Israël en Jordanië dromen
van Rivièra van het Midden-Oosten
Na vredesakkoord moet toerisme de kip met de gouden eieren worden
is!
JW
DE STEM
SURPLUS
<en
1
ek? Uw hui-
oversluiten?
IET LENING
dietservice
Speerpunt
Profijtelijk
Verbijsterd
Gouden tijden
Hoeren
Combinatiereizen
Busonderneming
t
VRIJDAG 9 DECEMBER 1994
e
o Bij de grensovergang Eilat een bord met 'peace', vrede, in drie talen.
ld: we noemen
Ie 440/460.
lat nü komen
Het op 26 oktober onderte
kende vredesakkoord tussen
Israël en Jordanië heeft bin
nen de toerisme-industrie
van beide landen hoogge
spannen verwachtingen ge
wekt. Er wordt nu al hardop
gedroomd over de 'Rivièra
van het Midden-Oosten' die
moet ontstaan rond de Golf
van Akaba, waar Israël, Jor
danië en Egypte samenko
men.
Door Johan van Grinsven
Amman/Jeruzalem - De formali
teiten aan de Jordaans-Israëli-
sche grens tussen de badplaatsen
Akaba en Eilat kosten zo'n an
derhalf uur en een vuistvol dol
lars. Aan beide kanten is de
grenspost nog provisorisch. Aan
Israëlische zijde zijn al compu
ters geïnstalleerd en is de veilig
heidscontrole veel strenger; aan
Jordaanse kant worden de toe
risten nog met de hand in- en
uitgeschreven in een gastenboek.
Hier was tot voor kort geen
grensovergang, enkele weken ge
leden werd op deze plek de vrede
getekend tussen koning Hoessein
van Jordanië en premier Rabin
van Israël. Prikkeldraad, anti
tankgracht, uitkijkposten en ge
wapende militairen illustreren
dat de vrede tussen de buurlan
den nog jong is. Het eerste (of
laatste) eettentje op Israëlische
grondgebied heeft sinds kort een
'peacebuffet' op het menu.
De vredesopwinding is groot.
Niet alleen bij vertegenwoordi
gers van beide ministeries van
i wij de hypotheek omzei
len veel lagere maandlast
dit voordeel laten lopen-
guldens per maand. Ook
jnnen we meefinancieren.
itedingspatroon drastisch
een goedkope manier zijn
3 realiseren.
an wij nog steeds een zeer
ibieden. Bel vrijblijvend-
eijden, 01693-1551.
150,- per maand
er maand
nelle afwikkeling.
13906
toerisme, ook bij reisorganisaties
in de buurlanden èn in Neder
land. Autoriteiten aan beide
kanten van de grens voorspellen
dat over enkele jaren rond de
Golf van Akaba de 'Rivièra van
het Midden-Oosten' is gecreëerd.
Optimisten zeggen zelfs dat die
Rivièra tot diep in het zuiden
van de Sinaï zal lopen. Directeur
F. van Steenis van Holland In
ternational, de grootste reisorga
nisatie van Nederland, deelt het
optimisme. „Deze regio wordt in
de winter absoluut de grootste
concurrent van de Canarische
Eilanden."
„Het beeld van het Midden-Oos
ten verandert", vertelt M. Bena-
ri, directeur internationale rela
ties van het Israëlische ministe
rie van toerisme. „Het is geen
strijdtoneel meer. Maar de vrede
is nog kwetsbaar, daarom moet
die worden verankerd in econo
mische samenwerking. Toerisme
wordt daarin hèt speerpunt.
Simpelweg omdat daarmee voor
iedereen het meeste te verdienen
Er komt een masterplan - mede-
gefinacieerd door de Wereld
bank - voor het grensgebied van
Israël en Jordanië. Er zijn plan
nen voor (attractie)parken, snel
wegen, spoorlijnen en een geza
menlijk regionaal vliegveld bij
de zuidelijke badplaatsen Eilat
en Akaba.
Benari realiseert zich dat het
nog zo'n tien jaar kan duren
voor de plannen ook werkelijk
heid worden. „Om te beginnen
moet er een driepartijen-overleg
komen tussen Israël, Jordanië en
de Palestijnen om het toerisme
in de regio gezamenlijk te pro
moten." Hij overlegt nu al fre
quent met zijn Jordaanse ambt
genoot. „We hebben grote parti
culiere investeringen nodig,
want als overheid zijn onze mo
gelijkheden beperkt."
Als gevolg van de nieuwe poli
tieke situatie in de regio kan
Israël diplomatieke betrekkin
gen aangaan èn nieuwe markten
aanboren, aldus Benari. Marok
ko, Tunesië, Maleisië en Indone
sië bijvoorbeeld. „Jeruzalem is
na Mekka en Medina de derde
heilige stad voor moslims. Daar
om verwachten wij zeker uit die
landen de komende jaren veel
gasten. Dus de vrede brengt ons
veel goeds."
Binnen vier jaar moet het aantal
beschikbare toeristenbedden in
Israël dan ook worden verhoogd
van 35.000 nu tot 50.000. In 1993
trok het land 2 miljoen toeristen
(waaronder 56.446 Nederlan
ders); het jaar daarvoor 1,8 mil
joen. Benari: „Toerisme is de
meest profijtelijke industrie,
want netto blijft er nergens zo
veel over van elke binnenkomen
de dollar".
Is het gemakkelijk om samen te
werken met mensen die 46 jaar
lang 'de vijand' waren?
„Sinds de zesdaagse oorlog in
1967 was het weliswaar geen
vrede, maar ook geen echte oor
log met Jordanië. Met de Pales
tijnen zal de samenwerking min
der gemakkelijk zijn."
Wat denkt Israël te winnen in de
samenwerking met Jordanië.
Benari: „Geld!".
Zijn tegenvoeter A. Muhtadi
van het ministerie van toerisme
in het Hashemitische koninkrijk
Jordanië, is het daar helemaal
mee eens. Hij voorspelt dat toe
risme binnen afzienbare tijd de
belangrijkste industrie in het
land wordt. Maar men is ook
bang dat het allemaal tè snel
gaat, aldus Muhtadi.
„We kunnen het bijna niet meer
aan. Wij moeten onze infrastruc
tuur verbeteren, zorgen voor
meer hotels, meer en betere
transportfaciliteiten. En dat
moet snel gebeuren, want de
recente toename van het aantal
toeristen heeft ons verbijsterd."
Vorig jaar kwamen 151.475 be
zoekers (toeristisch èn zakelijk)
uit Europa naar Jordanië. Het
aantal Nederlanders dat Jorda
nië bezoekt, stijgt de laatste ja
ren weer: van 1.555 in 1991 naar
4.646 in 1993. Voorspellingen
voor de toekomst durft Muhtadi
niet te geven. „Zo ongewis. Maar
het zullen er veel meer dan nu
zijn."
Zeker in het zuiden van beide
landen, bij de zonovergoten bad
plaatsen Akaba en Eilat, worden
gouden tijden verwacht. Eilat is
al veranderd in een bouwput;
allemaal hotels in aanbouw.
Twee jaar geleden telde Eilat
- dat in 1948 door uit Nederland
afkomstige kolonisten werd ge
sticht- nog maar 3.500 hotelka
mers. Nu 5.500 en binnen enkele
jaren moet dat aantal groeien tot
8.000 9.000 kamers. Ook de
Jordaanse badplaats Akaba
moet de komende jaren fors uit
dijen. Nu zijn er 900 hotelka
mers, dat moeten er binnen een
paar jaar 7.000 worden.
Naast de voorbeeldige samen
werking die iedereen probeert
uit te stralen in de buurlanden,
is ook het onderlinge vliegen-af-
vangen al begonnen. Jordaniër
Muhtadi: „Mensen zullen in
Akaba verblijven, want aan onze
kant van de grens is het goedko
per, we hebben betere zand
stranden en mooiere koraalrif
fen. Natuurlijk zullen onze gas
ten naar Eilat gaan voor him
vertier, dat is daar inderdaad
nog beter. Wij hebben al honder
den aanvragen voor de bouw van
hotels en horecagelegenheden in
Akaba. Die moeten we rustig
bekijken, niet dat we van alles
toestaan waar we later spijt van
krijgen."
Aan de jonge vrede zitten ook
nadelen. De ontwikkelingen
gaan eigenlijk te snel om na te
denken, wordt in beide landen
gezegd. Maar er zijn ook prakti
sche problemen. In de haven van
Akaba werken zo'n 15.000 tot
18.000 arbeiders, mannen uit di
verse landen. Die zijn er alleen,
de hele week. Nu de passage
tussen Jordanië en Israël steeds
vrijer wordt, trekken alle hoeren
uit Israël naar Eilat. Benari: „En
helaas vallen ze daar ook toeris
ten lastig".
Directeur W. Heere van de Ne
derlandse reisorganisatie Isropa
Reizen, marktleider voor reizen
naar het Heilige Land, verwacht
veel profijt van de nieuwe vrede.
Vooral voor Jordanië, omdat dat
land het onbekendst is. Voor zijn
bedrijf verwacht Heere volgend
jaar een verdubbeling van het
aantal boekingen voor Jordanië
(dit jaar zo'n duizend) en een
groei van 10 tot 15% voor Israël
(nu jaarlijks zo'n 15.000 boekin
gen). „Maar de grote groei zit 'm
in combinatiereizen, Israël èn
Jordanië", aldus Heere. „Het
toerisme heeft hier - door zon en
bezienswaardigheden - nooit be
tere kansen gehad. Als ér niets
geks gebeurt tenminste."
Maar Heere tempert ook de Jor
daanse euforie. „Ik heb het ge
voel dat ze hier denken: 'Er is
vrede, dus de buit is binnen'.
Maar nu begint het werk pas.
Jordanië is eerlijk gezegd nog
niet klaar voor de grote stap
voorwaarts; er zijn nog te weinig
hotels en het vervoer is onvol
doende".
Z. Dakkak, president-directeur
van Dakkak Tours Travel,
een van de leidende toeristische
bedrijven in Jordanië, is het daar
mee eens. Daarom start zijn be
drijf met een eigen busonderne
ming op het moment dat de
overheid het staatsmonopolie op
transport loslaat. „Wij kunnen
het duidelijk beter dan het enige
staatsbedrijf. Wij kennen de
wensen van toeristen beter dan
mensen die de hele dag achter
een bureau zitten." Als de parti
culiere sector de vrije hand
krijgt om te investeren, is de
Jordaanse toerisme-industrie
binnen vijf tot tien jaar op wes
terse standaard gebracht, aldus
Dakkak.
Hij illustreert de toeristische
verwachtingen voor zijn land
aan de hand van zijn eigen be
drijf. Dat had in 1993 8.000
buitenlandse klanten. Dit jaar
denkt hij op 12.000 uit te komen
en volgend jaar verwacht hij
24.000 gasten. „Het vredesak
koord heeft Jordanië weer op de
toeristische kaart gezet".
In Jordanië zijn ze dan ook blij
met het staatsbezoek van konin
gin Beatrix, dat van 6 tot en met
8 december plaats vond. „Toen
kwamen we flink in de belang
stelling te staan in Nederland,
een belangrijke markt voor ons",
is overal te horen.
Ëtoverzekering Amazon.
RGSEDIJK 2, TEL.: 01621-T3650 I
0 De Jordaanse kant van de grensovergang tussen Akaba en Eilat.
Kijkje in de Israëlische grensterminal bij Allenbybridge, de brug over de Jordaan ten oosten van Jericho. foto s johan van grinsven
