'De hele wereld ziet
mijn bom inslaan'
Pvd
Spelletjes overheersen het spel
Rechter
A
Nederlandse vliegers zijn onverstoorbaar na eerste gevechtsactie in 50 jaar
Loketten
-DE STEM-
'Kijken naa
Omroep Mc
DESTEM
Leugen ol
DE STEM
BINNENLAND BUITENLAND
pE STEM
Kwestie Borss
is 4hersenbrek
ZATERDAG 26 NOVEMBER 1994
In de lange periode van
de geschiedenis die wij
gewoonlijk de donkere
middeleeuwen noemen, moe
ten de bewoners van onze
lage landen aan heel wat ont
beringen hebben blootge
staan. De bouwvallige krotten
waarin zij beschutting zochten
tegen de weersomstandighe
den, de natuurkrachten waar
tegen zij nog minder dan wij
waren opgewassen, rechtvaar
digen de veronderstelling dat
hun bestaan voornamelijk ge
richt was op lijfsbehoud.
Het is daarom des te merk
waardiger dat blijkens de
schilderkunst en de literatuur
uit die jaren, de mens met zijn
rug naar de natuur schijnt te
hebben gezeten. Afgezien van
de lentelijke tafereeltjes waar
mee, overeenkomstig dan gel
dende gebruiken Hendrik van
Veldeke en Hadewijch hun
lyrische gedichten plachten te
beginnen, zijn het landschap
en de wisseling van de seizoe
nen alleen te vinden als decor
bij de verbeelding van reli
gieuze onderwerpen, zoals de
vlucht naar Egypte of de
moord op de onnozele kinde
ren in Bethlehem.
In de zestiende eeuw is er bij
Jonker Jan van der Noot al
wel een zweem van voorjaar
te bespeuren en tegen het
einde van de zeventiende
eeuw roept H.K. Poot uiterst
suggestief een maannacht bo
ven Delft op, maar het duurt
tot het einde van de vorige
eeuw voor de jaargetijden
omwille van zichzelf in onze
literatuur verschijnen, nadat
De Genestet enkele decennia
daarvoor in een boutade Hol
land had gekarakteriseerd als
een land van mest en mist,
van koude, vuile regen. Maar
bij de Tachtigers wordt, zoals
bij de impressionistische schil
ders rond Barbizon en Den
Haag, het landschap een zelf
standig onderwerp waarop
men nauwelijks raakt uitgeke
ken en waarvoor onze dich
ters woorden te kort kwamen
om het afdoende weer te ge
ven.
Vanaf die tijd overheerst het
najaar in onze literatuur. Het
is Kloos die in een befaamd
sonnet de bomen laat dorren
in het laatseizoen. Gezelle die
in Vlaanderen de zieke zo-
merbladen te grondewaart
doet zinken, en wie een
bloemlezing uit de poëzie van
de bijna voorbije eeuw door
bladert, ziet dat er sindsdien
geen jaargetijde zo veelvuldig
bezongen, berijmd, betreurd
en verkleurd is, als de herfst.
Met de. onvermijdelijke cli
chés.
Van verwelkende blaren die
in de grachten vallen, kerk
hofzerken die begroeid zijn
met steenpest, mist die boven
de akkers hangt, het gedemp
te geluid van geweerschoten
en jachthonden, eenden die
naar het zuiden trekken en al
die motieven meer die herfst
na herfst de laatste kalender
bladen vullen. In de toepasse
lijke kleuren van gember en
oude, rode wijn. Maar de
herfst is dat vertrouwde ge
zicht aan het verliezen. Het
najaar is van het boerse plat
teland en uit de dorpen naar
de stad gehaald om daar in de
verlichte uitstalkasten het
sfeervolle decor te worden
Het laat seizoen
voor de etalagepoppen die
ons de juiste kleren met de
juiste kleuren voordragen.
Het eeuwenoude, troostende
Rorate caeli is verklonken en
overstemd door de bonkende
dreun van de housemuziek,
de mechanische hartslag van
de jongere generatie. Wij ver
dragen de waakzame stilte en
het zachtmoedige duister van
de herfst niet meer. Op het
vochtige plaveisel glanst niet
langer zacht lantaarnlicht. We
hebben het donker uit onze
straten gejaagd en lopen tus
sen de draaikolken van oor
verdovend geluid onder guir-
landers van lampen, verblind
door opdringerige reclames
van gekleurd neonlicht.
„Zo stil, zo stil, nu kan het
sneeuwen op d'aarde,"
schreef jaren geleden een
dichter over de advent. Zijn
devote sneeuw kunnen we nu
wel vergeten. „Niets dan sei
zoenen die haar overkomen,"
schreef echter nog maar enke
le jaren terug een dichteres.
Blijven wij ondanks alles dan
toch gevoelig voor de altijd
weer terugkerende wisseling
van de jaargetijden en de on
verstoorbare maatgang van de
tijd?
„Men vindt ons zo'n grijs bedrijf," zegt de mevrouw achter het
loket van het postkantoor, „en daar proberen we nou iets tegen te
doen." De klant ontvangt vervolgens niet alleen het blokje postze
gels waar hij om gevraagd en betaald heeft, maar ook een als
reuze-postzegel vermomde waardebon van McDonald's. Daar staat
de aansporing '2 Hamburgers halen, 1 betalenop.
Een promotioneel een-tweetje tussen Koninklijke PTT Nederland
en McDonald's. De eerste denkt dat een hamburger kleur geeft aan
het leven van de gemiddelde postkantoorbezoeker. De tweede
vermoedt een nieuwe doelgroep in de mensen die nu nog in de rij
staan voor postzegels, bankbiljetten en visaktes.
Straks bestelt vader een hamburger met de pincode en zegt de
KPN-lokettiste meneer tegen zijn jongste spruit. (HC)
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem B.V.
Directie: drs. J.H.M. Brader en D. Ahles (adjunct).
Hoofdredactie: H. Coumans - hoofdredacteur.
C. Hamans en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
076-236911/Telefax 076-236405. Telefax redactie 076-236309.
Bezorgklachten en abonnementenadministratie:
Afdeling Lezerscontact 06-0226116 (gratis)
ma. t/m vrij. 8.00-17.00 uur, zat. 8.00-12.00 uur.
Kantoren:
Bergen op Zoom, Postbus 65, 4600 AB;
01640-36850, fax 01640-40731, redactie 01640-37253.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550, fax 01608-17829.
Goes, Klokstraat 1, 01100-28030, fax 01100-21928.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751fax 01140-19698.
Oosterhout, Bredaseweg 108B,® 01620-54957, fax 01620-34782.
Roosendaal, Molenstraat 45,® 01650-37150, fax 01650-44929.
Terneuzen, Zuidlandstraat 32,® 01150-17920, fax 01150-96554.
Vlissingen, Scheldestraat 7-9, 01184-19910, fax 01184-11446.
Openingstijden: van 8.30-17.00 uur.
(Middagpauze van 12.30-13.30 uur m.u.v. Oosterhout)
Abonnementsprijzen (bij vooruitbetaling te voldoen):
per kwartaal 87.20, per half jaar 173.45 óf per jaar 337.30.
Voor abonnees die automatisch betalen: per maand 29.05,
per kwartaal 84.70, per half jaar 168.45 óf per jaar 327.30.
Voor posttoezending geldt een toeslag.
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882 en bij Teuben,
Ginnekenweg 7, Breda.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881Fax 076-236405.
Geboorte- en overlijdensadvertenties
maandag t/m vrijdag tot 16.00 uur 076-236881fax 076-236405
zondag van 18.30 tot 20.30 uur 076-236242/236911
Alle advertentie-opdrachten worden uitgevoerd onder toepassing van de
Algemene Voorwaarden van Uitgeversmaatschappij De Stem B.V. als
mede de Regelen voor het Advertentiewezen.
Bankrelaties: Postgiro 1114111 - ABN/AMRO rek. 520538447.
De Stem op band: Centrum voor gesproken lektuur S 08860-82345.
Door Max Steenberghe
„Gevaarlijk? Gevaarlijk?"
Zijn legergroene jack
schokschoudert. „Wat heet
gevaarlijk? Het verkeer is
gevaarlijk." Met een brede
lach: „Weet je welk deel
van onze missies het ge
vaarlijkste is? Niet de
start, niet de landing, niet
de supersone vlucht boven
zee of het in de lucht bij
tanken. Zelfs de actie bo
ven Bosnië niet. Nee, het
gevaarlijkst is het aller
eerste halfuur: de autorit
van het hotel naar de ba
sis. Die Italianen rijden als
gekken." En als om zijn
woorden te bewijzen
wordt ons volkswagenbus
je bijna van de weg gesne
den door een driftig toete
rend Tipootje.
Het leven op de Italiaanse vlieg
basis Villefranea is er een van
orde en regelmaat, precies zoals
het een krijgsmacht-onderdeel
betaamt. Er wordt gewerkt, ge
rust, getest, gevlogen, gesleuteld,
gegeten, koffie geslobberd en
wat gemopperd op het grauwe
weer. Niets wijst er op dat eer
der deze week twee F-16's terug
keerden zonder hun bommenla-
ding.
Voor het eerst in bijna vijftig
jaar heeft de Koninklijke Lucht
macht actieve oorlogshandelin
gen uitgevoerd, heeft een Neder
landse hand zich om de stuur-
knuppel gevouwen en heeft een
Nederlandse duim op de knop
gedrukt die de twee 2000-ponds
bommen losliet, welke vervol
gens op de kruising van een
Servische start- en taxibaan in
sloegen. Eindelijk werd er actie
ondernomen. En deze keer wa
ren wij er bij. „Nederland heeft
weer echte helden," verzuchtte
een NOS-verslaggever.
Maar de helden zijn niet te vin
den. De detachementscomman
dant, luitenant-kolonel Leo van
den Born, zegt het nog bijna
voor zijn welkomswoord: „U
krijgt de betrokken piloten niet
te spreken." De mannen zijn
bang voor hun vrouwen. Erva
ring leert dat de achtergebleven
echtgenotes achtervolgd worden
door telefoonhijgers, maar ook
terroristische vergeldingsacties
zijn niet ondenkbaar: „En ver
der," zo vult majoor Gerarts
aan, „werken we hier in een
team van 250 man die allen even
belangrijk zijn; van kok tot pi
loot draaien we samen als een
goed-geoliede machine. Het
eindprodukt - de geslaagde mis
sie - is een prestatie van die hele
machine en niet van een enkel
onderdeeltje."
Natuurlijk verlaten we de basis
niet voordat we toch de man
hebben opgespoord die de aller
eerste Nederlandse bommen liet
vallen. Maar voor het zover is,
zijn we vele malen over de basis
gevoerd om alle aspecten van het
vliegen te zien. Dat alles onder
begeleiding van twee lucht-
machtvoorlichters, plus Van den
Born, hoofd vliegoperaties Frank
Gerards en een continu moppe
rende Italiaan die elke opname
probeert tegen te houden en la
ter alle foto's en video-banden
wil zien of per ongeluk een Itali
aanse jet het beeld kruist.
„Stapel kun je van ze worden,"
klagen de Nederlanders.
Villefranea is een bijzonder rom
melige basis onder de rook van
Verona. Kriskras verspreid over
het terrein staan afgedankte
Starfighters en T-33's. Het Ne-
van de F-16, willen ze er j
onderhand echt graag uit
komen supersoon (sneller
het geluid) terug naar huis. L
den gebeurt met de remparacj
te en bij de eerste bocht var,
landingsbaan wachten techiii
die onmiddellijk veiligheidspj
nen in de wapens slaan alvore
de kist terugtaxiet naar de
ge toestellen.
Luitenant-kolonel Leo van den Bom: „We hebben de spullen altijd bij ons."
foto anp
derlandse kampement is een oa
se van orde en ademt de Hol
landse nuchterheid. 'Ralentare,
verdomme', roept een verkeers
bord.
Het kamp wordt dagelijks be
voorraad door een Friendship
van het Eindhovense 334-squad-
ron die post, kost en onderdelen
aanvoert. Want alles wordt zo
Nederlands mogelijk gehouden.
Geen pizza's of pasta's maar
boerenkool, bruine bonen en
krentebollen. De keurig op rij
staande barakken tonen de typi
sche luchtmachthumor van bij
namen. Militaire politie heet
Starsky, Hutch of McCloud en
staat onder leiding van captn.
Furillo. Piloten heten Fatso,
Rooie, Yabyum en ook Gerards
pakt zijn zaktelefoon op met
'Hier Baco', naar de Bacardi-co
la's die hij graag leegt.
De Nederlanders staan, evenals
alle andere aan de Navo uitge
leende eenheden, onder com
mando van het hoofdkwartier in
het nabijgelegen Vicenze. De
vliegers moeten het luchtruim
vrijhouden Deny Flight staat op
alle badges), verkenningen uit
voeren en als de blauwhelmen er
via Vicenze om vragen, hulp bie
den aan grondtroepen.
Waarom ze op dat moment
- donderdag - de vele gegijzelde
VN'ers niet ontzetten? „Omdat
daar nog niet om is gevraagd.
Gijzelen is een groot woord, de
blauwhelmen kunnen even niet
weg. Maar als ze echt naar huis
willen, hoeft Vicenze maar te
kikken en we maken ze vrij. De
spullen hebben we altijd bij
ons," zegt de Roermondse Van
den Born.
'De spullen' hangen inderdaad
klaar onder de acht F-16's die
startklaar langs de baan staan.
Elke straaljager heeft een boord-
kanon, twee hittezoekende Side
winder lucht-luchtraketten te
gen vijandelijke vliegtuigen,
twee reservetanks, een stoorzen
der en twee 500-ponds bommen.
„Kleiner dan die van het bom
bardement, maar de 'boem' is
groot genoeg om duidelijk te
maken dat we ér zijn. Wie zo'n
ding op zijn hoofd krijgt, denkt
even niet aan moslims," grinnikt
bewapeningsofficier Koet.
Aan het eerste toestel van de rij
hangt een bordje ACP. Alert
Cockup Procedure betekent dat
deze kist startklaar is en binnen
een halfuurtje in de lucht kan
zijn.
Een normale missie begint drie
uur voor de vlucht met dat le
vensgevaarlijke halfuurtje over
de Italiaanse wegen. Op de basis
hoort de piloot eerst van Intelli
gence hoe de situatie die dag is,
haalt dan zijn uitrusting op, in
clusief kaarten en pistool, krijgt
tijdens de briefing in de onder
grondse commandobunker zijn
opdrachten en duikt drie kwar
tier voor take-off de cockpit in.
Daar kijkt hij alles na, stelt de
apparatuur in, en vertrekt. Na
een half uur vliegen ontmoet hij
boven de Adriatische Zee (Ame
rikaanse) tankvliegtuigen waar
hij nieuwe brandstof opzuigt.
Dan gaat het naar Bosnië voor
de opdracht. Om het uur wippen
ze even terug naar de tanker.
„Maar soms hangen we vier uur
naast het tanktoestel in afwach
ting van een actie."
In Nederland is een piloot zelden
langer dan een uur in de lucht,
hier duren missies drie tot soms
zes uur. En hoewel elke piloot
roept over prestaties en comfort
Militairen voorzien Nederlandse F-16's van luchtverdedigingsraketten op de Italiaanse lucht
machtbasis Villefranea. Deze foto werd genomen voor de afloop van een Navo-ultimatum in
februari van dit jaar. foto anp
En zo is ook de actie van ma»
dag verlopen. Plus die van dj
dag, waarbij Navo-jets drie
ketbases aanvielen. Eigenli
was er maar een doel, maartu
twee andere stellingen hun
ketten richtten, (elektroi
meldt de piloot wanneer
wordt 'aangestraald' door vijs
delijke radar) kwam het 1
ook die plat te gooien, wat
later werd geregistreerd
twee Volkelse fotoverkenners,
„Zelf besluiten we niet tot
dergelijke aanval. Als we v
den aangestraald, maken wed
we wegkomen. Vijandelijk;
wordt niet beantwoord, te
een ander vliegtuig me aan
vallen. Dan verdedig ik m
zegt de zelf ook vliegende Gf
ards.
En bij een bevel tot bombard
ren? Die vraag gaat naar
- na lang zoeken en zeuren t#
gevonden - betreffende
Deze aarzelt geen moment n
zijn antwoord. „Dat doe je
Daar ben je jaren lang v«
getraind. De vragen over
volgen van zo'n bom heb je jezl
al lang geleden gesteld. Nu ish
een order die je uitvoert."
„De actie van maandag was gee
enkel probleem. Een duideli
order, een duidelijke reden, et
duidelijk doel: puur militair te
rein, geen mensen en zeker
burgers."
„Bevel is bevel, maar ik
mijn eigen verantwoordelijl
heid. Als ik niet zeker ben va
een treffer, het doel niet
zie, er een school naast zie 1
of vermoed dat er onverwacil
burgers bij zijn - een bus
bombardeer ik niet."
„Natuurlijk is het een kick. Dj
vlucht is helemaal routine, mas;
aan de andere kant besef
donders goed wat je aan h
doen bent, en dat je de eerst
Nederlander bent in vijftig jaa
die dit doet. Je overschrijdt ee
grens. Dit is het moment waar;:
al die jaren alleen van hebt dat
ven dromen."
„Je weet precies hoe het era
ziet; je vizier glijdt over het dos;
de druk op de knop, de rul
omhoog als je bommen valk
maar toen was er dat mooi
moment toen ik over m'nnfl
keek en de krater precies zij
waar ik hem wilde hebben. Fat
tastisch, want dat wordt
treerd door camera's en je
dat iedereen straks naar die ffii
gaat kijken. De hele basis, het
Nederland, de hele wereld
even later mijn bom inslaat
Dan is het wel zo prettig dathi;
precies raak is."
En als je kist weer op de groti
staat? „Dan is de hele basis uil
gelopen; iedereen juicht. lede:
een wil weten hoe het was. J)
loezie? Nee, die kennen we niet
Iedereen kan dit, iedereen is
traind, maar ik mocht het doet
De volgende dag kan het iemar.:
anders zijn. Of misschien
weer."
Negatieve ervaringen? Ja, dit
waren er opk. En met een
blik naar dè verderop snorrende
tv-camera: „Toen ik de opdracht
kreeg liep ik toevallig langs 4
mess. Yan binnen brandde
grote geheim. Maar wat hoord
ik? RTL-4 en CNN juichend
roepen dat het Servische vlieg
veld een aanval kon verwachte!
Daar, ehh, was ik niet blij mee'
Is de Reformatorische Politieke
Federatie (RPF) plotseling ver
anderd? Is de getuigenispartij
van Meindert Leerling verwor
den tot een machiavellistische
machtsclub van Leen van Dij-
ke? Is de sfeer van de Haagse
machten het voormalige Zeeuw
se Statenlid in de bol geslagen?
Laat de RPF onder zijn leiding
zich niet meer gezeggen door
het begin van het tweede cou
plet uit het vers 'Een vaste
burcht', waarin Luther waar
schuwt: „Geen aardse macht be
geren wij, die gaat al ras
verloren'"!
Nee, zo'n vaart loopt het niet,
ook al lijkt Van Dijke meer uit
politiek hout gesneden dan zijn
voorganger. Maar hij maakte er
deze week wel een potje van in
het gevecht om Borssele open of
dicht. Zelden mochten we ge
tuige zijn van een zo ten hemel
schreiend jojo-gedrag. Wie bin
nen een kleine vierentwintig
uur driemaal van standpunt
verandert en zich tenslotte uit
spreekt vóór een bepaalde op
vatting hoewel hij daartegen is,
heeft heel wat uit te leggen.
In dit en zijn vorige politieke
leven is en was Van Dijke voor
modernisering en daarmee le
vensduurverlenging van de
kerncentrale Borssele. Dat
standpunt spoort met het ver
kiezingsprogramma van de
RPF. In het debat stelde Van
Dijke zich dan ook op dit stand
punt.
Maar tegelijkertijd bepleitte hij
een fundamentele discussie over
de betekenis van kernenergie in
het totale energiepakket. Tot
zover niets aan de hand. Maar
toen ging Van Dijke zwalken.
Erop gebrand om die funda
mentele discussie af te dwingen,
liet hij zijn stem vóór of tegen
vervroegde sluiting daarvan af
hangen. Het werd uiteindelijk,
dankzij het staken van de stem
men, twee maal ja voor sluiting.
Maar het had zowel de eerste
als de tweede keer net zo goed
nee kunnen zijn. Is dat duide
lijk, is dat geloofwaardig?
Van Dijke heeft met die vragen
geen moeite. Wie hem onduide
lijkheid of ongeloofwaardigheid
in de schoenen denkt te kunnen
schuiven, begrijpt er niets van.
Kijk naar D66, dat steun be
looft maar als puntje bij paaltje
komt van enige belofte geen
weet heeft. Kijk naar de rest
van de Kamer, CDA en WD
voorop, die 'halsstarrig' een
fundamentele discussie over
kernenergie tegen houdt. Als
het zo moet doorgaan, als de
politiek geen duidelijkheid wil
of kan scheppen over de toe
komst van de kernenergie, dan
maar meteen met kernenergie
stoppen. En dus ook zo snel
mogelijk met Borssele. Kortom:
wie niet horen wil, moet maar
voelen.
De wens van Van Dijke om een
duidelijkheid scheppend debat
te voeren over de toekomstige
energievoorziening is natuurlijk
niet onzinnig. Maar daarover
ging en gaat het Borssele-debat
niet. Of de Zeeuwse kerncentra
le nu drie jaar langer openblijft
of iets eerder wordt gesloten
dan voorzien, is voor het debat
over de rol van kernergie
slechts van symbolische beteke
nis.
Daarvoor een redelijk goed on
derbouwd standpunt over de
wenselijkheid van levensduur
verlenging, zoals door Van Dij
ke verwoord, laten vallen, tast
de geloofwaardigheid wel dege
lijk aan. Vooral als dat niet
alleen de opvatting is in eerste
instantie, maar in alle volgende
fasen van het debat. En zelfs
ook nog tijdens en na het uit
brengen van de aan die opvat
ting tegengestelde stem.
Jojo Van Dijke leidde in de
laatste fase van het debat enigs
zins de aandacht af van de rol
die de D66-fractie in het debat
vervulde. Maar ook Wolffens-
pergers onervaren club speelde
een raar spelletje. Ze stuurde
als nieuwe woordvoerster Jor-
ritsma-Van Oosten in het veld.
Deze ook al Zeeuwse volksver
tegenwoordigster maakte er een
slagveld van. Als ze zelfs maar
een beetje beseft wat ze heeft
aangericht, dan moet haar al
voor de verkiezingen uitge-
kraaide opvatting dat ze zich
zelf ministeriabel vindt, nu fors
gedevalueerd zijn.
In één opzicht is er overeen
komst tussen de opstelling van
D66 en van de RPF in het debat.
Zij stoorden zich geen van bei
den aan het goede gebruik dat
een ingediende motie wordt in
getrokken of aangehouden als
de minister tijdens het debat de
in de motie verwoorde wens
honoreert.
Minister Wijers (D66, Economi
sche Zaken) zegde de Kamer toe
met de energiessector te zullen
gaan praten over de wens van
D66 om weliswaar de kerncen
trale Borssele te moderniseren
maar toch in 2004 te sluiten.
Incasseerde de D66-fractie die
toezegging van de minister
dankbaar? Nee, ze dramde door.
Alsof ze de toezegging van de
eigen - ook dat nog! - minister
niet vertrouwde. Met het voor
spelbare gevolg dat ze alleen
kwam te staan. Zo zag D66 de
winst van ministeriële steun
voor haar motie omgezet in ver
lies. Omdat de rest van de Ka
mer, naar goed gebruik, weiger
de haar stem te geven aan een
overbodige motie.
Hetzelfde lot trof de motie-Van
Dijke, waarin om een funda
menteel debat over kernenergie
werd gevraagd. Ook op die mo
tie reageerde Wijers met de toe
zegging dat hij in de volgend
jaar uit te brengen energienota
de toekomstige rol van kernene-
regie niet onbesproken zal la
ten. Maar nee hoor, ook Van
Dijke liet zich daardoor niet
overtuigen. Ook hij dramde
door en vond in het feit dat hij
zijn winst niet in een uitspraak
van de Kamer kon verzilveren,
aanleiding om het politieke spel
te devalueren tot politieke spel
letjes.
Zowel Van Dijke als Wolffens-
perger gaven zich tijdens schor
singen van het debat en voor en
na stemmingen alle moeite om
de beweegredenen voor de op
stelling van hun fracties uitvoe
rig uit de doeken te doen. Dat
die behoefte er was, zowel aan
hun kant als aan die van de
media, duidt op de afwezigheid
van heldere strategieën. Een
standpunt, een opstelling bij
stemmingen, dient in de verga
derzaal helder en begrijpelijk te
zijn. Als er tijdens en na het
debat nog zoveel uitlegkunde
vereist is, schort er iets aan
manier waarop fracties tijdens
het debat opereren.
Misschien schort er, in het g
van de fractie van D66, ook
iets aan de leiding. Zestien vat
de 24 fractieleden kunnen niel
bogen op enige parlementairs
ervaring. Maar voor een aantal
van hen is al wel duidelijk dat
hun ambitie omgekeerd evenre
dig is aan het gebrek aan erva
ring. Hoe groot het risico daaf-
van is, laat de gang van zaken
iri het Borssele-debat zien. Zelfs
de ongebruikelijke handreiking
van de fungerend kamervoorzit
ter, de oude rot Buurmeijer, om
de motie aan te houden gezien
de toezegging van de minister,
werd in de wind geslagen. De
ambitie dreef de indienster naar
het vergezicht van een snel suc
cesje. Od zoals Limburgs gede
puteerde Havenschmidt placht
te zeggen: „Een snelle teef
werpt blinde jongen."
D66 hoopt nog steeds dat de
uiteindelijke uitkomst van het
Borssele-debat zal zijn: wel mo
derniseren toch sluiten in 2004-
Helemaal uitgesloten is dat niet
Maar als het zover komt zou het
ongepast zijn als de D66-fracti|
daarvan de eer opeist. Die komt
dan toe aan minister Wijers, die
in het Borssele-debat heeft be
wezen als nieuweling het polj'
tieke spel al beter onder de knie
te hebben dan zijn partijgeiM:
ten aan de andere kant van de
regeringsbanken.
Amsterdam (anp) - E
geen sprake van zijn d
strafrechter bij de Ai
damse rechtbank zich
dig heeft gemaakt aai
ruptie. Een officier van
tie heeft dat in 1991
memo wel gesugge
maar de toenmalig hooi
cier van justitie stelde
onderzoek in.
Het memo werd beschou-
een wat overtrokken
een onwelgevallige
van de rechter'. Dat
reai
be:
zegt
Van onze Haagse redactie
Den Haag - Er moet eei
uitkeringen mee mogei
koppeling. Dat vindt
criterium dan nu moet i
PvdA-kamerlid Van Zijl
voorstellen tijdens de bc
ling van de begroting var
le Zaken begin decembe
1995 wil hij in ieder ge
vasthouden aan de afspr:
de lonen en uitkeringen i
koppeld zijn.
Volgens de huidige
wordt pas gekoppeld als
der dan 86,2 uitkerings
Van onze Haagse redactie
Den Haag - Het kabine
zich nog geen raad n
uitspraak van de Tweec
mer dat de kerncentr
Borssele in ieder ge;
2004 dicht moet. M
Wijers (Economische
en premier Kok nemer
de tijd om tot een kai
standpunt te komen.
een hersenbreker,"
Kok.
Kok zei gisteren na aflq
de ministerraad de moti
Borssele - die met 77 te
stemmen werd aanvaard
terlijk' te nemen. „Ik j
speculeren op de motiev
de verschillende voorste
die het kennelijk niet a
met elkaar eens zijn. Ik le
dat de levensduur van de
le niet mag worden vi
Het was gewoon een n
heids-ja."
Of het kabinet zich neef
de uitspraak van de K;
nog allerminst duidelijk
en Kok zullen via inforr
sprekken proberen te ae
len welke consequentie:
werkgelegenheid en fint
sluiting in 2004 precies
ben. Wijers is vooralsi
mening dat de centrale
passingen tot 2007 mo
blijven.
Hilversum - De jongere
december de 60.000 lt
zendmachtiging als aspii
De afgelopen maand we:
ouder genoteerd. Woord
een mislukking. „Op
voorgeschiedenis, progr;
dag binnenhaalt. Daaru
zender, nu Veronica com
Morgana heeft de laatst
de Media om nog een
presenteert zich als o{
Veronica, nog slimmer
aan 100 Noordhollands
vier miljoen gulden gekt
DE BOODSCHAPPER h
misdraagt, maar wie h
De misdaadbende die
justitie wederrechtelijk
niet in het beklaagden
bezit gekomen diskett
wegens heling boven 1
Justitie meldde na dez
stapeltje gedateerde r
ressant materiaal ontv
nog steeds. De terugg
waard dan het materi;
een aanklacht overwet
bij een zo overbelast a
Of hebben de journa
inhoud van de diske
adressen en telefoonn
infiltratie, afluistering
dat justitie indertijd ge
Mochten de criminele
Zo dom is de maffia
floppies te kraken. Wa:
te stellen? Dat justit
gevoelig materiaal or
mee naar huis nemen
Het moet haast wel, rr
Want wie met misdaai
hoe snel ze ook is, doö
