'We zijn in
Indië gewoon
gebruikt'
Appie A
'Godfathers' CDA zetten Enneüs Heerma voor schut
Broer Kees Princen: Poncke verpersoonlijkt de pijn van de veteranen
Zoen
-DE STEM-
Producent
4 Subsidies
worden nie
DE STEM
Geduld is o
DE STEM
BINNENLAND BUITENLAND
Slappe buiken
Agenda
DE STEM
DINSDAG 10 JANUARI 1995
Het woord 'centrum'
is in de Franse taal
een omstreden be
grip. Dat is natuurlijk vreemd,
in een land dat zichzelf eigen
lijk beschouwt als het cen
trum van de wereld. Voor
veel Fransen staat het begrip
'centrum' gelijk aan iets onbe
noembaars, iets onduidelijks.
Vandaar dat bij voorbeeld de
inwoners van de regio 'Cen
tre' al jaren proberen van die
benoeming af te komen. Het
politieke centrum wordt be
schouwd als iets vaags, iets
slaps.
Om met het laatste te begin
nen: wie zich tegenwoordig in
Frankrijk in het politieke cen
trum bevindt, is tegelijkertijd
'politiek correct' en uitermate
oncorrect. Politiek correct,
omdat het centrum van de
politiek niet gemeen is, eigen
lijk heel sympathiek, want
zonder harde standpunten en
altijd op zoek naar het com
promis, waardoor iedereen
toch eigenlijk wel tevreden
naar huis gaat. Een half vol
glas is beter dan een half leeg
glas, zoiets dus.
Een 'centriste' in Frankrijk
heeft, om het maar eens zo te
zeggen, geen eigen ideeën, is
het regelmatig eens met de
laatste die heeft gesproken of
denkt 'positieve elementen' te
vinden in de meest vijandige
opvattingen. In Frankrijk
wordt het politieke centrum
ook wel 'le centre mou' (het
slappe centrum) genoemd, als
een variatie op 'le ventre
mou' (de slappe buik). Iets
kwabbigs dus.
De belichaming ervan is de
huidige minister van Justitie,
Pierre Méhaignerie (bijnaam:
de naaktslak). Twee van zijn
vazallen, minister van Onder
wijs Bayrou en minister van
Verkeer Bosson vochten on
langs om de heerschappij over
de partij waar de meeste 'cen-
tristes' in samenkomen, het
Centre des Democrates So-
ciaux (CDS). Aangezien ze
weinig andere ambities had
den dan het centrum van de
Franse politiek te vormen
ging de strijd over de midde
len.
Bayrou zei te dromen van een
partij die lijkt op de Duitse
CDU, Bosson was wat be
scheidener, zeg maar 'centris-
tischer'. Hij vreesde dat een
grote partij in handen zou
kunnen vallen van allerlei lie
den, die niet de 'centrum
waarden' naleefden maar een
machtsmachine wilden stich
ten. Bayrou won het onderlin
ge treffen. Hij gaat nu probe
ren zijn partij op te stoten van
pakweg 6 procent van de
stemmen naar gelijke hoogte
met de formatie van de Duit
se kanselier Kohl.
Een tweede 'centrumdrama'
speelde zich laatst in de regio
Centre. Naast de indeling in
96 departementen (wij zou
den dat gewoon provincies
noemen) bestaat Frankrijk uit
21 regio's. Die departementen
zijn al oud. Het is een van de
restanten van de Franse revo
lutie. Eenieder moest binnen
een dag te voet van zijn
woonplaats naar de departe
mentshoofdstad kunnen rei
zen. Maar de departement-in
deling leverde later proble
men op: de eenheden waren
te klein geworden.
In de jaren '70 leidde dat tot
de regio's. Welnu, ten zuiden
van de regio Ile-de-France be
vindt zich de regio Centre.
Deze bestaat uit de departe
menten Eure-et-Loir, Loir-et-
Cher, Indre-et-Loire, Loiret,
Cher en Indre. De regio is
bijna net zo groot als Neder
land. Steden als Blois, Tours,
Orléans, Chartres en Bourges
maken er deel van uit: het is
het land van de vergane glorie
van de koningen van Frank
rijk. Maar ook het land van de
'douceur de vivre', het zacht
jes voortkabbelende en o zo
aangename leven.
Door Wilko Voordouw
Ze zitten daar met een pro
bleem. De naam. Het cen
trum is te onduidelijk, het
doet aan slappe buiken den
ken en niet aan een bloeiende
economie met ambtieuze
mensen. Gewoon veranderen
die naam, zouden wij zeggen.
Toch is dat minder eenvoudig
dan het lijkt. Want toen de
revolutionairen de namen
(vaak rivieren) voor de depar
tementen kozen, veegden ze
daarmee in een klap alle oude
namen van graafschappen,
'pays' en wat dies meer zij van
tafel.
En in het centrum heb je
eigenlijk twee van die oude
'pays': de Berry en Pays de la
Loire. Aangezien de laatste al
is vergeven aan de regio rond
Nantes, moest een andere
naam worden gezocht. Het
extreem-rechtse Front Natio
nal kwam met 'Hart van
Frankrijk'. Een meerderheid
vond dat wel mooi, maar ook
dubieus. De gekozenen uit de
landstreek Berry wilden per
se dat hun naam weer in ere
werd hersteld. Als een soort
postume wraak op de revolu
tionairen. De Loire-afgevaar-
digden (de meerderheid)
kwamen met een fraai-klin-
kend Centre-Val de Loire op
de proppen en veegden het
Berry-voorstel 'Berry-Val de
Loire' van tafel.
Na urenlang vergaderen koos
een meerderheid voor Cen
tre-Val de Loire. Woest zijn
ze dus in de Berry. Daar vindt
men dat het tijd wordt voor
een nieuwe revolutie. Van
uit... le centre mou.
De laatste nieuwjaarsreceptie is geweest. De wangen kunnen droog
gewreven. Het jaarlijkse verplichte rondje zoenen is achter de rug.
Welke van die zoenen waren gemeend? Alleen die vergezeld gingen
van oprecht gemeende wensen, waarschijnlijk.
Maar welke wensen zijn die oprecht gemeende? De paar van die
collega 's en relaties die echt belangstelling hebben voor het welzijn
van een ander. Die bekenden die men graag met enige uiting van
gevoel aan het begin van een nieuwe periode begroet. Oprechte
wensen zijn dus die vroeger vergezeld gingen van een bij uitzonde
ring toegestoken wang. CH
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem B.V.
Directie: drs. J.H.M. Brader en D.H. Ahles (adjunct).
Hoofdredactie: H. Coumans - hoofdredacteur.
C. Hamans en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
076-236911/Telefax 076-236405. Telefax redactie S 076-236309.
Bezorgklachten en abonnementenadministratie:
Afdeling Lezerscontact 06-0226116 (gratis)
ma. t/m vrij. 8.00-17.00 uur, zat. 8.00-12.00 uur.
Kantoren:
Bergen op Zoom, Postbus 65, 4600 AB:
01640-36850, fax 01640-40731, redactie 01640-37253.
Etten-Leur, Markt 28, S 01608-21550, fax 01608-17829.
Goes, Klokstraat 1, 01100-28030, fax 01100-21928.
Hulst, Steenstraat 14, S 01140-13751, fax 01140-19698.
Oosterhout, Bredaseweg 108B,® 01620-54957, fax 01620-34782.
Roosendaal, Molenstraat 45,® 01650-37150, fax 01650-44929.
Terneuzen, Zuidlandstraat 32,® 01150-17920, fax 01150-96554.
Vlissingen, Scheldestraat 7-9, 01184-19910, fax 01184-11446.
Openingstijden: van 8.30-17.00 uur.
(Middagpauze van 12.30-13.30 uur m.u.v. Oosterhout)
Abonnementsprijzen (bij vooruitbetaling te voldoen):
per kwartaal 89.40, per half jaar 177.80 óf per jaar 345.75.
Voor abonnees met automatische incasso: per maand 29.80,
per kwartaal 86.90, per half jaar 172.80 óf per jaar 335.75.
Voor posttoezending geldt een toeslag.
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882 en bij Teuben,
Ginnekenweg 7, Breda.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881Fax 076-236405.
Geboorte- en overlijdensadvertenties
maandag t/m vrijdag tot 16.00 uur 076-236881fax 076-236405
zondag van 18.30 tot 20.30 uur 076-236242/236911
Alle advertentie-opdrachten worden uitgevoerd onder toepassing van de
Algemene Voorwaarden van Uitgeversmaatschappij De Stem B.V. ais-
mede de Regelen voor het Advertentiewezen.
Bankrelaties: Postgiro 1114111 - ABN/AMRO rek. 520538447.
De Stem op band: Centrum voor gesproken lektuur 08860-82345.
Princen is de naam. Kees
Princen. Inderdaad, de
broer van Jan 'Poncke'
Princen. Ze trokken ge
broederlijk op naar de
volwassenheid. Beiden
wilden priester-missio
naris worden. De Tweede
Wereldoorlog verscheur
de hun jeugd.
Ze gingen
in naam van de koningin
naar Nederlands-Indië.
Kees bleef de Nederland
se vlag trouw. Poncke
maakte een andere keu
ze: hij deserteerde en liep
over naar de Indonesi
sche revolutionairen.
Kees heeft begrip voor
deze daad. „Achteraf be
sef ik te zijn gebruikt
voor een vuile oorlog."
Door Paul Bolwerk
Anti-militarisme was een groot
goed in huize Princen. Al voor de
Tweede Wereldoorlog huldigden
vader en moeder Princen de
waarden van het pacifisme. In
dat Haagse milieu groeiden Jan,
Kees, Arnold en Annemarie op.
Ze waren gehouden aan strakke
normen.
Midden in de pubertijd ging
eerst Jan, later Kees, naar het
seminarie van de paters van de
Heilige Geest in het Limburgse
Weert. Ze wilden priester-mis
sionaris worden. Ze waren door
desemd met het roomskatholieke
geloof. Vandaar ook Jans voor
liefde voor het boek Pastoor
Poncke van Jan H. Eekhout,
waaraan hij later zijn bijnaam
'Poncke' heeft overgehouden.
De oorlogsjaren dreef de gebroe
ders Princen uiteen. Kees be
landde in de winter van 1944 bij
de Achterhoekse familie Schut
in Baak, gemeente Steenderen.
„In die winterperiode komt een
Duitse soldaat met een pantser
vuist (een soort bazooka, PB) op
mij afgesneld. 'Fahrrad, Fahr-
rad', schreeuwt hij. Toen heb ik
hem de fiets van de boerin moe
ten geven; wat moet je anders als
een geweer op je gericht wordt?"
Idealisme
„Dat is een cruciaal moment
'geweest in mijn leven. Toen
dacht ik: Wat is je positie als
mens in de maatschappij met of
zonder geweer? Deze vraag heb
ik telkens in mijn achterhoofd
gehouden. Ook in Indië. Bij een
ruil van een t-shirt kreeg ik tien
eieren, maar als ik had aange
drongen had ik heus twintig eie
ren kunnen krijgen. Dat komt
door de dreiging van het ge
weer."
Hij was net achttien, toen in
april '45 de Achterhoek werd
bevrijd door de Canadezen. „In-
Kees Princen: We hebben een volk geknecht dat vocht voor zijn vrijheid.'
dertijd besloot ik me uit een
soort idealisme als oorlogsvrij
williger aan te melden. Duits
land had gecapituleerd, Japan
moest nog worden verslagen.
Mijn ouders waren niet zo erg
ingenomen met mijn besluit."
Kees Princen ging met het schip
Bloemfontein naar de Verenigde
Staten. De Tweede Wereldoorlog
was in Azië nog in volle gang,
toen hij zijn opleiding bij de
mariniersbrigade doorliep. Zijn
gevechtseenheid ('bak') belandde
januari '46 in Malakka. Vervol
gens werd ze pp transport ge
steld naar Singapore. Ze scheep
ten zich in op de Nieuw Amster
dam die even daarvoor was inge
zet voor de Nederlandse burgers
die geïnterneerd waren geweest
in de Jappenkampen in het toen
malige Nederlands-Indië.
Eind '46/begin '47 meerden de
mariniers af in Surabaya. Ze
kwamen ter aflossing van de
Brits-Indische troepen. „We wis
ten werkelijk niet wat de stand
van zaken was. We werden ge
woon ingezet om de orde en rust
in het gebied te handhaven. Met
die verklaring namen we toen
ook genoegen. Dat is nu mis
schien ondenkbaar, maar we le
ven in een heel andere tijd."
Jonge jongens
„We gingen toen niet met came
ra's en geavanceerde communi
catiemiddelen de oorlog in.
Toentertijd werd een generatie
de oorlog ingestuurd die van
niets wist. Jazeker, daar hoor ik
ook bij. We zijn als jonge jon
gens van de ene in de andere
oorlog gestapt. We hebben onze
jeugd overgeslagen," zegt
67-jarige Amsterdammer berus
tend.
Ze werden, zoals hij zegt, rijp
gemaakt voor hun werk. „We
waren een eenheid. Het uniform,
de naam zegt het al, maakte ons
een. We leken in alles op elkaar.
We hadden zelfs een stamboe
knummer. De mijne is: 4502534.
Het zit niet in mijn arm, maar
wel in mijn geheugen gegrift."
De mariniersbrigade, ongeveer
6000 manschappen, was goed
getraind en bewapend. „Ik zat in
een keurkorps. De Zevende De
cember Divisie, waartoe Poncke
behoorde, was in vergelijking
met ons maar armetierig zooitje.
Het is ongelofelijk, hoe die jon
gens de strijd zijn ingestuurd."
„We kregen de opdracht brug
gen en plantages te beschermen.
Orde en rust in Oost-Java hand
haven, daar ging het om. We
bonden de strijd aan tegen een
onzichtbare vijand. We kregen
de opdracht de boeven, ook wel
peloppers en blauwen genoemd,
die het gebied onveilig maakten,
te grazen te nemen. We hadden
echt het idee een heilzame daad
te verrichten door rampokkers
(plunderaars) te bestrijden. Wis
ten wij veel. Laat staan dat we
wisten tegenover een revolutio
nair leger te staan in een onaf-
hankelijkheidstrijd."
Spervuur
„We waren getraind om de vij
and te zoeken en te doden. Een
vlammetje van revolutionaire
zijde werd door ons beantwoord
met een spervuur van tweedui
zend kogels. We schoten op alles
en iedereen. We vochten tegen
een onzichtbare vijand die geen
geregelde kleding droeg. Het ge
volg: na verloop van tijd gingen
we iedere Indonesiër wantrou
wen. Iedereen was je vijand. En
zo'n situatie is moordend voor
het geweten. Dan denk je: De
beste Indonesiër is een dode In
donesiër.
FOTO VNU
,,'s Nachts kon het gevoel van
onveiligheid flink worden aan
gewakkerd. Een voorbeeld: we
sliepen in een fabriekshal. In
eens gierden de kogels over je
hoofd heen. Ze ratelden tegen de
golfplaten daken. Je zag geen
hand voor ogen. Dan is het van
belang om de rust te bewaren,
want anders jaag je je maten
door onbezonnen gedrag de dood
in. Maar over het algemeen voel
den we ons oppermachtig tijdens
de eerste politionele actie in '47.
In zo'n euforie dacht' je: één
korps mariniers trekt als dat
moet een bloedspoor over Java.
We hebben ook weinig tegensla
gen gehad. Ja, mijn slapie Wim
Peters uit Nijmegen is omgeko
men en onze sergeant is gewond
geraakt. Zoiets maakt je ook
feller,"
Communisten
„Ik weet nog heel goed hoe ik
een Amsterdammer over de
streep heb getrokken om de
strijd tegen de peloppers aan te
gaan. Hij was met een nazending
naar Oost-Java gekomen. Hij
was ook al een stuk wijzer dan
wij omdat hij de communistische
betogingen in Amsterdam tegen
de politionele acties in Neder
lands-Indië had meegemaakt. De
communisten erkenden al eer
sten dat de Indonesische revolu
tionairen bezig waren met een
onafhankelijkheidsstrijd.
Die Amsterdammer was bang
om iemand te doden. Ik hem op
hem ingepraat. Zo van: één schot
en je bent er overheen. Het is zij
of jij. Dat zijn van die dingen,
waar je niet over nadacht. Af
wijkend gedrag? Het kwam niet
eens in je op. Je wilde geen
lafbek zijn.
De twijfel over het nut van onze
aanwezigheid kreeg ik pas toen
we ons vooral bezighielden met
de bewaking van fabrieken en
plantages. Toen kwam het besef:
we zitten hier een economisch
belang te beschermen. Toen be
kroop me echt het gevoel ge
bruikt te zijn."
Begin 1948 werd Kees Prince
afgelost. Hij kon terugke:!
naar Nederland. Zijn broer P,
cke, aangesloten bij de Een;
Hulpverbandplaats van de l
vende December Divisie, k»:.
in '47 in West-Java aan. Ze ie»
ben tijdens een verlofper®-
van twee weken met elkaar 1®
nen optrekken.
„Op dat moment wist ik
niets van zijn plannen om
deserteren en over te lopen na:
de revolutionaire strijdkracl
TNI. We maakten plezier, wat
we hadden elkaar al bijna
jaar niet meer gezien. We wilde
een stuk'van ons leven dat
hadden overgeslagen, inhalen.'
September '48 bereikte de fa®
lie Princen het bericht dan Pot
cke door de legerleiding als
mist' was opgegeven. Over
desertie geen woord. Een teló
foontje van een kennis
voor de eerste onrust in hii
Princen. Een krant maakte
wag van de desertie van Por
en zijn vermeende betrokka
heid bij een roofoverval di
Indonesische revolutionairen.
Een gezinsdrama voltrok zi
Veel wil Kees Princen daaro
niet kwijt, alleen dat 'een moei
lijke tijd' aanbrak. In een pei
soonlijke brief heeft Poncke zij
familie begrip gevraagd voti
zijn daad. „Hij voelde zich be
trokken bij de Indonesische vrij
heidsstrijd. Hij wilde niet
maar mét hen strijden voor4
onafhankelijkheid. Hij
voor rechtvaardigheid. Doorzij
contacten met Indonesische km-
stenaars, schrijvers en intelfc
tuelen wist hij waarvoor de In-
donesiërs streden. Dit besef bil
ik niet. Dét is het grote verschil
tussen ons.
„We hebben het daar later
vaak over gehad. We zijn be
in een situatie gedrukt waar
niet om hebben gevraagd.
dan rijst de vraag: wie heeft 4
juiste keuze gemaakt, hij of il'
Daar ben ik nog steeds niet uil
Maar hij heeft tenminste nage
dacht. Het is heel moeilijk om li
zeggen: we hebben een vuile ooi-
log gevoerd. En dat was het:
vuile oorlog.
Kwalijk
„Poncke wordt om zijn daai
door het overgrote deel van
Indië-veteranen veroordeeld,
noemen hem een oorlogsmisdi-
diger. Nog even en ze schrijve
hem alle zesduizend doden
Nederlandse zijde toe. Poncke s
de verpersoonlijking geworde
van alle pijn en frustratie van 4
jongens, die hun jeugd in Indo
nesië hebben achtergelatei
Daar moeten ze eens stil bij
staan.
„Echt, ik begrijp het gevoel va
de Indië-veteranen. Ik ben
van hen. Maar 'ze richten
woede aan het verkeerde at
Ze zoeken een rechtvaardig!»!
voor hun strijd in Indonesië. ft
is er niet, want we hebben
volk geknecht dat vocht
zijn vrijheid. Dat wisten we toe
niet en de regering heeft er
alles aan gedaan om ons o»
tend te houden. Dat is
hoogst kwalijk te nemen. Wezijt
gewoon gebruikt."
ZOU iemand Enneüs Heerma
nog een gelukkig, dan wel zalig
nieuwjaar durven toewensen?
De man die als fractieleider van
het CDA in de Tweede Kamer
die partij weer 'smoel' moet
geven - het zijn z'n eigen woor
den - had het al niet makkelijk..
Zijn start als aanvoerder van de
oppositie was nogal-pover. Toch
bleef de kritiek aanvankelijk
nogal mild.
Maar het nieuwe jaar is nog
geen week oud of drie 'Godfa
thers' van het CDA zetten Heer
ma publiekelijk voor schut. Het
Parool interviewde Piet Steen
kamp (de eerste CDA-voorzit-
ter, nu senator), Willem Aantjes
(de eerste CDA-fractievoorzit-
ter) en Koelof Kruisinga (oud
minister). En natuurlijk kwam
in die gesprekken ook de vraag
aan de orde wie de heren zien
als de natuurlijke 'leider-na-
Lubbers'. Dat leverde geen
driekoppig, driewerf hoera op
voor Enneüs Heerma. Integen
deel.
Ieder van de drie oudgedienden
rekende op zijn eigen wijze met
de arme man af. Steenkamp wat
omfloerst: „Ook op dit moment
zie ik nog niemand rondlopen
van wie ik denk, dat zou over
een aantal jaren een goede lijst
trekker of minister-president
zijn." Kruisinga pleit voor een
gedeeld partijleiderschap en
Aantjes vertelt dat hem bij een
ILLUSTRATIE MAT RIJNDERS
tv-optreden van Heerma 'de ril
lingen over de rug liepen'.
Het is natuurlijk verleidelijk die
niet bepaald vleiende oordelen
af te doen als ouwe-mannen-
praat. Maar dat is te makkelijk.
Want in het CDA heeft de ouwe
garde nog wel degelijk invloed.
Ze ontmoeten elkaar regelma
tig, zitten in allerlei adviesorga
nen dus als dit trio Heerma niet
ziet zitten dan vertolken ze
daarmee ongetwijfeld de me
ning van menig ander partijpro-
minent.
De nu volop actieve CDA'ers
reageren wat knorrig op de uit
spraken van Aantjes, Kruisinga
en Steenkamp. Laat Heerma
nou eerst eens de kans krijgen
zich in te werken in zijn nieuwe
rol. Nu al gaan speculeren over
lijsttrekkers en partijleiders
vinden ze onzin. De verkiezin
gen zijn immers net achter de
rug. En de volgende zijn nog
lang niet in zicht.
Dat lijkt een merkwaardige re
denering voor een oppositiepar
tij. Die moet er toch op gebrand
zijn het kabinet nog liever van
daag dan morgen naar huis te
sturen. En dan moet er toch een
lijsttrekker klaarstaan die met
een kan beginnen aan een wer
velende verkiezingscampagne
die het CDA weer terug moet
brengen aan de top van de poli
tieke ranglijst. Maar bij het
CDA zit niemand te wachten op
verkiezingen. Net een nieuwe
lijsttrekker, een nieuwe voorzit
ter in aantocht en een nieuwe
rol in het politieke krachten
veld. Eerst alles maar eens op
orde brengen en dan is het pas
tijd voor de grote sprong voor
waarts. Het klinkt misschien
gek maar de paarse coalitie zou
de grootste oppositiepartij be
paald geen plezier doen als ze
door interne twisten op korte
termijn uit elkaar zou spatten.
Vroeger was het vooral de Pv
dA, waar ze elkaar in de haren
zaten over de 'poppetjes'; nu is
het daar opmerkelijk rustig.
Wim Kok is van een soms ui
terst grimmige en knorrige mi
nister van Financiën veranderd
jn een ontspannen en alerte mi-
Enneüs Heerma
FOTO DE STEM/JOHAN VAN GURP
nister-president. Hij is momen-
;eel ook onbetwist de populair
ste poiticus van het land. Zijn
paladijn in de Kamer, fractie
voorzitter Jacques Wallage,
opereert op kousevoeten en de
partijvoorzitters Rottenberg en
Vreeman hebben geen erikele
concurrentie te vrezen als het
gaat om een nieuwe termijn als
voorzittersduo. Voor de PvdA is
dat een ongekende rust.
Dat niemand moeite heeft met
Ruud Vreeman als een soort
schaduwvoorzitter is zo gek
niet. Hij heeft duidelijk een
remmende functie en wijst re
gelmatig temidden van alle ver
nieuwingsdrift op de traditione
le waarden van de sociaal-de
mocratie. Maar met Rottenberg
ligt dat anders. Die heeft toch
in de afgelopen jaren een spoor
van beschadigde partijpromi
nenten achtergelaten.
Hij schoffeerde fractieleider
Thijs Wöltgens en dwong menig
lid van de Tweede (en straks)
Eerste Kamer tot een onver
wacht beroep op arbeidsbemid
deling. Ook om mee te werken
is Rottenberg geen makkelijk
baasje. Soms raast en tiert hij
onbekommerd op iedereen die
de pech heeft op dat moment in
z'n omgeving te zijn. Het ene
moment is hij vrijwel onbereik
baar, dan staat hij plotseling
weer op de stoep om uitvoerig
uit te leggen waarmee hij bezig
is en vooral waarom.
In alles lijkt hij de tegenpool
van zijn mede-voorzitter en dat
zou toch voldoende moeten zijn
voor veel knetterende ruzies.
Maar hoe goed je ook zoekt in
de boeken die de afgelopen
maanden zijn verschenen over
interne troebelen binnen de Pv
dA, een hard conflict tussen
Rottenberg en Vreeman zul je er
niet in ontdekken. Er is blijk
baar sprake van een zorgvuldig
afgesproken rolverdeling. Die
rust wekt vertrouwen. Boven
dien is de PvdA onder aanvoe-
Door David van der Houwen
ring van Kok en Rottenberg ui'
een diep dal gekropen. Daarmee
verdien je krediet van jong
oud. Zo ver is Enneüs Heerma
in elk geval nog lang niet.
De Tweede Kamer begint
over twee weken weer te verga
deren. In de Eerste Kamer g
ze morgen al weer aan de
Op de agenda staat de begroting
van Justitie voor dit jaar.
Arnhem - De 28-jarige
Bussum heeft gisteren b
trokken te zijn geweest t
matische overval op e
Heyn-filiaal in Oosterbee
Daarbij werden in mei 1990
neelsleden doodgeschoten,
raakte voor het leven invali
zijn bekentenis in het open'
gerechtshof in Arnhem.
Daar stond in hoger beroep
andere verdachten, Piet B.
werd in juli vorig jaar tot ne
veroordeeld, maar heeft zi
onschuldig genoemd. Zij
Vid
Hilversum (anp) - De
toe. Vorig jaar zijn in
cassettes in beslag ge
11.000 stuks in 1992.
Dit blijkt uit cijfers van de
teursreehtenorganisatie B
Stemra, die het actualiteiten
gramma Hier en Nu va~
NCRV-televisie gisteravond
bliceerde.
De Buma/Stemra schrijft
enorme groei van het aantal
gale kopieën toe aan de
populariteit van nieuwe ge
films als Jurassic Park e
Disney-produkties Sneew
en Alladin.
De video-piraterij is een 1
tieve handel. De produktie
een illegale videoband kost
gulden. Illegale banden wo
gemiddeld voor 25 gulden
stuk verkocht. De winst vo
piraten is dus twee tientje
exemplaar.
De producenten zien doo
piraterij miljoenen guldens
hun neus voorbij gaan.
Walt Disney Nederland
door illegale versies van bij'
Van onze verslaggeefster H~
Oosterhout - De regering
geluidsisolatie niet goed ver
Daarom wordt momenteel
gebied van geluidsoverlast 1
Eén van de budgethoude
gevelisolatie in Nederland
Brabant (SMB), dat het ge
Midden-Brabant. Het knel
onder andere uitgevoerd do
In de jaren '80, toen de wet
inventarisatie gemaakt van
loep genomen. Zo werd bij*
Rossumstraat in Dongen b
knelpuntenlijst kon krijge'
meer dan 100.000 inwoners
gevelisolatie vastgesteld.
210.000 gulden en dat word
„Vorig jaar bleek echter d
Dubois. „Regio 1 kreeg eve
knelpunten in regio 1 veel h
vorig jaar stelde dat nu ma
knelpunten moest komen. E
de budgetten herverdeeld w
De vakbonden, de Indust
hebben gedreigd met fors
geen afspraken met hen
extra banen. Dat lijkt op
dansen rond de loononde
hand. De ondertoon in h
nninister Melkert van Soci
dichterbij zijn dan hem lief
Die omslag in het denken
Vanaf het moment dat, in
werd ingeruild voor loon
woord. Werkenden zoude
baan te helpen. Het eer
tweede helft van de jaren
geschapen zonder dat de
Het afgelopen jaar was he
werden gematigd, de eco
70.000 werklozen bij. Baa
den groeiende winsten va
jn het eerste, plus 14 proc
Bovendien was er vorig
procent) van het aantal
yervuld. Flexibel werk du
inmiddels de helft van de
Flexibel werken is prettig
moment beschikt over h
verliest in dit systeem tw
van zijn inkomen.
Het is niet onlogisch dat
dit jaar afspraken willen
no OESO en CPB een
voorspellen. De redeneri
vanzelf komen als de eco
combinatie winst-investe
oe werkgevers daarin ee
op heden achterwege gel
aoor de grote ondernemi
nen'ende reor9anisaties
Zo verbergt de economis
m de maatschappij. Daarb
S'ng ten goede aan ee
ondernemersrisico wordt
werknemers. En dat is n
willen accepteren. Mini
geduld van de bonden op
V'
