland', met rondom "de vlaggen van de provincies.
Inderdaad, het lijkt al bladerend
wel of we in Nederland een over
daad aan regionale schotels heb
ben. Zoals de begijnenrijst uit
Breda of de echte Brabantse pe-
toizi (verbastering van het vroe
gere potage), een stevige stamp-'
pot. En worstebrood! Die wor
den tegenwoordig in heel Neder
land vlijtig nagemaakt. Tiele
mans, zelf Brabander, heeft voor
zijn provincie gekozen voor
Tilburgs zalmbroodje
preiprol met gebakken sepietèn,
wat staat voor preisoep met
kalfszwezerik. Verder voor wa
terzooi van kip met horlepeekes
en juinen, met worteltjes en uien
dus. Met daarbij als nagerecht
de begijnenrijst. Op het tweede
menu prijken Tilburgse zalm
broodjes, een authentieke salie-
saus bij met varkenshaas gevul
de osséhaas en advocaatijs met
Brabantse eierkoeken.
Zeeland glorieert met een Veer
semeersoep plus garnalen, suca-
delapjes in donker bier gestoofd
en smoutebollen met kenêêlijs.
En verder met een salade van
gerookte poon met broccoli en
tomatendressing, Saeftinger lam
(met die ziltige smaak) met tijm,
kruizemunt, knoflook en roze
marijn en tenslotte met Cad-
zandse boerenpottienk met
straoschrooisels.
Imponerende benamingen uit
andere provincies zijn erwten
soep met paling (Noord-Hol
land), humkessoep (Overijssel),
FOTO'S ARNOLD MEINE JANSEN
Betuwse salade met appel en
spekjes (Gelderland) of venkel
mosterdsoep met pastoorsworst
je (Limburg).
Wat willen De Rooij en Tiele
mans bereiken met Nederland
aan tafeü
De Rooij: „Het imago van de
Nederlandse horeca verbeteren,
laten zien dat er positieve dingen
gebeuren en inhaken op de slo
gan Lekker weg in eigen land.
Daarom doen er ook uit alle
provincies prominente keuken
meesters mee, evenals de Neder
landse Club voor Chefkoks. Offi
ciële horeca-organisaties staan
ook achter ons, zoals het Bedrijf
schap Horeca, de Koninklijke
Horeca Nederland en de Neder
landse Bartenders Club. En laat
ik het er duidelijk bij zeggen: elk
restaurant kan in principe mee
doen. We richten ons niet op een
bepaalde categorie."
Onze oren zijn ont
worpen in het deci-
belloze tijdperk toen
de wereld nog suisde van stilte.
Al wat je toen hoorde was het
ritselen van bladeren (15 deci
bel), de schreeuw van een beest
(80 dB) en af en toe een 110 dB
luide donderslag.
De industriële revolutie heeft
dat drastisch verandert. De
helft van de beroepsbevolking
werkt in een omgeving die la
waaieriger is dan goed voor
hen is en de laatste jaren is een
nieuwe hinderlijke geluidsbron
opgedoken, het vrije-tijdsge
luid. We amuseren ons doof
met onze walkmans, disco's,
stereotorens, grasmaaimachi-
nes, jet-ski's, speedboten, mo
toren, bromfietsen en de muzi
kale diarree die uit alle winkel
muren sijpelt.
Je kunt dit vooruitgang noe
men, maar er is een ongeschre
ven wet die beweert dat we
voor elke vooruitgang een prijs
moeten betalen. Schoenen ge
ven ons zweetvoeten, van wel
vaart worden we dik en machi
nes maken ons doof. La-
waaidoof.
Een geniepig soort doofheid
want er is doof en doof. Laten
we eens met het geluid mee het
oor binnenreizen. Het eerste
station is de gehooringang - zit
daar een prop in, dan word je
hardhorend, maar geen nood:
oren uitspuiten verhelpt dat.
Dan botst het geluid tegen het
trommelvlies aan, de ingang
van het middenoor, waar drie
gehoorbeentjes de trillingen
van het vlies verder geleiden
naar het slakkenhuis. Een ka
pot trommelvlies en wegge-
zweerde hamer, aambeeld en
stijgbeugel (de drie gehoor
beentjes) kunnen ook hardho
rendheid veroorzaken, wat met
een beetje geluk redelijk goed
te verhelpen is. Tegenwoordig
kan men het middenoor zelfs
geheel vervangen door eentje
van kunststof. Maar dan. Het
geluid komt nu het binnenoor
in waar alles onvervangbaar is
en niet meer te herstellen. Als
de trilhaartjes in het slakken
huis door een niet aflatend ge
luidsbombardement bescha
digd raken dan volgt een blij
vend verlies van de gehoor-
scherpte.
Hoeveel geluid is teveel? In
een rustige slaapkamer is er
voor 20 decibellen geluid, een
kantoorruimte levert 40 deci
bellen op, normale spraak 60
dB, een passerende vrachtwa
gen 80 dB, een pneumatische
breekhamer 100 dB en als je op
honderd meter van een starten
de straaljager gaat staan dan
krijg je voor 120 decibellen om
de oren. Voortdurende bloot
stelling aan 80 decibel of meer
wordt door de internationale
deskundigen schadelijk geacht.
Hoe schadelijk precies weet
men niet, al zijn er wel dikke
rapporten over geschreven zo
als het boekwerk dat mevr. drs
W. Paschier-Vermeer schreef
en waarop de Gezondheidsraad
afgelopen jaar haar zoveelste
advies op baseerde.
Daarin is weinig zekerheid te
vinden en veel creatief gere
ken. De meeste zekerheid heeft
men nog over de schade die
geluid tijdens het werk kan
aanrichten. De helft van alle
werknemers in de industrie
werkt in een dusdanig lawaaie
rige omgeving, dat je bij hen
blijvende schade aan het ge
hoor kunt verwachten.
Sinds 1 september 1987 is een
wet van kracht voor schadelijk
geluid. Als het geluidsniveau
hoger ligt dan 80 dB moet de
werknemer gehoorbeschermers
beschikbaar stellen, boven de
85 dB moet de werknemer pro
beren om zijn machines minder
luidruchtig te laten draaien en
boven een niveau van 90 dB
zijn gehoorbeschermers ver
plicht.
Prachtig allemaal, maar nie
mand weet wat die maatregelen
uithalen omdat niemand weet
hoeveel werknemers die dop
pen ook echt op hun oren zet
ten. Men slaat daar een reken
kundig slagje naar en men
schat grofweg dat een op de
vier werknemers in industrie en
bouw - ïn totaal 360.000 man
en vrouw - een blijvend ge-
hoorverlies oploopt van 10 dB
of meer.
Omdat ook ongeboren kinde
ren meeluisteren, schat men
zeer grofweg dat jaarlijks 250
kinderen een even groot ge-
hoorverlies oplopen door
blootstelling aan lawaai op het
werk van de moeder. Een
schokkend gegeven. Want zelfs
bij een gehoorverlies van 10 dB
krijg je al de eerste problemen
met het spraakverstaan.
Eerst wordt het moeilijk om
iemand te verstaan op feestjes
of luidruchtige cafés. Bij toene
mende lawaaidoofheid versta je
niet meer wat er in de schouw
burg of in de kerk wordt ge
zegd. Dan versta je telefoonge
sprekken niet meer. Vervol
gens heb je zelfs moeite om in
een rustige omgeving iemand te
verstaan en als zelfs vrienden
en familie onverstaanbaar wor
den ben je heel erg lawaaidoof.
Voor altijd.
Nog minder weet men van de
u
o
LU
Door Jan Paalman
gevolgen van 'vrije-tijdsgeluid'.
Dat valt te begrijpen want het
geluid van een apparaat of ma
chinehal is tamelijk eenvoudig
te meten. Maar hoe becijfer je
nu de schadelijke effecten van
geluid dat uit diverse bronnen
ons van alle kanten bespringt?
Daarbij komt dat niet zozeer de
geluidssterkte belangrijk is dan
wel de duur ervan.
Een popconcert levert 100 tot
110 decibellen op en een ge
middelde walkman 83. Maar
omdat walkmans veel langduri
ger worden gebruikt is de scha
de waarschijnlijk groter. Wel
nu. Hoeveel dan? Het laatste
gehooronderzoek bij jonge Ne
derlanders kon geen achteruit
gang in gehoorscherpte meten,
maar dat onderzoek stamt van
1983 Bij Noorse recruten
werd tussen 1981 en 1989 een
aanmerkelijke stijging van het
gehoorverlies geconstateerd,
net als bij hun Oostenrijkse
collega's. In Zweden was daar
weer niets van te bespeuren.
Mevrouw Passchier-Vermeer
die voor de Gezondheidsraad
al het mogelijke onderzoek ver
zamelde schat dat de 400.000
Nederlandse popmuzikanten
op de lange duur een gehoor
verlies zullen oplopen van tus
sen de 5 en 10 dB. Hun luiste
raars en ook discobezoekers
kunnen rekenen op een verlies
van 2 tot 3 dB-. De walkman zal
bij één op de twintig jongeren
een schade van tussen de 10 en
15 dB toebrengen en bij een
procent zelfs meer dan 15 dB.
Heel opmerkelijk is het volgen
de.
Kinderspeelgoed wordt steeds
luidruchtiger. Bij piepende
speelgoedbeesten werd in een
onderzoek op een afstand van
tien centimeter geluidsniveaus
gemeten van 78 tot 108 dB.
Klapperpistooltjes haalden met
gemak de pijngrens van 140
dB! Vrije-tijdsgeluid, zo ver
wacht men, zal in de toekomst
schadelijker uit gaan pakken
dan al het geluid dat de indus
trie vermag te produceren. En
dan hebben we het alleen nog
maar over het verlies aan ge
hoor en niet over de bloed
druk-opjagende ergernis van de
toenemende geluidsoverlast.
Naar een wijnproeve
rij neem je vooral
een welgemoede
neus mee. Je ogen en je tong
laat je natuurlijk niet thuis,
maar het is toch het reukor
gaan dat bij zo'n gelegenheid
een leidende rol speelt. Het is
in heel wat gevallen heel goed
mogelijk om via uitsluitend de
neus een wijn te herkennen of
bepaalde eigenschappen van
die wijn te achterhalen.
Als je dan daarna de wijn in
de mond voert, dan onderga
je vaak slechts een bevesti
ging van wat via de neusgaten
al was waargenomen. Zelf
heb ik eens ooit op een pro
fessionele proeverij anderhalf
uur lang alleen maar aan de
wijnen geroken en ze niet ge
proefd. Toen ik na afloop
mijn aantekeningen met die
van anderen vergeleek, ble
ken er verrassend veel over
eenkomsten te zijn.
Je komt er met zo'n solo-snuf-
felarij natuurlijk niet altijd
goed af. Voor e'en goed to
taalbeeld van de wijn dient
toch de tong te worden inge
schakeld. En vanzelfsprekend
je ogen voor de kleur die ook
wat van de wijn kan verraden.
Hoe dan ook, met alleen
maar het ondervinden van de
smaak, ben je als proever ver
keerd bezig. Het is juist de
geur, die de eerste en meestal
de beste indruk van de wijn-
aroma's biedt. De neus is de
gids.
Voor velen zal dat verrassend
zijn, want de reukzin wordt in
het dagelijkse leven door
gaans onderschat. Vraag ie
mand welk zintuig hij even
tueel zou willen missen. Tien
tegen een zal het antwoord
'de neus' zijn. Wijnproevers
echter weten dat ruiken net
zo belangrijk is als het ge
bruik van de andere zintui
gen.
Er zijn zelfs fanaten die vlak
voor ze gaan proeven altijd
eerst uitvoerig hun neus snui
ten. Of al niet komen opda
gen als ze maar een tikje ver
kouden zijn. Ik moet toege
ven, dat boven de wijn een
lege, gezonde neus het pret
tigst werkt.
En liefst zonder bijluchtjes in
de buurt. De ochtend van de
dag waarop de proeverij ge
houden wordt, mag je daarom
geen sterk ruikende afters
have gebruiken. De geur kan
te lang blijven hangen en dat
zou het spel ingrijpend kun
nen verstoren, voor jezelf zo
wel als voor het gezelschap.
Vooral dames moeten oppas
sen met parfum en aanver
wante artikelen.
En het is vanzelfsprekend, dat
de wijnruikende neus nooit
geplaagd mag worden met ta
baksrook. Wie roken wil, die
doet dat maar, doch niet tij
dens een proeverij.
Andere voorbereidingen al
vorens je over te geven aan
Door Hein Sluijter
een professionele proeve
hebben steeds te maken
ruiken. Zo is daar de snor,
Ik heb zo'n ding nu eenma
Telkens als ik een proever
ga bezoeken, zou ik met
hulp van een kammetje j
lengte van de haartjes moet
controleren. Af en toe doe
dat ook. Ze moeten allenu
boven de bovenlip blijven, J
niet, dan dram ik door en
knippen.
Dat is heel belangrijk. Ander
kunnen ze, op het momti
van de slok, gaan drijven int
wijn. Zelfs als het maar eve;
gebeurt, is het al genoeg,
zo'n druipsnor.
Erger is, dat de geur van dj
ene wijn in je snor kan I
hangen. Ook al veeg je hen
met een zakdoek schoon. W:
overigens geen smakelijk
zicht is voor je mede-pre*,
vers. En onhygiënisch.
Wat weer wel een heel hygij
nische indruk maakt, maarte
gelijkertijd zich openbaart ak
een enigszins overdreven han
deling, is wat een collega-
wijnliefhebber gewend wast
doen. Enkele uren voordat hi
glazen wijn ter keuring onde
de neus en aan de mond ging
zetten, baadde hij zijn snor,
Of hij dat nog doet, is mij niti
bekend. Wel weet ik, dat
bang was voor riekende
etensresten in dat borstelig
streepje tussen zijn neus
lippen. En het was de schrij
ver Roald Dahl, in zijn vrije
tijd veelal culinair en met wijn
bezig, die om die reden snot-
ren haatte.
Zeg mij nu niet: scheer tochil
dat ding. Want mezelf toeta
kelen, daar voel ik niets voor.
Ik laat hem staan.
Door Marijke Prins
Om te beginnen een aardig 'weetje': vanille is de zaaddoos van
een orchidee-achtige plant die in veel tropische landen, waaron
der Haïti, halfrijp wordt geoogst en aan een fermentatieproces
wordt onderworpen.
De typische vanille-smaak is afkomstig van de piepkleine
zaadjes. Daarom moet de vanille overlangs worden doorgesne
den wil de specerij zijn onmiskenbare aroma afgeven. In de
westerse keuken is vanille een onmisbaar ingrediënt in de zoete
keuken.
In een Frans culinair tijdschrijft vond ik evenwel een verrassend
recept voor kip in een vanille-kokossaus. De kokosmelk kan
kant-en-klaar bij de indische toko in een blikje worden gekocht
of worden gemaakt met een half blokje kokos-extract, dat als
santen bij de indische afdeling van een grote supermarkt
krijgen is.
Het halve blokje santen wordt dan aangelengd met 100 cc warm
water. Koriander vind je als ketoembar bij de indische kruiden
Voor vier personen. Voorbereidingstijd: 15 minuten. Kooktijd:
40 minuten.
Kip met vanille-kokossaus
1 kip van ruim een kilo
2 eetlepels crème fraiche
100 cc kokosmelk
i '/2 vanillestokje
1 theelepel gemalen koriander
1 middelgrote ui
1 limoen (groene citrusvrucht) of sap van een halve
citroen
1 glas witte wijn
3 eetlepels maïsolie
zout en peper naar smaak
Snij de kip in vier stukken. Spoel de stukken af en dep ze goed
droog met een schone theedoek. Maak een marinade van het sap
van de limoen, zout en peper, de halve, doormidden gesneden
vanillestok en de koriander.
Bak na marineren de stukken kip een voor een goudbruin in
olie. Voeg tussentijds zonodig wat olie toe. Als het vlees mooi
bruin is worden eraan toegevoegd: 1 fijngesneden ui, de rest van
de marinade en een glas witte wijn.
Laat de kip met de deksel op de pan een half uur rustig
pruttelen. Haal dan de stukken kip uit de pan en houd ze warm
Laat het kookvocht op een levendig vuur tot de helft inkoken
Voeg dan de crème fraiche toe en werk die met een garde door
de jus. Als dat is gebeurd, wordt ook de kokosmelk in de w
gegoten en met een garde door de saus heengeklutst. Proef
saus of hij goed op smaak is en voeg zonodig nog wat zout e
vers gemalen peper toe.
Giet de saus over de schaal met de warm gehouden stukken ki?
Opdienen met rijst, geroerbakte stukken courgette en eventueel
een frisse komkommersalade.
Iets heel anders dit jaar
tie? De Nederlandse toei
beperking op te leggen.
Met de bus van Amsteril
het Caribisch gebied. Of
Franse camping van v
tweehonderd gulden til
Slovenië, want je bent joi
Op deze en volgende pag
kantie in kaart gebracht.
Voor twijfelaars is de k
bestemmingen, meer acc<|
voorheen.
Door Johan van Ginsven
De zomervakantie van j
biedt mensen die geor
seerd op vakantie gaar
klein nieuws. Een gree
een grabbelton die do>
Nederlandse reisbed
rijker gevuld is dan ooit,
Wie de jeugd heeft, hei
toekomstige klanten, denk:
al jaren. Deze reisondern
verlaagt de leeftijd voor ha
Way Junior-reizen. Die wa
boeken voor jongeren tus:
en 17 jaar; dat wordt voor
ren tussen 12 en 17 jaar. V
ge de groeiende belangsl
voor echt verre bestemn
onder jongeren, biedt Mj
voortaan ook reizen naar
meer Florida, Barbados er
aan. Ook nieuw: survivals
ties in Slovenië.
D-Tours heeft het aantal k
clubs uitgebreid, omdat di1
meen vijf jaar bestaat. I
hoogseizoen zijn op acht M
landse-Zeebestemmingen
clubs in bedrijf. Arke kor
pyama-feestjes voor kinde
vinden in de Kamperen-gic
Prijsvechter Kras komt in
en naseizoen met charter
ten naar Madrid en Praag
vluchten worden verzorgc
Air Holland. Dezelfde
maatschappij gaat ook we!
op het Griekse Samos v
vertrek vanaf Schiphol en
tricht. MIT-reizen biedt i
staanden 'solovakanties
Madeira, Malta, Cyprus,
en Corfu. Zij krijgen da
een tweepersoonskamer
extra toeslag te hoeven b
en enkele extra's. Overni
in zeventiende-eeuwse j
wen, beheerd door een vrc
coöperatie op het rustige C
eiland Chios, kan bij NBBS
Gezien in diverse gidsen:1
ties die twee eilanden coi
ren. Er zijn diverse opl
Griekenland, maar bijvoc
ook Ibiza en Formentera e
ta en Sicilië. In Italië en
is het ook mogelijk om v
grimsroutes langs kloost
kastelen te trekken (Nea:
Tours).
Isropa Reizen gaat probei
lat ook in de zomer aan c
te brengen. Het aantal cot
tiereizen Israël/Jordanië
toegenomen sinds die twi
den de vrede getekend 1
Nieuw bij Arke: fietsen
professionele begeleidiri
Mallorca en een special
met duikvakanties.
Tuinreizengids van De Jc
tra Vakanties is uitgebre
Door Johan van Grinsven
De trend voor de zoi
kantie van 1995: lekke
ren, maar af en toe oc
actief zijn. En het woi
jaar van de spaaracties
Wie zich door tientalier
zomerreisgidsen ploegt,
langzaam tot het besef
zomervakantie van 1995
teken staat van de 'ge-,
vakantie'. Een weekje wal
fietsen of duiken, gekoppj
een week zalig nietsdoen!
brandend strand. De b
gramma's van veel Nedej
reisorganisatoren spelen
trend in. Niet eerder wel
zo veel extra's aangebo]
had de vakantieganger
mogelijkheden om zijn ei
kantie te componeren.
Directeur F. van Steer
Nederlands grootste reis
satie Holland Internatio
de huidige ontwikkeling
men: „De Nederlandse vs
ganger wil korter, vaker e
deliger op vakantie. En
de vakantie wil hij mob
actiever zijn. Dus moet
scherpgeprijsde vakanti
den en daarnaast ook n|
jets extra's. More for les
krijgt de Nederlandse tol
georganiseerd op vakant
dit jaar van alles aang
jeepsafari's, fiets- en
tochten, duikcursusser
arrangementen, helikopti
ten, vlieglessen, excursl
mogelijkheden tot het cl
ren van bestemmingen, e
