De slimste vrouw van België DE STEM Kindvrouwtje Nora verlaat poppenhuis F ilmstad-spektakel drie maanden in Amsterdamse RAI Sas streeft teit van winkels De gouden huishoudraad van Tante Kaat met duizend tips voor iedereen Lt wil toch Vlissingen Jonte avond in Nieuwvliet The Keepers Ian Moore Pete Droge Nieuw Nederlands Peil 3 Een eeuw cinema in Nederland JANUARI 1995 C3 Een land dat Boudewyn nodig had om bi) elkaar te worden gehouden, wat is dat voor een land?" Hugo Claus, schrijver gestolen uzen - Maandagavond is een parkeerplaats aan jninginnelaan in Terneu- een blauwe Volkswagen it gestolen. Het voertuig, dom van een 47-jarige uer uit Terneuzen, was ;ien van het kenteken- ner TJ-02-TN. temonnee euzen - Een 50-jarige w uit Terneuzen deed bij olitie in haar woonplaats ifte van diefstal van haar ïmonnee met daarin haar :pas. Ze had deze maan- niddag even onbeheerd ergelaten op de toonbank een winkel aan de Hugh- rys in haar woonplaats. ïgen gewond euzen - Bij een verkeers- ival op de Bellamystraat 'erneuzen werd gitermid- een 17-jarige scholier uit leuzen gewond. De jongen m op zijn fiets gereden af een schoolplein de rij- op. Daar kwam hij in rijding met een 17-jarige itsgenoot die een bromfiets tuurde. Met een hersen- udding en een sleutelbeen- ;tuur werd hij voor behan- ng overgebracht naar het lekziekenhuis De Honte in neuzen. >xen weg itburg - Tussen 7 en 9 ja- iri is ingebroken in een irtcafé aan de Veerhoekweg Oostburg. De 33-jarige ei- ïaar uit Sluis, die hiervan ïgifte deed bij de politie in stburg, mist een zestal ge- dsboxen. ti Gids WOENSDAG 11 JANUARI 1995 DEEL enstand zal in de nabije aruik maken van de ruimte biedt als het gaat om op eel in onderhandeling met twee iedrijven die zich daar willen estigen. darquinie meldde tevens dat het poene licht voor sloop van de Valzenmolen op zeer korte ter- nijn wordt verwacht. „De ver winning ligt klaar en verwacht vordt dat Meneba en Jac Her- nans binnenkort de overeen komst tekenen." ioals gemeld, heeft Jac Hermans alarmen voor de vestiging van ;en nieuw filiaal op de plaats ran de Walzenmolen. In de reeks conomische ontwikkelingen meldde Marquinie verder de na bije verplaatsing van het zand- bedrijf van Van Denderen naar het Kanaaleiland in Sluiskil. Van onze correspondent Nieuwvliet - De inwoners van Nieuwvliet, in de volksmond ook wel Sintepier genoemd, maken zich op voor de twaalfde uitvoe ring van de 'Bonte Avond'. Die wordt zoals gewoonlijk weer in het dorpshuis De Heerlijckhe- ijt gehouden op 20 en 21 januari. Een groot deel van de bevolking heeft ook nu weer voor een vol programma gezorgd. De Blaas- groep bijt de spits af. De leerlin gen van de onderbouw van de openbare basisschool Johan Wil lem Frisoschool, voeren koning Pietepeut op. De tieners zetten vervolgens de kleine musical 'Wie lust er spokenvlees?' op de planken. Ten slotte treedt de zanggroep als laatste nog voor de pauze op. De avond wordt besloten met het toneelstuk 'Pa niek op de planken'. De gratis toegangskaarten zijn in Nieuwvliet op zaterdag januari tussen 10.00 en 12.00 uu te krijgen in de Stadsherberg. >oliticus' J. van Scheppingen die in ■um Democraten in de raad v >aar maanden later koos voor oedacht. als lid van de CD deze Pa a Scheppingen ondertekende brieL heeft gestuurd aan burgemeeste als onervaren politicus, in v®rv?p sen, is opgestapt als lid van de 1. Volgens hem kan de CD onde ■onder de 'vaderlandslievende pa voor de kiezers doen. r it de brief naar de raad gaat en Ze strooit het achteloos uit haar mouw: „Last van wintertenen of -han den? Neem wat echte bo ter en meng het met uiensap. Smeer het mengseltje voor het sla pen gaan op tenen of handen en je hebt minder last van wintertenen. Waarom? Vraag me dat niet. Maar het helpt." Elma Dalhuijsen-Nuis. Ze is de slimste vrouw van België en straks ook van Nederland nu haar boekje De Gouden Raad van Tante Kaat ook aan deze kant van de grens verschenen is. Duizend tips die het huishouden sneller, makkelijker en goedkoper maken. „Weet je dat met een laagje au- towas plastic tuinstoelen langer mooi blijven?" Door Hans Jacobs Ze wordt in België gezien als de slimste huisvrouw die achter het fornuis staat. Tante Kaat. Twee keer ochtenden per week hangen de Vlamingen aan haar lippen als ze haar slimmigheid jes, haar gouden raad, via het bekende radio-programma Soes op Radio 2 de ethter in gooit. Tante Kaat. Het klinkt als bele gen kaas. Als de oudtante van Klazien. Maar ze is heel anders. „Ik en huishouden!" Ze lacht zo dat er geen vergissing mogelijk is: huishouden is niet haar meest geliefde bezigheid. Verre van dat. „Je komt nog eens om in je troep, zei mijn moeder tegen me. Ik ben eigenlijk altijd met iets anders bezig, zodat het huishou den snel moet gaan. Dus verza mel ik alles wat mijn leven mak kelijker maakt en er tijd over blijft voor échte leuke dingen." Duizend van die super handige tips voor tuin, huis en keuken heeft ze gebundeld in een boekje, ivaarvan er in België in een paar maanden tijd al bijna 50.000 van over de toonbank zijn gegaan. Nu is Nederland aan de beurt. Onze juf Zelfgebakken koekjes blijven Elma Dalhuijsen-Nuis: Vraag me niet waarom, maar het werkt. langer vers als u een paar suiker klontjes in de koektrommel legt. Een beroemde Nederlandse in België. De meeste Belgen kennen haar alleen van stem, maar op de Nederlandse basisschool Burge meester Marnixschool in Ant werpen zien ze het radiofeno meen ook in het echt. „Dat is onze juf", zeggen de kinderen trots. Twee dagen in de week geeft Elma Dalhuijsen-Nuis handvaardigheid op de school en twee dagen is ze Tante Kaat op de radio. Dan profiteert ze van de verzamelwoede die ze haar hele leven heeft gehad. Ze kan geen Libelle of huis-aan-huis- blad ongezien de papierbak in gooien. Altijd op zoek'naar tips. Uitknippen en verzamelen: „Al les wat ik bewaar, hoef ik niet te onthouden." Gedeukte pingpongballetjes worden weer kogelrond als u ze even in heet water onderdom pelt. Lezen en rondkijken. In de jaren zeventig vertrok ze vanuit Zwa nenburg met haar man naar Zuid-Afrika. Ze gaf les aan scholen, maar keek vooral ook weer veel rond. „In Zuid-Afrika hebben ze veel fruit en daarom eten ze nogal wat fruitsalades. Daar zag ik hoe men bananen wit kan houden zonder citroen sap te gebruiken: leg de bananen in een ondiepe schaal en overgiet ze met kokend water" Toneel Een avocado wordt sneller rijp als u hem in een plastic zakje legt samen met een rijpe of een banaan. Na Zuid-Afrika kwam de familie in België terecht. Elma volgde een cursus tekenen en later kwam daar nog een toneelcursus bij. Daar ontmoette ze een pro ducer van de BRT, die onder de indruk raakte van de organisa tietalenten van Elma. „Hij vroeg of ik zin had in een baantje bij de radio." Na twee jaar kwam er een einde aan het programma en werd de medewerkers gevraagd om met nieuwe ideeën te ko men." Laat een pan met azijnwater op een zacht vuur pruttelen als u vis of een pannenkoek bakt. Zo zult u minder last hebben van bakluchtjes. „Het was de tijd dat Avro's Servicesalon heel populair was. FOTO DIJKSTRA Daar werden huishoudelijke tips gegeven, maar zo summier dat je er eigenlijk niet zoveel mee kon. Ik dacht: ik heb zoveel tips in mijn leven verzameld, plakboe ken vol: daar kan ik wat mee doen." Het idee sloeg aan en Elma werd gevraagd om de tips zelf te presenteren. 'Jouw Hol landse stem valt in Vlaanderen op de radio op,' zei de producer. 'En we noemen het de Gouden Raad van Tante Kaat.'" Balpenvlekken op gezicht of handen verwijdert u met baby olie. „Tante Kaat, zei ik. Tante Kaat. Dat is het toppunt van oubollig heid. Vreselijk. Maar hij vond het een typisch Hollandse naam." Het bleef Tante Kaat en in de loop van de jaren heeft Elma een dikke duizend tips over België uitgestrooid. Nu is het programma al zo ver dat de luisteraars uitgedaagd worden om tips in te sturen: Wie verslaat Tante Kaat, is een van de meest populaire spelletjes van Vlaan deren. Verwen uw handen nadat u in de tuin gewerkt hebt: prak een rijpe banaan met een lepel olijfolie. Vijf minuten inmasseren en af spoelen met lauw water. „Een jaar of vijftien geleden was een programma met tips niet zo populair geworden. Toen had je nog van die echte huisvrouwen. Zoals mijn schoonmoeder, een echte ouderwetse huisvrouw die met een pot zout rondloopt om mieren te bestrijden, die lucifers aansteekt als het op de wc niet lekker ruikt. Toen wisten men sen hoe je het zonder moderne hulpmiddeltjes moest oplossen. Vroeger moesten de mensen wel zuinig zijn." Basketbalschoenen en gym schoenen kunnen in de wasma chine gewassen worden. Stop ze in een kussensloop en was ze met een fijnwasmiddel op dertig gra den. De supermarkten staan vol van hulpmiddeltjes. „Maar je komt er achter dat die ook niet alle maal zo goed werken. Bovendien speelt het milieu een belangrijke rol mee." Elma gelooft ook dat de tijd rijp is voor nostalgie. Het succes van de tips van Tante Kaat zorgt er in ieder geval voor dat veel ouderwetse huis- houdtips niet verloren gaan. „Als je weet wat je bijvoorbeeld niet allemaal met soda kunt doen." Een plotselinge aanval van kies pijn kunt u verzachten door een kruidnagel op de zere kies te leggen en deze er stevig in te drukken. Stapels tips heeft Elma in de loop van de jaren verzameld. Geknipt of opgevangen in ge sprekken. „Je babbelt met die, je babbelt met die, een nichtje werkt daar en een vriendin weet weer een andere oplossing." De tips stapelen zich op. Meer dan duizend, en een nieuw boekje loert al om de hoek. Ook modern Smeer wat vaseline op de wenk brauwen van de kinderen als ze in het bad of onder de douche gaan. Zo zal het zeepwater niet meer in de ogen terecht komen maar er keurig langs stromen. Tips niet alleen uit een ver verle den. Er zijn ook moderne han digheidjes. „Zo'n tablet dat ge bruikt wordt qm een kunstgebit schoon te maken, is ook ideaal om rode wijnvlekken uit marmer te halen. Je legt het tablet op de vlek, giet er wat water bij en het spul zuigt de wijn op. Iedereen die scheikunde heeft gehad weet dit, maar niemand past het toe." Een beproefd huismiddeltje te gen nachtelijke aanvallen van kriebelhoest: meng een halve kop honing met een eierdooier, een lepel olie en een halve kop rum. Voor kinderen blijft vliersi roop natuurlijk aanbevolen. „Een hele hoop moderne tips kunnen de mensen gewoon we ten, maar ze zijn lui. Bijvoor beeld om de gebruiksaanwijzing bij de tv of de video helemaal door te lezen, dan weet je dat je het klipje van de video af moet breken om de band te bewaren. Zo was ik laatst in een super markt en werkte mijn pasje niet. De dame achter de kassa plakte een plakbandje over de strip en de kaart deed het weer." Een leren motorjack ziet er na een behandeling met doodgewo ne melk weer uit als nieuw. Doop een spons in de melk en was zo het hele jasje af. „Het is vaak zo eenvoudig," zegt ze. „Ik was met mijn katjes bij de dierenarts. Een van de beest jes had een ontstoken oog. Leg er wat koude thee op, zei de dierenarts. Hé, dacht ik. Als je 's avonds vermoeide ogen hebt, dan leg je een theezakje op je ogen. Heerlijk." Naai een tennisbal tegen de ach terkant van een pyamajasje als uw partner vaak snurkt doordat hij op zijn rug slaapt. Zo draait hij zich in zijn slaap vanzelf om. De Gouden Raad van Tante Kaat: smakelijke recepten en vooral gouden tips. Vaak verge ten of gewoon niet aangedacht. „Vooral omdat ik niet zo'n huis vrouw ben, zoek ik juist de han digheidjes op. Bakpoeder bij voorbeeld. Als je vitrage niet wit wil worden. Strooi een zakje bakpoeder bij de was en het werkt. Echt waar." Laat eerste een laagje koud wa ter in het ligbad lopen voor u de heet waterkraan opendraait. Het voorkomt overmatige stoomvor- ming. Een Nederlandse als de slimste vrouw van België. Geboren uit verzamelwoede en gezouten met een flinke dosis nuchterheid. Want boter en uiensap mag dan helpen tegen wintervingers of wintertenen, „maar slaap die nacht wel met wollen hand schoenen en sokken aan", waar schuwt ze in haar boekje. Elma Dalhuijsen-Nuis: De Gouden Raad van Tante Kaat. Uitg. Fontein, prijs 19,95. AUSTIN, TEXAS lijkt een schier onuitputtelijke hoeveel heid goede bands te hebben. Nieuwste sensatie uit die con treien, waarvan we nu hier op plaat kunnen vernemen is de The Keepers. Looking for a sign is de titel van de debuut- cd en het is een plaat vol gou deerlijke, heerlijke muziek. Spil van The Keepers is gita rist/zanger Brad Brobisky. Hij is een Texaanse muzikant die zijn sporen verdiende bij onder meer Calvin Russell. Via via kwam hij in contact met Ron nie Lane die ooit in de Small faces zat en dat resulteerde in een aantal gezamenlijke com posities. Toen Brobisky die nummers wilde gaan opnemen, ging hij op zoek naar muzikan ten. De broers David en Leiand Waddel (respectievelijk bas en drums) kende hij van The Cal- 'in Russell Band. Voordien speelden ze bij figuren als Billy 'oe Shaver, J.J. Cale en Townes 'an Zandt. Gitarist Jesse Tay lor had al ervaring op gedaan hij Joe Ely, Butch Hancock en Terry Allen. Accordeonist Pon- Bone speelde ook met Ely en Hancock, alsmede bij Timbuk 3. J j Het behulp van een reeks inci dentele bijdragen van muzikale [I 'Tienden zetten The Keepers op Looking for a sign muziek neer J e zijn wortels in de bluesrock de country heeft, maar die j daarnaast invloeden uit reggae, B, psychedelia, folk en I rock 'n' roll heeft. J He teksten handelen over leven aan de zelfkant en andere da- Sslijke ellende, waar je als in- 1 "oner van de zuidelijke VS te maken kunt krijgen, iMerkwaardig genoeg vertonen sommige nummers overeen- Komsten met de typisch New 'orkse stijl van de vroege Willy HeVille en Garland Jeffreys. jjet gebruik van de accordeon t aan de muziek een zalige I Meeslependheid mee en omdat Brad Brobisky ook nog eens over een uitstekende stem be schikt is het op Looking for a sign eigenlijk voortdurend ge nieten. (Lizard Discs, Munich Records) wim van leest ER STAAN maar vijf stukken op die samen iets langer dan een half uur duren, maar mis schien wel juist daardoor is Live from Austin van Ian Moo re zo'n sterk plaatje. Moore, een gitarist/zanger die in '93 met een naar hemzelf vernoemde cd debuteerde, schotelt je op deze live-plaat een pittige mengeling van fun ky blues en southern-rock voor. Het is opwindende podiummu- ziek die met veel verve en over tuiging wordt gespeeld. Ian Moore komt ook al uit Austin, Texas en net als boven genoemde Keepers werkte hij samen met Joe Ely. Daf was ten tijde van Ely's cd Love and danger uit '92. Sinds de release van zijn eerste eigen cd is Ian Moore met zijn eigen band op toernee. Samen met toetsenist Bukka Allen, bassist Chris White en drum mer Michael Villegas laat hij op de podia prachtige dingen ge beuren. Sterkste voorbeeld op deze mini-cd is Freddy Kings Me and my guitar, maar ook de rest is zeer de moeite waard. Lekker plaatje. (Capricorn, So ny Music) wvl SOMMIGE MUZIKANTEN gaat het maken en vertolken van hun nummers zo gemakke lijk af dat hun muziek iets van een vanzelfsprekendheid krijgt. Pete Droge (spreek uit: Droj) is daar een voorbeeld van. Zijn debuut-plaat Necktie second staat vol met uitstekend in het gehoor liggende rock en teksten en melodieën zijn zo rijk af dat je denkt met een oude rot in het vak te maken te hebben. Toch is Droge pas een jaar of 25. Hij heeft weliswaar vroeger in tal van bandjes gespeeld, maar daarmee is nog niet ver klaard dat Necktie second in zijn teksten zoveel levenswijs heid bevat. We zullen het er maar op houden dat Pete Droge vroegrijp is en op vrij jonge leeftijd muzikale volwassen heid heeft bereikt. Necktie second bevat elf num mers die soms een beetje aan een slome Clapton doen den ken, soms een vleugje Hiatt- achtige gekte bevatten en ver der vooral aansluiten bij een muzikale traditie die een jaar of twintig geleden aan de Ame rikaanse westkust zijn glorie dagen beleefde. Droge weet die muziek zo te vertolken dat je nergens het idee krijgt met iets volstrekt oubolligs van doen te hebben. Sterker nog, als je zijn muziek op Pearl Jam- of REM-achtige wijze zou arrangeren dan kreeg je heel trendy rockmuziek. Ook in de muziek is de snit van het jasje een modeverschijnsel van voorbijgaande aard. Het gaat om te kern en die kern is bij Pete Droge oké. (American Re cordings, RCA) WVL Meer dan een uur muziek voor tien piek. Een koopje dus, dit derde deel van de cd-serie Nieuw Nederlands Peil. Het is niet alleen een koopje vanwege het zachte prijsje, maar vooral omdat de cd muziek bevat van een zeer behoorlijk peil. De cd wordt uitgegeven ter ge legenheid van het Noorderslag- festival dat zich afgelopen za terdag afspeelde in Groningen. Tal van (alternatieve) Neder landse bands komen daar jaar lijks voor het voetlicht en een selectie van die groepen komt met een track op Nieuw Neder lands Peil. Er zijn 16 bands te beluisteren op de cd. Het is vooral gitaar muziek in vele varianten die de klok slaat. Nederland slaat een aardig snaartje mee, zo blijkt ook nu weer. Sterk is bijvoorbeeld het akoes tische 7.0 van Julia P. Hershei- mer. Dat geldt ook voor de prettige pop van Daryll Ann en de rafelige gitaarrock van So- netic Vet. De punky songs van NRA en Plunk zijn misschien wat ouderwets maar mogen er best wezen. Hard, maar prima, is de noise van de Cords en Hanniball. Dan is er nog Van Dik Hout, dat laat horen dat ook Nederlandstalige gitaar muziek best te pruimen kan zijn. Naast de gitaren is er een piep klein plaatsje ingeruimd voor dance. De oude Hans Dulfer mag een nieuwe mix van de succes-single Streetbeats laten horen en het minder bekende Mendoza Dance Parti swingt met Fly like a bird. Dat er zo weinig aandacht is voor dance op de plaat is het enige minpuntje. Wat wie pre- tenteert een 'dwarsdoorsnede' te geven van wat er 'anno 1995 in de Nederlandse muziek aan de hand is', kan niet om Neder- lande house en in mindere mate hiphop heen. Vooral het gemis aan house op de cd is vreemd, ^temeer omdat dit jaar op Noor derslag voor het eerst een 'Dance Hall' was ingericht. Volgend jaar beter, laten we hopen. Voor de rest niet zeuren want voor tien piek krijg je een plaatje met puike muziek. (Co- namus). paul verlinden Oosterhout - De Bussel. 'Nora - een Poppenhuis' van Henrik Ibsen door Theater Malper- tuis. Regie en kostuums: Dirk I Tanghe. Gespeeld door Karin Tanghe, Karei Deruwe, Jan Steen e.a. Gezien op dinsdag 10 januari. Door Marjan Mes Nora, het kindvrouwtje dat de Noorse schrijver Henrik Ibsen in 1879 gestalte gaf, denkt dat zij gelukkig en be voorrecht is. Eerst leefde zij onder de bescherming van haar vader, die haar vertelde wat goed voor haar was, later van haar echtgenoot, Tor- vald. Hij noemt haar zijn leeuwerikje en zegt haar op handen te dragen. Ze blijft het lang geloven en is speels en zorgeloos als een kind. Maar ze leeft in een poppenhuis, als een speeltje van haar man. Daar komt ze langzaam maar zeker achter wanneer echte zor gen haar veilige bestaantje be dreigen en Torvald haar uit egoïsme verloochent. Karin Tanghe speelde haar bij het Vlaamse Theater Malpertuis als een koket en ijdel vrouwtje dat langzaam inzicht krijgt en dan verhardt. Karei Deruwe was overigens als Torvald minstens zo boeiend; een somber ogende,' kille, steile man in een donker pak wiens hardvochtigheid en egoïstische verliefdheid al vanaf het begin iets dreigends hadden. Torvald is het prototype van de patriarchale echtgenoot en dat is niet verwonderlijk in een stuk uit 1879. Dat gegeven was door regisseur Dirk Tanghe nog eens extra benadrukt in zijn vaak koel-afstandelijke maar soms ook emotionele benadering van Ibsens stuk Nora - een Poppen huis. De personages bleven on danks de moderne stilering 19e eeuwers maar dankzij de nog altijd ongelooflijk vooruitziende blik van de schrijver werden zij ook moderne mensen. Ik weet niet of ik de regie van Tanghe, beroemd geworden door streng gestileerde, choreografi sche, ingekorte klassieken als De Feeks en Romeo en Julia, dit maal zo geslaagd vond. Hij liet de figuren meestal langs elkaar heen praten in een traag tempo terwijl de middenwand van het decor de spelers vaak letterlijk i gescheiden hield. Ze praatten dan tegen elkaar zonder dat de toeschouwer de tegenspeler kon zien. Hoewel dat ongetwijfeld de barrière symboliseerde die tus sen hen bestond, kwam het op mij nogal ondramatisch over en miste ik op die momenten span ning. Nora kan zich wel in duizend stukken scheuren als ze merkt dat Torvald zijn carrière en aan zien belangrijker vindt dan haar. Na een onaangename kwestie met geld, waarbij zij zich voor hem opofferde, wil hij haar zelfs haar kinderen afnemen. Als het tij onverwachts keert, wil hij dat ze weer zijn leeuwerikje wordt, maar dan is het te laat en besluit Nora hem te verlaten. Een femi niste avant la lettre. Fascinerend was de rol van de lange magere Jan Steen als de syfilitische dokter Rank die No ra altijd heimelijk heeft aanbe den. De overige twee acteurs waren minder overtuigend, mede een oorzaak van de halfslachtige indruk die deze voorstelling maakte. Het strakke, lichtgele decor (een stuk van een uitver groot poppenhuis) met slechts enkele witte stoeltjes en wit kin derspeelgoed was bijzonder mooi. Beeld uit de filmstad 'Cités-Cinés' in Gent in 1989. FOTO ARCHIEF DE STEM Door Marjan Mes Wanneer de hoofdsponsor ja zegt dan komt in de zomer van 1996 de tweede aflevering van het Cités-Cinés-spektakel drie maanden naar ons land. In 1988 was deze Franse filmattractie in Gent te zien waar zij ook tienduizenden Nederlandse bezoekers trok. De nieuwe versie van deze sensationele filmstad zal (wanneer de financiering rond komt) volgende zomer in de RAI plaatsvinden ter gelegenheid van 100 Jaar Cinema. De Stichting 100 Jaar Cinema wil in ons land vanaf de ko mende zomer een jaar lang een viertal grote projecten organi seren. De late Nederlandse viering van het feit dat in 1895 de eerste openbare filmverto ningen werden gehouden, heeft te maken met nog niet afgeronde besprekingen met de sponsors. Volgens MGM- directeur Wim van Wouw (een van de bestuursleden) zijn er enkele miljoenen guldens ge moeid met het Nederlandse eeuwfeest van de cinema. Cités-Cinés II maakt grote kans om in Nederland de pre mière te krijgen voor de Bene lux. Deze in Parijs geconstru eerde attractie omvatte tussen 1987 en 1989 een groot aantal spectaculaire filmdecors, stu dio's en bioscoopfapades waarin de bezoeker zich in een reële filmwereld waande. Het asfalt in een hyperrealistisch film-noir-decor geurde zelfs echt. De.argeloze bezoeker be landde onverwacht in de meest opwindende situaties omdat in de levensechte de cors ook nog eens verwarrend realistische filmbeelden wer den geprojecteerd. Verder wil de Stichting 100 Jaar Cinema (onder voorzit terschap van Ryclef Rienstra, directeur van het filmfonds) nog een drietal andere grote projecten realiseren. Daarbij zal worden samengewerkt met het theaterspektakel Boule vard of Broken Dreams omdat dat goed kan inspelen op het oorspronkelijke kermisvertier- karakter van de vroegste film vertoningen. Metamorfozen Een ander evenement tijdens het eeuwfeest moet Metamor fozen worden, met een Neder landse rondvaart van het schip waarop de kleindochter van de Franse filmpionier Ge orges Méliès films van haar grootvader vertoont. Daar naast komt er een 70 mm-fes- tival met filmvertoningen in grootbeeld, zoals de IMAX in Rotterdam die houdt. Tenslotte zullen vanaf septem ber van dit jaar ruim vijftig klassieke speelfilms langs de Nederlandse filmhuizen roule ren. Dit project komt tot stand in samenwerking met het Ne derlands Filmmuseum dat de titels inmiddels heeft geselec teerd. De allereerste openbare film vertoning werd vrijwel zeker op 28 december 1895 gehou den in het Grand Café aan de Boulqyard des Capucines in Parijs, hoewel de Franse stad Lyon deze historische activi teit van Auguste en Louis Lu- mière voor zichzelf heeft ge claimd. Kalverstraat De vertoning met de cinéma- tographe van de gebroeders Lumière vond in Nederland waarschijnlijk al drie maan den later plaats. In maart 1896 kon het Amsterdamse publiek zich in de Kalverstraat verga pen aan levende fotografie. De bekendste Lumière-films wer den daar in ieder geval gepro jecteerd. Sommige filmkenners situeren de eerste openbare filmverto ning echter in Scheveningen, maar dat schijnt pas later aan de beurt te zijn gekomen tij dens de uitgebreide Europese toernee van de Lumière-vin- ding. Georges Mélies (1861-1938), illusionist in Parijs, zag met een de mogelijkheden van de uitvinding van de gebroeders Lumière in. Omdat de Lumiè- res hun apparaat niet wilden verkopen, kocht Mélies een projector bij de Engelse uit vinder William Paul en richtte een eigen filmproduktiebedrijf op, waarmee hij grappig-anec- dotische filmpjes maakte. Goochelkunst In 1897 bouwde Mélies zijn eigen studio in Montreuil en begon de film in dienst te stellen van de goochelkunst. Zijn Parijse theater Houdin werd een bioscoop waar illu sionistische en sciencefiction achtige films vol technische trucs werden vertoond. Na 1911 ging het slechter met zaken omdat de bioscoopbe zoeker, die inmiddels met ech te speelfilms uit Amerika en Italië was geconfronteerd, niet langer genoegen nam met de doorzichtige trucages. Toen in 1928 Mélies films te rug werden gevonden in een leegstaand kasteel kwam er een hernieuwde belangstelling in filmkringen voor diens wonderlijke experimenten. In 1931 overhandigde niemand minder dan Louis Lumière hem tijdens een feestbanket het Legioen van Eer. Televisie Geen wonder dat Frankrijk alle eer naar zich toetrekt. Daar staat het hele jaar 1995 in het teken van 100 jaar cine ma. De Britse en Duitse televi sieomroepen zijn inmiddels al begonnen met hun herden kingsprogramma's terwijl de VPRO op eerste kerstdag een interessante documentaire over de eerste twintig jaar van de filmgeschiedenis, The Last Machine, heeft vertoond. De BBC kal dit jaar honderd klassieke filmwerken uitzen den waarmee het inmiddels al is begonnen. Het tweede Duit se net ZDF heeft een serie van vijftig filmklassiekers gepro grammeerd. Zoals altijd moet de film- en cultuurliefhebber genoegen nemen met late tijd stippen op de avond, rond half twaalf en later.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1995 | | pagina 15