'Looks' en 'licks' van Franky Douglas
'Musici niet in doosje opsluiten'
DE STEM
Bibliotheken voelen
zich bedreigd door
beperking in uitleen
Schrijvers 'Pleidooi'
verder met nieuw drama
PESTEM
Winnaar YPRO/Boy Edgar-prijs heeft zijn angst voor de jazz overwonnen
Mare Soustrot kan het goed vinden met Het Brabants Orkest
Schatten van Lombok in
1995 in het Rijksmuseum
Laatste reeks advocatenserie
Gids
MAANDAG 12 DECEMBER 1994
NEDERLAND 1
De VPRO/Boy Edgar
Prijs, de belangrijkste
Nederlandse onderschei
ding op het gebied van de
jazz en geïmproviseerde
muziek, wordt^p de 22e
december uitgereikt aan
de 46-jarige Franky
Douglas.
De prijs bestaat uit een
plastiek van Jan Wolkers
en een geldbedrag van
25.000,-. Het geld kan
Franky Douglas goed ge
bruiken. De trofee zou
hij het liefste naar Cura-
9ao brengen, zijn geboor
teland waar zijn 'roots'
liggen.
Door Wil Kester
Het begint al bij de begroeting.
„Man," zegt hij met een brede
grijns, „ik ben helemaal uit mijn
doen. Heb de laatste dagen geen
noot kunnen spelen. Het was
alleen maar van hupsakee, hoe-
lala, neem er nog een. Dat hoort
natuurlijk bij zo'n prijs." En
gierend van de lach: „Ik begin
champagne lekker te vinden,
weetje."
Franky Douglas geniet letterlijk
en figuurlijk met volle teugen
van alle heisa rond zijn onder
scheiding, dat is duidelijk. „De
Boy Edgar-prijs, pfffff dat is me
wat. Ik voel me ineens veel surer.
Het is net of die prijs een groen
licht voor me betekent. Alsof de
rest van de wereld nu ook vindt
dat ik op de goeie weg ben. Wel
een safe gevoel, yes."
Kwam voor hem de toekenning
van de prijs volkomen onver
wacht, Franky Douglas wist al
vroeg dat hij ooit beroemd zou
worden. Als klein kind stond hij
thuis in Palu Blancu (Willem
stad) met een gitaar voor de
spiegel en een hoed van zijn
vader op de kop. „Ik kon geen
noot spelen. Maar ik probeerde
uit hoe ik mijn gezicht moest
zetten. Ja man, ik ben begonnen
met de looks. De licks kwamen
later," grinnikt hij.
Vreemd was het niet, dat Fran-
ky's leven een muzikale richting
zou inslaan. Zijn moeder gaf
klassieke pianoles en zijn oudere
zus studeerde piano aan het Ko
ninklijk Conservatorium. „Toen
ik in de buik van mijn moeder
zat hoorde ik al muziek."
Julian Coco
Op zijn zesde begon hij ook met
pianolessen, maar Franky had al
Franky Douglas: „Ik wilde een soort Julian Coco worden. Een gitaarprins."
snel door dat dat toch niet zijn
instrument was. De gitaar vond
hij veel leuker. „Dat kwam door
Julian Coco, die vlak bij ons in
de buurt woonde. Julian was dè
muzikant van het eiland. Een
STAR, man. Als hij in de tuin
repeteerde stond ik met een stel
andere jongetjes achter een
struik te luisteren. Ik vond het
prachtig. Dat wilde ik ook, een
soort Julian Coco worden. Een
gitaarprins."
Coco leerde hem de eerste begin
selen van het gitaarspelen. Dat
gebeurde op de meest elementai
re manier. „Hij zette gewoon
FOTO CAMILLA VAN ZUYLEN
mijn vingers goed en hup, had ik
weer een akkoord geleerd."
Franky was zo'n snelle leerling,
dat hij al gauw samen met zijn
nichtjes Linda en Joyce een
groepje vormde. Het Douglas
trio werd op Curagao een beken
de verschijning op feesten en
partijen.
Daar kwam in 1962 eeri einde
aan, toen de familie Douglas
naar Nederland emigreerde. Na
een jaartje Groningen verkaste
het gezin naar Amsterdam en
daar werd Franky ingeschreven
aan het conservatorium. Langer
dan twee jaar hield hij het daar
niet vol. „Ik had al zoveel klas
sieke muziek in mijn leven ge
hoord, dat was voor mij niet
weggelegd. Street music, straat
muziek sprak me veel meer
aan."
En dat speelde hij ook, in een
soulbandje. Tot ergernis van zijn
leraren op het conservatorium.
Blij toe was Franky dan ook,
toen vrienden hem vanuit Italië
uitnodigden om zich aan te slui
ten bij hun bandje, The Needies.
„De Otis Redding, Wilson
Pickett-kick. Yeah man, mijn
droom kwam uit. Ik in een gou
den pak met mijn gitaar in de
spotlights. De looks en de licks
vielen samen."
Jimi Hendrix
Zeventien jaar was hij pas en
Italië zou hem in meer dan één
opzicht ontgroenen. „Ik had een
vriendin van 34 en ik zag Jimi
Hendrix een keer live spelen, tel
uit je winst." Achteraf gezien
heeft dat concert in Bologna van
Hendrix met zijn Experience de
richting van Douglas' carrière
bepaald. „Jimi was zó anders, zó
niet-Otis. Daar ging ik helemaal
van uit mijn bol. Op dat moment
wist ik dat ik ook een eigen stijl
moest ontwikkelen. En net als
Hendrix eigen liedjes compone
ren."
Hij stapte uit The Needies en
richtte na wat experimenten met
andere groepjes samen met con
gaspeler Raoul Burnett en zan
ger Tony Sherman Reality op. Ze
namen in het begin van de jaren
zeventig twee elpees op met na
genoeg louter Franky Douglas-
composities. Al snel ging Reality
op in een nieuwe Franky Doug-
las-creatie, Solat. Met onder
meer zijn zus Mildred als zange
res.
Troetelkind
Het componeren ging hem steeds
beter af en dat leverde hem de
nodige opdrachten voor film, ra
dio en televisie op. Zijn composi
ties scoren hoog. 'In zijn muziek
laat Douglas op ingenieuze wijze
melodieën van universele
schoonheid samen dansen met
een Afrikaanse polyritmiek, in
een ongekunsteld en altijd her
kenbaar geheel' staat dan ook in
het juryrapport van de VPRO/
Boy Edgar-prijs te lezen. Die
muziek wordt vooral gespeeld
door 'Sunchild', de groep waar
mee hij al sinds eind jaren ze
ventig langs het clubcircuit
toert.
Zijn troetelkind wil hij Sunchild
niet noemen. Lachend: „Er zit
ten best wel een paar stoute
jongens in." Het is de groep
waarin Franky Douglas zijn mu
zikale ideeën het beste kwijt
kan. „Het heeft dan ook lang
geduurd voor ik de juiste mensen
had die met mij en met elkaar
konden spelen."
Mai Tai
Tussentijds maakte hij ook nog
wat uitstapjes. Bijvoorbeeld met
het illustere souldisco-gezel-
schapje Mai Tai. „Vond ik wel
leuk, vooral de popi. Muzikaal
was het wat minder aantrekke
lijk. Ja, de looks waren toen
weer even wat belangrijker dan
de licks."
Een andere 'gig' was met de
'Seven Slow Hands' van Klaas
ten Holt, een groep van zeven
acoustische gitaren, die een
mengsel van pop, jazz en moder
ne klassieke muziek in een La-
tijnsamerikaanss jasje speelde.
„Wij maakten zelfs een toernee
door China en Mongolië. Dat
was lachen. Die Mongolen waren
zo enthousiast dat ze tijdens het
concert hun petje in de lucht
smeten. Vijftienhonderd stuks.
En een kabaal dat het gaf toen
ze dat ding weer probeerden te
rug te vinden. In China waren
we echte VIPS. Logeerden we in
zevensterren hotels. Ik wist niet
eens dat die bestonden."
Eenmansorkest
Heel goede herinneringen be
waart Franky Douglas ook aan
zijn muzikale ontmoetingen met
pianist Cecil Taylor. „Een abso
luut onvoorspelbare man. Hij
pakt je bij je benen, draait je in
de rondte, laat je los richting
space en knal, dan kom je ineens
Cecil tegen. Hij is een eenman
sorkest met meer dan tien vin
gers. Door Cecil heb ik mijn
angst voor de jazz overwonnen.
Ik durf me nu te laten meesleu
ren."
Die houding straalt bij elk Sun-
child-optreden van het podium
af. En dat zorgt voor een wissel
werking. Schaterend: „Sure
man. Als de mensen met een
smile op hun gezicht naar huis
gaan dan is het een goed concert
geweest. En gelukkig gaat het bij
ons altijd zo. Blijdschap kun je
zien en horen."
Beter kunnen de looks en de
licks van Franky Douglas niet
omschreven worden.
Door Henk van Weert
De Parijzenaar Mare Sous
trot (45) is afgelopen woens
dag benoemd tot chef-diri
gent van Het Brabants Or
kest. In augustus 1996 begint
hij in Eindhoven. Daarvoor
staat hij nog enkele keren als
gastdirigent bij HBO op de
bok. Soustrot is onlangs ook
aangesteld als chef van het
Orchester der Beethovenhal-
le in Bonn.
Hij lijkt in alles het tegendeel
van zijn roemruchte voorganger
Arpéd Joó. Niets van het verhe
vene, van het formele, ja, het
elitaire dat Joó zo kenmerkte, is
bij Mare Soustrot te bespeuren.
Hij maakt het zich gemakkelijk
in een leunstoel in de lobby van
hotel Dorint in Eindhoven. Gro
te, stevig gebouwde man, goed
getraind.
„Ik hou van sport", zegt hij na
afloop van het gesprek. „Ik heb
jarenlang rugby gespeeld. Ook
competitie, in Frankrijk. Nu
heb ik er geen tijd meer voor,
maar ik ben er nog steeds verzot
op. En op voetbal. Natuurlijk
ken ik PSV. Dat volg ik alle
maal."
Hij kleedt zich soepeitjes. Brui
ne cowboylaarzen aan de voe
ten, het lijf gehuld in zwarte
jeans, zwarte polo, zwart col
bert. Nee, van formeel gedoe
houdt hij niet, geeft Mare Sous
trot snel toe. Zo wil hij zich in
het contact met het orkest
straks ook opstellen.
Coach
„Hoe ik als dirigent functio
neer? Jé, ik ben een coach, een
trainer die aan het orkest wil
sleutelen, jé ik ben een echte
chef, méér ik ben geen man die
zijn orkest vastpint. Integen
deel, ik vind dat in een orkest
ook een grote artistieke vrijheid
moet bestaan. Met mij repeteren
is hard werken. Dan hamer ik
op details, dan ontvouw ik mijn
muzikale visie op het werk dat
we gaan spelen. Maar ik sluit
het orkest niet op in mijn visie.
De musici moeten die juist aan
vullen, ze moeten tijdens de
uitvoering laten zien wat ze
waard zijn. Die vrijheid krijgen
ze van mij."
In mei maakte hij kennis met
Het Brabants Orkest. „Ik kende
het orkest voor die tijd niet. We
hebben toen Bartók en Kodaly
gespeeld, geenszins simpele
kost. Ik was direct onder de
indruk van de kwaliteit van het
orkest. Een beetje verrast eigen
lijk. In de afgelopen 12 dagen
heb ik met het orkest Tsjaikovs-
ky gespeeld en ik ben bevestigd
in mijn overtuiging dat Het
Brabants Orkest grote moge
lijkheden heeft. Het klikte tus
sen ons, ik voelde me bondge
noot met de musici. Dat heeft
direct vruchten afgeworpen.
Voor dit Tsjaikovsky-concert
hebben we slechts vier keer
kunnen repeteren. Niet veel,
maar het orkest heeft direct
begrepen wat. ik wilde, met als
gevolg een zeer interessante uit
voering. Het feit dat de musici
me graag wilden is voor mij een
extra motivatie geweest om ja
te zeggen tegen het contract."
Verstevigen
„Een homogeen orkest", zo ka
rakteriseert Mare Soustrot Het
Brabants Orkest. Aan een diep
gaande analyse waagt hij zich
niet. Soustrot houdt zich op de
vlakte, wil niet bij voorbaat
secties tegen zich in het harnas
jagen. „Ik vind, om te beginnen,
de individuele kwaliteiten in
het orkest prima. In elke sectie
zitten excellente solisten. Mijn
werk zal zijn om die goede basis
te verstevigen. Vanuit die kwa
liteiten wil ik met dit orkest een
bepaalde stijl van spelen ont
wikkelen: een klankkleur en een
dynamiek bereiken die een be
paalde identiteit aan dit orkest
geven. Maar ik wil daar nu niet
over uitweiden. Eerst moet ik
het orkest beter leren kennen.
Eerst wil ik per sectie de be
staande kwaliteit uitdiepen.
Maar dat dit orkest snel vooruit
kan lijkt me duidelijk."
Zijn stijl is de style frangais,
bevestigt hij. „Die houdt naar
mijn gevoel in dat je musici de
ruimte geeft. Zoals ik al zei:
musici moet je niet in een doos
je stoppen, waaruit ze niet kun
nen ontsnappen. Zo wil ik niet
werken. Ik realiseer me dat een
orkest een levend organisme is,
dat die mannen en vrouwen zelf
hun verantwoordelijkheid ken
nen. Zo heb ik me in Frankrijk
altijd opgesteld. Die redelijke
mate van vrijheid uit zich in
verrassende concerten. Het
klinkt niet elke avond precies
hetzelfde. Lekker spelen, daar
gaat het om".
Nieuwe klus
Mare Soustrot werkte maar
liefst achttien jaar bij het Or
chestra Philharmonique des
Pays de la Loire. Zonder dat hij
het zelf beseft, spreekt Soustrot
nog over 'mijn orkest'. „Het is
een lange periode geweest. Ik
realiseer me dat nu pas. Dat ik
er weg gegaan ben heeft ook
met verandering van de organi
satie te maken. De directie wil
de me een functie geven in de
organisatie, zodat ik niet langer
zelf hoefde te dirigeren. Dat
wilde ik niet. Ik was eigenlijk
Dirigent Mare Soustrot: Natuurlijk ken ik PSV. Dat volg ik
allemaal.
ook toe aan een nieuwe klus,
besefte ik toen. We zijn in goede
harmonie uit elkaar gegaan."
Mare Soustrot roemt de Grote
FOTO KEES MARTENS
Zaal van Muziekcentrum Frits
Philips. „Ik wist absoluut niet
dat jullie hier zoiets hebben.
Een van de beste zalen die ik
ken. Intiem, maar toch groots.
Klinkt als een klok. Ik vind
werkomstandigheden erg be
langrijk. Voor mij was de be
schikbaarheid van de zaal een
van de belangrijkste overwegin
gen om ja te zeggen. In Bonn
krijg ik zo'n prima zaal ter
beschikking. Pe Beethovenhalle
mag er ook zijn.".
Voorzichtig
Franse dirigent, Franse muziek?
„Nee, zo eng denk ik niet",
lacht hij, „Ik dirigeer alles. Het
grote internationale repertoire
is mijn werkterrein. Van Bach
tot Boulez. Natuurlijk is de
Franse muziek iets bijzonders
voor me, maar ik heb nooit een
specialist willen worden. Van
mij kun je alles verwachten. In
Frankrijk sta ik eigenlijk te
boek als de meest Duits-
geörienteerde dirigent van het
land. Dat vinden ze bijzonder.
Moderne muziek? Ja natuurlijk,
maar ik ben daar voorzichtig
mee. Ik zie me zelf niet als een
missionaris die het volk rijp
moet maken voor moderne mu
ziek. Moderne muziek herbergt
hele mooie elementen, maar je
moet die niet geforceerd opleg
gen".
Zijn grote liefde is de opera. In
Frankrijk heeft Soustrot vele
opera's gedirigeerd. „Ik hoop
daar met Het Brabants Orkest
ook het nodige aan te doen. Het
doet me goed dat er in de toe
komst ook opera-begeleidingen
op het programma staan. Varia
tie houdt een orkest soepel, zeg
ik altijd. Ik ben verzot op opera.
Het theater, het spektakel, die
kostuums, daar smul ik van. Ik
zie minder brood in concertante
uitvoeringen. Die zijn me vaak
te kaal. De' grote werken con
certante uitvoeren, dat kan nog
wel. Don Giovanni bijvoor
beeld, of werken van Wagner.
Maar Verdi en Puccini? Ik zie
daar niet veel heil in."
Arnhem (anp) - Kostbare juwelen, bezaaid met edelste,
nen, krissen, gouden en zilveren voorwerpen. De schatter,
van Lombok, een honderdjarige legendarische oorlogs-
buit, zijn in 1995 te zien in het Rijksmuseum te Amster
dam.
Honderd jaar geleden maakte het Koninklijk Nederlandsch-In.
disch Leger (KNIL) zich meester van de schatten op het eiland
Lombok: 230 kilo-goudgeld, 7199 kilo zilveren munten en meer
dan duizend kostbare ringen, krissen, juwelen en andere sier
voorwerpen. Het KNIL smolt het muntgeld om, dat leverde
indertijd anderhalf miljoen gulden op. In 1977 nam Nederland
243 stuks siervoorwerpen in ontvangst. Ze lagen sindsdien
opgeslagen in de kelders van het Rijksmuseum voor Volkenkun-
de in Leiden.
Ewald Vanvugt heeft een boek geschreven over de oorlogsbuit,
De schatten van Lombok. Hij vindt het 'hoog tijd, nu we hel
koloniale verleden bijna een halve eeuw achter ons hebben
liggen, dat de schatten worden tentoongesteld. „Zoals de
koloniale oorlogen uit de geschiedenis verdwenen, zo verdween
ook de koloniale buit uit de musea."
Den Haag (anp) - De positie van de bibliotheken word
uitgehold als er een totaal verbod komt om cd's vooi
interactieve media als CD-ROM en CD-i uit te lenen en eer
uitleenverbod van een half jaar voor nieuwe muziek-cd's. Ook
zal de jeugd in grote getale afhaken, als er voor jeugdboeken
een leenvergoeding moet worden betaald.
Dat zegt R. van der Velde, direc
teur van het NBLC, de vereni
ging van openbare bibliotheken.
De voorstellen staan in het
wetsonwerp dat het verhuur- en
leenrecht regelt en dat vandaag
in de Tweede Kamer aan de orde
komt. Het NBLC heeft grote be
zwaren tegen het wetsvoorstel,
dat van het vorige kabinet
stamt.
De angst van de multinationale
elektronicaconcerns dat zij min
der zullen verkopen als biblio
theken zich op het pad van CD-
ROM en CD-i begeven is volgens
Van der Velde volstrekt onge
grond. Het tegendeel zal eerder
het geval zijn.
Hij wijst op de situatie in Oss,
waar is gebleken dat de plaatse
lijke Dixon-winkel veel meer in
de multimedia-sfeer verkoopt
dan vestigingen elders. Volgens
Van der Velde is dat te danken
aan de bibliotheek in Oss, waar
interactief materiaal kan worden
geleend. Als een klant moeilijk
een keuze kan maken uit het
aanbod verwijst de winkel hem
eerst naar de bibliotheek, waar
hij kan uitzoeken wat voor hem
het meest geschikt is, aldus Van
der Velde.
In de boekenwereld is volgens
hem algemeen bekend dat bibli
otheken eerder tot een grotere
dan tot een kleinere verkoop van
boeken via de winkels leiden. Zo
worden in Frankrijk, waar het
bibliotheekwezen slecht ontwik
keld is, naar verhouding wei
boeken gekocht, terwijl in
Angelsaksische landen preou
het omgekeerde het geval is.
Het NBLC is wel bereid te pre
ten over een termijn waarbiraia
nieuwe muziek-cd's niet in 4
muziekafdeling van de biblio
theek verkrijgbaar zijn, maar ze
maanden vindt de organisatie If
lang. Bij een termijn van
half jaar zullen verschillend!
van deze fonotheken moetet
sluiten, aldus het NBLC.
Van der Velde verwacht dat ii
voering van het leenrecht opm'
de gemeentelijke bibliotheken
uitlenen op korte termijn
aantal uitleningen zal verminde
ren, maar dat die daling op lan
gere termijn weer ongedaan
worden gemaakt. De gemeente:
hebben al laten weten, dat dil
leenrecht zal worden doorbere
kend aan de degene die iets
leent. Over de hoogte van
bedrag moet nog worden
handeld.
Grote bezwaren heeft het
tegen een leenrecht op
ken. Vijftig procent van
derlandse bevolking bezoekt
regeld een bibliotheek, maar
de jongeren is dat volgens Van
Der Velde bijna honderd pro
cent. Het jeugdlezen moet i
blijven, zegt hij de vorige minis
ter van cultuur, D'Ancona, na
Zij heeft haar handtekening ove
rigens ook onder het wetsont
werp gezet.
07 00 Tekst tv
09 00 De verhalenverteller
09.20)
09 30 Nijntje en haar vriendje
kenfilmserie (tot 09.45)
1000 Huisje boomp|e beestjë
jo.30 De verhalenverteller
'S (TT) Elektrische strooml
Jl 30 De verhalenverteller
1150 Tekst tv
16.25 Nieuws voor doven
slechthorenden
,6 32 Via Ria, discussie
,7.27 Extra Large (slot)
17 58 Roseanne, comedy
18 28 Topscore, spelletje
,8.58 Millennium, magazine ovt
toekomst
19.28 (TT) Ha die Pa!, comedy
20 00 (TT) Journaal
2024 (TT) Weeroverzicht
2o'30 De sterkste man van de
reld
21.26 Hier en Nu, actualiteit©
bliek
22.02 (TT) Pleidooi, drama-serie
22.53 Dokument: Domweg geluk
23.43 Miniatuur
23.50 Journaal
i Scene uit 'Pleidooi'
FOTO DIJKSTRA
Van onze rtv-redactie
De derde en definitief laatste serie 'Pleidooi' is vanaf vandaag
te volgen op Nederland. Nu al laat de Avro weten in i>e'
seizoen 1995/1996 alle dertig afleveringen te herhalen.
De vaste acteurs-kern van 'Plei
dooi' was niet meer bij elkaar te
krijgen voor een vierde reeks.
Dus moesten de schrijvers, Hugo
Heinen, Maria Goos en Pieter
van de Waterbeemd, er een punt
achter zetten. Zo konden ze met
een eventuele metaalmoeheid
voor zijn. De schrijvers storten
zich nu op een nieuwe dramase
rie.
De hoofdrollen worden de ko
mende negen afleveringen weer
vertolkt door de advocaten van
hetkantoor Van Gilze Wesse-
ling, gespeeld door Gijs Scholten
van Aschat, Carine Crutzen,
Yvonne van den Hurk, Sabn
Saad, Peter Blok en René van
Asten.
De eerste nieuwe aflevering van
de met een Nipkowschijf t>e*
kroonde dramaserie draait van
avond om deals, die tussen justi
tie en de criminele wereld niet
ongebruikelijk zijn. Cas (PeteI
Blok) kan vanwege zijn beroeps-
geheim de officier van justitie
Carvalho niet vertellen dat dien5
leven gevaar loopt. Deze zou een
afspraak met een inmiddels in
gerekende crimineel (Hugo Met
sers) niet zijn nagekomen.
'Pleidooi', Nederland 1, 22-0
NEDERLAND 2
07.00 Journaal
07.06 Lingo, spelletje
07.30 Journaal
07.33 Ontbijt TV (met om 08.00 Jij
naai)
j.28 Journaal
08.33 Arena, discussie
09.00 Journaal
09.05 PP: Uitzending D66
09.08 Kook tv
09.29 Magnum P.I., misdaadserie
10.15 Topscore, spelletje
10.40 Karei, talkshow
11.20 Het grote dierenrijk, natcj
serie
11.45 Deadline
12.22 (TT) Postcodejackpot
13.00 Journaal
13.07 (TT) Studio Sport
14.35 (TT) Studio Sport: Spaanse|
Italiaanse voetbalcompetitie
15.21 Natte neuzen
15.51 Rikkie de raaf, tekenfilmseij
16.00 (TT) Journaal
16.07 Music maestro, serie: Vivald
17.00 Wonderland, kindermagazir
17.58 (TT) 2 vandaag, actualiteit
met om 18.00 Journaal; 18.39 Sp|
tjournaal en 18.47 Hoofdpunten uit
nieuws gevolgd door het weer
18.55 (TT) Onderweg naar morgcj
soap
19.27 Dierenmanieren
19.57 To My Daughter, tv-film
21.34 André Rieu en het JohaiS
Strauss Orkest. Afl. 2
22.08 Stolen Lives, serie
22.59 Het elfde uur, talkshow
SUSKE EN WISKE: DE Ai
HAMBONE
/t> HETPMPL
met De P.c.
ONTDEK DEVERSCHILLEP
