Mosli
Berlusconi
Serviërs maar
Onlusten in
Suriname
houden aan
DESTEM ECONOMIE DONDERDAG 24 NOVEMBER 1994
Medicijnprijs
gaat verder
omhoog
Binnenkort
mega-fusie
in industrie
pB STEM
Belgische ministe
toch een beetje
De geneesmiddelenin
dustrie vecht voor haar
voortbestaan. De concur
rentie is moordend en de
prijzen staan onder druk.
Tienduizenden mensen
hebben het afgelopen
jaar hun werk in de far
maceutische industrie
verloren. Fusies en over
namen zijn aan de orde
van de dag. Aan het eind
van de eeuw zijn er nog
maar vijf farmaceutische
bedrijven over, denkt de
bedrijfstak zelf. De Vere
nigde Staten lopen voor
op.
Door Hans Rube
Wie wordt de grootste, de mach
tigste en de rijkste van de we
reld? In de farmaceutische in
dustrie is dit jaar een veldslag
van ongekende omvang gevoerd,
en de rookwolken zijn nog steeds
niet helemaal opgetrokken.
De farmaceutische industrie is
dit jaar als nooit te voren in
beweging. Bevangen door angst
van het toneel te worden wegge
vaagd in een moordende concur
rentie.
Zowel in de VS als in Europa
neemt de druk op de bedrijfstak
toe. Beurskoersen zijn de afgelo
pen jaren onderuit gegaan. Hoe
wel de omzetten stijgen, slinken
de winstmarges op de met vele
honderden miljoenen guldens
ontwikkelde nieuwe medicijnen.
Door de crisis hebben het afgelo
pen jaar tienduizenden mensen
hun baan in de farmaceutische
industrie verloren.
Tussen de 35.000 en 50.000
werknemers werden ontslagen,
vorige maand kondigde Roche
een verlies van 5000 banen aan.
Fusies en overnamen bepalen het
landschap. Roche kocht Syntex
(5,3 miljard dollar), Lilly nam
PCS over (4 miljard dollar) en
Merck and Co had 6,7 miljard
over voor Medco.
Alleen kostenbewuste grote be
drijven kunnen op den duur
overleven, is de gedachte, in een
tijd van strikter optredende
overheden.
Aan het einde van deze eeuw
zullen nog slechts vijf bedrijven
overblijven, heeft de farmaceu
tische bedrijfstak zelf becijferd.
Nu al wordt gespeculeerd over
een komende mega-fusie, van
ongekende omvang.
Gigant Glaxo, wereldleider, zou
Aan het werk in het laboratorium van Bayer AG in Leverkussen. Het Duitse concern kon dit jaar de rechten van het Bayer-produkt Aspirine terugkopen van het Amerikaanse concern SmithKline
Beecham. De Duitsers waren hun rechten na de Tweede Wereldoorlog kwijtgeraakt. foto bayer
Veldslag in de
geneesmiddelenindustrie
voor rond de 48 miljard dollar de
ook niet kleine concurrent Mer
ck Co (MSD) willen kopen.
Oorlogsverklaring
De fusietrend wordt zoals zo
vaak gezet in de VS. Gezond
heidsinstellingen daar moeten
gedwongen door de plannen van
het echtpaar Clinton aanzienlijk
in hun uitgaven snoeien.
Drie grote commerciële netwer
ken van ziekenhuizen, Columbia,
HCA Healthcares en Health
Trust Ine, hebben elkaar reeds
omarmd.
Na deze fusie is een bedrijf ont
staan dat 311 ziekenhuizen ex-
ploiteert, een omvang heeft van
60.000 bedden en 125 zogenaam
de 'outpatiëntcentres': luxe poli
klinieken voor dagbehandeling.
Het nieuwe bedrijf heeft een ge
schatte jaaromzet van vijftien
miljard gulden.
Na de fusie ging direct een eerste
'oorlogsverklaring' de deur uit.
De 311 ziekenhuizen willen ge
zamenlijk medicijnen inkopen,
en eisen daarvoor gereduceerde
tarieven. De onderhandelingen
zullen 'hard' zijn. Nu de Ameri
kaanse ziekenzorg voor iedereen,
ook de voorheen onverzekerden,
toegankelijk moet worden ge
maakt, is het voor de commer
cieel geleide instanties pure
noodzaak goedkoop in te kopen.
De laagste prijs
Dr. H. DeMonaco, directeur
farmacie van het Massachusetts
General Hospital in Boston:
„Medicijnen slokken zeven pro
cent van ons totale ziekenhuis
budget op. Van dat bedrag gaat
45 procent naar kankermedica
tie. Om die kosten terug te bren
gen, zijn we in zee gegaan met
het bedrijf dat tegen de laagste
prijs kon leveren. We hebben de
industrie gevraagd met offertes
te komen, in ruil voor een goed
aanbod mogen ze 95 procent van
alle kankermedicijnen leveren.
Die laatste vijf procent houden
we open voor andere medicatie,
mochten we moeten uitwijken."
Zo ontmoet de industrie in de VS
aan alle kanten weerstand in de
vrije markt. Wie niet meedoet, is
snel uitgespeeld. De zorgsector
komt in opstand. Ook politici
ten. Van aspirine tot en met 'de
zalven tegen jeugdpuistjes. Voor
zoiets wordt fors betaald.
De winnaar werd SmithKline
Beecham, dat drie miljard dollar
over had voor Kodaks Sterling
Health.
Het was de derde mega-overna-
me van SKB dit jaar, de onder
neming verdiende er de branche-
titel 'Compagny of the year' mee.
SKB verkocht de rechten van
het Bayer-produkt aspirine di
rect voor een miljard door aan
de Duitsers, die zo hun sinds de
Tweede Wereldoorlog teloor ge-
gane rechten in de VS weer in
handen kregen.
Eerder dit jaar verwierf SKB in
de VS voor bijna 2,5 miljard
dollar de farmaceutische 'in
koopcentrale' Diversified Phar
maceutical Services.
Het jaar werd ingezet met mis
schien wel de doeltreffendste
aankoop: het in genetische infor
matie gespecialiseerde bedrijf,
Human Genome Sciences Ine,
kosten 'slechts' 125 miljoen dol
lar.
In ruil daarvoor levert Human
Genome patenten op genetische
ontdekkingen exclusief aan
SKB. De Amerikaans/Britse fir
ma lijkt daarmee op dit ogenblik
een strategische voorsprong te
hebben op de concurrentie bij de
ontwikkeling van een nieuwe ge
neratie geneesmiddelen.
„In het jaar 2000 zijn er nog vijf
grote farmaceutische industriën
over. Daar zijn wij er een van,"
verklaart dr. R. Ruffolo jr., vice-
president van SmithKline Bee
cham de strategische operaties
van het afgelopen jaar.
Voor de bedrijfstak is het uur 'U'
aangebroken, meent hij. „Wij
zijn een gemakkelijk doelwit
voor de politiek. De hoge kosten
van de gezondheidszorg in de VS
en Europa worden door politici
voornamelijk op ons bordje ge
legd. Onze produkten zouden te
duur zijn."
Kosten
Ruffolo heeft de cijfers van de
Amerikaanse overheid erbij ge
haald om de 'werkelijke' situatie
te laten zien. „De totale gezond
heidszorg in de VS kost 1200
miljard dollar, aan medicijnen
zit daar voor 80 miljard in. In
Europa liggen de verhoudingen
practisch hetzelfde. Het overgro
te deel van de kosten komen
voor rekening van de ziekenhui
zen en de verzorgingstehuizen.
Dat zijn geen populaire bood
schappen aan het publiek voot
politici. Het is eenvoudiger om
de industrie aan te vallen, want
mensen weten wel wat een pille
tjes kost, maar hebben geen idee
van de prijs van een ziekenhuis
bed."
De industrie op het oorlogspad.
Ruffolo: „We staan onder druk,
dus we moeten wel."
Kostenbeheersing, ontslagen, fu
sies ('economics of scale'), kos
ten - baten analyse en selectie
ver werken bij de ontwikkeling
van nieuwe medicijnen. Ruffolo
heeft een lijst klaar voor de
komende jaren.
„Competitie zorgde in het verle
den voor nieuwe en goedkopere
medicijnen. Maar deze tak van
industrie is vreselijk risicovol.
Van de medicijnen 'top honderd',
zijn er maar twintig die geld
opleveren, de rest heeft meer
gekost aan ontwikkeling dan dat
er terugkomt aan baten. Wij zul
len ons in de toekomst daarom
concentreren op pionier-medica
tie. Alleen als we zeker weten
dat we als eerste met een pro-
dukt op de markt komen, begin
nen we er aan."
Duurder
Daardoor zullen nieuwe medicij
nen duurder worden. In de ont
wikkelingsfase vallen immers
talloze kandidaten af, indien de
concurrentie eerder met een
soortgelijk medicijn op de markt
verschijnt. Alle kostbare af
schrijvingen op produktontwik-
keling worden toegerekend naar
dat ene wel succesvolle medicijn.
Ruffolo: „Dat is het gevolg van
de politieke keuzes in Europa en
de VS, waardoor de zogenaamde
'me-too' produkten niet meer in
het vergoedingensysteem worden
toegelaten. Toch drukten juist
die produkten de prijs van medi
cijnen. Elke industrie gaat nu
zijn eigen weg."
De farmaceutische industrie
maakt zich op voor een bikkel
harde strijd, voorspelt Ruffolo.
„Wij zijn een zeer gefragmen
teerde bedrijfstak. Als je alle
internationale grote farmaceu
tische bedrijven bij elkaar optelt
komen we gezamenlijk nog niet
tot de helft van de omzet van een
bedrijf als General Motors. Ons
imago is echter dat van multina
tionals met een enorm kapitaal-
In feite zijn we maar een kleine
industrie, met kleine winstmar
ges en enorme uitgaven aan re
search. We lijden onder een ver
keerde beeldvorming. Nobody
cares about us.
willen een einde maken aan de
in hun ogen 'spectaculaire
winstcijfers'. Daarnaast verdwij
nen steeds vaker zojuist ontwik
kelde medicijnen in de vergetel
heid, omdat die eenvoudigweg
niet meer door de ziektekosten
verzekeringen worden vergoed.
Verzekeringsbedrijven zijn daar
entegen wel steeds vaker gene
gen zogenaamde 'Over the Coun
ter' (OTC)-geneesmiddelen, mid
delen die bij de drogist gekocht
kunnen worden, te vergoeden.
Nadat Eastman Kodak dit voor
jaar besloot alle bedrijfsonder
delen die niet spoorden met de
kerntaken in de uitverkoop te
doen, stonden de farmaceutische
giganten daarom in de rij om een
bod uit te brengen.
Sterling Health, hét uitverkoop
koopje, was een aanlokkelijke
firma. Niet alleen vanwege de
produkten, zeker ook vanwege
het marktsegment dat Sterling
bestrijkt: de gehele wereld wordt
voorzien van drogisterijproduk-
Pillen worden steeds duurder.
Rome (rtr/afp) - Premier Ber- gro
lusconi van Italië is bereid "ie.
zijn meerderheidsbelang in P°"
het mediaconcern Fininvest tree
(met drie landelijke, commer- zing
ciële tv-stations) af te stoten. doo
Hij wil nog deze week de gra
toekomst van zijn wankele con
coalitie bekijken. uitv
stap
Ik kan meerderheidsbelangen De
Ha de beurs afstoten," zei hij op rijk
een persconferentie in Napels maa
aan het slot van een VN-confe- stre
rentie over georganiseerde mis- dag
daad. Fininvest is op Fiat na het Mik
Sarajevo (rtr/afp/ap) - Ondank
op Servische doelen hebben
gisteren hun aanvallen op de m
alle hevigheid voortgezet. Voor
leger is de toestand kritiek.
De gevechten woeden inmiddels
binnen de veilige zone die de
Verenigde Naties rond de stad
hebben afgekondigd. Volgens de
burgemeester van Bihac zijn de
Serviërs op nog slechts 500 me
ter van het centrum.
„Er werd zeer heftig gevochten
op de heuvel Debeljaca ten zui
den van de stad, ruim binnen het
veilig gebied. Dit is de laatste
verdedigingslinie van het Vijfde
Legerkorps vóór de stad," aldus
een VN-woordvoerder. Een an„
dere VN-zegsman noemde de
toestand 'catastrofaal' voor de
moslimtroepen.
Tanks
De Servische infantierie krijgt
steun van de artillerie ten oosten
van de stad. Ook werd het stads
centrum, dat overspoeld is met
vluchtelingen, beschoten. Vol-
Van onze correspondent
Paramaribo - In de Suri
naamse hoofdstad Paramari
bo hebben leerlingen van
middelbare scholen ook gis
teren op grote schaal geplun
derd en vernielingen aange
richt.
De politie trad er aanvankelijk
nauwelijks tegen op, doordat zij
zelf óók sitdown-acties hield. De
agenten eisen onder meer hoger
loon. Uiteindelijk greep de poli
tie gisteren toch in en arresteer
de tientallen jongeren. Later op
de dag was het rustig in Surina
me. De regering houdt met het
oog op eventuele nieuwe rellen
militairen paraat.
Eerder op de dag trokken hon
derden scholieren trokken plun
derend door de straten van het
centrum, waarbij zij het vooral
hadden voorzien op voedsel en
luxe goederen. De meeste win
kels waren gesloten en gebarri
cadeerd.
De scholieren voeren actie we
gens de hoge prijzen van eerste
levensbehoeften, in het bijzonder
brood. Dinsdag werd voor mil
joenen schade aangericht. Tien
tallen scholieren raakten ge
wond, waarvan drie zeer ernstig.
President Venetiaan gaat bezien
of de subsidie op brood omhoog
kan.
Volgens WD-kamerlid Weisglas
moet Nederland een keuze ma
ken of het nog hulp wil blijven
geven aan Suriname. Hij vindt
dat verder voortmodderen geen
zin heeft. De relatie tussen Ne
derland en Suriname staat al
meer dan een jaar onder druk
omdat het Surinaamse kabinet
in de ogen van Nederland niet
hard genoeg ingrijpt om de
noodlijdende economie gezond
te maken.
Brussel (anp) - Het Belgisch persbure
dag tevoren aangekondigd: minister
Jean-Maurice Dehousse zal spreken in 1
De radio liet gisteren het 'moment sup
tal wielen spreken van alle sjlacht'offe
moeizaam en slecht verstaanbaar uit c
bewindsman tijdens een bijeenkomst ii
tijdens de Tweede Wereldoorlog.
De poging van Dehousse om zich in de
van zijn landgenoten uit te drukken
recente, scherpe uitbrander van premie
wetenschapsminister een storm van kril
toen hij zich tijdens een conferentie in
ten overstaan van de koning uitsluitend
De affaire leidde tot een parlementair
politici zelfs het aftreden van Dehousse
Die heeft zijn lesje geleerd: behalv
Nederlands, sprak hij gisteren zelfs
Kroatisch.
ge
de
de
ligg
pen
met
Vol
zijn
vise
de
kilo
stad
voer
kor
Veel
stad
ten
bere
verl
noo
in h
VN-
Vluc
van
100.
op
zijn
vind
der.
vooi
twa'
Bes
De
laj
nieu
rond
twee
ben
aanv
min
De
Bosn
de ir
troep
front
lijn
Kroa
dagei
ken,
op de
ten.
op a
Servi
totda
Bosn
Blai
De I
bezor
Beng:
stad,
evaci
berac
gelijk
besch
een u
zich
bevin
Minis
acht
Nede
zijn
mosli
hun i
janus
was
dat d
al VS
zou
bekij
ontw
wel v
heen
V
