Weekend
larlijks worden
er in ons land
zo'n 25
neisjes met de
Turner-ziekte
geboren
Elke nieuwe
techniek lijkt
nieuwe vragen met
zich mee te
brengen
'Ik hoef nergens
te vertellen wat
voor werk ik
doe. Tilburg staat
goed op
de kaart'
dat
is
'In mijn tijd werd
de provincie niet
slechter bestuurd
dan nu. En
een
ment'
DE STEM
E3
feeds ouders die niet wille
foto de stem/ben steffe
dat het syndroom eerder zal
herkend, zodat op tijd hor-
kunnen worden toegediend,
dien vindt ze het de hoogst*
at Turnervrouwen iets van
iten horen. Heftig: „De maat-
)ij is hard voor mensen met
wijking. Maar wij zijn net zo
aard als andere vrouwen. We
oneren net zo goed als ieder
We zijn goed bij ons hoofd.
Elke morgen denkt hij: het zou toch
fijner zijn om nog lekker in bed te
blijven. Desondanks is Gerrit Brokx
(61) altijd vroeg uit de veren.
Werkweken van 90 uur zijn voor hem
normaal. Hij heeft het druk als een
klein baasje. Brokx roert zich als
kritisch lid van het zwalkende CDA,
vecht tegen het onwillige
provinciebestuur, maar is bovenal
burgemeester van Tilburg.
Oosterhoutse Gerrit maakt zijn
carrière af in de 'schoonste stad van
kt land'. Hier blijft hij tot zijn 65e.
„Ja, dat kunt u gerust opschrijven."
Door Carl Mureau
Rond het Tilburgse stad
huis verdient de aanne-
merij een aardige bo
terham. Het grote voor
plein gaat voor enkele
miljoenen op de schop.
De stad leeft, werkt aan zijn toe
komst. Burgemeester Brokx blikt
van twee-hoog trots naar buiten.
Zes jaar zwaait hij nu de scepter in
Tilburg, dat hij lanceerde als mo
derne industriestad. Niet zonder
succes. „Ik hoef nergens te vertel
len wat voor werk ik doe. Dat
weten ze overal. Tilburg staat goed
op de kaart."
Voor wie het nog niet weten mocht:
Gerrit Brokx is pleitbezorger voor
een groot en sterk Tilburg. Want
gaat het de stad goed, dan gaat het
met de hele regio goed. Grote ste
den zijn de dragers van welvaart en
welzijn. Die boodschap draagt
Brokx uit waar dat maar kan. Met
warme instemming neemt hij deze
(woensdag)ochtend kennis van het
nieuws dat het paarse kabinet kiest
voor grootschalige herindeling
rondom Den Bosch, dat zowel Ros
malen als Heusden mag inlijven.
Hij leest gretig het stuk van staats
secretaris Van de Vondevoort, dat
de verslaggever toevallig in zijn tas
heeft. Vraagt om een kopietje en
stelt dan vast: „Dit is het beste
bewijs dat het beleid gewijzigd is."
Verrast is hij niet. „Ik had het al
zien aankomen via mijn eigen BVD
in Den Haag." Bovendien had de
staatssecretaris onlangs op een bij
eenkomst van het IPO (Interpro
vinciaal Overleg) in Groningen al
duidelijk haar voorkeur voor
grootschaliger herindeling aange
geven. „Dat blijken geen loze
woorden te zijn."
De burgemeester is tevreden. Het
belang van de stad wordt erkend
ea dat moet consequenties hebben
voor de herindeling rond die ande
re grote steden van Noord-Bra
bant. Breda? Dat zal er in zijn
ogen, naast Bavel en Teteringen,
toch ook wel Ulvenhout en Prin
senbeek bij krijgen. En Tilburg?
Daarvan ronden Provinciale Staten
op 16 december hun werk af, waar
na de plannen naar 'Den Haag'
gaan. Brokx heeft nu alle vertrou
wen dat het voor zijn stad goed-
komt. Dat gebeurt dan op de val
reep.
Zoals de kaarten nu op tafel liggen,
kan Tilburg nog slechts rekenen op
hoewel veel mensen je niet
vol aanzien omdat je klein
Nu nog adviseer ik Turner
wen die gaan solliciteren hui
jking te verzwijgen. He
kt de werkgever af. Ik heb hel
pas kort geleden tegen mijn
verteld. Hij reageerde laeo-
'Je bent gewoon Astrid, en je
je werk goed'. Maar wat zou
ezegd hebben bij mijn sollicl
nut toe ontwikkelt Cécile, de
r van Peter en Esther van
n, zich volgens het verwach-
spatroon. Diepgaande onder
en hebben inmiddels uitgewe-
dat het meisje geen bijkomende
jkingen heeft. Vanaf haar
ede jaar zal ze dagelijks een
;tie met groeihormonen krij-1
De verwachting is dat ze daat'
ergens tussen de drie en acht
imeter zal groeien.
sther: „Het kan het verschil
J zijn tussen wel of niet bij de
bel kunnen. Tussen een kin-
-i dermaat of een damesmaat-
;e kinderarts reageert negatief,
vindt het de moeite niet. Na-
rlijk zetten we vraagtekens bl]
toedienen van hormonen, er
n nog geen meisjes rond die
:i dan tien jaar groeihormonen
ben gehad, dus je weet niet
hes wat de gevolgen zullen zijn-
ir als we het niet doen, zal ze
ons misschien later verwijten,
als we het wel doen, kunnen we
;r zeggen: wij vonden het toen
jou het beste."
er.
lenselijke
Ameri-
zijn suc-
:tober '93
;hur Ca-
Centrum
iversiteit
fel van
die ma-
'proef-
;etten, om
'alt. Zo ja,
een gene-
de diep-
an de slag
eriaal dat
tegemoet
zelfs de
'xtra kind
orgaan
Ethici
i Groot
als over
te eicel-
Als ik vrienden zou maken dan zou mi] dat welkom zijn. Ma({waarc)i_
hier om mijn werk te doen. Het gaat mij altijd om de zaak, nooi^^y
persoon." overle-
uitbreiding met de kern Berkel-En-
schot plus enkele grenscorrecties
(onder meer met Gilze en Rijen).
Twee weken geleden zette 'Gerrit
de Landveroveraar' een slotoffen-
sief in. Met steun van zijn gemeen
teraad pleitte Brokx voor annexa
tie van Berkel-Enschot, Udenhout,
Goirle en eventueel ook Riel
(„maar als ze de kern Riel naar de
grote groene gemeente doen, dan
mag dat van ons best").
De regio stond op zijn achterste
poten. „Brokx is een ordinaire
straatvechter," klonk het in buur
gemeente Goirle. „We moeten maar
eens geurvlaggen gaan uitzetten,"
riep men in het nog niet bedreigde
Loon op Zand.
Zulke verwijten deren Brokx niet.
„Ik zit hier niet om vrienden te
maken." Het gaat hem om de zaak:
de toekomst van Tilburg. En die is
bij paars waarschijnlijk in goede
handen. GS en Provinciale Staten
kunnen nu niets anders doen dan
hun voorstellen aanpassen, vindt
Brokx, maar vooralsnog lijken GS
daartoe niet bereid. Brokx begrijpt
dit niet. „Ze sluiten zich af op een
onbewoond eiland. Ze staan los
van de realiteit en blijven in de
lucht zweven. Als ik gewoon Sta
tenlid was, dan zou ik toch tegen
GS zeggen: wijzig uw standpunt."
Veel vertrouwen heeft hij daarin
niet. Het CDA, Brokx' bloedeigen
CDA, heeft in Provinciale Staten
bijna een absolute meerderheid (37
van de 79 zetels). Maar de steun die
hij als grote stad (met 164.000
inwoners nummer zeven van Ne
derland) nodig heeft, krijgt hij niet
van zijn eigen partij, daarvoor
moet Gerrit dus aankloppen in Den
Haag, bij de paarse CD A-loze coa
litie. Is dat niet wat wrang?
„Waar het om gaat, is dat de bal
onder de lat en tussen de palen
gaat, dan heb je een doelpunt,"
zegt de oud-speler van het Ooster
houtse TSC. Het is een van zijn
vaak geciteerde levenswijsheden.
„Wie hem erin schopt, dat doet mij
niets. Als paars de goal maakt, dan
zal ik daarvoor applaudisseren. Op
dit punt prijs ik het paarse kabinet
ook."
Het kabinet van premier Wim Kok
is nu ruim honderd dagen aan de
slag. Voordat 'paars' een feit was,
sloeg Brokx nog luidkeels alarm.
Hij verwachtte weinig goeds van
een kabinet met een hoog Rand
stad-gehalte. Nu is hij opvallend
mild. „Ja, ho even. We moeten wel
oppassen. Als Melkert geld verdeelt
voor extra banen, dan gaat wel 70
procent naar de Randstad. Datzelf
de gebeurt met de 100 miljoen voor
extra veiligheid." Om maar aan te
geven dat waakzaamheid geboden
is.
Maar verder laat de oud-staatsse
cretaris zich lovend uit over deze
club van 'frisse' bewindslieden. Hij
rekent erop dat het kabinet-Kok
niet snel zal sneuvelen. „Van bin
nenuit zal dat niet gebeuren. Daar
is geen van de partijen bij gebaat.
En van buiten het kabinet is er
niemand die het kan laten vallen,
ook het CDA met."
Het Christen Democratisch Appel.
Jarenlang de machtigste partij van
het land. Met Ruud Lubbers aan
het roer kon niemand om het CDA
heen. Sinds een jaar zit de partij
echter goed in de versukkeling. Het
verhaal van de keiharde verkie
zingsnederlagen is bekend. Op zoek
naar vernieuwing moest Lubbers'
kra>-velrisrbS,lco Brinkman het veld
de toegang tot verisikéiingen voor
al vragen rond rechtvaardigheid
oproept, omdat deze kan leiden tot
een duurzame (definitieve) tweede
ling in de samenleving tussen men
sen bij wie een ernstig genetisch
risico is aangetoond en mensen die
ofwel minder ernstige ofwel onbe
kende genetische risico's met zich
meedragen.'
Een ander aspect dat direct met de
genetische 'screening' samenhangt,
„Ik heb het jaren terug al geschreven en gezegd: de grote steden zijn de dragers van welvaart en welzijn. Gaat het met Tilburg of Breda slecht
dan gaat het met Prinsenbeek, Teteringen en Nieuw-Ginneken ook slecht.foto's de stem johan van gufd
posten. Of het nu nog wel goed
komt met het CDA?
„Ongetwijfeld. Vergeet niet dat we
nog steeds de tweede partij van het
land zijn. Maar je moet er wel rap
bij zijn. Je mag geen kansen en tijd
laten liggen. Dat gebeurt nu wel."
En zo voorspelt Brokx ook bij de
Statenverkiezingen in maart 1995
opnieuw een fikse nederlaag voor
het CDA, zeker in Brabant, waar
hij zijn eigen partij veel verwijten
maakt, omdat ze zich niet sterk
genoeg maakt voor die grote stad.
„Ik heb het jaren terug al geschre
ven en gezegd: de grote steden zijn
de dragers van welvaart en welzijn.
Gaat het met Breda slecht, dan
gaat het met Prinsenbeek, Teterin
gen en Nieuw-Ginneken ook slecht.
Toen heb ik al gezegd dat het CDA
ook grote-stadspartij zou moeten
worden. Er is niet naar me geluis-
politieregio) en zelfs met de bemin
nelijke commissaris der koningin
Frank Houben vocht hij publieke
lijk een vete uit.
„Ik zit hier ook niet om vrienden te
maken," zo meldt hij steeds maar
weer. Het lijkt soms wel of Brokx
juist van conflicten geniet. „Als ik
vrienden zou maken dan zou mij
dat welkom zijn. Maar ik zit hier
om mijn werk te doen. Het gaat mij
altijd om de zaak, nooit om de
persoon."
Wat drijft hem om zich zo druk te
maken over van alles en nog wat?
„Die drijfveer komt voort uit mijn
functie en mijn aard. In die volgor
de. Als ik mij niet meer kwaad
maak om 'futiliteiten', dan moeten
ze mij een waarschuwing geven,
want dan houd ik ermee op, dezelf
de dag nog. Ik ben een perfectio
nist, alles moet honderd procent.
Dat is mijn verantwoordelijkheid.
Daarmee is niet alles goed wat ik
doe, ik ben ook maar een mens van
vlees en bloed. Maar dat is in elk
geval mijn instelling, mijn mentali
teit. Ik lijd er nog niet onder. Ik ga
ermee door tot mijn 65e, want
daarna mag het niet meer."
Blijft Brokx dus tot zijn pensione
ring - op 22 juni 1998 wordt hij
65 - burgemeester van Tilburg? In
het
individuele vrije k
gemakkelijk tot een sociai.
ke of financiële regel uitgroëTTK.
Veel van de ethische dilemma's die
voortkomen uit de nieuwe geneti
sche mogelijkheden zijn preventief:
niet voor een kind kiezen of het
aborteren als het genetische 'man
kementen' vertoont. Nu het mense
lijke genoom in kaart is gebracht
zal er steeds vaker actief worden
ingegrepen. Gentherapie staat op
het punt om door te breken. Daar
mee kunnen niet alleen genetische
defecten worden hersteld, maar het
wordt ook steeds meer mogelijk om
nuttige genen in te bouwen die een
mens of dier van huis uit niet heeft.
Genen van een krop sla, een mus
kiet, een denneboom of een mens
gehoorzamen allemaal aan dezelfde
DNA-code. Wanneer de mens voor
deel zou kunnen hebben van een
bepaald gen van een krop sla, dan
kan dat gen in principe bij de mens
worden ingebouwd. Nu al lopen
dieren met menselijke en plantaar
dige genen rond. Mensen met dier
lijke en plantaardige genen zijn
Er ligt een enorme toekomst in de
uitzien.
ook mogelijk. Maar durven we daar
wel aan? Botsen we daar niet op
sterke ethische grenzen?
Als het gaat om het manipuleren
van dieren zijn we in elk geval
minder terughoudend. Stier Her
man is misschien wel het bekendste
voorbeeld van een transgeen dier,
een dier met genen van een ander
organisme. Een van de meest re
cente voorbeelden is het varken,
dat menselijke genen kreeg inge-
zwembaden, de wijk Reeshof komt
tot volle wasdom. Enzovoort en
meer, zegt de burgemeester. „Wij
werken aan de toekomst van de
stad."
De Tilburger moet weer met zijn
kop omhoog kunnen lopen, zo zei
Brokx eens. Is dat gelukt? Zijn de
Tilburgers (weer) trots op hun
stad? „Toen ik hier kwam, was er
misschien wel zelfrespect, maar
men droeg dat onvoldoende uit.
Daar is enige wijziging in geko
men. Of de Tilburger trots is op
zijn stad? Dat zullen ze nooit zo
gauw zeggen, maar ik weet zeker
dat ze het vinden."
Trotse Tilburgers dus. Dat is nog
eens wat anders dan brommende
Bredanaars De Baroniestad stoeit
met zijn schouwburg en het stads
bestuur, of wat daarvan nog over
is, oogst veel hoon. Brokx sprak
laatst met
lie een maatje
belangenstrijd
van Brabant,
d: Ed. als je
it, dan hoor ik
was meer een
ook in Tilburg
n moet je het
II vernieuwen,
genen verborgen. F. >eter naar de
n? Dat kan je
Vaarom is er
bracht om zijn afw* aal ,n° P®
'menselijk' te makei vin(p dat c'a'
Doel van dit alles is a n
van donorharten en nai{en-
organen die niet met dt Brokx, dat
worden afgestoten. I een gunstig
cesje is al geboekt. Tt. Voldoende
jaar geleden werd b ïfrastructuur
menselijke genen g'ingen op het
varkenshart in een,port, natuur,
plaatst. In vergelijkinen meer. „Je
varkensharttransplan
moet zorgen dat je bij de tijd bent.
want dan houd je draagvlak." Dan
komen (en blijven) de mensen er
met plezier wonen en willen bedrij
ven zich graag vestigen. „Dat is
belangrijk. Dan kan de universiteit
hoogleraren benoemen die hier ook
willen blijven en medisch specialis
ten zeggen: nou, in dat ziekenhuis
wil ik wel carrière maken. Dat is
van belang. Daarmee houd je de
stad overeind. En dat heeft Breda
ook heel goed in de gaten."
Gerrit Brokx. Zijn wieg stond in
Oosterhout, waar hij in 1962 na
mens de KVP in de gemeenteraad
belandde. Vier jaar later was hij
wethouder en werd hij lid van
Provinciale Staten. Van 1970 tot
'78 bestuurde hij Brabant als een
van de gedeputeerden, waarna hij
naar Den Haag vertrok. Opvallend
is het dat juist hij, als oud-gedepu
teerde, zo hard tegen dat huidige
provinciebestuur aanschopt. „In
mijn tijd werd de provincie niet
slechter bestuurd dan nu. En dat is
een understatement." De oorzaak?
„De positie van de grote stad was
toen gewaarborgd. Nu niet."
Na zoveel jaren is Gerrit Brokx,
bestuurder pur sang, nog altijd
bijzonder gedreven. Alsof hij de
hele wereld wil laten zien dat ze
niet om hem heen kunnen. Zo stort
hij zich met evenveel energie op
een zakenreis naar Japan als op
een gevecht om de Floriade naar
Tilburg te halen. Oprecht is dan
ook zijn woede en teleurstelling als
dat niet lukt. Gerrit de Regelaar,
Maestro van de Wandelgangen. Dat
zijn zo van die bijnamen die hij in
de loop der jaren opgeplakt kreeg.
Gerrit de vechtersbaas, die kan
tegen een stootje.
Van vermoeidheid is bij Brokx
op zijn 61e ('normaal ben je
op die leeftijd al afgeboekt')
niets te merken. Hij werkt
negentig uur in de week. De burge
meester is dol op nevenfuncties
Zijn laatste bijbaan: het voorzitter
schap van de Vereniging van Af
valverwerkers. „Ik probeer zo effi
ciënt mogelijk te werken, da's een
En twee: ik werk hard." Het druk
ke bestaan is voor hem volslagen
vanzelfsprekend. „Ik werk elke dag
alles af." Natuurlijk heeft hij wel
eens een dagje dat hij eigenlijk
liever op bed zou blijven liggen
„Dat denk ik bijna elke morgen
Maar ik sta toch weer op en ga aan
de slag." Onverdroten.
ZATERDAG 3 DECEMBER 1994
Gerrit Brokx,
stadsbestuurder
