de VS
Minister hekelt procureur-generaal
Jurist: BVD moet criminele organisaties in kaart brengen
Man demonteerde in flat bommen uit oorlog
Opvang asielzoekers stelt zich in op krimp
I )e^e|yd
A3
DE STEM *a.*' COMMENTAAR
Verdacht
binnenland! KORT
op Weg'
DE STEM
BINNENLAND
Sorgdrager oneens met uitlatingen Steenhuis over vreemdelingenbeleid
Scherpe toename
aanvragen voor
saneren schulden
Zware metalen in spijkerbroeken
Studenten willen weer praten
Chloorvergiftiging zwembad Van der Valk
Verdubbeling klachten over Schiphol
Topambtenaar waarschuwt politiek
iG 6 JANUARI 1995
loon.
\at belemmert hervormde
jereformeerde gemeenten j0.
i samen te gaan?
3rote verschillen in omvaJ
fan gemeenten bijvoorbeelfjf
(daar ook vooroordelen of vej
Ichillen in sociaal karakter vaj
ïemeenten wat weer te makJ
|eeft met sfeer en traditie. Sou
peelt bezit en vermogen
lelemmerende rol, al zijn daaïl
loor hele goede beheersrege]^
len ontworpen. Je hoort nog
lens het voorbeeld dat een hetJ
Vormde diaconie zich tegen Sa!
nen op Weg verzet onder hel
notief; 'Het zal toch niet gebeiJ
Ven dat straks de gereformeerde!
Vr met ons vermogen vandoo!
laan!' In het algemeen zijn het.1
Vormde diaconieën namelijk vee!
vermogender dan gereformeerde!
Jat ligt aan hun verschillend!
verkwijze. Gereformeerden heb.l
ben altijd gewerkt in de trantl
ran: Wat we ontvangen aan
Voor behoeftige mensen, moeïl
pok zo snel mogelijk wordetl
pesteed aan dat doel. Dat wijl
niet zeggen dat hervormde i"
kenen potters waren. Die hebbej
knders gewerkt. Die hebben huJ
geld bijvoorbeeld geïnvesteerd jJ
de bouw van verzorgingstehui.l
^en of weeshuizen. Hervormd!
diaconieën hebben vaak
(flink vermogen omdat ze erfenis-I
jsen en legaten in de schoot
vorpen kregen. Dat kwam in de|
hervormde kerk vaak voor.
|dan heb je kwesties over hel|
kerkgebouw. Een kerk blijkt!
Ivoor mensen meer te betekenen!
Idan een klomp stenen. Dat 1
|Samen op Weg gaan een kerkge-|
Ibouw overtollig kan worden,
(werkt belemmerend."
I Wordt samengaan in de praktijd
I niet bijna altijd uit nood pebo-|
Iren?
(„Dat komt zeker voor en op|
I zichzelf vind ik dat ook helemaal
(niet zo'n slechte zaak. Samen op I
(Weg mag van mij gerust in f
(portemonnee beginnen. Als het|
fdaar maar niet bij blijft. Want|
dat breekt je anders later op."
I Het verzet tegen de komst van|
de nieuwe Verenigde Protestant-1
se Kerk in Nederland (VPKN) isT
tot nu toe het sterkst in del
hervormde kerk. De hervormde)
bonders vinden dat de gerefor-[
meerden, die zich ruim honderd
jaar geleden van de vaderlandse)
kerk hebben afgescheiden, maar)
gewoon weer terug moeten keren)
in de hervormde kerk en verder)
niks. Is de keuze van een gerefor-1
meerde dominee tot voorzitter
van het sturende en coördineren-1
de deskundigencollege in del
eindfase van het fusieproces.donl
geen extra risicofactor?
„Ik denk het niet", meent
van Pijkeren. „De wisselwerking I
tussen hervormden en gerefor-1
meerden, in de synode bijvoor-1
beeld, is intussen veel te inten-l
sief geworden dat dit nog een J
belemmering zou kunnen zijn."
laten weten dat ze, indien ge
zen, tussen Washington en Geor-1
gia op en neer wilde gaan reizen I
en haar kinderen in haar afwe-r
zigheid aan een verzorgster
(nanny) toevertrouwen. Gingrich I
daarentegen beloofde zijn gezin I
bijeen te zullen houden en be-1
tichtte in politieke tv-spots She-1
pard ervan 'family values' te I
ontberen en haar gezin te ver-1
waarlozen-
In de jaren tachtig werkte Newt
Gingrich, de korte wat pafferige
vroeggrijze man met jongens-
achtige ogen en een schrille
stem, zich in de Republikeinse
Huisfractie gestaag hoger op.
Voortdurend vestigde hij de aan-1
dacht op zich met bulderende
conservatieve rethoriek, per-1
soonlijke 'vernietigingsacties' te
gen individuele Democraten en
verrassende initiatieven, zoals
het ontwikkelen van een taalcur
sus waarin jonge Republikeinse
politieke kandidaten 'power
words' voor hun campagnes krij
gen aangereikt. Ondertussen
hertrouwde hij in 1981 met zijn
zes jaar jongere vroegere politie-1
ke assistente, Marianne Ginther.
Deze Newt Gingrich, die een
einde wil maken aan 'de misda
dige welvaartstaat die een enor-1
me onderklasse van maatschap
pelijke verliezers creëert', lS I
sinds woensdag voorzitter van
het Amerikaanse Huis van Afge
vaardigden en daarmee een van
de machtigste politici van zijn
land en van de wereld. Hij is oen
tegelijk doorzichtig en ingewik
keld man, wiens dochter voor
vechtster is van abortusvrijhew
en wiens halfzuster openlijk les
bisch is. Newt pleegt daarom te j
pleiten voor 'principiële verwer
ping maar praktische tolerantie
van zulke levenshoudingen.
Gingrich is een man wiens aspi
raties pas echt, en zelfs dan
misschien nog niet eens he-
lemóal, bevredigd lijken als M
(in het jaar 2000?) president van
de Verenigde Staten zal zijn ge
worden. In 1985 al tekende de
Washington Post uit zijn mond j
op: „Ik heb een enorme persoon
lijke ambitie. Ik wil onze hete
planeet verschuiven in het heel
al."
VRIJDAG 6 JANUARI 1995
Assen/Eindhoven (anp) - De
politie van Assen heeft bij
een 31-jarige inwoner van die
stad een grote hoeveelheid
wapens en munitie aange
troffen.
Het gaat hoofdzakelijk om wa
pentuig uit de Tweede Wereld
oorlog. Behalve lege en onge
vaarlijke kogelhulzen en onscha
delijke restanten bevonden zich
ook geladen en zeer gevaarlijke
projectielen in de verzameling.
De politie spreekt van een le
vensgevaarlijke situatie.
De man bewoont een apparte
ment in een flatgebouw waarin
hij sleutelde aan zijn verzame
ling en bommen demonteerde.
Volgens een politiewoordvoerder
is het bepaald niet denkbeeldig
dat de hele flat de lucht was
ingegaan als een van de projec
tielen was geëxplodeerd.
De complete verzameling van
enige honderden projectielen,
waaronder een scheepsgranaat
van anderhalve meter hoog, is
overgebracht naar een speciaal
beveiligde opslag bij het politie
bureau in de Drentse hoofdstad.
De politie zoekt nog naar twee
levensgevaarlijke mortiergrana
ten waarover de man zou be
schikken.
De politie ging gisteravond naar
het huis van de man, nadat zij
een anonieme tip had gekregen
van iemand die de twee mortier
granaten aan de man had ver
kocht. Hij had daar spijt van
gekregen en maakte zich onge
rust over de risico's van een
ontploffing.
De verzamelaar zegt echter niets
te weten van beide projectielen.
De politie heeft hem een ultima
tum gesteld om ze alsnog zo snel
mogelijk boven water te krijgen.
Volgens de politiewoordvoerder
zijn de mortiergranaten uiterst
explosief. Het gaat om granaten
die aan het eind van de Tweede
Wereldoorlog werden gebruikt,
waarbij de ontsteking niet van
koper maar van een legering is
vervaardigd. Daardoor zijn ze
erg instabiel en kunnen ze ieder
moment ontploffen en een enor
me ravage aanrichten.
De Assenaar staat bij de politie
al langer bekend als fanatiek
verzamelaar van oorlogstuig. Hij
gaat onder meer naar Verdun in
Normandië om oud wapentuig
op te graven.
Om erachter te komen of zijn
vondsten nog geladen zijn, haalt
hij die uit elkaar in zijn woning.
Ook heeft hij onlangs een gra
naat ergens buiten in een open
vuur gegooid om te zien of die
zou ontploffen.
De politie van Eindhoven heeft
gisteren opnieuw twee ingegra
ven tonnen gevonden met daarin
duizend patronen, enkele vuur
wapens en een kilo harddrugs.
Eerder al groef de politie drie
tonnen met een soortgelijke in
houd op. Die bevatten bovendien
handgranaten en een bedrag van
100.000 gulden.
De zaak kwam kort voor Kerst
mis aan het rollen toen de politie
in Helmond een 46-jarige man
De politie toont een deel van de in beslag genomen munitie.
uit die plaats aanhield. Hij werd
op heterdaad betrapt bij het ver
handelen van heroïne en cocaï-
Later werden ook nog een
FOTO ANP
45-jarige Eindhovenaar en zijn
zoon (25) aangehouden. De poli
tie vermoedt dat het drietal zich
op grote schaal heeft bezigge
houden met de handel in wa
pens, munitie en drugs.
Van onze Haagse redactie
Den Haag - Minister Sorgdrager (Justitie) is het volstrekt
oneens met de uitlatingen van procureur-generaal Steenhuis
over het Nederlandse vreemdelingenbeleid. Sorgdrager beti
telt de kritische opmerkingen van Steenhuis als 'voze praat'.
„Hij simplificeert een probleem en vergelijkt appels met
peren," aldus Sorgdrager gisteravond in Amsterdam.
Steenhuis, een van de vijf bazen plan hem te berispen. „Iedere
van het Openbaar Ministerie die
direct onder de minister van Jus
titie vallen, heeft in het blad
CRiterium van de Centrale Re
cherche Informatiedienst scherp
uitgehaald over het vreemdelin
genbeleid.
Zo zei hij dat niet meer valt uit
te leggen dat er 'nergens' meer
geld voor is terwijl er wel 'plot
seling' 500 miljoen gulden extra
wordt uitgetrokken voor de op
vang van asielzoekers.
Ook wees hij er op dat 50 pro
cent van de populatie in de ge
vangenissen niet van Nederland
se afkomst is en dat dat percen
tage groeit. „Het aantal buiten
landers is in sommige wijken al
te groot om nog te kunnen inte
greren. In deze 'getto's' dreigt de
algehele verloedering," aldus de
procureur-generaal.
Sorgdrager nam gisteravond af
stand van de opmerkingen van
Steenhuis, maar ze is niet van
Den Haag (anp) - Vorig jaar
hebben 27.000 mensen met
schuldproblemen een beroep ge
daan op de vijftig gemeentelijke
kredietbanken.
Ruim een derde (35 procent) van
hen kreeg uiteindelijk een
schuldsanering via de bank. Het
aantal aanvragen is vergeleken
met twee jaar geleden met 40
procent gestegen.
Woordvoerder Siebols van de
gemeentelijke kredietbanken
noemt dit dramatisch.
Bovendien werd twee jaar gele
den nog 47 procent van de aan
vragen gehonoreerd. „Vorig jaar
hebben we 18.000 mensen niet
kunnen helpen, terwijl zij toch
zwaar in de problemen zitten,"
aldus Siebols.
Hij meent dat er flink wat maat
regelen nodig zijn om de neer
waartse spiraal om te buigen. De
rijksoverheid bezuinigt volgens
hem op allerhande toeslagen
voor de minima, terwijl niet
wordt gekeken naar de gevolgen
hiervan voor individuele perso
nen.
ambtenaar heeft het recht zijn
mening naar buiten te brengen,
maar ik vind wat hij heeft ge
daan niet verstandig. Zijn uit
spraken zijn wel erg kort door de
bocht. Dit slaat vanzelf op hem
terug."
„Steenhuis pleit voor een Euro
pese aanpak en voor controles
bij uitgangen van de vliegtuigen
op Schiphol. We zijn al lang in
Europees verband bezig en con
troleren ook al achter de gren
zen," voegt een justitie-woord
voerder daaraan toe.
Ook in de Tweede Kamer is
verontwaardigd gereageerd op
de uitspraken van de procureur-
generaal.
Volgens de WD-fractie is Steen
huis met zijn opmerkingen bui
ten zijn boekje gegaan en heeft
hij onnodig onrust gezaaid.
„Aan de heer Steenhuis is een
groot politicus verloren gegaan.
Maar hij is procureur-generaal
en geen politicus en had dit dus
niet moeten doen," aldus het
WD-Kamerlid Korthals.
De fractie van GroenLinks heeft
minister Sorgdrager en haar col
lega Dijkstal (Binnenlandse Za
ken) schriftelijk om opheldering
gevraagd. Volgens GroenLinks is
de integriteit en de geloofwaar
digheid van de procureur-gene
raal ten opzichte van de allocht
onen in Nederland 'zwaar aan
getast'.
Met zijn opmerking 'dat er geen
geld is voor het Fries Orkest of
voor meer gevangenissen, maar
wel voor asielopvang', speelt
Steenhuis bevolkingsgroepen te
gen elkaar uit, vindt Groen
Links. Het is volgens de fractie
onverantwoord dat een belang
rijke amtbtenaar van het Open
baar Ministerie dergelijke uit
spraken doet.
Het CDA vindt de handelwijze
van Steenhuis 'echt verkeerd'.
„Hij dient zijn eigen minister en
staatsecretaris op die manier
niet onderuit te halen. Als hij het
met het beleid niet eens is, moet
hij de minister een brief schrij
ven en niet in openbaar proberen
het beleid bij te stellen," aldus
het CDA-Kamerlid Van der He
ijden, die overigens op sommige
punten de kritiek van de procu
reur-generaal wel deelt.
Na de in het geniep met een vriend levende bijstandsmoeders en
de vreselijke ziekten simulerende wao'ers is een nieuwe groep
uitkeringsgerechtigden in de verdachtenbank gezet: de aow'ers.
°P 17.000 adressen in Nederland zou een alleenstaande bejaarde
stiekem samenwonen met een andere alleenstaande aow'er. Dat
levert per stel ruim 400 gulden extra per maand op, omdat een
alleenstaande 70 procent van het minimumloon krijgt en een
samenwonende maar 50 procent. En dus kondigt de Sociale
Verzekeringsbank (SVB) een onderzoek aan en zonodig maatre
gelen.
'zijn in Nederland 2,1 miljoen aow'ers en daarvan zijn er
900.000 alleenstaand. Als je er vanuit gaat dat er op die 17.000
verdachte adressen ongeveer zo'n 34.000 bejaarden zouden
moeten wonen, gaat het dus om een relatief kleine groep.
Bovendien moet eerst nog blijken of die de verdenking in alle
gevallen terecht is. Uitgangspunt is immers dat uit de gegevens
n.u alleen blijkt dat er op één adres meerdere aow-uitkeringen
Zl|n. Niet of dat adres bijvoorbeeld hoort bij een bejaarden
woongroep of bejaardenhuis en evenmin of wellicht bloedver
wanten bij elkaar wonen. Allemaal categorieën die recht hebben
op het predikaat 'alleenstaand'. Dat moet allemaal nog onder
zocht worden.
Nu zal niemand durven beweren, dat fraude met uitkeringen niet
moet worden bestreden, ledereen dient zich aan de in de wet
vastgelegde spelregels te houden. De vraag is alleen, waarom
net onderwerp nu al naar buiten wordt gebracht, terwijl het nog
zo onvoldragen is. De SVB heeft uit eerdere proefonderzoeken
yachts de conclusie kunnen trekken 'dat fraude voorkomt', maar
ook dat het marginaal lijkt'.
jze presentatie van het op zichzelf terechte onderzoek staat
oaarom in geen enkele verhouding tot de schade die ze aanricht,
een groep aow'ers, en in de publieke opinie misschien wel alle
aowers, wordt nu nu op voorhand in de verdachtenbank
geplaatst. Daarom had die presentatie beter achterwege kunnen
0"jven tot het moment dat de SVB echt iets mee te delen heeft.
Door Elaine de Boer (anp)
Rijswijk - Het snelst groeien
de bedrijf van Nederland, het
Centraal Orgaan opvang
Asielzoekers (COA), houdt in
de toekomst rekening met
krimp.
De asielwetgeving verscherpt en
de twee aanmeldcentra zijn over
hun kinderziektes heen. Na een
jaar waarin het Orgaan groeide
van 1600 naar 3000 medewer
kers met nog eens zoveel vrijwil
ligers, sluit het COA nu flexibele
en kortdurende contracten af.
De invloed van de aanmeldcen
tra (AC's) in Rijsbergen en Zeve
naar is volgens CO A-directeur T.
Veenkamp al duidelijk merk
baar.
„Wij vangen nu 800 asielzoekers
per week op, zo'n 20 procent
minder dan voor het inwerking
treden van de aanmeldcentra."
Daarnaast heeft de vroege selec
tie een kwalitatief effect. „Wij
krijgen geen mensen meer die
kansloos zijn en niets te verlie
zen hebben. Daardoor zijn er
beduidend minder spanningen in
de onderzoek- en opvangcen
tra."
Het coördinatiecentrum in Rijs
wijk verdeelt de asielzoekers die
de aanmeldcentra mogen verla
ten over de 12 opvangcentra
(OC's). In een later stadium, na
hun tweede verhoor mogen ze
door naar één van de 86 asiel
zoekerscentra (AZC's).
Volgens Veenkamp is het iedere
dag weer krap. „De OC's hebben
nog steeds een bezettingsgraad
van ruim 100 procent. Kleine
pensions en vakantiebungalows
helpen ons uit de nood en soms
hebben gemeenten plots op rui
me schaal huizen beschikbaar
voor asielzoekers met een ver
blijfsstatus. De doorstroming
verloopt dan sneller."
Veenkamp wil geen uitspraak
doen over de prognose van
staatssecretaris Schmitz dat er
in 1995 35.000 asielzoekers zul
len komen, vorig jaar waren het
er 52.000. „Het COA is een uit
voeringsorganisatie die de op
vang van asielzoekers moet rege
len. Daar sta ik voor, maar ik
houd me ver van politieke uit
spraken."
De discussie over onderwerpen
als illegaliteit en weerstand te
gen een opvangcentrum, werpt
volgens de COA-directeur vaak
onterecht een schaduw over het
vluchtelingenvraagstuk. „De in
druk ontstaat dat er grote pro
blemen zijn bij de opvang van
asielzoekers. Maar dat is vol
strekt niet zo. Incidenten ver
troebelen de beeldvorming over
hen."
„Bovendien gaat de politieke
Directeur T. Veenkamp van het Centraal Orgaan Asielzoekers.
discussie pver de middelen -
strengere wetgeving, andere
soorten centra - nooit over de
hoofddoelstelling. Alle politieke
partijen, op één na, zijn het
erover eens dat Nederland ver
plicht is echte vluchtelingen op
te nemen. Het is de taak van de
politiek die verplichting goed uit
te voeren."
Het COA wil dit jaar de kosten
per asielzoeker verder drukken.
De jaarkosten van een asielzoe
ker zijn tussen 1992 en vorig jaar
al omlaag gegaan van 32.000
naar 27.000 gulden.
De directeuren van de centra
moeten met minder medewer
kers het centrum draaiende hou
den, de automatisering levert
kostenbesparing op, het COA
onderhandelt harder met de ex
ploitanten van gebouwen die zij
wil huren en de asielzoekers ver
richten zelf werkzaamheden In
de centra.
De ingediende begroting van het
COA voor 1995 bedraagt nog
altijd 1,2 miljard gulden. Daar
van gaat 334 miljoen naar de
accommodaties, 304 miljoen
naar het personeel, 420 miljoen
J
J/ 15
'Inlichtingen...' 'Goedemiddag mevrouw, ik zou graag
willen weten hoe laat de trein naar Amsterdam
vetrekt.' 'Sorry meneer, maar dan moet u een ander
nummer hebben. U spreekt nu met NS, afdeling
telefoonnummers
'Inlichtingen...' 'Goedemiddag meneer, ik zou graag
willen weten hoe laat de trein naar...' 'Sorry meneer,
maar dan moet u een ander nummer hebben. U spreekt
nu met de PTT, afdeling vliegreizen. Voor een spoor
boekje moet u in onze Primafoonwinkel zijn.
'Inlichtingen...' 'Goedemiddag juffrouw, kunt u mij
ook zeggen hoe laat de trein...' 'Sorry meneer, maar
dan moet u een ander nummer draaien. U spreekt nu
met de afdeling inlichtingen van het Kadaster, sectie
Internet-bussen.'
'Inlichtingen...' 'Goedemiddag mevrouw, kunt u mij
ook zeggen hoe laat de...' 'U klinkt bejaard, reist u in
dat geval ongehuwd samen? Dan moet u bij onze
afdeling reizen van de Sociale Verzekeringsbank name
lijk een toeslag betalen.
f'
'Waarde landgenoot, dit is het antwoordapparaat van
uwe majesteit. Voor zaken van landsbelang kunt u mij
in even weken des ochtends bellen en in oneven
weken van drie tot vijf des middags. Voor commer
ciële activiteiten kunt u 24 uur per dag contact
opnemen met de heer J. van den Ende te Aalsmeer.'
Kortom, het kan nog heel leuk worden als al die
geprivatiseerde rijksinstellingen elkaar op de vrije
markt gaan beconcurreren.
MERIJN
FOTO ANP
naar de gemeenten voor het on
derbrengen van asielzoekers in
woningen en 230 miljoen naar
het levensonderhoud van de
vluchtelingen.
Bij het opstellen van de begro
ting is uitgegaan van 35.000
asielzoekers. Vorig jaar startte
het kabinet met dezelfde prog
nose, maar moest die bijstellen
naar 1,6 miljard gulden toen de
instroom groeide naar 52.000.
Of het COA met dat geld uit
kwam, is nog niet bekend, want
de jaarafrekening van 1994 is
nog niet gemaakt.
Den Haag (anp) - Veel spijkerbroeken van populaire merken
bevatten kleine hoeveelheden zware metalen als nikkel, chroom
en/of koper. Dat blijkt uit een milieutest van (voornamelijk)
'stone-washed jeans' door de stichting Natuur en Milieu.
Jaarlijks gaan in Nederland 17 miljoen spijkerbroeken over de
toonbank.
De onderzoekers weten overigens niet precies waar de zware
metalen vandaan komen. Mogelijk stammen de verontreinigin
gen uit de gebruikte kleurstof (meestal indigo). Meer voor de
hand ligt dat de metalen tijdens het wassen met stenen zijn
afgesleten van bewerkte knopen, ritsen en jeansspijkertjes.
Slechts bij één van de tien broeken werden geen zware metalen
aangetroffen.
Den Haag - De algemene ledenvergadering van de Landelijke
Studenten Vakbond (LSVb) wil dat het bestuur 'behoedzaam'
nagaat of het zin heeft om samen met universiteiten en
hogescholen te zoeken naar alternatieven voor de gewraakte
collegegeldverhoging van 1000 gulden.
Het bestuur heeft hiervoor gisteren het mandaat gekregen
tijdens een besloten bijeenkomst in Utrecht met rond de veertig
leden. In een door de vergadering aangenomen motie is de
opdracht aan het bestuur als volgt verwoordt: „Laat je niet als
een schaap naar de slachtbank leiden, maar blijf ook niet als een
koppige ezel aan de zijlijn staan". Volgens een LSVb-woord-
voerder is de intentie aanwezig om overleg te plegen.
Heerlen - Acht kinderen kinderen en vier volwassenen zijn
gisteren naar ziekenhuizen in Heerlen gebracht omdat zij een
chloorvergiftiging hadden opgelopen bij het zwembad van motel
Heerlen van het Van der Valk-concern.
Vier slachtoffers konden na behandeling naar huis, maar zes
kinderen en twee volwassenen moesten langer blijven voor
observatie. Volgens de motelwoordvoerder is er een te hoge
concentratie chloor vrijgekomen in het zwemwater.
Schiphol - Bij de Commissie Geluidhinder Schiphol zijn in 1994
bijna 100.000 klachten binnen gekomen. Dat is meer dan een
verdubbeling Van het aantal in 1993.
Deze groei komt volgens de Commissie onder meer doordat veel
mensen zich zorgen maken over de uitbreiding van Schiphol. De
toename van het luchtverkeer en vooral het intensieve lawaai
boven woongebieden waarover in het verleden maar zelden
toestellen vlogen, leidden tot overlast.
Den Haag - Het kabinetsbeleid tot hervorming van de Neder
landse economie en samenleving zal forse weerstand oproepen
bij de bevolking. De hervormingen zijn echter noodzakelijk, om
meer mensen aan het werk te helpen en Nederland te behoeden
voor economische malaise. Dat schrijft secretaris-generaal Geel
hoed, topambtenaar van het ministerie van Economische Zaken,
in zijn traditionele nieuwjaarsartikel in het economenblad ESB.
Geelhoed schaart zich zonder meer achter het streven van het
kabinet om de arbeidsmarkt te flexibiliseren en de economie te
dereguleren. Volgens het kabinet leveren deze maatregelen veel
extra werk op. Geelhoed erkent dat. Tegelijk waarschuwt hij dat
de uitvoering op veel 'maatschappelijke weerstand zal stuiten
vanwege de gevestigde belangen die fel verdedigd zullen wor
den'.
Door Madeleen Wesseling (anp)
Den Haag - „Niet het Open
baar Ministerie, maar de Bin
nenlandse Veiligheidsdienst
moet criminele organisaties
in kaart brengen."
„Met deze zogeheten pro-actieve
fase, waarin wordt gezocht naar
verbanden van mensen die van
plan zijn ernstige strafbare fei
ten te plegen, heeft justitie nog
niets te maken. Het OM heeft
opsporingsmiddelen gebruikt die
eigenlijk aan een bijzondere
dienst als de BVD zijn toebe
deeld."
Dat zegt een van de grootste
strafrechtkenners van Neder
land, prof. mr. Th. W. van Veen.
Deze voormalig hoogleraar
straf(proces)recht aan de Rijks
universiteit Groningen en ex-
hoofdredacteur van het Vrije
Volk, legt zijn geesteskind deze
maand neer in het juridisch blad
Themis.
Prof. mr. Th. W. van Veen
FOTO ANP
De problemen rond de opspo
ringsmethoden bij de aanpak
van de georganiseerde criminali
teit, waar de hele juridische we
reld in 1994 de buik vol van had,
lijken met deze oplossing een
stuk minder.
Waar justitie verdachten in grote
drugzaken moest laten lopen
omdat binnen de pro-actieve fa
se fouten waren gemaakt met
opsporingsmiddelen, zou dat in
de toekomst minder voorkomen.
Mits niet het OM, maar de BVD
zich met die eerste fase van de
opsporing b'emoeit, daarvoor
verantwoordelijk is en via de
ministeriële verantwoordelijk
heid op kan worden aangespro
ken. En die mogelijkheid is vol
op aanwezig.
„Want," legt Van Veen uit, „de
BVD heeft alles in huis om die
criminele bolwerken bloot te
leggen. Zolang zij bestaat is deze
dienst bezig met wat nu de pro
actieve opsporing wordt ge
noemd."
De heisa vorig jaar over opspo
ringsmiddelen, leidend tot een
parlementaire enquête dit jaar,
heeft volgens Van Veen alles te
maken met een grensoverschrij
ding door justitie.
„Er worden bevoegdheden ge
bruikt door justitie om strafbare
feiten op te sporen. Die opspo
ringsbevoegdheden als afluiste
ren of infiltreren gelden voor
feiten die al gepleegd zijn. Ze
worden nu echter ook gebruikt
in de pro-actieve fase, als er nog
géén strafbare feiten zijn ge
pleegd. Daarmee worden be
voegdheden, al dan niet met
goedkeuring van de Hoge Raad,
op een oneigenlijke manier opge
rekt," meent Van Veen.
Het probleem van ongeoorloofde
opsporingsmethoden is, volgens
hem, makkelijk te verhelpen.
Het Openbaar Ministerie zou
met die pro-actieve opsporings
middelen gewoon niets meer te
maken hebben en kan dan dus
ook geen fouten meer maken die
bijvoorbeeld vrijlating van ver
dachten tot gevolg heeft.
Juist het vrijuit gaan van grote
jongens in meestal drugzaken
door opsporingsfouten van justi
tie zorgt voor veel maatschappe
lijke commotie.
Van Veen: „De problematiek
rond ongeoorloofde opsporings
methoden zou heel anders liggen
wanneer onder opsporing door
de politie alleen gepleegde straf
bare feiten vallen en niet het in
kaart brengen van criminele or
ganisaties."
Van Veen is trouwens sowieso
tegen het moeten laten gaan van
verdachten wegens opsporings
fouten of onrechtmatig verkre
gen bewijs. „Ik vind dat je alle
bewijs, mits wettelijk toege
staan, moet gebruiken. Degene
die dat bewijs op een onterechte
manier verzameld heeft moet
daarvoor zélf aangepakt worden,
bijvoorbeeld door disciplinaire
straffen en dus niet de samenle
ving. Verdachten mogen daarvan
in ieder geval nooit de vruchten
plukken."
Hoewel de grens tussen de pro
actieve fase (nog geen gepleegde
feiten) en de daadwerkelijke fase
van aanhouding en het gerechte
lijk vooronderzoek (wel gepleeg
de feiten of bekende verdachten)
moeilijk blijft, ziet Van Veen
vooralsnog geen andere oplos
sing dan de scheiding van be
voegdheden.
„De BVD kan altijd gebruik ma
ken van het politie-apparaat en
heeft dus mensen ter beschik
king. De controle van die dienst
en de politiemensen die daarvoor
werken ligt bij de ministers van
Binnenlandse Zaken en Justitie.
In besloten bijeenkomsten - zo
als nu ook gebeurt - leggen zij
weer verantwoording af aan een
vaste, daartoe gespecialiseerde
kamercommissie. Daar moet de
controle ook liggen en niet, zoals
nu, bij justittte. Bovendien is het
OM nu al overbelast en heeft het
onvoldoende greep op wat er
gebeurt binnen de georgani
seerde misdaad. Er zijn bijvoor
beeld nauwelijks relaties met
buitenlandse opsporingsdien
sten. De BVD heeft die in over
vloed", aldus Van Veen.
