Een CZ zorgverzekering
is beter voor uw gezondheid.
CZ. REKEN DAAR MAAR OP.
bE STEM
Over onze
genen
Onze gezondheid is ons belangrijkste bezit. Aan een ziektekostenverzekering
mogen dus met recht hoge eisen gesteld worden. Zoals een uitgebreide
dekking waar u gewoon op kunt rekenen. In de meest uiteenlopende gevallen.
Dat zo'n ziektekostenverzekering ook voordelig kan, bewijst CZ. Stel: u merkt
dat u minder goed ziet. Een oogtest bevestigt dat u een bril nodig heeft. Dan
komt u opeens voor behoorlijke kosten te staan. Het is daarom goed te weten
dat CZ een aantal aanvullende verzekeringen heeft waarin o.a. ook een
vergoeding voor brilleglazen en contactlenzen is opgenomen. Of u nu
particulier of ziekenfonds verzekerd bent. Uw gezondheid, daar zijn wij zuinig op.
Daar hoort wat ons betreft een royale verzekering bij. Als dat geen goed gevoel is?!
Wilt u hier meer van weten? Bel dan het CZ-kantoor bij u in de buurt.
V/I- GROEP
DE STEM
ZATERDAG 12 NOVEMBER 1994
ZORGVERZEKERINGEN
Alle levensvormen op aarde zijn
opgebouwd uit cellen. Een hoog
ontwikkeld zoogdier als de mens
heeft er miljarden. De meeste le
vende cellen op aarde hebben
een kern (alleen primitieve een-
celligen als blauwwieren en bac
teriën moeten het zonder stellen).
In die kern ligt het erfelijk materi
aal .van de betreffende levens
vorm opgesloten in de chromo
somen. Chromosomen treden al-
'tijd op in paren. De mens heeft er
46, 22 gelijke paren en een onge
lijk paar, de zogenaamde ge
slachtschromosomen, die bepa-
Ifen of de drager een vrouw is
.(XX, naar de vorm van het betref
fende chromosoom) of een man
(XY). x
De chromosomen bestaan in feite
uit lange strengen in elkaar ge
draaide moleculen van een stof
die 'desoxyribonucleïnezuur'
wordt genoemd of DNA, afgekort
naar de Engelse term Deoxyribo-
Nucleid Acid.
Elk DNA-molecuul bestaat uit een
zogenaamde dubbele helix, twee
moleculaire strengen die in een
spiraalvorm om elkaar gedraaid
zijn. De strengen zijn opgebouwd
uit suikers en fosfaten; zij vormen
de ruggegraat van het DNA. Als
het DNA wordt 'uitgerold', ziet
het eruit als een zich herhalend
geheel van 'blokjes'. Elk blokje
bestaat achtereenvolgens uit een
fosfaatmolecuul, daarnaast een
suikermolecuul, in het midden als
verbinding twee basen, dan weer
suiker en fosfaat.
Het basenpaar in het midden
vormt de onderlinge verbinding
van de DNA-strengen, een beetje
zoals de tandjes in een ritsslui
ting. Het menselijk DNA bevat
naar schatting drie miljard van
die basenparen. De erfelijkheid is
vastgelegd in een 'code' waarin
de basenparen de 'letters' vor
men.
De volgorde van de basenparen
is bepalend voor de genetische
informatie. Alle erfelijke codes' op
aarde zijn opgebouwd uit slechts
vier van die 'letters': A (voor de
base Adenine), T (Thymine), C
(Cytosine) en G (Guanine). De
vier basen kunnen bovendien
maar op twee manieren gekop
peld worden: A 'paart' altijd met
T; C altijd met G. Een stukje DNA
op een chromosoom laat zich dan
bijvoorbeeld als volgt beschrij
ven: GCATATGC etc.
Overigens is het DNA van alle le
vensvormen op aarde voor het
grootste deel identiek. Het erfelijk
materiaal van een muis bijvoor
beeld bevat minder dan vijftig
'genen' die verschillen van die
van de mens. Dat is niet veel als
je bedenkt dat de totale hoeveel
heid erfelijke informatie die nodig
is om een mens te maken, ver
moedelijk uit meer dan honderd
duizend genen bestaat. De op het
oog reusachtige verschillen tus
sen mens en muis worden dus
'gecodeerd' door een betrekkelijk
geringe hoeveelheid erfelijk ma
teriaal.
Genen zijn de eigenlijke bron van
onze erfelijke eigenschappen. Elk
DNA-molecuul bevat er talloze
van. Een gen is niets anders dan
klein stukje van een DNA-mole
cuul. Een gen regelt de vorming
van bepaalde eiwitten die op hun
beurt zorgen dat de oorspronke
lijk ongedifferentieerde cellen
zich ontwikkelen tot bijvoorbeeld
botcellen, spiercellen, zenuwcel
len en geslachtscellen.
Niet alle genen zijn even groot: er
zijn er gevonden die minder dan
duizend basen tellen, maar er zijn
er ook die vermoedelijk vele mil
joenen basen groot zijn.
Halverwege de jaren tachtig zijn
wetenschappers voorzichtig be
gonnen met het in kaart brengen
van alle genen- in het menselijk
DNA. Die verzameling genen
wordt het 'menselijk genoom' ge
noemd. In het 'Human Genome
Project' (afgekort Hugo) werken
biologen en chemici uit de hele
wereld samen in de jacht op het
menselijk genoom. De vorderin
gen zijn verbijsterend. Werd aan
vankelijk gerekend op tientallen
jaren werk, naar het zich nu laat
aanzien zullen alle menselijke ge
nen nog dit jaar in kaart zijn ge
bracht.
DEN BOSCH 073-131732 GOES 01100-27551 HELMOND 04920-22377 MIDDELBURG 01180-70400 NIJMEGEN 080-225769
TILBURG 013-949999/VALKENSWAARD 04902-45405/VEGHEL 04130-53400/VLISSINGEN 01184-15040/ZIERIKZEE 01110-14855
